İran, Mahsa Amini’nin ölümünün yıldönümü öncesi güvenlik alarmına geçti

Tahran’ın merkezindeki bir caddede dolaşan başörtüsüz İranlı bir kadın. (10 Ağustos 2023/ EPA)
Tahran’ın merkezindeki bir caddede dolaşan başörtüsüz İranlı bir kadın. (10 Ağustos 2023/ EPA)
TT

İran, Mahsa Amini’nin ölümünün yıldönümü öncesi güvenlik alarmına geçti

Tahran’ın merkezindeki bir caddede dolaşan başörtüsüz İranlı bir kadın. (10 Ağustos 2023/ EPA)
Tahran’ın merkezindeki bir caddede dolaşan başörtüsüz İranlı bir kadın. (10 Ağustos 2023/ EPA)

İran, genç kadın Mahsa Amini’nin 17 Eylül’de bir polis karakolunda ölümünün yıldönümünde protestoların tekrarlanması beklentisiyle güvenlik alarmına geçti.

Şarku’l Avsat’ın İran’daki insan hakları örgütlerinden edindiği bilgiye göre yetkililer, protesto hareketinin aktivistlerinin tutuklanmasını ve üniversitelerdeki öğretim üyelerinin sınır dışı edilmesini içeren bir güvenlik kararını hızlandırdı.

Devrim Muhafızları Kara Kuvvetleri Komutanı Muhammed Pakpour dün yaptığı açıklamada, ülkesinin ‘melez bir savaş’ ile karşı karşıya olduğunu söyledi. Pakpour, “Hollywood’u, ünlüleri ve ayrılıkçıları bir araya getiren İran karşıtı akım yenilmeli” dedi.

İran dışındaki aktivistler, Amini’nin ölümünün birinci yıldönümünde yenilenen protestolardan korkarak yetkililerin baskıyı yoğunlaştırdığını doğruladı. Güvenlik güçleri bu hafta, ünlü şarkıcı Mehdi Yarrahi’yi isteğe bağlı başörtüsünü destekleyen bir şarkı yayınladıktan sonra tutukladı. İran İnsan Hakları Aktivistleri Ajansı’na (Hrana) göre, geçen yıl protestolardan en çok etkilenen bölgelerden biri olan Gilan eyaletinde 11 kadın hakları aktivisti tutuklandı.

Hrana, “İran akademi camiası güvenlik kurumlarından artan bir baskı yaşıyor. En az 22 üniversite hocası ihraç veya uzaklaştırma ile karşı karşıya kaldı” açıklamalarında bulundu.

İran’daki New York merkezli İnsan Hakları Merkezi’ne göre, mağdurların ailelerinden 21 kişi mahkemeye çıkarılarak gözaltına alındı.



Trump’ın yardım kesintileri 14 milyon kişiyi öldürecek

Trump yönetimi, birçok ülkeye yardım gönderen USAID’in Dışişleri Bakanlığı bünyesinde faaliyet göstermesini istiyor (AFP)
Trump yönetimi, birçok ülkeye yardım gönderen USAID’in Dışişleri Bakanlığı bünyesinde faaliyet göstermesini istiyor (AFP)
TT

Trump’ın yardım kesintileri 14 milyon kişiyi öldürecek

Trump yönetimi, birçok ülkeye yardım gönderen USAID’in Dışişleri Bakanlığı bünyesinde faaliyet göstermesini istiyor (AFP)
Trump yönetimi, birçok ülkeye yardım gönderen USAID’in Dışişleri Bakanlığı bünyesinde faaliyet göstermesini istiyor (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump'ın küresel yardım kesintileri 5 yıl içinde 14 milyon kişinin ölümüne yol açabilir.

Hakemli dergi The Lancet’ın dün yayımladığı çalışmada, 133 ülkeden elde edilen veriler inceleniyor. ABD Uluslararası Kalkanıma Ajansı’nın (USAID) sağladığı fonların, gelişmekte olan ülkelerde 2001-2021’de 91 milyon kişinin ölümünü engellediği belirtiliyor.

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, martta yaptığı açıklamada USAID’e bağlı programların yüzde 80’inin kapatıldığını duyurmuştu.

Araştırmada bu oranda bir kesintinin 2030’a kadar 14 milyon kişinin ölümüne yol açabileceğine dikkat çekiliyor.

Dünyanın açık ara en büyük insani yardım sağlayıcısı olan ABD’nin USAID sisteminde yapılan kesintiler nedeniyle 5 yaş altındaki 4,5 milyon çocuğun ölebileceğine de işaret ediliyor. Ajansın, 2001-2021’de 30 milyon çocuğun ölümünü engellediği vurgulanıyor. Çalışmada bu can kayıplarının fon kesintilerinin iptal edilmesi halinde önlenebileceği de belirtiliyor.

Araştırmanın yazarlarından Davide Rasella bulgulara dair şunları söylüyor:

Düşük ve orta gelirli birçok ülke için ortaya çıkacak şok, küresel bir salgın veya büyük bir silahlı çatışmayla karşılaştırılabilir ölçekte olacak.

Bilim insanı, fon kesintilerinin yoksul ülkelerde sağlık alanında “20 yıldır kaydedilen ilerlemeyi aniden durdurma, hatta tersine çevirme riski taşıdığını” da sözlerine ekledi.

Washington, geçen yıl yaklaşık 61 milyar dolar dış yardım sağladı ve bunların yarısı USAID aracılığıyla dağıtıldı.

Trump yönetimi, yeni modelde USAID’in daha verimli çalışacağını iddia ediyor. Ancak bir Birleşmiş Milletler yetkilisinin geçen ay BBC’ye yaptığı açıklamada, fon kesintilerinin ardından Kenya’daki mülteci kamplarında yüzbinlerce kişinin “yavaş yavaş açlıktan öldüğü” belirtilmişi.

Independent Türkçe, Reuters, BBC