Ukrayna SİHA’ları Rusya sınırındaki fabrika ve tren istasyonunu hedef aldı

İngiliz istihbaratı Ukrayna’nın ilerleyişinin Rus kuvvetlerini durdurduğuna inanıyor

Ukraynalı birliğin üyeleri, Ukrayna’nın orta kesiminde İHA’lar üzerine eğitim alıyor (Reuters)
Ukraynalı birliğin üyeleri, Ukrayna’nın orta kesiminde İHA’lar üzerine eğitim alıyor (Reuters)
TT

Ukrayna SİHA’ları Rusya sınırındaki fabrika ve tren istasyonunu hedef aldı

Ukraynalı birliğin üyeleri, Ukrayna’nın orta kesiminde İHA’lar üzerine eğitim alıyor (Reuters)
Ukraynalı birliğin üyeleri, Ukrayna’nın orta kesiminde İHA’lar üzerine eğitim alıyor (Reuters)

Rus yerel yetkililerin bildirdiğine göre, cuma günü, üst üste ikinci gün, Ukrayna silahlı insansız hava araçları (SİHA) Rusya sınır bölgesi Bryansk’daki bir elektronik fabrikasını ve bir tren istasyonunu hedef aldı. Bryansk Valisi Alexander Bogomaz, hava savunmasının şehrin üzerinde veya şehre yaklaşırken en az 3 SİHA’yı imha ettiğini söyledi. İki SİHA’nın kaza sonucu tren istasyonu ve fabrikadaki idari binada hasara yol açtığını, herhangi bir yaralanma yaşanmadığını açıkladı. Bogomaz saldırıdan Ukrayna’yı sorumlu tutarken, Kiev her zamanki gibi saldırının sorumluluğunu üstlenmekten kaçındı.

Ukraynalı bir asker, 3 Eylül’de Donetsk bölgesindeki Bahmut yakınlarında bomba taşıyan bir SİHA’yı çalıştırıyor (AP)
Ukraynalı bir asker, 3 Eylül’de Donetsk bölgesindeki Bahmut yakınlarında bomba taşıyan bir SİHA’yı çalıştırıyor (AP)

Ukrayna sınırına yakın Bryansk bölgesinde bulunan tren istasyonunu da önceki gün bir saldırıya daha maruz kaldı. Ağırlıklı olarak ordunun kullandığı elektronikleri üreten fabrikanın ağustos ayının sonundan bu yana SİHA’ların hedefi olduğu biliniyor.

İngiltere Savunma Bakanlığı, Ukrayna’daki savaşa ilişkin günlük istihbarat güncellemesinde, Ukrayna ordusunun güneydeki ilerleyişinin ardından Rus kuvvetlerinin kısıtlamalarla karşı karşıya kaldığını söyledi. Bakanlık, X platformunda (eski adıyla Twitter) yaptığı paylaşımda, Ukrayna kuvvetlerinin ‘Robotyn kasabasının doğusundaki çok aşamalı Rus savunma hattına doğru ilerlediğini’ yazdı.

Ülkenin güneyindeki Zaporijya bölgesinde yer alan Robotyn, son haftalarda yoğun çatışmalara sahne oluyor. Eğer Kiev bölgede ilerleyebilirse bu, Rusya’nın ikmal yollarının kesilmesine ve Rusya ile Kırım arasındaki kara köprüsünün tıkanmasına yol açacak.

Alman haber ajansının belirttiğine göre, Bakanlık, karşı saldırının Donetsk bölgesindeki doğu cephesine atıfta bulunarak ‘Ukrayna kuvvetlerinin, Bahmut’un güneyindeki Rus mevzileri üzerinde baskıyı sürdürdüğünü’ belirtti. Bakanlık “Rusya’nın, Robotyn etrafındaki bozulan birimlerin yerine diğer cephe bölgelerinden birlikleri yeniden konuşlandırması kuvvetle muhtemeldir. Bu yeniden konuşlandırmaların Rusya’nın ön hattın diğer bölgelerinde kendi başına saldırı operasyonları yürütme yeteneğini kısıtlaması da muhtemeldir” ifadelerine yer verdi. Ukrayna, haziran ayında başlayan karşı saldırısında ilerleme kaydettiğini duyurmasına rağmen Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin geçen Pazartesi günü yaptığı açıklamada, saldırının şu ana kadar başarısız olduğunu söyledi.

İki Ukraynalı asker Ukrayna’nın Donetsk bölgesine füze fırlatırken (AP)
İki Ukraynalı asker Ukrayna’nın Donetsk bölgesine füze fırlatırken (AP)

Öte yandan Romanya Savunma Bakanlığı’nın açıklamasına göre, ordu dün (Cumartesi), NATO üyesi ülkesinin Ukrayna sınırına yakın topraklarında ‘Rus ordusunun kullandığına benzer’ bir İHA’nın parçalarını buldu. Donanma, yerel yetkililere olası İHA parçaları hakkında verilen bilgiler doğrultusunda Blauru köyünü taradı. Cumartesi günü bildirilen bölgeden birkaç kilometre uzakta, daha önce İHA enkazı bulunmuştu. Savunma Bakanlığından yapılan açıklamada, “Arama sırasında Rus ordusunun kullandıklarına benzer SİHA’lar bulundu” ifadelerine yer verildi. Parçaların analize tabi tutulacağı da belirtildi. Romanya Devlet Başkanı Klaus Iohannis NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ile yaptığı telefon görüşmesinde yeni parçaların bulunması konusunu görüştüğünü söyledi. Fransız haber ajansı AFP’nin aktardığına göre, Iohannis X platformunda “Bölgedeki Rumen vatandaşlarına tehdit oluşturan bir şekilde hava sahamızın bu ihlalini şiddetle kınıyorum” ifadelerini kullandı. Savunma Bakanlığı, Romanya Ordusunun aramalara devam edeceğini belirtti. Rusya’nın Tuna Nehri limanlarına ve tesislerine tekrarlanan sınır ötesi saldırılarının ardından Bükreş’in ‘gözetim önlemlerini ve hava sahası güvenliğini’ güçlendirdiğini vurguladı.

Fotoğraf altı: Romanya Savunma Bakanlığı tarafından yayınlanan bu fotoğrafta, Savunma Bakanı Angel Tilvar (soldan ikinci), 6 Eylül 2023 Çarşamba günü Tuna Deltası’nda Ukrayna sınırına yakın bölgelere yaptığı ziyaret sırasında görülüyor (AP)
Romanya Savunma Bakanlığı tarafından yayınlanan bu fotoğrafta, Savunma Bakanı Angel Tilvar (soldan ikinci), 6 Eylül 2023 Çarşamba günü Tuna Deltası’nda Ukrayna sınırına yakın bölgelere yaptığı ziyaret sırasında görülüyor (AP)

Stoltenberg perşembe günü Rusya’nın Romanya’ya kasıtlı bir saldırı başlattığına dair hiçbir belirti bulunmadığını açıkladı. Ukrayna pazar gününü pazartesiye bağlayan gece Romanya’da Rus SİHA’larının düştüğünü duyurdu. Ancak Bükreş, ‘durumu izlediğini’ söyleyen Savunma Bakanlığı aracılığıyla bu haberi ‘kategorik olarak’ yalanladı. İki gün sonra Romanya, iki ülkeyi ayıran Tuna Nehri üzerinde bulunan Ukrayna’nın İzmail limanı açıklarındaki Blauru köyü civarındaki topraklarında İHA’lara ait olması muhtemel enkazların bulduğunu duyurdu. Diğer yandan, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik işgal girişiminin başlangıcından bu yana NATO, Doğu Cephesini güçlendirmek için çalışıyor.



Antik Maya kentinin ilk hükümdarının mezarı keşfedildi

Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
TT

Antik Maya kentinin ilk hükümdarının mezarı keşfedildi

Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)

Kritik öneme sahip Maya kenti Caracol'un ilk hükümdarı olduğu düşünülen birine ait mezar keşfedildi. Mezarda bulunan eserler dönemin büyük kentleri arasındaki ilişkiye ışık tutuyor.

Maya dünyasının en büyük ve en önemli şehirlerinden Caracol'un nüfusunun zirve döneminde 100 bine ulaştığı tahmin ediliyor. Ancak diğer pek çok Maya şehrinde olduğu gibi, bilinmeyen nedenlerle MS 900 civarında çöküşe geçti.

Kalıntıları Belize'de yer alan antik kentin harabelerindeki kazılar en az 40 yıldır sürüyor. Fakat bugüne kadar yapılan çalışmalarda hiçbir kraliyet üyesine ait mezara rastlanmamıştı. 

Kazılara liderlik eden Houston Üniversitesi arkeologları Diane ve Arlen Chase, etkileyici bir keşifle bu durumu değiştirdi. 

İlk kez Caracol'da bir kraliyet mezarı ortaya çıkaran ekip, bunun kentin bilinen ilk hükümdarına ait olduğunu düşünüyor.

Houston Üniversitesi'nden yapılan açıklamaya göre Te K'ab Chaak adlı kralın mezarı yaklaşık MS 350'ye tarihlendi. Araştırmacılar tahta 331'de çıkan Te K'ab Chaak'ın hanedanının en az 460 yıl varlığını sürdürdüğünü söylüyor.

Field Museum'dan arkeolog Gary Feinman, yer almadığı çalışmanın bulguları hakkında "Çok erken bir döneme ait hükümdar buldular, ki bu çok önemli ve bir hanedanın kurucusu olduğu iddia ediliyor" diyerek ekliyor: 

Bu büyük bir bulgu.

Araştırmacılar mezarda bulunan kalıntılara dayanarak Te K'ab Chaak'ın 1,7 metre boyunda ve öldüğünde dişi olmayan yaşlı bir adam olduğunu tespit etti.

Chase çifti kalıntılarla birlikte gömülen seramik kapların tarzından mezarın son derece eski olduğu sonucuna vardı. Kırmızı zincifre mineraliyse, çok yüksek statüye sahip birine ait olduğunu anlamına geliyordu.

Arlen Chase "Eşyalar zincifreyle kaplanmışsa kraliyet ailesinin en üst seviyedeki kişileri sözkonusu demektir" diye açıklıyor.

Ekip mezarda yeşim taşından yapılmış üç set kulak süsü de buldu. Maya elitlerinin kullandığı bu değerli eşyalara pek sık rastlanmıyor. 

ghyjudcfv
Çömlek kaplar üzerinde daha önce görülmeyen tasvirler bulundu (Houston Üniversitesi)

Ayrıca mozaik bir ölüm maskesi de keşfeden araştırmacılar bunun çok daha nadir olduğunu belirtiyor. Chase çifti daha önce sadece bir adet ölüm maskesi bulmuştu.

Arkeologlar mezarda gördükleri çömleklerin de etkileyici olduğunu ifade ediyor. Bu kaplarda Mayaların ticaret tanrısı, bir sinek kuşu ve mızrak tutan bir hükümdarla ona adak adayan kişiler resmedilmişti. Bazılarında maymun, baykuş ve nasua gibi hayvanlar tasvir edilmişti. 

Arlen Chase bazı tasarımlar için "Bunları daha önce hiç görmemiştik" diyor.

Araştırmacılar mezardaki bazı eserlerin, yine MS 350'lere tarihlenen diğer iki Caracol mezarındakilere çok benzediğini söylüyor. Bunlar arasında Meksika'nın orta kesiminden gelen yeşil obsidyen bıçaklar ve mızrak fırlatmak için kullanılan bir alet de vardı. 

Ekip bu aletlerin genellikle Caracol'un 1200 kilometre uzağındaki Teotihuacán kentiyle ilişkilendirildiğini belirtiyor. 

Chase çiftine göre bu durum iki kent arasındaki büyük mesafelere rağmen erken Maya halkının, Orta Meksika topluluklarıyla sanılandan onlarca yıl önce ilişki kurduğuna işaret ediyor. Te K'ab Chak zamanında Teotihuacán'dan Caracol'a yürümek muhtemelen en az 150 gün sürüyordu.

İkili, ellerindeki bulgulara dayanarak kentler arasında ticari ve diplomatik ilişkiler kurulduğunu düşünüyor. Öte yandan bazı uzmanlar net çıkarımlar yapmadan önce daha net kanıtlara ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor.

Independent Türkçe, Live Science, New York Times, Smithsonian Magazine, Houston Üniversitesi