Nijer krizinin çözümünde hem askeri müdahale hem müzakere seçeneği masadahttps://turkish.aawsat.com/d%C3%BCnya/4481956-nijer-krizinin-%C3%A7%C3%B6z%C3%BCm%C3%BCnde-hem-askeri-m%C3%BCdahale-hem-m%C3%BCzakere-se%C3%A7ene%C4%9Fi-masada
Nijer krizinin çözümünde hem askeri müdahale hem müzakere seçeneği masada
Fotoğraf: Balima Boureima/AA
Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS), Nijer'deki darbenin seyrini değiştirmek amacıyla asker konuşlandırma için ilk adımı atsa da diyalog yoluyla çözümün de hala masada olduğuna dikkati çekti.
ECOWAS, Nijer gündemiyle düzenlediği zirvede, üye ülkelerin askerlerinin konuşlanmaya hazır hale getirilmesi kararı almasına rağmen sorunu hala müzakere yoluyla çözme konusundaki isteğini de yineledi.
Zirveye başkanlık eden ECOWAS Dönem Başkanı Bola Tinubu, "Yaklaşımımızın temelini diplomatik müzakereler ve diyalog oluşturuyor." ifadesini kullanırken henüz bu yolların tükenmediğini işaret etti.
Tinubu, müzakere yolunun hala açık olduğu mesajını verirken güç kullanımının da son çare olarak hala masada durduğunun altını çizdi.
- İhtiyat Kuvveti devreye giriyor
ECOWAS Zirvesi sonunda yayımlanan bildiride de hem müzakere hem askeri müdahale seçeneğinin varlığına işaret edilerek krizin barışçıl çözümü için tüm seçeneklerin masada olduğu anımsatıldı.
Bildiride Nijer'de "anayasal düzenin tesisi için" üye ülkelerin savunma bakanlarına, ihtiyat kuvvetlerini hazır hale getirme ve konuşlandırma talimatı verildiği kaydedildi.
İhtiyat Kuvvetlerinin nerede, ne zaman konuşlandırılacağına ilişkin ise bilgi paylaşılmadı.
Bildiride, 30 Temmuz'da yapılan ilk zirvede alınan yaptırım kararlarının aynen uygulanacağı vurgulandı ve Nijer'deki krizin barışçıl yollarla çözülmesini doğrudan ya da dolaylı şekilde baltalayan ülkelere, bu durumun bazı sonuçlar doğuracağı uyarısında bulunuldu.
Afrika Birliği'ne de ECOWAS tarafından alınan tüm kararları onaylaması çağrısı yapıldı. Birleşmiş Milletler (BM) de dahil tüm müttefik kurum ve ülkeler de ECOWAS'ın Nijer'de anayasal düzenin yeniden tesis edilmesindeki çabalarını desteklemeye davet edildi.
- Askeri müdahale ilk kez 30 Temmuz'da gündeme gelmişti
ECOWAS, Nijer'de 26 Temmuz'da askerin yönetime el koyması sonrası 30 Ağustos'ta ilk kez toplanmış ve cuntaya, Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum'un serbest bırakılması ve yeniden görevine dönmesi için 7 günlük süre vermişti.
ECOWAS'ın askeri cuntaya verdiği bir haftalık süre 6 Ağustos gece yarısı itibarıyla dolmuştu.
Bu sürede taleplerinin karşılanmaması durumunda askeri müdahale dahil her seçeneği değerlendireceklerini bildiren ECOWAS, beklenenin aksine askeri operasyon başlatmamıştı.
Askeri müdahale ihtimali, Batı Afrika'daki diğer cunta hükumetlerinin de tepkisini çekmişti.
Yönetimde askerlerin olduğu Burkina Faso ve Mali, yayımladıkları ortak bildiride, Nijer'e askeri müdahalenin kendilerine savaş açmak anlamına geldiği konusunda ECOWAS'ı uyarmış, Gine de cuntaya destek açıklamasında bulunmuştu.
Suriye'de muhaliflerin ilerleyişini dünya basını nasıl gördü?https://turkish.aawsat.com/d%C3%BCnya/5087527-suriyede-muhaliflerin-ilerleyi%C5%9Fini-d%C3%BCnya-bas%C4%B1n%C4%B1-nas%C4%B1l-g%C3%B6rd%C3%BC
Suriye'de muhaliflerin ilerleyişini dünya basını nasıl gördü?
Halep sokakları çatışmadan da kaçanların etkisiyle boşaldı (AFP)
Suriye yıllar sonra yeniden dünya basınının manşetlerinde yer almaya başladı. Beşar Esad yönetiminin müttefiklerinin başka yerlerdeki çatışmalarla boğuşmasını değerlendiren Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) ve diğer örgütler yıllar sonra yeniden Suriye topraklarında ilerliyor.
6 gündür süren çatışmaların akıbeti merak edilirken farklı ülkelerdeki medya organlarının konuyu işleyişi de farklı oldu.
Muhalifler Halep'teki Esad resimlerine zarar veriyor (Reuters)
BBC: Esad'ın üzerini çizmek için çok erken
Birleşik Krallık'ın kamu yayıncısı BBC'nin Uluslararası Haberler Editörü Jeremy Bowen, "Suriye'deki isyancıların saldırısı hayret verici ama Esad'ın üzerini çizmek için çok erken" başlığıyla bir analiz yazdı.
"Bazı Suriyeliler rejimi, isyanı hakimiyeti altına alan cihatçılara kıyasla daha iyi bir seçenek olarak görüyor. Ancak diğer Esad karşıtı gruplar, ki bunlardan çok sayıda var, ayaklanırsa rejimi bir kez daha ölümcül bir tehlikeye girebilir" ifadeleri kullanıldı.
HTŞ'nin saldırıya Saldırıyı Püskürtme Operasyonu adını verirken de İslami referanslardan kaçındığı ve bu sayede El Kaide gibi bir "terör örgütü" olmadığı intibasını yaratmayı amaçladığı vurgulandı.
"Esad rejimini normalleştirmek, Avrupa'nın çıkarlarına karşı"
12 dilde yayın yapan Fransa merkezli uluslararası yayın kuruluşu Euronews, Bosnalı bir adalet aktivisti olan Refik Hodzic'in konuyla ilgili makalesini kullandı.
"Esad rejimini normalleştirmek, Avrupa'nın çıkarlarına karşı" başlıklı yazıda Suriye rejimini uluslararası camiaya kabul etmenin, savaş suçları işleyen diktatörlere kötü mesaj vereceği vurgulandı.
Daha fazla mültecinin Avrupa'ya sığınmak isteyeceği ve bunun da kıtadaki istikrarı daha da sarsacağı savunuldu.
Avrupa'nın yaptırım ve diplomatik tecrit politikasını sonuç alana kadar sürdürmesini öneren yazar; Türkiye, Lübnan, Ürdün gibi ülkelere yardım edilmesi ve Suriye'de sonuç vermeyecek "güvenli bölgelerden" medet umulmaması gerektiğini öne sürdü.
"Batı sevinsin mi üzülsün mü?"
CNN ise Rusya'nın Suriye iç savaşına uçaklarıyla müdahil olmasından sonra rahatlayan Esad'ın son 8 yıldır en büyük zorlukla karşı karşıya olduğunu bildirdi.
Amerikan kanalına konuşan Aslı Aydıntaşbaş, Batı'nın "Muhalefet Suriye'nin en büyük ikinci kenti Halep'i ele geçiriyor diye alkış tutmakla İslamcıların kontrolüne geçtiği için üzülmek" arasında kaldığını söyledi.
Esad karşıtları Azez yakınlarındaki otobana dün ulaştı (AFP)
"Operasyonun Türkiye, ABD ve İsrail tarafından desteklendiği görülüyor"
Esad yönetiminin müttefiklerinden Rusya'da devlete bağlı RT, Kanadalı gazeteci Eva Bartlett'in "Suriye'deki teröristler ne elde etmeye çalışıyor?" başlıklı analizini yayımladı.
HTŞ'nin operasyonu Ukrayna istihbaratından aldığı silahlar ve ekipmanla gerçekleştirdiği iddiasına yer verildi.
"Suriye'nin istikrarsızlaştırılması ve İsrail'in karşısındaki 'Direniş Ekseni'nin zayıflatılmasına yönelik son çaba da Türkiye, ABD ve İsrail tarafından desteklendiği görülen bu saldırılar oldu" dendi.
İki ülke arasındaki ilişkilerin normalleşmesi için Türkiye askerlerinin Suriye topraklarından çıkmasını şart koşan Esad'ın fikir değiştirmesi için Ankara'nın bu operasyonu desteklemiş olabileceği iddiası da analizde yer aldı.
Muhalifler ele geçirdikleri Tel Rıfat'ın önünde de poz veriyor (AFP)
İran'dan karşı destek mesajı
Esad rejiminin ayakta kalmasını sağlayan İran da Press TV aracılığıyla Şam yönetimine destek veriyor.
Ayaklananları "tekfirci teröristler" diye tanımlayan devlet televizyonu, İran Devrim Muhafızları Ordu Sözcüsü General Ali Muhammed Naini'nin "Onlar muhalif savaşçı değil, Siyonist rejimle ABD'nin paralı askerleri" ifadesini aktardı.
İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi'nin dün Şam'da Beşar Esad'la görüşüp destek sözü verdiği de hatırlatıldı.
Arakçi bugün de Ankara'da mevkidaşı Hakan Fidan'la görüştü.
İdlib'deki muhalifler ilerleyişlerini böyle kutladı (AFP)
Al Mayadeen'den "İsrail'e gönderilen ihtiyaç listesi" haberi
Hizbullah'a yakın görülen Beyrut merkezli medya kuruluşu Al Mayadeen de benzer bir çizgiyi sürdürerek bu operasyonun İsrail'in lehine olduğunu bildirdi.
Bir haberde İsrail'in eski askeri istihbaratçılarından Mordechai Kedar'ın iddialarına yer verildi.
Öğretim görevlisi, Suriye'deki muhaliflerle iletişime geçtiğini ve onların "Suriye ve Lübnan'ı kontrol etmek" şartıyla İsrail'le ilişkileri normalleştirmeye sıcak baktığını söyledi.
Kedar, Suriye'nin kuzeyindeki silahlı örgütlerden "detaylı bir liste" alıp onların ihtiyaçlarını İsrail'deki üst düzey yetkililere aktardığını bildirirken İsrail'in çıkarlarına uygun davrandıkları sürece yardım edilmesi gerektiğini savundu.
Venezuela'dan tüm Latin Amerika ülkelerinde yayın yapan Telesur televizyonunun internet sitesinde Al Mayadeen'den alınan bilgiler aktarıldı. Suriye ordusunun "Son 24 saatte 400 teröristi öldürdük" açıklaması ve karşı saldırı hazırlığına vurgu yapıldı.
Hafız Esad'ın 2000'de ölmesiyle yerine geçen Beşar Esad, Arap Baharı'nda devrilmedi (AFP)
"İsrail, İran'ın Hizbullah'a silah göndermesinden korkuyor"
İsrail gazeteleri de konuya yakından ilgi gösteriyor.
Haaretz'e göre, İsrail'in liderleri hem Hizbullah'ın dikkatini Suriye'ye çevirmesiyle Lübnan'la sağlanan ateşkesin devam edeceğini düşünüyor hem de İran'ın durumu fırsat gibi görüp Esad'a yardım bahanesiyle Hizbullah'a silah göndereceği endişesini taşıyor.
Times of Israel de aynı iddiayı sürdürerek cumartesiyi pazara bağlayan gece İran'dan Suriye'ye giden bir uçağın, Hizbullah'a silah gönderildiği şüphesiyle İsrail uçakları tarafından engellendiğini bildirdi.
"Türkiye niye şimdi Halep cephesini açıyor?"
Suudi Arabistan'ın haber portalı Al Arabiya, Al Majalla Genel Yayın Yönetmeni İbrahim Hamidi'nin "Türkiye niye şimdi Halep cephesini açıyor?" diye sorduğu yazıya sayfalarında yer verdi.
Bu operasyonla birlikte Suriye'deki "üç mini devlet" arasında neredeyse son 5 yıldır sabit kalan cephe hatlarının değiştiği bildirildi.
Ülkenin yüzde 65'inin Rusya ve İran destekli Esad rejimi tarafından kontrol edildiği, YPG'nin ağırlıkta olduğu ABD destekli milislerden oluşan Suriye Demokratik Güçleri'nin (SDG) yüzde 25 civarında bir alan kapladığı, üçüncü bölgeninse Türkiye'nin desteklediği örgütler ve HTŞ'nin kontrolündeki kuzey kısımlar olduğu aktarıldı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Esad'ı normalleşmeye zorlama ve Donald Trump'ın ABD Başkanlığı'na dönüşü öncesinde daha fazla pazarlık kozu elde etmek için SDG'yi kuşatma gibi amaçları olabileceği savunuldu.
2019'da kontrol ettiği bölgelerden kısmen çekilen Amerikan askerlerini hatırlayan SDG'nin benzer bir durumun tekrarından korktuğu da belirtildi.
Şam'daki TV kanalları, Moskova ve Tahran'dan alınan desteği işaret ederek Esad'la İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ı birlikte gösteriyor (AFP)
Şinhua: Uluslararası toplum gerginliğin azaltılması çağrısında bulunuyor
Çin devlet haber ajansı Şinhua da tarafsız kalmaya özen gösteren yayın kuruluşlarından biri oldu.
"Uluslararası toplum, isyancıların devasa saldırısı sırasında gerginliğin azaltılması çağrısında bulunuyor" başlıklı haberde "sürpriz" diye nitelenen operasyonun Suriye ordusunu zor duruma soktuğu ve sıcak çatışmalara bir yenisinin eklenmesinin Ortadoğu'da endişe yarattığı bildirildi.
Independent Türkçe, Al Arabiya, Al Mayadeen, BBC, CNN, Euronews, Haaretz, Press TV, RT, Şinhua, Telesur, Times of Israel
