Aylar süren tartışmalar ve itirazların ardından Japonya hükümeti, bu hafta Fukuşima Nükleer Santrali'ndeki radyoaktif atık suyu okyanusa salmaya hazırlannıyor.
Radyoaktif suyu salma planının yıllardır hazırlandığı biliniyor.
2019'da Tokyo yönetimi atık suyun depolama alanının dolmaya başladığını belirterek suyu salıvermekten başka çarelerinin olmadığı yönünde bir açıklama yapmıştı.
Bazı hükümetler Japonya'nın bu konuda attığı adımları desteklerken, başta Çin olmak üzere bazı bölge ülkeleriyse suyun okyanusa salmasına karşı çıkıyor.
Asya'da birçok ülkeninse radyoaktif madde korkusu nedeniyle tuz ve deniz ürünü stokladığı biliniyor.
Radyoaktif su ne zaman ve nasıl salınacak?
Japonya Başbakanı Fumiyo Kişida, salı günü yaptığı açıklamada hükümetin atık suyun salmasına perşembe başlanmasına resmen karar verdiğini duyurdu.
Okyanusa salınacak atık su, yıllar boyunca içindeki zararlı maddelerin ayrıştırılması için arıtıldı ve daha sonra tanklarda depolandı.
30 yıldan fazla sürmesi beklenen suyu salma işlemi sırasında yoğun miktarda temiz suyla karıştırılarak radyoaktif madde miktarının seyreltilmesi planlanıyor. Salma işleminin Pasifik Okyanusu'nda kıyıdan yaklaşık 1 kilometre uzaklıktaki bir denizaltı tüneli yardımıyla yapılması bekleniyor.
Salma işleminin Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun (UAEK) da aralarında bulunduğu üçüncü taraflar tarafından gözlemleneceği biliniyor. UAEK ayrıca Fukuşima'da bir ofis açarak gelecek yıllarda meydana gelebilecek olası sonuçları da gözlemleyecek.
Su neden salınıyor?
2011'de meydana gelen ölümcül deprem ve onu takip eden tsunami Fukuşima Nükleer Güç Santrali'nin güç kaynağı ve soğutma sistemlerine zarar vermiş ve reaktör çekirdeğinin aşırı ısınarak santral içine biriken suya yüksek radyoaktif madde bulaşmasına neden olmuştu.
O günden bu yana, reaktör enkazlarını soğutmak için santral içine daha fazla su pompalandı ve aynı zamanda yağmur suları da santralin içine sızdı.
Tokyo Elektrik Güç Şirketi (TEPCO) atık suyu depolomak için devasa tanklar inşa etti ancak buradaki alan da hızlı bir şekilde tükendi.
Şirket daha fazla tank inşa etmenin bir seçenek olmadığını belirterek, santralin güvenli şekilde devre dışı bırakılması için alanın boşaltılması gerektiğini vurguladı.
Riskler neler?
TEPCO'ya göre atık radyoaktif su bazı tehlikeli maddeler içerse bile, bunların büyük bir çoğunluğu artıma süreçleriyle yok edilebiliyor.
Ancak uzmanlar buradaki asıl tehlikenin hidrojen izotopu radyoaktif trityum maddesini ayrıştırabilecek bir teknolojinin henüz bulunmaması olduğunu belirtiyor.
TEPCO ve UAEK ise trityumun doğada bulunan bir madde olduğunu, yağmur ve musluk sularında da rastlanabileceğine dikkat çekerek atık suyun güvenli olduğunu savunuyor. Özellikle de yıllara yayılan bir süreçte, seyreltilmiş şekilde salınırsa.
Bazı bilim insanlarıysa arıtılsa bile atık suyun deniz yaşamına zarar vereceği görüşünü savunuyor. Doğaya trityum salmasının uzun vadeli biyolojik etkileri üzerine yeterince çalışma olmaması da bilim insanlarının endişe duyduğu konuların başında geliyor.
Diğer hükümetler ne diyor?
Japonya'nın planı bazı hükümetlerden destek alırken, bazılarınınsa tepkisini çekti.
ABD ve Tayvan, Tokyo'nun radyoaktif atık suyu okyanusa salma planını desteklerken, Çin ve Pasifik'teki ada ülkeleri itirazlarını ciddi şekilde dile getirdi.
Çin yönetimi suyun salmasının ciddi bölgesel ve uluslararası etkileri olacağını savunurken, böyle bir adımın insan sağlığı ve deniz yaşamı için potansiyel tehditler barındırdığını vurguladı.
Güney Kore hükümeti Tokyo'nun planını büyük ölçüde desteklerken, muhalefetteki siyasetçiler plana karşı çıkıyor ve geri adım atılmasını istiyor.
Bunun yanı sıra Çin, Hong Kong ve çevre ülkelerde atık suyun salmasının ardından Japon deniz ürünlerinin boykot edilmesi çağrısı yapılıyor.
Independent Türkçe, CNN, Washington Post
Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitry Medvedev (AP)
ABD Başkanı Donald Trump ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin (Arşiv - Reuters)
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin (Arşiv-AFP)