İdamla yargılanan İranlı protestocu cezaevinde yaşamını yitirdi

Hapishanede yaşamını yitiren Cevad Ruhi. (Sosyal medya)
Hapishanede yaşamını yitiren Cevad Ruhi. (Sosyal medya)
TT

İdamla yargılanan İranlı protestocu cezaevinde yaşamını yitirdi

Hapishanede yaşamını yitiren Cevad Ruhi. (Sosyal medya)
Hapishanede yaşamını yitiren Cevad Ruhi. (Sosyal medya)

İran yargısı dün yaptığı açıklamada, Mahsa Amini’nin ölümüyle ilgili geçen yıl patlak veren protestolarla ilgili dava kapsamında yargılanarak idam cezasına çarptırılan bir mahkumun cezaevinde yaşamını yitirdiğini duyurdu.

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Cevad Ruhi’nin ölümü, tutuklanmasından 334 gün sonra, 16 Eylül 2022’de Amini’nin ölümünün birinci yıl dönümü yaklaşırken meydana geldi.

İran resmi haber ajansı IRNA ve İran Yargı Erki’ne bağlı Mizan Haber Ajansı, otuzlu yaşlarında olan Ruhi’nin erken saatlerde epileptik nöbet geçirdikten sonra kaldırıldığı Novşehr’deki bir hastanede öldüğünü bildirdi. Gece 03:45’te hastaneye kaldırılan Ruhi, doktorların tüm müdahalesine rağmen hayata tutunamadı. Ruhi’nin cesedinin, ölüm nedeninin belirlenmesi amacıyla toksikolojik incelemeler ve otopsi için adli tıp kurumuna transfer edildiği belirtildi.

Cevad Ruhi’nin avukatı Mecid Kaveh, Ruhi’nin ailesinin ölümüyle ilgili resmi bir bildirim aldığını söyledi. Yargı Ruhi hakkında, başsavcının huzurunda adli soruşturma açılması, mahkumlara sorular sorulması, güvenlik kameralarının incelenmesi, kişisel araçlarının ve aldığı ilaçların belgelemesi için talimat verdi.

Ruhi, ülkede yolsuzluk, irtidat, Kur’an-ı Kerim’e hakaret ve kamu mallarını yağmalama ile suçlandıktan sonra ocak ayında yargı tarafından idama mahkum edildi. Protestolar sırasında Ruhi’nin göstericiler arasında dans ettiğini gösteren videolar yayınlandı. Mizan Haber Ajansı, Ruhi’nin protesto liderleriyle görüşerek vatandaşları ayaklanmaya teşvik ettiğini savundu. Ancak yargıtay Ruhi hakkındaki kararı geçtiğimiz mayıs ayında bozdu ve yeniden yargılamasına hükmetti.

Uluslararası Af Örgütü daha önce Ruhi’nin cezaevinde tutulduğu sırada işkenceye maruz kaldığını bildirmişti.

Hükümet karşıtı sloganların atıldığı protestolar sırasında onlarca güvenlik gücü de dahil yüzlerce kişi yaşamını yitirdi. İranlı yetkililer tarafından İran İslam Cumhuriyeti’nin düşmanları olarak nitelenen binlerce protestocu tutuklandı. Söz konusu dönemden bu yana yoğunluğu yıl sonundan önce nispeten azalan, çeşitli bölgelerde büyük çaplı protestolar patlak verdi. Yetkililer, protestolarla ilgili davalarda yedi hükümlü hakkında idam cezası kararı aldı.



Trump destekçisi, sabotaja uğrayan Kuzey Akım'ı almak için harekete geçti

Kuzey Akım boru hatlarındaki sabotajın ardından sızıntı yaşanmıştı (Reuters)
Kuzey Akım boru hatlarındaki sabotajın ardından sızıntı yaşanmıştı (Reuters)
TT

Trump destekçisi, sabotaja uğrayan Kuzey Akım'ı almak için harekete geçti

Kuzey Akım boru hatlarındaki sabotajın ardından sızıntı yaşanmıştı (Reuters)
Kuzey Akım boru hatlarındaki sabotajın ardından sızıntı yaşanmıştı (Reuters)

Amerikalı bir yatırımcı, iki yıl önce sabotajla patlatılan Kuzey Akım 2 boru hattını satın almaya çalışıyor. 

ABD'nin tanınmış gazetelerinden Wall Street Journal (WSJ), Floridalı yatırımcı Stephen P. Lynch'in, boru hattını satın almak için Washington yönetiminden izin talep ettiğini yazıyor. 

5 Kasım'da yapılan başkanlık seçimlerini kazanan Donald Trump'ın kampanyasına 300 bin dolara yakın bağış yapan yatırımcı, boru hatlarını satın alma projesine dair şunları söylüyor:

İşin özü şu: Bu, Amerika ve Avrupa'nın fosil yakıt çağının geri kalanında Avrupa'daki enerji arzı üzerinde kontrol sahibi olması için hayatta bir kez gelecek bir fırsat.

WSJ'nin incelediği belgelere göre Lynch, Kuzey Akım 2'yi satın almak için ABD Hazine Bakanlığı'na şubatta başvuru yaptı. Yatırımcı, kendisine satın alma işlemleri kapsamında ABD'nin yaptırım listesindeki bazı kişi ve kuruluşlarla görüşme imtiyazı sağlanmasını istiyor. 

Haberde, Trump'ın, boru hattının satın alınmasını Ukrayna savaşını bitirmek için bir koz olarak kullanabileceğine dikkat çekiliyor. Cumhuriyetçi lider, seçim kampanyasında Ukrayna savaşını 24 saatte bitirme vaadiyle gündem olmuştu. 

Toplam maliyeti yaklaşık 11 milyar dolar olan Kuzey Akım 2 projesiyle yılda 55 milyar metreküp Rus gazının Baltık Denizi üzerinden Almanya'ya sevk edilmesi planlanıyordu. Ancak Ukrayna savaşının patlak vermesiyle proje yarım kaldı.

Projeyi, Rus devletine ait Gazprom'un yan kuruluşu olan ve merkezi İsviçre'de yer alan Nord Stream 2 AG yürütüyordu. 

Gazprom liderliğinde tasarlanan ve inşaatı Eylül 2021'de tamamlanan Kuzey Akım 2 projesinin ruhsatlandırma çalışmaları devam ederken, Kremlin'in ayrılıkçı Donetsk Halk Cumhuriyeti ve Luhansk Halk Cumhuriyeti'ni 21 Şubat 2022'de tanıması diplomatik kriz yaratmıştı. Almanya Başbakanı Olaf Scholz, 22 Şubat'ta boru hattının sertifikasyon sürecinin durdurulması talimatını vermişti. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in emriyle bundan iki gün sonra Ukrayna işgali başlamıştı.

Rusya'ya yönelik yaptırımların bir parçası olarak ABD Hazine Bakanlığı da Batılı şirketlerden, Nord Stream 2 AG'yle ilgili tüm finansal işlemleri durdurmasını istemişti. 

Nord Stream 2 AG, yaptırımlar nedeniyle Mart 2022'de 140 çalışanını işten çıkarmış ve iflasın eşiğine gelmişti. Daha sonra İsviçre'de yürütülen hukuki süreçte şirkete borçlarını ödemesi için 10 Ocak 2025'e kadar süre verilmişti.  

Amerikan gazetesi Washington Post'un (WP) aktardığına göre Lynch, iflas duyurusu yapması durumunda Nord Stream 2 AG'yi satın alarak Kuzey Akım 2 hattının sahibi olmayı hedefliyor. WP, Gazprom'un ve Alman hükümetinin yorum taleplerine yanıt vermediğini bildiriyor. 

Ayrıca Lynch'in elini güçlendirmek için Alman danışmanlık firması Berlin Global Advisors'dan da destek aldığı belirtiliyor. Şirketin partnerlerinden Rüdiger von Fritsch, 2014-2019'da Almanya'nın Moskova Büyükelçisi olarak görev yapmış, Kuzey Akım 2'nin kurulmasıyla ilgili çalışmalarda da yer almıştı.

Yaklaşık 20 yıl Moskova'da yaşayan 57 yaşındaki Lynch, ABD Hazine Bakanlığı'ndan aldığı izinle, 2022'de Rusya'ya ait Sberbank'ın İsviçre şubesinin Cenevre merkezli M3 Groupe Holding firmasına satışında arabuluculuk yapmıştı. Lynch'in, satıldıktan sonra TradeXBank adı altında faaliyet gösteren bankada yüzde 10 hissesi var. 

Kuzey Akım hatlarına sabotaj

Rusya'dan Avrupa'ya Baltık Denizi'nin altından doğalgaz taşıyan Kuzey Akım 1 ve Kuzey Akım 2 boru hatlarında 26 Eylül 2022'de üç patlama gerçekleşmişti. Kuzey Akım sabotajıyla ilgili New York Times ve Almanya merkezli Die Zeit tarafından ortaya atılan bir teoride, saldırının Ukrayna destekçisi 6 kişi tarafından bir yat kiralanarak gerçekleştirilmiş olabileceği belirtilmişti.

WP de sabotajı 48 yaşındaki Ukraynalı albay Roman Çervinski'nin yönettiğini savunmuştu. Haberde Çervinski'nin yalnız hareket etmediği ve operasyonu planlayan isim olmadığı belirtilirken, emrin dönemin Ukrayna Genelkurmay Başkanı Valeri Zalujni'ye rapor veren daha üst rütbedeki subaylardan geldiği ileri sürülmüştü. Böylelikle sabotajdan Ukrayna'nın sorumlu olduğu iddiası daha da güçlenmişti.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, Washington Post, Interfax, Swiss Info