Komplo teorilerinin suçlusu: Bill Gates

Komplo teorileri Bill Gates'i rahatsız ediyor. (Reuters)
Komplo teorileri Bill Gates'i rahatsız ediyor. (Reuters)
TT

Komplo teorilerinin suçlusu: Bill Gates

Komplo teorileri Bill Gates'i rahatsız ediyor. (Reuters)
Komplo teorileri Bill Gates'i rahatsız ediyor. (Reuters)

Microsoft'un kurucusu Bill Gates 2015 yılında, Vancouver'da sahneye çıkarak sert bir uyarıda bulunduğu konuşmasında, “Önümüzdeki birkaç on yıl içinde 10 milyon insanı öldürecek bir şeyin savaştan ziyade oldukça bulaşıcı bir virüs olma ihtimali yüksek” demişti.

Gates’in bu açıklamaları söz konusu dönemde medyada yer aldı ancak yeteri kadar ilgi çekmedi.

Bill Gates'in adı uzun süredir koronavirüs konusundan başlayıp dünyayı sakinlerinden temizlemek ve insanlara elektronik çipler yerleştirmek istediği komplo teorileri ile anılıyor. Gates, Florida ve Teksas'ta nadir sıtma vakalarının yayılmasına kadar maymun çiçeği virüsü de dahil olmak üzere ‘hastalıklara karşı aşıyı zorunlu hale getirmeye çalışmakla’ suçlandı.

Bill Gates sıtmayı mı yayıyor?

Son zamanlarda bir grup sosyal medya kullanıcısı, Florida ve Teksas'ta bildirilen nadir sıtma vakalarının, Bill Gates tarafından desteklenen ve ABD'de genetiği değiştirilmiş sivrisineklerin salınmasını içeren bir hastalık kontrol girişiminden kaynaklandığını iddia etti.

Şarku’l Avsat’ın AP’den aktardığına göre Bill ve Melinda Gates Vakfı, iddia edildiği üzere ABD’de bu yönde değiştirilmiş sivrisinek salma projesini finanse etmiyor. Uzmanlar da Florida'daki bu girişimde kullanılan sivrisinek türlerinin sıtmayı aktarma kabiliyetine sahip olmadığını söylüyor.

ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) bu hafta, ABD’nin son iki ayda sivrisinekler tarafından yayılan beş sıtma vakasına tanık olduğunu, bunun hastalığın 20 yıl içinde ilk kez yerel olarak yayıldığı anlamına geldiğini bildirdi. Florida'da dört, Teksas'ta ise bir vaka tespit edildi.

Gates'i hedef alan asılsız iddiaların ve komplo teorilerinin bol olduğu sosyal medyada, bazı kullanıcılar durumunda Gates'in desteklediği sivrisineklerle ilgili çalışmaların bir şekilde sorumlu olduğu ileri sürüldü.

X (eski adıyla Twitter) platformu kullanıcılarından biri, sıtmanın Bill Gates'in genetiği değiştirilmiş sivrisinekler üzerinde deneyler yaptığı iki eyalet olan Florida ve Teksas'ta keşfedildiğini ifade etti.

Bir baka paylaşımda ise, “Bill Gates tarafından finanse edilen Oxitec, Florida ve Teksas'aa milyarlarca sivrisinek saldı. Sıtma, 20 yıl sonra ilk kez Florida ve Teksas'ta görülüyor” dedi.

Gerçek çarpıtma teorisi

Gates Vakfı Sözcüsü, Gates Vakfı'nın sıtmayla mücadele için fon ve destek sağladığını ancak ABD'de sivrisinek salınımıyla ilgili herhangi bir çalışmaya fon sağlamadığını söyledi.

Sözcü, vakfın, hastalık kontrol girişimi kapsamında Florida'da değiştirilmiş sivrisinekleri serbest bırakan biyoteknoloji şirketi Oxitec'i desteklediğini belirtti. Ancak bir şirket sözcüsü, şirketin ABD'deki çalışmalarının Gates Vakfı tarafından finanse edilmediğini aktardı.

Oxitec ve uzmanlar, şirketin çalışmasının sıtmanın yayılmasından sorumlu olabileceği fikrinin basit olduğunu çünkü değiştirilmiş sivrisineklerin sıtmayı bulaştıran türde olmaması sebebiyle imkansız olduğunu savunuyor.

Bill Gates maymun çiçeğinin yayılacağını öngörmüştü

Geçtiğimiz yıl sosyal medyada, Bill Gates Vakfı ve Münih Güvenlik Konferansı tarafından Mart 2021'de ‘maymun çiçeği’ hastalığı hakkında bir rapor yayınlandığı yönünde komplo teorisini destekleyen yazılar yayıldı. Bunlarda, maymun çiçeğinin 15 Mayıs 2022'de yayılmaya başlayacağı, 3,2 milyar kişiye bulaşacağı ve 270 milyon insanı öldüreceği kaydedilmişti.

Yazar Bruce Y. Lee, Forbes'ta yayımlanan raporunda, maymun çiçeğinin ABD'de yayılmasıyla birlikte bu salgınla ilgili komplo teorilerinin de başlamasının an meselesi olduğunu belirterek Bill Gates'ten bahsetti. O dönem X’de  #BillGatesBioTerrorist hashtagi gündemdeydi.

Koronavirüs ve komplo teorisi

2021'de Gates, koronavirüs salgını sırasında sosyal medyada kendisi hakkında çıkan çok sayıda ‘çılgın’ ve ‘kötü niyetli’ komplo teorisinden etkilendiğini söyledi.

First Draft News'den Roy Smith ise açıklamasında “Bill Gates'i çevreleyen birçok komplo var. İnsanların komplo teorileriyle iğnelediği bir vudu bebeği gibi. Her zaman halk sağlığının yüzü olduğu için bu şaşırtıcı değil” ifadelerini kullandı.

sdfr
Gates, insanların komplo teorileriyle iğnelediği yumrukladığı bir vudu bebeğine benzetildi (X)

New York Times'ın Zignal Laboratuvarları iş birliğiyle yaptığı araştırmaya göre Gates'i koronavirüsüyle bağlantılı olmakla suçlayan teoriler televizyonda ve sosyal medyada 1,2 milyon kez dile getirildi.

Miami Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü ve komplo teorileri üzerine bir kitabın yazarı olan Profesör Joseph Uncinski, bunun yalnızca Gates'in zengin ve ünlü olmasından kaynaklandığını düşünüyor.

BBC’ye konuşan Uncinski, “Komplo teorileri iktidardaki insanları korkunç şeyler yapmakla suçlamak anlamına gelir. Teoriler genel olarak benzer, isimleri değişir” dedi.

Yahoo'nun YouGov iş birliğiyle yürüttüğü araştırmaya göre ABD’lilerin dörtte birinden fazlası ve Cumhuriyetçilerin yüzde 44'ü Bill Gates'in insanların derisinin altında elektronik çipler yetiştirmek için koronavirüs aşısını kullanmak istediğine inanıyor.

freg
Bill Gates. (X)

Niçin Gates?

Forbes raporuna göre Gates, bulaşıcı hastalık ve salgın hastalıkların daha iyi önlenmesi ve bunlara yanıt verilmesi için aşılamayı ve yeni aşıların geliştirilmesini destekledi. Dolayısıyla, kanıtlanmamış ilaçları satmaya çalışan aşı karşıtı kampanyalar, bunu büyük bir hedef haline getirebilir.

Rapora göre bu mesajlardan bazılarının, Rus kaynaklarından gelen aşı karşıtı mesajlar gibi toplumu ve hükümetleri istikrarsızlaştırmaya çalışan kişilerden gelme ihtimali yüksek.



Ayırma ve ilhakın tehlikeleri: Bölünmeden sonra birlik

Suriye'deki haritanın değişmesi Ortadoğu'daki haritalara değişimi dayatıyor (AFP)
Suriye'deki haritanın değişmesi Ortadoğu'daki haritalara değişimi dayatıyor (AFP)
TT

Ayırma ve ilhakın tehlikeleri: Bölünmeden sonra birlik

Suriye'deki haritanın değişmesi Ortadoğu'daki haritalara değişimi dayatıyor (AFP)
Suriye'deki haritanın değişmesi Ortadoğu'daki haritalara değişimi dayatıyor (AFP)

Refik Huri

Suriye'nin birliğine ve toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesi yönündeki resmi Arap ve uluslararası çağrıların yanında, Suriye'nin bölünmesi yönünde seslerin yükselmesi şaşırtıcı değil. İlginç olan, bölünmeyi savunanların üç temel hususu göz ardı etmeleridir. Birincisi, Suriye'nin 2011 yılından bu yana bölgesel veya uluslararası bir gücün ya da her ikisinin kontrolünde olan kısımlara bölünmüş olduğudur. İkincisi, rejimin yıkılmasından sonraki doğal eğilim, bölünmeden birleşmeye doğru gitmektir; bölünmeyi resmen veya zorla kökleştirmek değildir. Üçüncüsü, Suriye haritası bölge haritasından izole bir harita değildir, dolayısıyla aktörler ister yerel ister bölgesel veya küresel olsunlar, bu haritayla oynamak, diğer haritalarla oynamaya kapalı bir süreç değildir.

Lübnan ve ardından Irak'tan öğrendiğimiz ders Sykes-Picot haritalarının, yüz yıldan fazla bir süredir milliyetçi birleştirme çabalarının ve mezhepçi bölme çabalarının başarısına direndiğidir. Ne ülkeler arasındaki birlik girişimleri başarılı oldu ne de bölünmeler gerçekleşti. Sir Mark Sykes ve François Georges-Picot'nun bölge hakkındaki bilgisizliklerine, İngiliz ve Fransız stratejik tercihler, iki manda ülkesi arasındaki petrol ve diğer hususlarla ilgili rekabet nedeniyle heterojen grupları kapsayan sınırlar çizmekte keyfi davrandıklarına dair hikayelere rağmen, bölge ülkelerinin haritaları iç içe geçmiş ve birbiriyle bağlantılıdır.

Diğer bir deyişle Suriye'de haritanın değişmesi, Lübnan, Irak, Filistin, Türkiye ve İran'daki haritaların da değişmesi anlamına geliyor. Bu da bir tür ayırma ve bir tür ilhak demektir. Zayıf ülkelerden toprak almak ve hayallerini gerçekleştirmek isteyen güçlü ülkelere eklemektir. Burada Osmanlı İmparatorluğu'nun özellikle Halep ve Musul'u ilhak etme hayallerine, Velayeti Fakih’in “Gizli İmam'ın zuhuru ve devletinin kurulması” için her şeyi ilhak etme ve dünyayı yönetme hayalleri, Suriye'deki Golan Tepeleri, Hermon Dağı'nın zirvesi, su kaynakları, Batı Şeria ve tabii Gazze’yi kapsayan ve hatta Güney Lübnan'da Evveli Nehri'ne kadar uzanan “Büyük İsrail” hayalleri ekleniyor.

Ayırma ve ilhak denkleminin gerçekten başarılı olması durumunda bölgede nasıl bir tablonun ortaya çıkacağını bilmeyen yoktur. Topraklarını kaybeden ülkeler ile kendilerine ait olmayan toprakları ilhak eden ülkeler arasında bir barış, kalkınma ve iş birliği tablosu olmayacağı kesindir. Aksine çatışmalara ve savaşlara sahne olacaktır. Dahası sadece İsrail ile toprağı kurtarmak için bir yüz yıl daha sürecek askeri çatışma yaşanmayacak, aynı zamanda Osmanlı İmparatorluğu ile Pers İmparatorluğu arasındaki yüzyıllar süren çatışmalara da geri dönülecektir. Bu ikisi arasındaki çatışma ise sadece nüfuz için değildir.

Bölgesel oyunun, ister şiddetli çatışma bağlamında isterse her bir bölgesel gücün kendine özgü alanlarda nüfuzunu artırma ve böylece yeni bir bölgesel güvenlik sistemi düzenleme anlayışı bağlamında olsun, Türkiye, İran ve İsrail ile sınırlı olduğu düşünülemez. Uluslararası oyun daha büyük. Fransız siyaset bilimci Bertrand Badie'nin “ittifakların giderek ortadan kalktığı ve mevcut gerçekliğe damga vuran bir aşırı akışkanlığın hâkim olduğu, böylece korunan müttefik veya vekilin asıl güç karşısında bir tür bağımsız hareket etme marjına sahip olduğu bir döneme giriş” olarak adlandırdığı bir dönemde, fırsat verilen devlet dışı güçler olgusunun rolü açıktır.

Rusya Ukrayna savaşıyla meşgulse de Suriye'deki Hmeymim Hava Üssü ve Tartus Deniz Üssü'nün korunması için de aktif olarak çalışıyor. Ukrayna savaşında bile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in yürüttüğü savaş Ukrayna'dan çok daha büyük bir savaştır. Şarku'l Avsat'ın  Indepenedent Arabia'dan aktardığı analize göre Soğuk Savaş sonrasında Batı'nın Rusya'ya karşı haddini aşma durumunu “düzeltmek” ve Moskova'nın büyük bir gücün odak noktası olduğunu kanıtlamak için yapılan bir savaştır.

Mara Karlin'in “Topyekûn Savaş” ile ilgili bir makalesinde söylediği gibi, ABD “Kızıldeniz'in güvenliğini sağlamada başarısız olduysa ve Hint ile Pasifik Okyanuslarını güvence altına alma gücü ile ilgili soru karşısında durduysa” da Ortadoğu ve Uzakdoğu’da büyük oyunu oynamaya kararlı. Çin, ABD tarafından korunan Tayvan'ı geri almakla çok ilgilense ve 130 ülkenin katıldığı “Kuşak ve Yol” projesi konusunda çok rahat olsa da kendisine nüfuz alanları aramaya zorlayan devasa bir deniz ve hava kuvveti inşa ediyor. Ortadoğu ise sadece ticaretten ibaret değil.

Ayırma ve ilhak konuşmaları ile ilgili olarak George Washington Üniversitesi'nde siyaset bilimi ve uluslararası sorunlar profesörü Mark Lynch, “Ortadoğu'nun sonu”ndan bahsediyor. Neden? Çünkü ona göre “eski bir harita yeni bir gerçekliği çarpıtıyor.” Ortadoğu artık Amerikan üniversitelerinin ve ABD Dışişleri Bakanlığı'nın haritalarındaki gibi Arap dünyası, İsrail, Türkiye ve İran’dan ibaret değil. ABD Merkez Komutanlığı haritasına göre artık Afganistan, Cibuti, Eritre, Etiyopya, Kenya, Pakistan ve Somali'yi de kapsıyor. Edgar Morin'in dediği gibi “Hayatın tümü belirsizlik denizinde yüzmektir.”

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia’dan çevrilmiştir.