İsrail: Arap belediye başkanları, ırkçılığı protesto etmek için hükümet binası önünde oturma eylemi düzenledi

Kudüs'teki Eski Şehir’de bulunan bir dükkanda Filistinli bir çocuk (DPA)
Kudüs'teki Eski Şehir’de bulunan bir dükkanda Filistinli bir çocuk (DPA)
TT

İsrail: Arap belediye başkanları, ırkçılığı protesto etmek için hükümet binası önünde oturma eylemi düzenledi

Kudüs'teki Eski Şehir’de bulunan bir dükkanda Filistinli bir çocuk (DPA)
Kudüs'teki Eski Şehir’de bulunan bir dükkanda Filistinli bir çocuk (DPA)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İsrail’de yoğunlukla Arap nüfusun yaşadığı Belediyelere tahsis edilen ve Maliye Bakanı Bezalel Smotrich’in askıya aldığı bütçenin yakında yerel yönetimlere ödeneceğini açıklasa da Belediyeler ve Konseyler Bölgesel Komitesi önümüzdeki Pazar günü belediye başkanları için devlet daireleri önünde oturma eylemi yapılacağını duyurdu.

Umm el-Fahm Belediye Başkanı Samir Muhamid, hükümetteki radikal ırkçı akımın Arap olan her şeye karşı düşmanca tavır takındığını, bu tutumu İsrail'deki Arap vatandaşlarıyla (1948 Filistinlileri) tüm ilişkilerine yansıttığını, dolayısıyla bunun hükümetin politikasını büyük ölçüde etkilediğini söyledi.

Basın açıklaması yapan Muhamid, kendisi diğer belediye başkanlarının sadece halk mücadelesinde rol oynamadıklarını, aynı zamanda bu politikayı değiştirmek için başbakan ve bazı bakanlarla temas kurmak için inisiyatif aldıklarını belirtti. Ayrıca “Sorumlulukla çalışıyor, hiçbir bakanı boykot etmiyoruz. Ama bizi bölen, taciz eden bakanlar var” ifadelerine başvurdu.

İsrail'deki Arapların popüler siyasi liderliği konumundaki Takip Komitesi, geçtiğimiz Pazar gününden bu yana devlet dairelerinin önünde bir protesto çadırı kurmuştu. Çadırın bugün sökülmesi bekleniyordu. Ancak Smotrich'in önceki hükümette Arap yerel makamlarının koşullarını dengelemek için kararlaştırılan yüz milyonlarca şekeli dondurma kararını açıklaması ardından önümüzdeki Pazar gününe kadar uzatılmasına karar verildi. Smotrich, organize suç çetelerinin kendilerini istismar edip etmediğini incelemek istediğini öne sürdü.

Smotrich, bu çeteleri takip etmek için özel bir komite kurulduğunu duyurduğu bir basın toplantısı düzenledi. Muhamid ise “Mali veya yasal açıdan suçla mücadele etmek için atılan her adımı kutsayan Arap topluluğu liderleri, ancak bu konuyu organize suçlar dahil olmak üzere yaşadığımız her sıkıntının temeli sayılan ırk ayrımcılığı ve zulüm politikası olan temel meseleyi sürdürmek için bir bahane olarak kullanmayı reddediyor” ifadelerine başvurdu.

Oturma çadırında bulunan Negev'deki Kaysum Meclisi Başkanı Selame el-Atraş ise “Smotrich'in Arap toplumuna ayrılan bütçelerin suç çetelerine gittiği iddiası yanlıştır. Aksine Arap meclisleri çalışır, yetkilere sahiptir. Yahudi yetkililerden daha iyi çalışan Arap yerel yönetimleri vardır. Bakanın bu kararı tam bir ırkçılıktır. Bu sadece başlangıç, bu hükümetin daha ırkçı kararlar alması bekleniyor. Bu nedenle Arap liderliği ve Arap kitleleri bu aşırıcılığı dizginlemek için gereğini yapmalı” ifadelerini kullandı.

Bölgesel Komite, Arap yerel yetkililerin tüm başkanlarını, haftalık kabine toplantısı sırasında gelecek Pazar günü sabahı saat 10.00’da Başbakan Netanyahu'nun ofisinin önünde Kudüs'teki oturma çadırında hazır bulunmaya çağırdı. Aynı zamanda çeşitli kararlar ve önlemler almak için komiteyi olağanüstü bir toplantıya çağırma niyetinde olduğunu bildirdi.

Bölgesel Komite ve Arara Yerel Meclisi Başkanı Mudar Yunus, çadırda düzenlediği basın toplantısında, Arap yerel yetkililerin başkanlarının bir çadırda gösteri yapacaklarını, gösteri ve protesto için başbakanın ofisine gireceklerini duyurdu. “Kudüs’te kitlesel bir gösteri düzenlemenin yanı sıra Arap yerel makamlarında kapsamlı bir grev, bir sonraki okul yılının açılmaması gibi adımlar önerilecek” ifadelerini kullandı. Aynı zamanda meslektaşlarını, Yahudi belediye başkanlarını ve yerel yönetim merkezindeki tüm temsilcileri bu uğurda seferber olmaya çağırdı.

Maliye Bakanı Bezalel Smotrich'in dondurmaya karar verdiği, yerel yönetimlere tahsis edilen bütçe, yönetim için 200 milyon şekelin, yüksek yoksulluk oranları, zayıf altyapı ve okullar için yetersiz finansmandan muzdarip Arap kasabalarındaki ekonomik kalkınma için ise 100 milyon şekelin tahsis edilmesini içeriyor. Bu nedenle, bu bütçenin dondurulması, organize suçlar dahil olmak üzere Arap toplumunda artan sorunlara katkıda bulunan bir faktör olarak görülüyor.



Suriyeli iki araştırmacı, İsrailli bakanla Suveyda'daki durumun görüşülmesini eleştirdi

19 Temmuz’da İsrail bombardımanına maruz kaldıktan sonra Şam'daki Savunma Bakanlığı binası önünde dalgalanan Suriye bayrağı (AP)
19 Temmuz’da İsrail bombardımanına maruz kaldıktan sonra Şam'daki Savunma Bakanlığı binası önünde dalgalanan Suriye bayrağı (AP)
TT

Suriyeli iki araştırmacı, İsrailli bakanla Suveyda'daki durumun görüşülmesini eleştirdi

19 Temmuz’da İsrail bombardımanına maruz kaldıktan sonra Şam'daki Savunma Bakanlığı binası önünde dalgalanan Suriye bayrağı (AP)
19 Temmuz’da İsrail bombardımanına maruz kaldıktan sonra Şam'daki Savunma Bakanlığı binası önünde dalgalanan Suriye bayrağı (AP)

Suriye resmi medyası, Dışişleri Bakanı Esad eş-Şeybani'nin salı akşamı Fransa'nın başkentinde İsrail heyetiyle bir toplantı yaptığını duyurdu. Şeybani toplantıda, Suriye'nin birliğini vurguladı, bölünme projelerini reddetti, Suriye'nin iç işlerine müdahale edilmemesini istedi, Suriye'nin güneyindeki Suveyda vilayetinde ateşkesin izlenmesini ve 1974 anlaşmasının yeniden yürürlüğe konmasını talep etti. İsrail medyası, İsrail'deki Dürzi topluluğunun lideri Şeyh Muvaffak Tarif'in ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack ile Suriyeli yetkililerle güven artırıcı bir önlem olarak, Kuneytra kırsalındaki Hadar kasabasını Suveyda vilayetine bağlayan bir insani koridor kurulması olasılığını görüşmek üzere Paris'te olduğunu ortaya koymuştu.

Yedioth Ahronoth gazetesi, Şeyh Tarif'in bu talebi, ABD'nin himayesinde Suriyeli yetkililerle güven inşa etmek için bir adım olarak sunduğunu yazdı.

Şarku’l Avsat, Suriye'nin güneyindeki durumu takip eden iki Suriyeli araştırmacıyla, Şeybani'nin Paris'te İsrailli müzakereciyle yaptığı görüşme ve Suriye'deki Dürzilerin taleplerini dile getiren Muvaffak Tarif'in varlığı hakkında yorum yapmak üzere iletişime geçti.

kıjı
Cenevre müzakerelerinin baş müzakerecisi hukukçu Muhammed Sabra

Cenevre müzakerelerinde muhalefetin baş müzakerecisi olan Suriye'li avukat ve siyasetçi Muhammed Sabra, Şarku’l Avsat’a şunları söyledi:

“Hükümet, 1974 tarihli güçlerin ayrılması anlaşmasını ihlal ettiği, tampon bölgede yeni Suriye topraklarını işgal ettiği ve Suriye içinde her gün ihlallerde bulunduğu gerekçesiyle İsrail ile güvenlik görüşmeleri yapmak zorunda kalabilir. Suriye şu anda askeri yollarla kendini savunamayacak kadar yıkılmış bir ülke. Bu nedenle hükümetin bu tür görüşmeler yapmasını mazur görebiliriz, ancak bunun amacı 1974 anlaşmasını yeniden yürürlüğe koymak olmalıdır.”

dfert
Suriye Kızılayı konvoyu, tıbbi yardım, gıda ve insani yardım malzemeleriyle yüklü olarak pazar günü Suveyda vilayetine girdi. (SANA)

Ancak ne yazık ki Sabra'nın da belirttiği gibi, Suveyda konusunda Suriye ile İsrail arasında görüşmelerin yapılmasının siyasi veya ulusal hiçbir gerekçesi olamaz. Bu, hükümetin gitmemesi gereken bir noktaya doğru büyük bir ihlal ve tehlikeli bir kayma. En kötü olan ise Dışişleri Bakanlığı'nın yaptığı açıklamanın şaşkınlık ve soru işaretleri uyandırması, özellikle de İsrailli bakanla Suveyda'daki ateşkesin izlenmesi konusunda görüşülmesi ile ilgili paragraf!

Sabra sözlerini şöyle bitirdi: “Bu, hükümetin Şam-Suveyda yolunu açarak ve Suveyda ile Suriye'nin diğer bölgeleri arasındaki ticari ve ekonomik ilişkilerin yeniden kurulmasıyla aşabileceği büyük bir siyasi hatadır.”

cdfg
Son zamanlarda Suveyda'da düzenlenen gösterilerde İsrail bayrakları dalgalandırıldı. (Sosyal medya)

Suriye'li araştırmacı ve siyasetçi Mudar Riyad ed-Debis, Şarku’l Avsat’a şunları söyledi:

“Suveyda sorunu Suriye'nin iç meselesidir. Bu sorunun bölgedeki bölgesel çıkarlarla çakışabileceği doğrudur, ancak Suriyeliler için sorunun içten çözümü, müdahaleyi, özellikle de İsrail'in iç meselelere müdahalesini önlemek için gerekli bir koşuldur.

d90p
Suriyeli araştırmacı ve siyasetçi Mudar Riyad ed-Debis

Geçiş yönetiminin davranışlarından ve bu bağlamda sorunu yönetme biçiminden önemli mesajlar çıkıyor. Örneğin, Suriye'nin güneyindeki sorunun İsrail'de çözüleceği fikrini kabul ettiğimizde, bunun stratejik anlamı, İsrail'in bu bölgede Suriye'nin iç meselelerine karar verme hakkına sahip olduğu yönündeki çabalarını pekiştirmekten başka bir şey değildir. Söz ve eylemde açık olan gerçek şu ki, Suveyda'daki Suriyelilerin beklentilerini, taleplerini ve geleceklerini ancak kendileri gibi Suriyeliler temsil edebilir.

sdfrgt
İsrail'deki Dürzi topluluğunun lideri Şeyh Muvaffak Tarif, Paris'te ABD'nin Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack ile birlikte (Barrack’ın X hesabı)

Ayrıca Suveyda'daki Suriyeliler politika konusunda tek bir görüşte birleşmiş değiller; aynı mezhebe mensup olmaları, aynı siyasi görüşü paylaştıkları anlamına gelmiyor. Dolayısıyla bu görüşün, aynı mezhebe mensup olan ancak düşman bir ülkenin vatandaşlığını taşıyan bir İsrailli tarafından dile getirilmesi kabul edilebilir.

Bu tuhaf ve garip bir manzara. Eğer bu resmi olarak devletin düşüncesini temsil ediyorsa, bu felaket bir teslimiyettir ve iktidarın resmi davranışlarına sızarsa sonuçları herkes için felaket olabilir. Benim tahminime göre, geçiş dönemi yönetimi bu bağlamda birçok hata yaptı. Bu hatalar, planlamadaki zayıflığı ve siyasi çalışmanın profesyonelce kurumsallaştırılmadığını ortaya koyuyor ve yönetimdeki stratejik planlamanın yokluğunu ortaya çıkarıyor.”

ty6u7ı8
Suveyda vilayetindeki Bedevi aşiret savaşçıları, Temmuz 2025 (DPA)

Ed-Debis, İsrail ile Suriye arasındaki resmi ilişkilerin artık sır olmaktan çıktığını, bunun ‘müzakere’ veya ‘diyalog’ olarak adlandırılamayacağını, daha çok geçiş dönemindeki iktidarın İsrail'in kötülüklerinden kaçınmak için yaptığı bir tür girişim olduğunu, ancak bu girişimlerin siyasi ve ulusal açıdan iyi düşünülmemiş olduğunu belirtti.

Ed-Debis sözlerini şöyle noktaladı: “Resmi yaklaşımda halen eksik olan ilke, iç politika alanında çalışmanın ve ulusal birlik fikrinin dış politikaya ulusal çıkarları belirlemek, ardından bunları gerçekleştirmek ve savunmak için gerekli gücü verdiği gerçeğidir. İç sorunu çözmek için dışardan başlayan yaklaşım, mutlaka yetersiz ve çok denenmiş bir yaklaşımdır; bu yaklaşıma güvenmeye devam etmemeliyiz. Aksi takdirde uzun vadede egemenlik fikrini tamamen kaybedeceğiz.”