Afrika'da darbelerin tekrarlanma nedeni nedir?

Gabon sokaklarında askeri darbe kutlamaları (EPA)
Gabon sokaklarında askeri darbe kutlamaları (EPA)
TT

Afrika'da darbelerin tekrarlanma nedeni nedir?

Gabon sokaklarında askeri darbe kutlamaları (EPA)
Gabon sokaklarında askeri darbe kutlamaları (EPA)

Gabon'da Bongo ailesinin 55 yıllık iktidarının ardından cumhurbaşkanının devrilmesinin açıklanmasının sonra birçok kişi bunu kutlamak için sokaklara döküldü.

Bu, 2020'den beri sekiz darbeye tanık olan Batı ve Orta Afrika'da tanıdık bir sahne haline geldi.

Başkent Libreville sakinlerinden Hermann N'Golo, “Bu, halkın hoşnutsuzluğunun bir ifadesidir. Kötü yönetim ve gıda fiyatları ile yaşam maliyetlerinin artması nedeniyle her düzeyde derinleşen bir kriz yaşıyorduk” dedi.

AP’nin haberine göre Afrika 1950'lerden bu yana yaklaşık yüz askeri darbe gördü. Analistler, darbelerin tekrarlanmasındaki ana nedenin, demokratik kazançların azalması olduğunu belirtiyor.

Birleşmiş Milletler (BM) İnsani Gelişme Endeksi'ne göre 54 Afrika ülkesinden 27'si dünyanın en az gelişmiş 30 ülkesi arasında yer alıyor. Bu ülkeler doğal kaynaklar açısından zengin olmasına rağmen, bu zenginlik vatandaşlara yansımıyor. Bu ülkelerin çoğu, Afrika'nın batı ve orta kesimlerinde yer alıyor.

Afrobarometer araştırma ağı tarafından 2023'te yürütülen bir anket, ankete katılanların çoğunun seçimleri "liderlerini seçmek için kusurlu ama önemli bir araç" olarak gördüğünü gösterdi.

Geçtiğimiz günlerde Gabon'da gerçekleşen darbe, ilk kez uluslararası gözlemcilerin katılımının engellendiği seçimlerde cumhurbaşkanının zaferinin açıklanmasının hemen ardından gerçekleşti.

Washington'daki Freedom House'un Afrika programları direktörü Tiseke Kasambala'ya göre seçim sahtekarlığıyla bilinen bölgede gözlemcilerin dışlanması alışılmadık bir durum değil. Liderler iktidarda kalma sürelerini uzatmaya veya bu konuda getirilen kısıtlamaları değiştirdikçe vatandaşlar arasında genel bir hoşnutsuzluk ve hayal kırıklığı hâkim oluyor.

Öte yandan, Afrika'daki darbeleri durdurmak için uygulanan uluslararası yaptırımlar genellikle başarısız oluyor. Yaptırımlar, zaten yüksek oranda yoksulluk ve açlıkla mücadele eden halk üzerinde daha fazla oluşmasına yol açıyor.

Bu bağlamda, Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS) Komisyonu Başkanı Omar Touray, dünyanın en az gelişmiş üçüncü ülkesi olan ve insani yardıma muhtaç 4,3 milyon insanın yaşadığı Nijer'de yaşananları aktardı. Burada, geçtiğimiz temmuz ayındaki darbeyi durdurmak için uluslararası yaptırımlar uygulama girişimleri, ciddi bir sosyal ve ekonomik felakete yol açtı.

Adekoya raporun sonunda, "Afrikalılar çok fazla bir şey istemiyor; yalnızca ülkelerinin zenginliği, güvenlik duygusu ve adil seçimler açısından birkaç basit düzenleme istiyorlar." değerlendirmesinde bulundu.



Axios: ABD’li ve İsrailli kaynakların tahminlerine göre İran'daki ‘kapalı’ tesislerde zenginleştirilmiş uranyum bulunuyor

İran'ın Fordo Nükleer Tesisi (AFP)
İran'ın Fordo Nükleer Tesisi (AFP)
TT

Axios: ABD’li ve İsrailli kaynakların tahminlerine göre İran'daki ‘kapalı’ tesislerde zenginleştirilmiş uranyum bulunuyor

İran'ın Fordo Nükleer Tesisi (AFP)
İran'ın Fordo Nükleer Tesisi (AFP)

ABD merkezli haber sitesi Axios dün, ABD’li ve İsrailli kaynakların tahminlerine göre yüksek oranda zenginleştirilmiş uranyumun şu anda İran'ın ‘kapalı ve ciddi şekilde hasar görmüş’ üç nükleer tesislerinde bulunduğunu bildirdi.

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ABD’li gazeteci Tucker Carlson’a verdiği röportajda, nükleer tesislerin gerçekten zarar gördüğünü, ancak İran'ın şimdiye kadar durumu kesin olarak değerlendirebilecek kapasiteye sahip olmadığını söyledi.

Axios'un haberine göre İsrailli ve ABD’li kaynaklar, her iki ülkenin istihbarat servislerinin, İran'ın malzeme taşınmasına ve nükleer faaliyetlerin yeniden başlatılmasına yönelik her türlü hareketini yakından izlediğini vurguladılar.

Axios, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun baş danışmanı Ron Dermer'in kapalı kapılar ardında gerçekleşen toplantılarda, Washington'a yaptığı son ziyaretinden ABD Başkanı Donald Trump yönetiminin belirli koşullar altında İsrail'in İran'a yönelik yeni saldırılarını destekleyeceği izlenimiyle ayrıldığını söylediğini belirtti. Axios, bu koşullardan birinin İran'ın Fordo, Natanz ve İsfahan'daki hasarlı nükleer tesislerden yüksek oranda zenginleştirilmiş uranyumu nakletmeye çalışması olduğunu kaydetti.