Güney Kore'deki BM Anıtsal Mezarlığı'nda 462 Türk şehidin kabri bulunuyor

Fotoğraf: Mehmet Şah Yılmaz / AA
Fotoğraf: Mehmet Şah Yılmaz / AA
TT

Güney Kore'deki BM Anıtsal Mezarlığı'nda 462 Türk şehidin kabri bulunuyor

Fotoğraf: Mehmet Şah Yılmaz / AA
Fotoğraf: Mehmet Şah Yılmaz / AA

Kore Savaşı'nda yaşamını yitiren Birleşmiş Milletler (BM) Çokuluslu Gücü askerlerinin naaşlarının defnedildiği Busan'daki BM Anıtsal Mezarlığı'nda Türkiye'nin savaşta kaybettiği 721 şehitten 462'sinin kabri yer alıyor.

AA muhabiri, Kore Savaşı'nın ardından BM Çokuluslu Gücü askerlerinin cenazelerinin defnedildiği Busan'daki BM Anıtsal Mezarlığı'nı görüntüledi ve mezarlığa ilişkin istatiksel verileri derledi.

1950-1953'te yaşanan Kore Savaşı'nda hayatını kaybeden BM Çokuluslu Gücü personelinin naaşlarının gömüldüğü, Güney Kore'nin güneydoğusunda yer alan liman kenti Busan'da, BM Anıtsal Mezarlığı'ndaki 133 bin metrekarelik alanda ABD, İngiltere, Türkiye, Avustralya, Kanada, Fransa, Hollanda, Norveç gibi birçok ülkeden askerlerin kabirleri bulunuyor.

BM tarafından yapımına 1951'de başlanan anıt mezarlığın yönetimini askerlerinin naaşları gömülü 11 üye devletten temsilcilerin yer aldığı komisyon yürütüyor.

Anma ve anılar salonu, sembolik alan, ana mezarlık ve yeşil alan olmak üzere beş bölümden oluşan mezarlıkta savaş dönemine ait bilgi ve belgelerin yanı sıra aralarında Türkiye'nin de olduğu bazı ülkelere ait özel anıtlar yer alıyor.

Anma salonunda video ve filmlerle, Kore Savaşı ve savaşa katılanların hatıraları ziyaretçilere aktarılıyor.

Mezarlıkta Kore Savaşı'nda gazi olup öldükten sonra buraya defnedilmek isteyenler için de "Gazi Mezarları Alanı" bulunuyor. Bu alana gömülmek isteyen gazilerin naaşları, uluslararası komisyonun onayıyla vefatlarının ardından mezarlığa defnediliyor.

Mezarlıkta 11 ülkeden 2 bin 319 askerin kabri bulunuyor.

Bu alanda her gün yerel saatle 10.00'da BM bayrağı törenle göndere çekiliyor ve 16.00'da törenle indiriliyor.

Güney Koreli muhafız askerlerin sürekli nöbet tuttuğu anıtta yüksek sesle konuşmak, koşmak, sigara içmek, içeriye yiyecek ve içecekle girmek yasak.

Mezarlık yetkilisinin, AA muhabirine yaptığı açıklamaya göre, her yıl yüz binlerce yerli ve yabancı kişi anıtı ziyaret ediyor, 2022'de bu sayı 400 bine ulaştı.

- Anma Duvarı

Mezarlıkta yer alan "Anma Duvarı"nda savaşta hayatını kaybeden 40 bin 896 BM askerinin adları yazılı.

Anma Duvarı'nın yanında sürekli yanan ateş, savaşta ölenlerin anısını yaşatıyor ve dünyada barışın daim olmasına yönelik dileği ifade ediyor.

Mezarlıktaki BM Kuvvetleri Anıtı, anıtın Korece adının yer aldığı duvarın üstündeki bakır levhalarda yazılı, Kore Savaşı'nda BM ülkeleri tarafından sağlanan desteğe ilişkin bilgilerle donatılmış durumda.

73 yıl önce başlayan savaşta dünyanın diğer ucuna giderek çarpışan kahraman Türk askerlerinin defnedildiği anıt mezardaki Türk Şehitliği, ziyaretçilerine hüznü ve gururu bir arada yaşatıyor.

Bahçe düzenlemesinden temizliğine kadar itinalı şekilde korunan Türk Şehitliği'nde göndere çekilen Türk bayrağı altındaki mezarlarda şehitlerin isim ve ölüm tarihlerinin belirtildiği levhalar yer alıyor.

Şehitlikteki güllerin ve çam ağaçlarının bakımını itinayla yapan görevliler, mezar taşlarını elleriyle temizliyor.

- 462 Türk şehidinin kabri bulunuyor
BM'nin çağrısıyla Kore Savaşı'na en çok asker gönderen ülkelerden Türkiye'nin savaşta kaybettiği 721 askerden 462'sinin naaşı bu anıt mezarlıkta bulunuyor.

Türkiye-Kore dostluğunun en büyük sembolü niteliğindeki şehitliği ziyaret eden Türklerin yanı sıra her yaştan Koreli de burada Türkiye'nin yaptığı fedakarlığı hatırlayarak kahraman Mehmetçiği minnetle anıyor.

Anıt mezarlıkta Türk şehitlerin yanı sıra Kasım 2022 verilerine göre 40 Amerikalı, 122 Hollandalı, 32 Yeni Zelandalı, 281 Avustralyalı, 381 Kanadalı, 47 Fransız, 1 Norveçli, 37 Koreli (Güney Kore), 11 Güney Afrikalı, 890 İngiliz ve milliyeti bilinmeyen 15 asker yatıyor.

Savaş Mezarlığı'nda her askerin adını ve milletini belirten yazılı taşın üzerine yapıştırılmış demir levha ile ülkesinin göndere çekili bayrağı bulunuyor.

- BM tarafından kurulan tek mezarlık

Kore Savaşı Anıtsal Mezarlığı, dünyada BM tarafından kurulan tek mezarlık olma özelliğini taşıyor.

Kuzey ile Güney Kore arasında 1950-1953'te yaşanan savaş, Çin, Sovyetler Birliği ve ABD'nin müdahalesiyle uluslararası nitelik kazanmıştı.



Washington, Kabil'de kaçırılan vatandaşlarından biriyle ilgili bilgi için 5 milyon dolar teklif etti

Afgan vatandaşlığına da sahip olan ABD’li iş adamı Mahmud Şah Habibi, 10 Ağustos 2022 tarihinde Kabil'de şoförüyle birlikte kaçırıldı. (AP)
Afgan vatandaşlığına da sahip olan ABD’li iş adamı Mahmud Şah Habibi, 10 Ağustos 2022 tarihinde Kabil'de şoförüyle birlikte kaçırıldı. (AP)
TT

Washington, Kabil'de kaçırılan vatandaşlarından biriyle ilgili bilgi için 5 milyon dolar teklif etti

Afgan vatandaşlığına da sahip olan ABD’li iş adamı Mahmud Şah Habibi, 10 Ağustos 2022 tarihinde Kabil'de şoförüyle birlikte kaçırıldı. (AP)
Afgan vatandaşlığına da sahip olan ABD’li iş adamı Mahmud Şah Habibi, 10 Ağustos 2022 tarihinde Kabil'de şoförüyle birlikte kaçırıldı. (AP)

ABD, 2022 yılından bu yana Afganistan'da tutulan ABD’li bir iş adamının yerinin belirlenmesine yardımcı olacak bilgiler karşılığında 5 milyon dolarlık ödül teklif ettiğini açıkladı.

frgyu
Afganistan'ın Kabil kentinde nöbet tutan Taliban güçleri, 16 Ağustos 2021 (Reuters)

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tammy Bruce salı günü gazetecilere yaptığı açıklamada, Afgan vatandaşlığına da sahip olan ABD’li iş adamı Mahmud Şah Habibi'nin 10 Ağustos 2022 tarihinde Kabil'de şoförüyle birlikte kaçırıldığını ve Taliban tarafından alıkonulduğunu söyledi.

fbghyj

Habibi’nin olay sırasında Kabil’de faaliyet gösteren bir yerel telekomünikasyon şirketinde danışman olarak çalıştığını belirten Bruce, “İlk gözaltına alındığından bu yana hakkında hiçbir bilgi almadık… Taliban, nerede olduğu ya da sağlık durumu hakkında herhangi bir bilgi sunmadı” dedi.

Eski Sivil Havacılık Müdürü

ABD Adalet Bakanlığı, Mahmud Şah Habibi'nin yerini ve güvenli bir şekilde iadesini sağlayacak bilgi için 5 milyon dolara kadar ödül verileceğini açıkladı. ABD ve Afganistan çifte vatandaşlığına sahip olan Habibi, Afganistan Sivil Havacılık Kurumu'nun eski müdürüydü ve yaklaşık üç yıl önce Kabil'de kaçırıldı.

ABD Adalet Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, “Afganistan'ın eski Sivil Havacılık Müdürü Habibi, Kabil'deki evinin yakınlarında arabasındayken kaçırıldı ve Taliban'ın İstihbarat Genel Müdürlüğü tarafından şoförü ve Kabil merkezli bir telekomünikasyon şirketi olan Consultancy Asia'nın diğer 29 çalışanıyla birlikte gözaltına alındı” denildi.

Açıklamada, Habibi ve bir kişi dışında tüm tutukluların kısa bir süre sonra serbest bırakıldığı ve Habibi'nin gözaltına alınmasından bu yana kendisinden hiçbir iz bulunamadığı belirtildi.

Açıklamanın devamında, “Habibi'den gözaltına alınmasından bu yana haber alınamadı. Taliban hükümeti nerede olduğu ya da sağlık durumu hakkında herhangi bir bilgi vermedi” ifadeleri yer aldı.

ABD Adalet Bakanlığı'nın duyurusu, uluslararası suç ve terörizm davalarında önemli bilgiler sağlayan Rewards for Justice programının (Adalet İçin Ödül Programı) bir parçası olarak geldi.

Habibi ve şirket çalışanlarının gözaltına alınması, 31 Temmuz 2022'de Kabil'de El Kaide lideri Eymen ez-Zevahiri'nin öldürüldüğü ABD saldırısından kısa bir süre sonra gerçekleşti.

Mahmud'un kardeşi Ahmed Habibi şunları söyledi: “Kardeşim masum. O sadece Afgan halkının hayatta kalmasına yardımcı olmak için havaalanının çalışmaya devam etmesini sağlamaya çalışıyordu. Zevahiri'yi hedef alan saldırıyla hiçbir ilgisi yoktu. Afganistan'da kardeşimin nerede tutulduğunu bilen iyi insanlar olduğunu biliyoruz ve ödülün birilerini bu bilgiyi ortaya çıkarmaya teşvik edeceğini umuyoruz. Taliban'ın kardeşim serbest bırakılmadan ABD ile ilişkilerin normalleşmeyeceğini anlaması gerekiyor ve bu ödül bunu açıkça ortaya koyuyor.”

Kâr amacı gütmeyen Global Reach kuruluşunun strateji başkanı ve Afganistan ve Pakistan üzerine çalışmış eski bir ABD Ulusal Güvenlik Konseyi yetkilisi olan Eric Lipson, “Habibi'nin Taliban'ın gözaltında tutulduğu bin günden fazla süre boyunca eşi ya da küçük kızıyla iletişim kurmasına izin verilmedi” dedi.

scvfbgh
Kandahar'da eski bir telefon kullanan Taliban güvenlik mensubu, 17 Haziran 2025 (AFP)

Lipson, “Taliban farklı zamanlarda ABD yetkililerine onu tutmadıklarını, ondan haber almadıklarını, onu aradıklarını, bulamadıklarını ve ölmüş olabileceğini düşündüklerini söylediler. Ancak tutuklanmasına istihbarat merkezinde onunla birlikte gözaltına alınan ve daha sonra serbest bırakılanlar da dahil olmak üzere birçok kişinin tanık olduğunu asla kabul etmediler” ifadelerini kullandı.

Lipson sözlerini şöyle sürdürdü: “Taliban, ABD ile ilişkileri normalleştirmek istiyorsa, Mahmud'u ailesine iade etmeli. Onu ellerinde tuttuklarını inkâr etmeleri -biz öyle olduğunu bildiğimiz halde- sadece Afgan halkına zarar veriyor. Şimdi Taliban'ın Mahmud Habibi'yi elinde tuttuğunu kabul etmesinin ve onu ailesine iade etmek için bir çözüm bulmasının zamanı.”

Taliban hükümeti ocak ayında, Katar'ın arabuluculuğunda yapılan bir takasın parçası olarak Ryan Corbett ve William McGinty adlı iki Amerikalıyı, ABD'deki bir Afgan tutuklunun serbest bırakılması karşılığında serbest bırakmıştı.

Taliban yetkilileri, hareketin ABD güçlerinin çekilmesinin ardından Ağustos 2021'de yeniden iktidara gelmesinden bu yana onlarca yabancıyı tutukladı.

cdfgtrh
ABD tarafından Taliban'ın elinde olduğuna inanılan ABD-Afganistan çifte vatandaşı Mahmud Şah Habibi (FBI)

ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, 1984'teki başlangıcından bu yana Adalet için Ödül Programı, ABD ulusal güvenliğine yönelik tehditlerin çözülmesine yardımcı olan bilgiler için dünya çapında 125'ten fazla kişiye 250 milyon dolardan fazla ödeme yaptı.