Macron’dan Fas'ın Fransız yardımı konusundaki tartışmaya tepki

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron. (AFP)
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron. (AFP)
TT

Macron’dan Fas'ın Fransız yardımı konusundaki tartışmaya tepki

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron. (AFP)
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron. (AFP)

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Fas'ın geçtiğimiz hafta Marakeş bölgesini vuran yıkıcı depremin ardından Fransa'nın sunduğu yardımı kabul etmeyi reddetmesinin ardından Paris ile Rabat arasındaki ilişkilerle ilgili tartışmalara tepki gösterdi.

Fas geçtiğimiz pazar günü, İspanya, İngiltere, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri’ni (BAE) kapsayan dört ülkeden destek kabul ettiğini duyurdu ancak Fransa'dan yardım talep etmedi. Bu da birçok soruyu gündeme getirdi. Macron ise ülkesinin ‘Faslı yetkililerden bu konuda bir talep alır almaz’ müdahale etmeye hazır olduğunu duyurdu.

Fransa Cumhurbaşkanı dün X platformundan (eski adıyla Twitter) yayınladığı ve Fas halkına seslendiği video mesajında şu ifadeleri kullandı:

“Uluslararası yardımı organize etmek tamamen egemen bir şekilde Majesteleri Kral'a ve Fas hükümetine aittir. Bu nedenle onların tercihlerine tabiyiz. İlk andan bu yana tamamen normal bir şekilde yaptığımız şey de budur. Bu nedenle zaten çok trajik olan bu zamanda sorunları derinleştiren ve karmaşıklaştıran tüm polemiklerin herkese saygı duyarak son verilmesini istiyorum.”

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre Macron ayrıca Fas halkına gönderdiği mesajda, "Bugün de yarın da yanınızdayız" dedi.

Fas ile büyük bir Faslı topluluğun yaşadığı eski sömürge gücü olan Fransa arasındaki ilişkiler, Macron'un 2021'de ‘düşmanca eylemlerle’ suçlayarak Rabat ile diplomatik ilişkilerini kesen Cezayir ile daha yakın bağlar kurmaya çalışmasının ardından geriledi. Paris ile Rabat arasındaki ilişki, Fransa’nın aralık ayında kaldırmadan önce Faslılara vize verme konusunda uyguladığı kısıtlamaları da etkiledi. Aylardır Fransa'da bir Fas büyükelçisi bulunmuyor. Fas ayrıca Fransa'yı, Batı Sahra'nın Fas egemenliğinde olduğunu tanıyan ABD ve İsrail ile aynı çizgide yer almamakla eleştiriyor.



İranlı general, Esad'ın düşüşünü değerlendirdi: Büyük darbe aldık

Rejim karşıtları, Şam'daki İran Büyükelçiliği'nde yer alan bayrağı indirmişti (AP)
Rejim karşıtları, Şam'daki İran Büyükelçiliği'nde yer alan bayrağı indirmişti (AP)
TT

İranlı general, Esad'ın düşüşünü değerlendirdi: Büyük darbe aldık

Rejim karşıtları, Şam'daki İran Büyükelçiliği'nde yer alan bayrağı indirmişti (AP)
Rejim karşıtları, Şam'daki İran Büyükelçiliği'nde yer alan bayrağı indirmişti (AP)

İran Devrim Muhafızları Ordusu'nun üst düzey komutanlarından Tuğgeneral Behruz Esbati, Suriye'de rejimin devrilmesinin Tahran için büyük bir darbe olduğunu söyledi. 

Esbati, başkent Tahran'daki Veliasr Camisi'nde 31 Aralık'ta yaptığı konuşmada, Beşar Esad rejiminin yıkılmasına dair şunları söyledi: 

Yenildik, çok kötü şekilde yenildik, çok büyük bir darbe aldık ve bu çok zor bir süreç oldu.

Komutanın konuşmasının ses kaydı, İran'la ilgili gelişmelere odaklanan İsviçre merkezli medya kuruluşu Abdi Medya tarafından pazartesi günü yayımlandı. 

Esbati ayrıca Suriye rejiminin çöküşünden önce Şam-Tahran ilişkilerinin gergin olduğunu da belirtti. Buna göre Esad'ın, Gazze savaşı kapsamında İran destekli milislerin Suriye üzerinden İsrail'e karşı yeni bir cephe açmasına izin vermemesi nedeniyle anlaşmazlık yaşandı. 

Üst düzey komutan, Şam rejiminin düşüşünden Rusya'yı da sorumlu tuttu. Esbati, Rusların rejim karşıtı güçlere saldırı düzenlendiğini söylemesine rağmen aslında boş araziye bomba attığını iddia etti. Komutan, isyancıların ilerleyişi sırasında Kremlin'in Tehran'ı yanlış bilgilendirdiğini savundu. 

Bunlara ek olarak Tuğgeneral Esbati, İran'ın Suriye'deki savaşçı devşirme faaliyetlerini sürdüreceğini belirterek şunları söyledi: 

Yıllar boyunca birlikte çalıştığımız tüm ağları harekete geçirebiliriz. Yıllar içinde toplumun farklı kesimlerine sızan adamlarımızı harekete geçirebiliriz. Sosyal medyada aktif olabiliriz ve direniş hücreleri oluşturabiliriz. Artık diğer uluslararası arenalarda olduğu gibi orada da faaliyet gösterebiliriz ve buna çoktan başladık.

Esbati yolsuzluk, siyasi baskı ve halkın karşı karşıya kaldığı ekonomik zorluklar göz önüne alındığında Esad rejiminin düşmesinin kaçınılmaz olduğunu da sözlerine ekledi. Tuğgeneral, Esad'ın reform uyarılarını dikkate almadığını savundu. 

İranlı analist Mehdi Rahmati, Esbati'nin kamuoyu önündeki açıklamalarının Tahran'ın resmi söylemiyle tezat oluşturduğunu ve ülkede büyük şaşkınlık yarattığını belirtiyor: 

Herkes toplantılarda bu konuşmadan bahsediyor, neden bunları özellikle halka açık şekilde söylediğini merak ediyor. İran'a ne olduğunu ve şu anda ülkenin nerede durduğunu çok açık şekilde ortaya koydu. Bu bir bakıma iç politika için de bir uyarı olabilir.

Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) liderliğindeki isyancıların 27 Kasım'da başlattığı saldırılar, 8 Aralık'ta Beşar Esad rejiminin devrilmesiyle sonuçlanmıştı. Esad ailesi Rusya'ya kaçarken, HTŞ kurduğu geçici hükümetin başına Muhammed Beşir'i getirmişti.

Independent Türkçe, New York Times, Times of Israel