Dağcıların can çekişen Pakistanlının üzerinden atlamasıyla ilgili soruşturma başlatıldı

Yetim kalan çocuklar, bağış kampanyasıyla okutulacak (Kolaj: Independent Türkçe, Fotoğraflar: AP ve Lakpa Sherpa)
Yetim kalan çocuklar, bağış kampanyasıyla okutulacak (Kolaj: Independent Türkçe, Fotoğraflar: AP ve Lakpa Sherpa)
TT

Dağcıların can çekişen Pakistanlının üzerinden atlamasıyla ilgili soruşturma başlatıldı

Yetim kalan çocuklar, bağış kampanyasıyla okutulacak (Kolaj: Independent Türkçe, Fotoğraflar: AP ve Lakpa Sherpa)
Yetim kalan çocuklar, bağış kampanyasıyla okutulacak (Kolaj: Independent Türkçe, Fotoğraflar: AP ve Lakpa Sherpa)

Dünyanın en yüksek ikinci dağı K2'ye tırmanış sırasında düşerek yaralanan Pakistanlı yük taşıyıcının ölümüyle ilgili tartışma sürüyor. 

Ulaşması en zor zirvelerden biri olarak kabul edilen dağı barındıran Pakistan'ın konuyla ilgili soruşturma başlattığı dün açıklandı. Ülkedeki dağcılık işlerini yöneten Pakistan Dağcılık Kulübü'nün yöneticilerinden Karrar Haidri, bölgedeki yetkililerin soruşturmayla ilgilendiklerini duyurdu.

Olayda hayatını kaybeden Muhammed Hassan'ın köyü Tisar'daysa yas var. Komşular ve dostları taziyelerini sunmak için ailesini ziyaret ediyor. 

Çocukluk arkadaşı Beşarat Hüseyin, Hassan'ın hiç bir zaman sahip olamadığı imkanları çocuklarına sunmaya çalıştığını söyledi:

'Tüm hayatım boyunca acı çekmek ve çok çalışmak zorunda kaldım, çocuklarıma iyi bir eğitim sağlamak için çok çalışıyorum' derdi.

Bir daha benzer bir olayın yaşanmasını istemediğini vurgulayan Hüseyin, "Sanırım hayatımda bir kişinin bundan daha fazla insan olarak görülmediği başka bir olay tecrübe etmedim" dedi. 

Hassan'ın işvereni Enver Seyid'se zirvenin yaklaşık 150 metre altında meydana gelen olayda etraftakilerin yardım çabası gösterdiğini ancak zor koşulların kurtarılmasını imkansızlaştırdığını öne sürdü. Cesedin de bu yüzden indirilemediğini belirten Seyid, aileye yardımlarının süreceğini bildirdi. 

Seyid, eksik ekipman konusundaysa Hassan'ı işaret etti. Ona bu iş için de para verildiğini ama ölen işçinin gerekli malzemeleri almadığını söyledi. 

Diğer yandan, gündem olan görüntüleri çeken Avusturyalı Wilhelm Steindl, Hassan'ın ailesini ziyaret edip onlar için yardım kampanyası başlattı. 120 bin euroluk hedef 4 gün içinde aşıldı. 

Steindl, "Ailenin acısını gördüm. Dul kalan eşi, çocukları okuyabilsin ve hayatta bir şansa sahip olsun diye, kocasının tüm bunları yaptığını söyledi" dedi.

Norveçli dağcının rekoru ölümle gölgelendi

Norveçli dağcı Kristin Harila, 92 gün içinde 14. zirvesine çıkarak dünya rekoru kırmak için ekibiyle birlikte 27 Temmuz'da K2'ye tırmanmıştı.

İlk kez yüksek rakımda görev alan 27 yaşındaki Pakistanlı Muhammed Hassan, yaklaşık 8 bin 200 metre yükseklikte sarp bir kayalıktan düşmüştü.

Dağcıların yerde can çekişen Hassan'ın üzerinden atlayarak tırmanışa devam ettiği görüntüler tepki çekmişti. 

Aynı gün K2'de tırmanışta olan Avusturyalı Wilhelm Steindl ve Alman Philip Flämig bu görüntüleri yayımladıktan sonra "Bölgede hemen harekete geçebilecek şerpalar ve dağ rehberleri olmasına rağmen organize bir kurtarma operasyonu yapılmadı" ve "Alpler'de böyle bir şey olması düşünülemez. Ona, ikinci sınıf insan muamelesi yapıldı. Eğer o bir Batılı olsaydı, hemen kurtarılırdı. Yaşayan bir insan rekor kırmak için orada bırakıldı" gibi ifadelerle durumu eleştirmişti. 

Suçlamaları reddeden Harila ise kazanın yaşandığı bölgenin çok tehlikeli bir yer olduğunu vurgulayarak "Ona yardım etmek için hiçbir şey yapmadığımızı söylemek doğru değil. 1,5 saat boyunca onu taşımayı denedik. Ardından kameramanımız bir saat boyunca onunla ilgilenmek için bekledi. Hiçbir zaman yalnız bırakılmadı" demişti.

Independent Türkçe, AP, Guardian



Unutulmuş Ukrayna savaşı daha tehlikeli ve zor olandır

23 Kasım'da İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde Rusya-Ukrayna savaşına karşı düzenlenen bir gösteri (AFP)
23 Kasım'da İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde Rusya-Ukrayna savaşına karşı düzenlenen bir gösteri (AFP)
TT

Unutulmuş Ukrayna savaşı daha tehlikeli ve zor olandır

23 Kasım'da İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde Rusya-Ukrayna savaşına karşı düzenlenen bir gösteri (AFP)
23 Kasım'da İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde Rusya-Ukrayna savaşına karşı düzenlenen bir gösteri (AFP)

Refik Huri

Ukrayna savaşı, bazen unutulmuş bir savaş gibi görünse de Gazze ve Lübnan’daki savaştan ve İran'ın başını çektiği tüm “direniş ekseninden” çok daha tehlikelidir. Burada Ortadoğu için yeni bir sahne ya da büyüklerin onayladığı bir bölgesel güvenlik sistemine götürecek beklentiler olmaksızın çok fazla gürültü, slogan ve yıkım var. Gazze, savaş bitmeden sona erdi ve kimse onu yönetmeye hazır değil. Önceki “statüko”nun geri gelmesi yönündeki bahisler arasında, herhangi bir siyasi sempati olmaksızın ya da herhangi bir ülke İsrail ile ilişkilerinin gidişatında herhangi bir değişikliğe gitmeden Lübnan neredeyse tamamen yerle bir oldu. Ama Ukrayna'da oyun daha büyük.

Bu, kıtalararası balistik füzelerle ve Rusya'nın nükleer tehdidinin eşiğinde yürütülen bir savaş. Avrupa'yı kontrol etme ve yeni bir çok taraflı dünya düzeni kurma konusunda belirleyici bir savaş. Hayati bir jeopolitik ve stratejik konum ile bağlantıyı sağlama veya koparma savaşı. Zira Başkan Carter döneminde Ulusal Güvenlik Danışmanı olan Profesör Zbigniew Brzezinski'nin tekrarladığı gibi, “Ukrayna olmadan Rusya'nın imparatorluk olmaktan çıktığı” tarihsel bir gerçektir. Tıpkı Batı'nın, Moskova'nın bir imparatorluk olmasını engellemek için Ukrayna'yı Rusya'dan uzaklaştırmakta ısrar etmesi gibi, Başkan Putin de imparatorluğu kurmak için Ukrayna'yı geri almakta ısrar etti. Eski Almanya Şansölyesi Angela Merkel, başından beri bunu fark etmişti ve bunun nedenle anılarında Putin'i kızdırmamak için Ukrayna'nın NATO'ya katılımını ertelemeye çalıştığını söylüyor. Sovyetler Birliği ile Batı arasındaki Soğuk Savaş'ın sona ermesinden yıllar sonra, Rusya ile Batı arasında sıcak bir vekâlet savaşının yaşanması da bu nedenle kaçınılmaz.

ABD ile Çin arasında, Çin'in Tayvan'ı zorla ilhak etmeye karar vermesi durumunda daha da kızışabilecek soğuk savaşın kaçınılmazlığı da buradan kaynaklanıyor. Sahne her şeyi anlatıyor; ABD dünyanın zirvesinde endişeli ve gergin iken, Çin zirveye ulaştıktan sonra kendinden emin ve sakin. Rusya, korkutan ve korkan rolünde seferberlik halinde. NATO'nun kapısına kadar genişlemesinden korkuyor ve NATO'nun Ukrayna'yı kabul etmeyi düşünmesini engellemek için aceleyle savaşa girerek korkutuyor.

ABD, tüm uyarılara rağmen güçlünün yükselen güçten korkmasını simgeleyen “Thucydides” tuzağına düştü. Tarihçilere göre bu, Atina ile Sparta arasında yaşananların bir örneğidir. Güçlü Atina Sparta'nın artan gücünden korktuğu için kendisine savaş açmıştı. Ancak Çin, her ne kadar daha büyük, daha geniş bir tuzağa hazırlanıyor olsa da bu tuzağa düşmemeye çalışıyor.

Biden yönetimi Çin ile ilişkileri üç şekilde özetliyor: rekabet, husumet ve iş birliği. Trump yönetimi ise daha büyük bir şeyden söz ediyor. Başkan Şi Cinping iş birliği arzusunu kullanıyor ancak pratikte “dünyayı yeniden oluşturmak, Batı değerlerini uluslararası kurumlardan kovmak ve doları tahtından indirmek” istiyor. Stanford Üniversitesi'nden ve “Çin'e Göre Dünya” kitabı yazarının Elizabeth Economy’nin söylediğine göre, Şi ayrıca, “Kuşak ve Yol, küresel büyüme, küresel güvenlik ve küresel medeniyet” programlarını gerçekleştirmek için uluslararası uzlaşma çağrısında bulunuyor. Bu ise kısaca, sadece çok kutuplu bir sistemden ibaret olmayan yeni bir dünya düzenidir.

Ancak ABD'de ve tabii ki Avrupa'da, Çin ile anlaşmayı savunanlar da az değil. G7 ve G20 arasında ABD ve Çin’den oluşan “G2” fikrini öne sürenler var. Nitekim tarihçi Adam Tur, “Çin'in tarihsel yükselişine uyum” çağrısında bulundu. Siyaset bilimci Graham Allison, “Asya'daki Çin etkisinin” kabul edilmesi çağrısında bulundu. Ancak olumsuz dalga da artıyor. Tufts Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü Michael Buckley, “hayati çıkarların çatıştığına ve iki ülkenin sistemlerinde bunun güçlü köklere sahip olduğuna, güç dengesinde büyük bir değişiklik olmadan düşmanlığın azaltılamayacağına, düşmanlığın iki tarafın birbirini yanlış anlamasından değil, birbirini iyi tanımasından kaynaklandığına” inanıyor. Dahası eski ulusal güvenlik danışman yardımcısı Matt Pottinger ve eski kongre üyesi Mike Gallagher Çin ile rekabeti yönetmeyi reddedip, Pekin ile çatışmacı bir söylem ve böylece “rekabeti kazanmayı” talep ediyorlar.

Şi’ye gelince Çin'in yükselişte, ABD'nin ise düşüşte olduğuna inanıyor. Çin Komünist Partisi'nin 2021 yılında yayınlanan “100 Yıllık Resmi Tarihçe”sinde şu ifadelere yer verildi: “Çin, dünya sahnesinde merkeze eskisinden daha yakın. Kendi doğuşuna hiçbir zaman bugün olduğundan daha yakın olmamıştı.”  Şi'nin istediği, Çin ile savaşın üzerinde çok fazla duman görmek isteyen ABD ile “dumansız bir savaş” kazanmaktır. Gerçek şu ki her zaman soğuk savaş zihniyetinden uzaklaşma çağrısında bulunan Çin, ABD’ye karşı bir soğuk savaş başlattı. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia'dan aktardığı analize göre ABD'ye karşı koymak ve dünyadaki Amerikan hegemonyasını zayıflatmak için Rusya ile “sınırsız ortaklık” kurmayı tercih etti. Her ne kadar Çin, Kuşak ve Yol çerçevesinde yüzden fazla ülke ile anlaşmalar imzalamış olsa da Pew Vakfı'nın 2023 yılında tüm kıtalardan 24 ülkede yaptığı kamuoyu yoklaması, katılımcıların yüzde 22'sinin Çin'i tercih ettiğini, yüzde 60'ının ise ABD'ye olumlu baktığını ortaya koydu.

Oyun ikili bir oyun değil, üçlü bir oyun; Çin ve Rusya, ABD'ye karşı. Sıcak arena Ukrayna savaşı nedeniyle Avrupa, Gazze ve Lübnan savaşları nedeniyle de Ortadoğu ise ekonomik ve jeopolitik rekabetin soğuk arenası, Küresel Güney olarak adlandırılan bölgedir. Ama bu, Hindistan, Güney Afrika, Brezilya ve Endonezya gibi rolleri olan büyük ülkeleri içerdiğinden coğrafi olarak tamamen güneyli değil. Aynı zamanda İran, Türkiye ve İsrail gibi rolleri olan bölge ülkelerini de içeriyor.

Hiç kimse bir soğuk savaşı tamamen kazanamaz. İlk soğuk savaş bile bir ölü ve bir yaralı ile sona erdi. Zafer coşkusu ve “tarihin sonu” konuşmalarının ardından yaşanan olayların da doğruladığı gibi, ölen Sovyetler Birliği, yaralı ise ABD’deydi.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia'dan çevrilmiştir.