İngiliz istihbaratı: Ukrayna güneyde kazanımlar elde etmeye devam ederken Rusya batıya doğru ilerlemeyi hedefliyor

Kiev, Batılı ortakların askeri destek sağlama konusundaki isteksizliği nedeniyle Moskova'nın kendisini güçlendirmek için yeterli zamanı olduğunu söyledi

Rusya Harkov'a bağlı Podli köyünü bombaladı. (AFP)
Rusya Harkov'a bağlı Podli köyünü bombaladı. (AFP)
TT

İngiliz istihbaratı: Ukrayna güneyde kazanımlar elde etmeye devam ederken Rusya batıya doğru ilerlemeyi hedefliyor

Rusya Harkov'a bağlı Podli köyünü bombaladı. (AFP)
Rusya Harkov'a bağlı Podli köyünü bombaladı. (AFP)

Birçok gözlemcinin tahminlerine göre, Ukrayna savaşının iki tarafı, kış sezonuna girmeden önce sahada bazı kazanımlar elde etmeye çalışıyor ve bu durum her ikisinin de lehine olmayacak. İngiliz istihbarat raporları, Rusya'nın önümüzdeki iki ay içinde Kupyansk-Lyman eksenine yönelik saldırılarını artırarak batıya doğru ilerlemeyi ve Luhansk Oblastı çevresinde tampon bölge oluşturmayı hedeflediğini kaydetti. Ukraynalılar ise tereddütlü karşı saldırılarıyla, Kırım'a giden kara koridorunu kontrol altına almak için güneye doğru ilerlemeye çalışacaklar.

İngiltere Savunma Bakanlığı, dün (Cumartesi) X’te (eski adıyla Twitter) yayınlanan bir bildiride, “Ukrayna güneyde kazanımlar elde etmeye devam ederken, Rusya'nın Kupyansk-Lyman eksenine saldırarak kontrolü yeniden ele almaya çalışacağını” belirtti. Açıklamada, Ukrayna'nın karşı saldırısının Rus güçlerini Bakhmut ve güney Ukrayna'da baskı altına aldığı belirtildi. Buna rağmen Rus Batı Kuvvetler Grubu, kuzeydoğuda küçük çaplı saldırılara devam ederek sınırlı yerel ilerleme kaydetti.

xscdf
Ukrayna güçlerinin Rusya'dan geri aldıklarını söyledikleri Robotyn köyü (AFP)

Ukrayna Devlet Başkanlığı Danışmanı Mihaylo Podolyak, Cuma günü yaptığı açıklamada ordunun güneye doğru ilerlediğini söyledi. Podolyak, X (eski adıyla Twitter) hesabı üzerinden yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı: “Rus savunma hatları çatlamaya başladı. Güneye doğru ilerleyen Ukrayna ordusu, bir miktar başarı elde ediyor ve Kırım'a giden kara koridorunun kontrolünde yeni bir adıma yaklaşıyor. Demiryolları da dahil olmak üzere Rusya'nın tüm tedarik hatları tehlikede ve bu tek bir anlama geliyor: Rus ordusu stratejik konumlarını kaybetmek üzere.”

İngiltere Savunma Bakanlığı’nın raporunda “Ukrayna'nın karşı saldırısı Rus kuvvetlerini Bahmut ve güney Ukrayna'da baskı altına aldı. Buna rağmen Rus Batı Kuvvetler Grubu, Kupyansk-Lyman bölgesinde kuzeydoğuya doğru küçük çaplı saldırılara devam ederek sınırlı yerel ilerleme kaydetti” ifadeleri yer aldı. Raporda, Rusya'nın kuzeydoğudaki ‘operasyonel saldırıya’ geri dönerek inisiyatifi yeniden kazanmaya çalışabileceğini ifade eden Bakanlık, “Rusya'nın, Oskil Nehri'nin batı yakasına doğru ilerlemek ve Luhansk Oblastı çevresinde bir tampon bölge oluşturmak amacıyla düşmanca çabalarını yoğunlaştıracağına dair gerçekçi bir olasılık var” diye ekledi. Ukrayna, geçtiğimiz yıl Harkov bölgesinde Rus işgali altında bulunan Kupyansk’ı kurtarmıştı.

Ukrayna haziran ayında bir karşı saldırı başlatsa da Rusya'nın mayın tarlalarıyla desteklenen son derece hazırlıklı savunma hatları, Ukrayna kuvvetlerinin güneydeki Azak Denizi'ne doğru ilerleyişini yavaşlattı. Ukrayna güçleri çarşamba günü, ön cephedeki Orikhiv kasabasının yaklaşık 10 km güneyinde, Zaporijya bölgesindeki Robotyn köyünde ülke bayrağını göndere çektiklerini söyledi.

Ukraynalı bir komutan, Ukrayna kuvvetlerinin ülkenin güneyinde Rusya'nın en zorlu savunma hatlarını aştığını ve artık daha hızlı ilerleyebileceğini söyledi. Reuters'in aktardığına göre Robotyn’de bazı kuvvetlerin başında bulunan ve komuta ettiği tabura da verilen ‘Skala’ takma adını kullanan komutan, “Burada durmayacağız. Bundan sonra Berdyansk ve daha fazlası var. Hedefimizin Robotyn olmadığını, Azak Denizi olduğunu daha önce de askerlerime açıkça ifade etmiştim” ifadelerini kullandı.

Robotyn, Azak Denizi kıyısındaki Berdyansk limanına yaklaşık 100 km, stratejik Melitopol şehrine ise 85 km uzaklıktadır. Rus kuvvetleri işgalin başlangıcından bu yana her iki bölgeyi de işgal altında tutuyor. Moskova, Ukrayna'nın Robotyn’e geçtiğini doğrulamadı. ABD'li bir yetkili geçen hafta, Ukrayna kuvvetlerinin güneydeki Rus kuvvetlerini bölmeyi amaçlayan karşı saldırının bir parçası olarak Melitopol'e ulaşıp yeniden ele geçirme ihtimalinin düşük göründüğünü söyledi.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, geçen hafta ülkesinin stratejisini savundu. Ukrayna kuvvetlerinin çok yavaş ilerlediği yönündeki iddiaları reddetti ve Kiev'in Rusya tarafından kontrol edilen tüm Ukrayna topraklarını geri alacağına olan inancını bir kez daha dile getirdi.

Komutan Skala, “Mayınlı ana yollardan geçtik. İlerleyebileceğimiz en uç noktalara ulaştık. Bundan sonra daha hızlı ilerleyeceğimize eminim” dedi. Ukrayna kuvvetlerinin artık yalnızca Rus lojistik gruplarının bulunduğu bölgelere girdiğini ve buradaki Rus savunmasını delmenin zor olacağını beklemediğini açıkça ifade eden Skala “Bütün topraklarımızı özgürleştirmek için hareket ediyoruz” ifadelerini kullandı.

Ukrayna'nın Harkov Valisi Oleg Sinegubov, ülkenin doğusundaki Kupyansk şehrinin Podli köyüne düzenlenen bombalı saldırıda en az iki sivilin öldüğünü söyledi. Sinegubov, dün (cumartesi) Telegram hesabı üzerinden yaptığı açıklamada “Düşman, öğleden sonra sivillerin bulunduğu bir kafeyi vurdu” dedi.

Rusya, dün gece Moskova'ya yeni bir insansız hava aracı (İHA) saldırısı düzenlendiğini duyurdu. Bu saldırı, başkente hizmet veren üç ana havaalanının yanı sıra Ukrayna sınırındaki güney bölgedeki bir başka havaalanının da geçici olarak kapatılmasına yol açtı. Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin, hava savunma sistemlerinin Moskova’nın İstra ilçesinde bir İHA’yı düşürdüğünü söyledi. İstra, Kremlin'in yaklaşık 50 kilometre batısında yer alıyor. Rus haber ajansı TASS, Moskova'nın Şeremetyevo, Domodedovo ve Vnukovo havalimanlarındaki uçuşların iki saat süreyle askıya alındığını bildirdi.

Ukrayna sınırındaki Belgorod Bölgesi Valisi Vyaçeslav Gladkov, hava savunma güçlerinin Kupino köyü yakınlarında bir İHA’yı herhangi bir hasar veya insan kaybına yol açmadan düşürdüğünü, ancak Ukrayna'nın Urazovo adlı başka bir köye düzenlediği bombalı saldırıda 4 kişinin yaralandığını söyledi. Gladkov, binalardaki hasarı gösteren fotoğraflar yayınladı. Bu haberler hakkında henüz yorum yapmayan Ukrayna, 18 aydan uzun bir süre önce işgal ettiği Rusya'daki saldırıların sorumluluğunu nadiren üstleniyor. Rusya'nın güney sınırları boyunca bombalamalar ve İHA saldırıları son aylarda sık sık yaşandı, ancak İHA’ların Moskova'yı vurması yeni bir gelişme olarak öne çıkıyor.

csd
Rus kuvvetleri mensupları, Moskova'da insansız hava aracı saldırısının gerçekleştiği yerin yakınında duruyor. (AFP)

Ukrayna'nın Almanya Büyükelçisi Oleksiy Makeev, Ukrayna'nın mevcut karşı saldırısının zorluklarının nedenlerinden birini Batılı ortakların ülkesine destek sağlama konusundaki isteksizliğine bağladı. Cumartesi günü Alman radyosu Deutschlandfunk'a konuşan Makeev, “Rusya'nın kendisini güçlendirmek için yeterli zamanı vardı. Zira Ukrayna saldırı tugaylarını hazırlamak ve donatmak uzun zaman aldı” ifadelerini kullandı. Zırhlı personel taşıyıcıların ve uçaksavar sistemlerinin Ukrayna'ya teslimi konusunda Almanya'da yaşanan tartışmalara atıfta bulunan Makeev, “bu tugayların artık Batı silahları ve mühimmatıyla dolu olduğunu” sözlerine ekledi.

Makeev, Ukrayna'nın kendi toprakları üzerinde hava egemenliğinin bulunmadığını belirterek, bu nedenle F-16 savaş uçağı teslimatının çok önemli olduğunu ifade etti. Danimarka, Hollanda ve Norveç, F-16'ları Kiev'e teslim etme sözü verdi. Alman Taurus seyir füzeleriyle ilgili olarak Makeev, Alman hükümetiyle “son derece pratik ve anlamlı görüşmelerde” bulunduklarını söyledi.

zaxsd
Cumartesi günü geçici olarak kapatılan havalimanlarından biri olan Rusya'nın Moskova kentindeki Vnukovo Uluslararası Havalimanı'na inen bir uçağın arşiv fotoğrafı. (Reuters)

Makeev, Rusya ile olası barış görüşmelerine ilişkin bir soruya ise “Burada mesele soykırımla ilgili. Rusya ve ne yazık ki Rus halkı da Ukrayna'yı hiç istemiyor. Bu bağlamda uzlaşma isteğiyle görüşmelere girmiyoruz” diyerek bunun Ukrayna'nın bekası için son derece gerekli olduğunu vurguladı. Makeev, “Birçok ortak artık bunu anladı ve Rusya ile müzakerelere başlamamız için bize herhangi bir baskı yapmıyorlar” diye ekledi.

Ukrayna uzun süredir Taurus seyir füzelerini Almanya'dan talep ediyordu. Almanya Başbakanı Olaf Scholz ise bu taleple ilgili çekincelerini dile getirdi. Zira bu füzelerin Rusya topraklarına ulaşmasından korkuluyor.

Ukrayna Savunma Bakanı Oleksiy Reznikov, Almanya'nın ülkesine Taurus seyir füzeleri sağlayacağından emin olduğunu ifade etti. Reznikov, Springer şirketine bağlı bir medya kuruluşunda yayınlanan röportajında, “Gerçekten iyimserim ve gelecekte Almanya'dan Taurus füzeleri alacağımızı görüyorum” dedi. Bakan, seyir füzelerini ne zaman almayı beklediğini belirtmedi, ancak “Bunun bir yıl süreceğini sanmıyorum” dedi.

Kanada Başbakanı Justin Trudeau, Bloomberg’e verdiği röportajda Ukrayna'nın Rus kuvvetlerine karşı başlattığı saldırının ilerleyişi hakkında sorulan bir soruya yanıt olarak “G7’nin Ukrayna'daki savaşın uzayabileceğini anladığını, ancak bu savaş ne kadar sürerse sürsün Ukrayna’ya destek vermeye hazır olduklarını” belirtti. Kanada'nın balistik füze savunması konusunda ABD'ye katılmayı yeniden düşünüp düşünmemesi gerektiği konusunda tartışmaların sürdüğünü söyleyen Trudeau, ancak sesten beş kat daha hızlı hareket edebilen yeni nesil hipersonik silahlar göz önüne alındığında, kıtalararası balistik füzelerin artık tek zorluk olmadığını belirtti.



Trump'ın Fed başkan adayı, bankaların bağımsızlığını taahhüt etti

Kevin Hassett, 13 Kasım 2025 tarihinde Beyaz Saray'da kameralara konuşurken (Reuters)
Kevin Hassett, 13 Kasım 2025 tarihinde Beyaz Saray'da kameralara konuşurken (Reuters)
TT

Trump'ın Fed başkan adayı, bankaların bağımsızlığını taahhüt etti

Kevin Hassett, 13 Kasım 2025 tarihinde Beyaz Saray'da kameralara konuşurken (Reuters)
Kevin Hassett, 13 Kasım 2025 tarihinde Beyaz Saray'da kameralara konuşurken (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump’ın ekonomi danışmanı ve ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanlığı için en güçlü aday olarak gösterilen Kevin Hassett, Fed’in temel görevinin bağımsızlığını ortaya koymak olduğunu vurgularken, buna karşın başkanın görüşlerinin de ‘önemli olmaya devam ettiğini’ söyledi.

Hassett, CBS televizyonunda yayımlanan Face the Nation programına verdiği demeçte, “Başkanın üst düzey danışmanı olarak, farklı konular hakkında onunla neredeyse her gün konuşuyorum” dedi.

Mevcut Fed Başkanı Jerome Powell’ın görev süresinin gelecek mayıs ayında sona ermesi sonrası bu göreve getirilmesi hâlinde, başkanla istişareyi sürdürüp sürdürmeyeceği sorusuna Hassett, “Para politikasını zaten görüştüm” yanıtını verdi.

Hassett, “Başkan Trump’ın yapılması gerekenlere ilişkin güçlü ve iyi düşünülmüş görüşleri olduğuna inanıyorum. Ancak nihayetinde Fed’in görevi bağımsız olmaktır” ifadelerini kullandı.

Başkanın görüşlerinin Fed Yönetim Kurulu üyelerinin oylarıyla aynı ağırlığa sahip olup olmadığı sorusuna ise Hassett net bir şekilde, “Hayır, kesinlikle değil… Hiçbir ağırlığı olmayacak” cevabını verdi.

“Burada mesele yalnızca görüşün doğruluğu ve veriye dayanıp dayanmadığıdır” diye ekledi.

Trump, 2 Aralık’ta yaptığı açıklamada, 63 yaşındaki Hassett’in Jerome Powell’ın yerine geçmesi için en güçlü aday olduğunu belirtmişti.

Ekonomi alanında doktora derecesine sahip olan Hassett, halen Beyaz Saray bünyesinde faaliyet gösteren ve başkan ile ABD yönetimine ekonomi politikaları konusunda danışmanlık yapan Ulusal Ekonomi Konseyi’nin başkanlığını yürütüyor. Hassett ayrıca, Trump’ın ekonomi politikalarını savunmak üzere sık sık televizyon programlarına katılıyor.

Hassett, Fed başkanlığı için potansiyel aday olarak öne çıkıyor

Trump’ın ilk görev döneminde Hassett, ekonomik araştırma ve analizle görevli bir başka kurum olan Ekonomik Danışmanlar Konseyi’nin başkanlığını yürüttü.

Öte yandan, iç bölünmelerin yaşandığı Fed, çarşamba günü bu yıl üst üste üçüncü kez faiz indirimine gitti. Fed, enflasyonun yüksek seyrini koruduğu ve Trump yönetiminin ikinci döneminde uygulamaya konulan gümrük tarifelerinin ekonomide olumsuz etkiler göstermeye başladığı bir ortamda, iş gücü piyasasına ilişkin artan endişelere işaret etti.

Faiz oranının çeyrek puan düşürülmesiyle hedef aralık yüzde 3,50 ile yüzde 3,75 seviyesine çekildi. Bu oran, yaklaşık üç yılın en düşük düzeyi olarak kayda geçti.

Hassett dün CBS kanalında yaptığı açıklamada, Trump’ın ekonomi politikalarını savunurken, olası bir diğer aday olan Kevin Warsh’a da atıfta bulunarak, “Eğer Fed Başkanı olursa, Kevin Warsh’un da başkanla konuşmasını umuyorum” dedi.

Fed başkanlığına aday gösterilecek herhangi bir ismin, Cumhuriyetçilerin çoğunlukta olduğu ABD Senatosu’nun onayını alması gerekiyor.

Trump, ilk döneminde atadığı Jerome Powell’ın görev süresini kısaltmaya yönelik girişimlerde bulunmuş, sert eleştiriler ve tekrarlanan şikâyetlerle Powell’ı hedef almıştı. Trump, daha sonra bu atamadan duyduğu pişmanlığı dile getirerek, Fed’in faizleri ‘fazla yüksek’ seviyelerde tuttuğunu savunmuştu.

Trump, çarşamba günü yaptığı açıklamada, Fed’in o gün aldığı kararda politika faizini en az ‘iki katı’ oranında düşürebileceğini söyledi.

Pazar günü Beyaz Saray’da yaptığı açıklamalarda Powell’a yönelik eleştirilerini sürdüren Trump, “Onun liderliği altında sıkıntı çekiyoruz. Yakında faizleri düşürmek isteyen ehil bir Fed başkanına kavuşacağız” ifadelerini kullandı.

Trump, “O yetersiz… Trump karşıtlığı sendromundan mustarip, beceriksiz bir kişi” dedi.


Avustralya: Müfettişler, Bondi Plajı saldırısının faillerinin DEAŞ mensubu olduklarına inanıyor

Bondi Plajı saldırısının şüphelisinin evini çevreleyen şeridi kaldıran Avustralyalı bir polis memuru (Reuters)
Bondi Plajı saldırısının şüphelisinin evini çevreleyen şeridi kaldıran Avustralyalı bir polis memuru (Reuters)
TT

Avustralya: Müfettişler, Bondi Plajı saldırısının faillerinin DEAŞ mensubu olduklarına inanıyor

Bondi Plajı saldırısının şüphelisinin evini çevreleyen şeridi kaldıran Avustralyalı bir polis memuru (Reuters)
Bondi Plajı saldırısının şüphelisinin evini çevreleyen şeridi kaldıran Avustralyalı bir polis memuru (Reuters)

Avustralya Yayın Kurumu (ABC), Avustralya istihbarat biriminin altı yıl önce Bondi Plajı saldırganlarından birinin DEAŞ ile bağlantıları olduğunu araştırdığını bildirdi.

Avustralya polisi, 50 yaşındaki bir adam ile 24 yaşındaki oğlunun pazar günü Sidney’de ünlü bir plajda Hanuka Bayramı kutlaması yapanlara ateş açtığını, saldırıda 15 kişinin hayatını kaybettiğini ve 40’tan fazla kişinin yaralandığını açıkladı.

Avustralya medyası, saldırganların Sajid Akram ile oğlu Naveed Akram olduğunu ve Sajid Akram’ın polisle çıkan çatışmada öldüğünü, Naveed Akram’ın ise polis gözetiminde hastanede tedavi gördüğünü bildirdi.

Şarku’l Avsat’ın ABC’den aktardığına göre, Bondi Plajı saldırısını soruşturan ortak terörle mücadele ekibindeki üst düzey bir yetkili, Avustralya Güvenlik ve İstihbarat Teşkilatı’nın (ASIO) 2019 yılında Naveed Akram ile ilgili bazı şüpheleri araştırdığını belirtti.

Haberde, Naveed Akram’ın, Temmuz 2019’da yakalanan ve Avustralya’da bir terör eylemi planlamakla suçlanan DEAŞ üyesiyle yakın bağlantısı olduğunun düşünüldüğü ifade edildi.

ABC, terörle mücadele soruşturmacılarının, Bondi Plajı saldırısını gerçekleştiren silahlı kişilerin DEAŞ mensubu olabileceğine inandığını bildirdi.

ABC’ye konuşan yetkililer, silahlı kişilerin araçlarında iki DEAŞ bayrağı bulunduğunu da açıkladı.

ASIO Genel Direktörü Mike Burgess dün gazetecilere yaptığı açıklamada, saldırganlardan birinin kendileri tarafından bilindiğini ancak ‘acil tehdit’ olarak görülmediğini belirterek, “Dolayısıyla burada yaşanan olayın şartlarını yeniden gözden geçirmemiz gerektiği açık” dedi.

Yeni Güney Galler polisi ise ABC’nin haberini doğrulayamayacaklarını belirtirken, ASIO da ‘bireyler veya devam eden soruşturmalar hakkında yorum yapmadığını’ açıkladı.


Cezaevindeki 4 bin 200 PKK-KCK’lı için kademeli düzenleme: Suça karışmamış 950-1.050 PKK’lı eve dönüş yolunda mı?

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Cezaevindeki 4 bin 200 PKK-KCK’lı için kademeli düzenleme: Suça karışmamış 950-1.050 PKK’lı eve dönüş yolunda mı?

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Türkiye’de “Terörsüz Türkiye” süreci, kimilerine göre 2. çözüm süreci olarak değerlendiriliyor; bu konuda çok şey yazılıp çiziliyor. Sürecin toplumsallaşması adına tartışılması doğru; ancak bu tartışmanın gündelik siyasi çekişmeler, öne çıkma çabaları ya da kısır hesaplar üzerinden yapılması, sürece yarardan çok zarar veriyor. Burada herkesin dikkatli olması gerektiğinin altını bir defa daha çizmek gerekiyor.

Siyasetin bu süreçte daha cesur olması, daha fazla adım atması ve daha fazla inisiyatif alması gerekiyor. Çünkü artık top, güvenlik bürokrasisinin sahasından siyasetin sahasına geçmiş durumda.

Elbette süreçte daralmalar olacaktır. İşin doğası gereği bu daralmaların olması son derece doğaldır; ancak siyasi aktörlük meselesi üzerinden herkesin kendisini tekrardan sorgulaması gerekiyor. “Her meseleyi Öcalan’a soralım” yaklaşımı, bana göre doğru değil. Siyasetin inisiyatif alması bir bütün olarak gerçekleşmeli ve inisiyatifler alınabilmelidir. Her meselede Öcalan’ı öne çıkarma, aktör yapma isteğinin toplumsal güvende yara açtığı da görülmelidir. Belki artık örgütün partiyi kurma paradigması tersine dönmeli ve parti, örgütü dönüştürebilmelidir.

Pedal çevirme teorisi işlemeye devam ediyor. Örgütün el yükseltme sebebi ya da farklı seslerin çıkma sebebi, bence devlette ciddiyetin ilk defa bu kadar net görülmesidir. Artık herkes yeni bir paradigmaya dönüleceğini görmeye başladı ve doğal olarak bir bocalama süreci yaşanıyor. Süreç tamamlanırsa siyasetin de paradigmasının değiştiği görülmelidir.

Çünkü şu ana kadar siyaseten “zaten masa devrilecek, güvenmiyoruz, gel gel yapıyorlar, sonra yine bizi hapishanelere atacaklar” anlayışı çok hakimdi. Ama atılan adımlar neticesinde işin ciddiyeti anlaşılıyor ve bu da ezber bozuyor. Bu bakımdan şu ana kadar yaşananların, ben sürecin özüne bir tahribat verdiğini düşünmüyorum. Bu düşüncemi görüştüğüm farklı kaynaklarım da doğruluyor.

Sürecin geldiği yerde iki mesele, en çok sorulan ve merak edilen konuların başında geliyor: Yasal düzenlemeler ve SDG meselesi.

İmralı Adası’ndan Meclis’e: Fırsat yasası ve sürecin kritik eşiği

Komisyon üyelerinin İmralı Adası’na gitmesi, bir eşiğin daha aşılmasını kolaylaştırdı. MHP Genel Başkanı Feti Yıldız Bey’in okuduğu özet, kendi tuttuğu notların özetiydi. Dolayısıyla 16 sayfalık raporun özeti değildi. Beklenti, hem AK Parti adına Hüseyin Yayman’ın hem de DEM adına Gülistan Koçyiğit’in de notlarını okumasıydı; ama bu gerçekleşmedi. Keşke onlar da komisyon üyelerine notlarını aktarsaydı ve sorulacak olan sorulara da cevap verseydi.

Komisyon üyelerinin tuttuğu 16 sayfalık raporun aslında komisyon üyelerine dağıtılması gerekiyordu. Sürecin şeffaflığı, toplumsal rıza üretme konusunda bunun yapılmasının hâlâ geç olduğunu düşünmüyorum. Görüştüğüm ve raporu bilen kaynaklarım, burada anlatılamayacak bir şeyin olmadığını, Öcalan’ın bugüne kadar söylediği görüşlerin benzerlerinin yer aldığını ifade ediyorlar.

Şimdi top Meclis’te. Nasıl bir yasa çıkarılacak? Toplumda cezasızlık algısına da yol açmadan, süreci de sahiplenerek nasıl bir yol bulunacak?

Görev, öncelikli olarak Komisyon’da bulunan partilere düşüyor. Onlar tekliflerini yavaş yavaş Meclis Başkanlığı’na verecekler. Meclis hukukçuları ve güvenlik bürokrasisi de sürece destek verecek.

Kesinleşen bir şey olmamakla beraber, anladığım kadarıyla çıkarılacak olan “Fırsat Yasası” iki ayağa cevap verecek:

A- Eve dönüş durumu
B- Mevcut tutuklu ve hükümlülerin durumu

KCK-PKK örgüt üyeliğinden şu an Türkiye’de cezaevlerinde bulunanların sayısının 4 bin 200 kişi civarında olduğu belirtiliyor. Bunlar içerisinde müebbet hapis cezası alanlar olduğu gibi, cezası bitmeye yakın insanlar da var.

Bunlar için kademeli bir anlayış ve bakış açısı geliştiriliyor. Kişi bazında durumlar incelenecek, toptancı bir anlayışla düzenleme yapılmayacak. Cezaevindekiler için düzenleme yapılırken, aynı zamanda eldeki bazı uygulamalardan da yararlanılacak. Denetimli serbestlik meselesi, yararlanılacak uygulamaların başında geliyor.

PKK’lıların Türkiye’ye dönüşü: Suça karışmamış 950-1.050 kişi için yasal çerçeve nasıl şekillenecek?

Eve dönüş olarak adlandırılan PKK’lıların Türkiye’ye dönme meselesine gelince…

Öncelikle Ankara, Bağdat ve Erbil arasındaki mekanizmanın hâlâ çalıştığını ifade etmek lazım. Bu mekanizma hem silahların hem mağaraların teslimi hem de Irak’ta kalmak isteyen örgüt mensupları için son derece hayati.

Benim gerek Irak makamları, gerek Irak Kürdistan Bölgesi Yönetimi yetkilileri, gerek PKK ve gerekse de Ankara’dan aldığım bilgiye göre PKK içerisinde suça karışmamış militan sayısı 950-1050 arasında. Bu kişilerin gelmesinin önünde şu an herhangi bir engel bulunmuyor. Diyarbakır annelerinin çocukları başta olmak üzere ilk etapta suça karışmamış kişilerin gelmesi, “Fırsat Yasası” ya da “Çerçeve Yasası”nın şekillenmesiyle birlikte gerçekleşebilir.

Burada yapılacak olan yasal düzenleme netleştiğinde, atılacak olan adımların daha da hızlanacağını göreceğiz. Meclis’ten çıkacak olan yasa büyük bir ihtimalle özel bir yasa olacak. Hukukçular bu yasayı çalıştırırken bir taraftan Anayasa’nın eşitlik ilkesinin çiğnenmemesine, diğer taraftan da FETÖ başta olmak üzere diğer örgütlerin yararlanmasının önünü kapatacak. Burada kendisini fesheden bir örgüt olduğu için yeni bir yasa zorunluluğu ortaya çıkıyor.

Hem eve dönüş hem de mevcut cezaevindekilerle ilgili düzenleme yapılırken iki ayrımın altını çizmek gerekiyor. Yapılacak olan düzenleme ile birlikte “örgüt” ortadan kalkarsa örgüt üyeliği ya da örgüte üye olmamakla birlikte oluşan suç ortadan kalkacak; ancak işlenen suçlar ortada duracağı için yapılacak olan düzenlemede kademeli olarak buna cevap verilecek.

Örneğin, örgütte yıllarca kuryelik yapan ama silahlı eylemlere katılmayan kişiler örneğinde olduğu gibi belirli ayrımların yapılması gerekiyor. Benim kaynaklarımdan aldığım bilgiye göre, kişinin durumu üzerinden bir değerlendirme yapılacak, toptan bir değerlendirme yapılmayacak.

Çıkarılacak olan yasada bir süre sınırı konulması, denetimli serbestlik vb. uygulamaların işletilmesi de karşımıza çıkacak gibi duruyor. Burada belki tekrar altını çizeceğim, bireylerin durumunun tek tek ele alınacağı.

Örgüt üst düzey yönetici dediğiniz 232 kişi civarında. Bunlardan 30-40’ı en önemli üst düzey yönetici olarak karşımıza çıkıyor. Bunların büyük bir kısmının Irak’ta kalması ya da seyahat özgürlüğü kapsamında Avrupa ve Irak arasında olması bekleniyor. Burada da Bağdat-Erbil ve Ankara arasındaki mekanizmanın devreye girmesi öngörülüyor.

SDG meselesinde kilit güç ABD: Mazlum Abdi ve YPG’nin silahlı sayısı gerçekçi rakamlarla değerlendiriliyor

SDG meselesine gelince:
Öncelikle Mazlum Abdi’nin verdiği 100 bin rakamı çok abartılı bulunuyor. Hem Suriye’deki kaynaklar hem Ankara’da görüştüğüm kaynaklar, SDG ve onun silahlı kanadını oluşturan YPG’nin silahlı sayısının 45 bin civarında olduğunu belirtiyor.

Suriye’de muhatabın esas olarak ne Şara ne Abdi olduğu, muhatabın ABD olduğu ve SDG meselesinin çözümünde sürecin ABD ile yürütüldüğünün altı çiziliyor. Yani esas patron kimse, müzakereler de onlarla yürütülüyor.

Bu noktada özellikle Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Trump’la olan kişisel ilişkisinin, MİT Başkanı İbrahim Kalın’ın temaslarının ve zamanın ruhunun Türkiye’nin işini kolaylaştırdığı belirtiliyor. Erdoğan-Trump görüşmesi, ardından Şara-Trump görüşmesi, CENTCOM’un Trump politikalarıyla paralel hareket etmesi ve Tom Barrack’ın Mazlum Abdi’ye ABD politikaları konusunda net mesajları, aslında Suriye’de önümüzdeki haftalarda bazı olumlu adımların SDG tarafından atılacağını gösteriyor.

Bu aşamada süreci bozma noktasında Fransa, İran ve İsrail gibi ülkelerin SDG’nin kulağına fısıldadığı da gözlerden kaçmıyor.

Sınır kapılarının devri, enerji sahalarının devri ve silahlı unsurların Savunma Bakanlığı’na entegrasyonu sağlanırsa, SDG Türkiye açısından tehdit olmaktan çıkacak.

SDG içerisinde iki anlayış hâkim.

1- Anlayış, “Ankara’nın hem SDG’nin tamamen tasfiyesini hem de 10 Mart mutabakatının uygulanmasını aynı anda talep etmesi, Suriye’de siyasi çözümü engellemeye yönelik politikasını açıkça ortaya koyuyor” derken,

2- Anlayış, “Türkiye Şam Hükümeti ile aramızda garantör ülke olsun. Kolaylaştırıcı olursa süreç daha çabuk ilerler” anlayışında.

Peki SDG bu adımı atar mı?

Bana göre zaman içerisinde SDG bu adımı beş sebepten dolayı atmak durumunda kalacak.

1- Amerika Birleşik Devletleri’nin bunu istemesi
2- SDG’yi oluşturan en büyük güçlerden Arap aşiretlerinin tavrı
3- YPG içerisindeki silahlı dağılım
4- Türkiye ve ABD’nin arabuluculuğu ve garantörlüğü meselesi
5- Zamanın ruhu

Şam yönetimi SDG’den ne istiyor?

Şara yönetimi, SDG’den askerlerinin %75’ini kendilerine vermesini ve Savunma Bakanlığı’na dâhil olmasını istiyor. Geri kalanların ise yerel yönetimlerde asayiş gücü olarak kullanılabileceği belirtiliyor.
SDG, Şam’a üç tümen vereceğini ve komutanların isimlerini Şam’a bildirdiğini ifade ediyor.

Önce saha gerçekliği adına şunu görmemiz gerekiyor:
SDG’nin sahip olduğu 45 bin kişilik gücün %75–%80’inin Arap aşiretlerden oluştuğu, geri kalanının ise farklı Kürt yapılardan oluştuğunun altı çiziliyor.

Saha kaynakları YPG içerisindeki formülasyonu şöyle yapıyorlar:

Irak’tan gelen Irak Kürtlerinin sayısı yaklaşık olarak 1350 civarında.

PKK’dan YPG’ye gelen militan sayısı 1500 civarında.

Suriye Kürtlerinin ise 6 bin civarında olduğu belirtiliyor.

Şam ve SDG anlaşırsa kalan silahlı güç nasıl entegre edilecek: Savunma Bakanlığı mı, polis gücü mü?

Peki diyelim ki Şam Hükümeti ve SDG arasında bir anlaşma oldu; kalan %25 silahlı güç ne olacak sorusuna cevap, silahlı unsurların Savunma Bakanlığı’na bağlanması gibi Suriye Hükümeti’nin karar vereceği bir konu, ancak asayiş ya da polis gücü olarak kullanılmaları güçlü bir olasılık.

Burada özellikle polis gücü olmak istedikleriyle ilgili olarak, merkezi hükümetin denetiminde bir yapı oluştuğunda; Dürzi bölgelerinde Dürzilerden, Arapların yoğun olduğu yerlerde Araplardan, Kürtlerin yoğun olduğu yerlerde ise Kürtlerin alınması son derece doğal. Burada anlaşmazlık, bunların kimin kontrolünde olacağı. Merkezi hükümet, bu polis gücünün Suriye Devleti’nin polis gücü olacağını söylüyor ve Kamışlı’da görev alan bir polisin Süveyda’ya, Lazkiye’de görev alan bir polisin de Kamışlı’ya tayinle gönderilebileceğini ifade ediyor. Aynı şekilde Savunma Bakanlığı bünyesine katılacak olan yapıların da komuta merkezinin Suriye Hükümeti’nde olacağı belirtiliyor.

Suriye’de tamamlanmamış devlet tamamlanırsa, hem anayasal güvence hem de diğer haklar garanti altına alınmış olacak ve Dürzilerin de, Nusayrilerin de olduğu gibi Kürtlerin de devlette karar alma süreçlerinde yer alacağını görmemiz gerekiyor.

Bu geçiş sürecinde SDG yasal garanti istiyor. Bu garanti büyük ihtimalle ABD tarafından verilecek. Türkiye’nin istediği adımlar atılmaya başlanırsa, Türkiye de bu noktada süreci kolaylaştıracak her adımı atacak. Bu adımlardan en önemlisi Nusaybin Sınır Kapısı’nın açılması ve Kamışlı ile ticaretin Türkiye üzerinden devam etmesi olacak.

Amerikalılar Esad döneminde Arap aşiretlerini SDG bünyesine dahil ettiler ve hâlen maaşlarını ödemeye devam ediyor. ABD Kongresi’nden geçen bütçenin büyük bir kısmı bu maaşlara gidiyor.
PKK, Türkiye’de sürecin ciddileştiğini görüyor; SDG de Suriye’de ABD’nin entegrasyonu istediğini ve bu konuda ısrarcı olduğunu biliyor.

Nitekim yakın zaman içerisinde Şammar Aşireti’nin lideri el-Cerba, Şam’a gidip Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara ile bir araya gelmiş, daha sonra da Mazlum Abdi ile görüşmüştü. Saha kaynakları, Cerba’nın SDG’yi de 10 Mart Anlaşması çerçevesinde Şam ile anlaşmaya ikna etmek için arabuluculuğa başladığını ifade ediyor.

Toparlayacak olursam, Arap aşiretlerini SDG’ye entegre eden ABD’nin kendisi ve şu ana kadar maaşlarını da ödemeye devam ediyor. ABD’nin tavrı burada çok net: Şam’a entegrasyon, Türkiye’nin güvenlik kaygılarının giderilmesi, bununla birlikte toprak bütünlüğü ve politik birliğin sağlanması noktasında Şara’nın güçlendirilmesi. Nitekim CENTCOM Komutanı Brad Cooper, ABD’nin Suriye’deki üç önceliğini, “IŞİD’e karşı mücadele, SDG’yi Suriye devlet yapısına entegre etmek ve Suriye hükümetiyle koordinasyon sağlamak” olarak açıkladı.

10 Mart Mutabakatı ile Suriye’de Kürt, Dürzi ve diğer grupların güvenliği sağlanıyor

Amerika Birleşik Devletleri ve Türkiye’nin garantörlüğünde 10 Mart mutabakatının hayata geçirilmesi, Kürtlerin, Dürzilerin ve diğer grupların Suriye’de güvenceye kavuşmaları ve Suriye’nin geleceğine Suriyelilerin karar vermesi herkesin faydasına olacaktır.

Ankara’da görüştüğüm kaynaklar, “Bugün Türkiye çatışma ortamının oluşmamasını istiyorsa, İsrail’in Suriye’de nüfuzunu genişletmemesi için yapıyor. Bu yapamadığımızdan değil, İsrail’e alan açmama isteğimizden kaynaklanıyor” diyorlar.

SDG konusunda 10 Mart mutabakatının bana göre iyi niyet adımı Deyrizor’da görülecek.
Suriye’de 10 Mart mutabakatıyla ilgili önümüzdeki hafta birkaç adımın atılma ihtimali, aynı adımların Kuzey Irak’ta da (IKBY) gelme ihtimali çok yüksek. Güven artırıcı adımların atılmasına devam edilecek.

Başta ifade ettiğimi tekrar söyleyeyim. Devlet iradesi devam ediyor, ABD’nin Türkiye ve Şara’yı destek politikası devam ediyor, uluslararası konjonktür uygun, Öcalan paradigmada ısrar ediyor ve sürece katkı vermekten geri durmuyor.

Sürecin ciddiyeti noktasında iki hafta içerisinde güzel şeyler görmeye devam edeceğiz. Partiler taleplerini dillendirecekler; bu, hepsinin kabul edildiği ya da edileceği anlamına gelmez. Herkes kendi tabanına sesleniyor ama bu işin siyaset üstü olduğunu da artık görmek gerekiyor.