Ryabkov: Mahkum takası Washington ile Tahran arasındaki ilişkileri değiştirmeyecek

İran'ın Siyasi İşlerden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı ve Baş Nükleer Müzakerecisi Ali Bagheri Kani, geçtiğimiz ay Tahran'da Rus mevkidaşı Sergey Ryabkov'u ağırladı. (İran Dışişleri Bakanlığı)
İran'ın Siyasi İşlerden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı ve Baş Nükleer Müzakerecisi Ali Bagheri Kani, geçtiğimiz ay Tahran'da Rus mevkidaşı Sergey Ryabkov'u ağırladı. (İran Dışişleri Bakanlığı)
TT

Ryabkov: Mahkum takası Washington ile Tahran arasındaki ilişkileri değiştirmeyecek

İran'ın Siyasi İşlerden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı ve Baş Nükleer Müzakerecisi Ali Bagheri Kani, geçtiğimiz ay Tahran'da Rus mevkidaşı Sergey Ryabkov'u ağırladı. (İran Dışişleri Bakanlığı)
İran'ın Siyasi İşlerden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı ve Baş Nükleer Müzakerecisi Ali Bagheri Kani, geçtiğimiz ay Tahran'da Rus mevkidaşı Sergey Ryabkov'u ağırladı. (İran Dışişleri Bakanlığı)

Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov dün (perşembe) yaptığı açıklamada, Moskova'nın ABD ile İran arasındaki mahkûm değişiminin Tahran ile Washington arasındaki ilişkilerde radikal değişikliklere yol açmayacağına inandığını söyledi.

Ryabkov, Sputnik'e yaptığı açıklamada, ABD ile İran arasındaki mahkûm değişimi ile Kapsamlı Ortak Eylem Planı’na ilişkin diyaloğun yeniden başlaması arasında doğrudan bir ilişki olmadığını, ancak bunun karşılıklı anlayışın mümkün olduğu anlamına geldiğini ifade etti.

Şarku’l Avsat’ın Sputnik’ten aktardığına göre Ryabkov, Mart 2022'den beri sekteye uğrayan nükleer müzakerelere atıfta bulunarak, “Batılı meslektaşları sağlam mantık gösterirse, Rusya'nın Viyana'daki Kapsamlı Ortak Eylem Planı üzerinde çalışmaya devam etmeye hazır olduğunu” doğruladı.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, geçtiğimiz Temmuz ayında nükleer anlaşmanın yeniden canlandırılması yönünde herhangi bir ek anlayış beklentisinin “2024 ABD başkanlık seçimlerine bir yıldan biraz fazla süre kaldığı mevcut koşullar altında gerçekçi olmadığını” söyleyerek nükleer anlaşmanın yeniden canlandırılmasına karşı çıktı.

Beş kişi, Washington ile Tahran arasında, ABD'nin müttefiki Güney Kore tarafından dondurulan altı milyar dolar değerindeki varlıkların serbest bırakılmasını öngören bir mahkûm değişim anlaşmasının parçası olarak serbest bırakıldı.

Ryabkov'un açıklaması, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu'nun ülkenin en yüksek güvenlik aygıtından bir yetkiliyle görüşmelerde bulunduğu Tahran'a yaptığı ziyaretin ertesi günü geldi. Şoygu, İran Devrim Muhafızları Ordusu’na (DMO) ait balistik füzeler ve insansız hava araçlarından (İHA) oluşan sergiyi gezmeden önce İran Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri ve İran Savunma Bakanı Muhammed Rıza Aştiyani ile görüştü.

Rusya’nın 2022'de Ukrayna'yı işgal etmesinin ardından Batı'nın yaptırımlara başvurması nedeniyle Tahran ve Moskova özellikle askeri alandaki ikili ilişkilerini güçlendirdi.

Ryabkov geçtiğimiz ay, Washington'un Tahran'dan Moskova'ya İHA satmayı bırakmasını istediğini belirten bir raporun ardından Rusya'nın İran'la askeri iş birliğinin jeopolitik baskıya maruz kalmayacağını söylemişti.

İran, Rusya'ya İHA gönderdiğini kabul ediyor, ancak bunların Rusya'nın Şubat 2022'de Ukrayna'yı işgal etmesinden önce gönderildiğini söylüyor. Moskova, askerî kuvvetlerinin Ukrayna'da İran İHA’larını kullandığını reddediyor.



Tahran, Washington ile müzakerelerinde "denklik" arıyor

Tahran'ın bin 200 kilometre güneyindeki İran'ın ana nükleer reaktörü Buşehr (Reuters - Arşiv)
Tahran'ın bin 200 kilometre güneyindeki İran'ın ana nükleer reaktörü Buşehr (Reuters - Arşiv)
TT

Tahran, Washington ile müzakerelerinde "denklik" arıyor

Tahran'ın bin 200 kilometre güneyindeki İran'ın ana nükleer reaktörü Buşehr (Reuters - Arşiv)
Tahran'ın bin 200 kilometre güneyindeki İran'ın ana nükleer reaktörü Buşehr (Reuters - Arşiv)

İran, ABD ile nükleer programı konusunda yapılacak müzakerelerin kaderini tahmin etmeyi reddetti, ancak diyaloğun "eşitlik ortamında ve dayatmalardan uzak" yürütülmesinin önemini vurguladı.

Bu tavır, İsrail'in Kızıldeniz'de Husilerle ateşkes anlaşmasına rağmen İran'a karşı gerginliği artırdığı ve uluslararası alanda askeri gerginliğin tırmanacağı yönündeki endişelerin yaşandığı bir dönemde alındı.

İran Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi Sekreteri Ali Ekber Ahmediyan, gelecekteki müzakerelerin sonucunun "öngörülemez" ve ABD'nin davranışlarına ve müzakere koşullarına bağlı olduğunu vurguladı.

Devrim Muhafızları'na bağlı Tasnim haber ajansı, Ahmediyan'ın, "Baskı ve tehdit altında doğrudan müzakereler mantıksız ve onursuzdur" dediğini aktardı. Ahmediyan ise "Eşit bir ortamda ve dayatmalardan uzak bir diyalog, akılcı ve onurlu bir yaklaşımdır" ifadesini kullandı.

Ahmediyan, "İran'ın kırmızı çizgileri açık ve net"dedi ancak müzakerelerin seyri ve gelecekteki sonuçlarının "diğer tarafın, özellikle de ABD yönetiminin bu konuyu nasıl ele aldığına bağlı olduğunu" vurguladı.

ABD Başkan Yardımcısı J.D. Vance, Washington ile Husiler arasında Kızıldeniz'de seyrüsefer serbestisini de içeren ateşkesin açıklanmasının ardından, ülkesinin Tahran ile "İran'ın küresel ekonomiye yeniden entegrasyonunu içeren" bir anlaşmaya varacağını öngördü.

dcfgth
İran Dini Lideri Ali Hamaney ve ABD Başkanı Donald Trump (AFP)

Vance, dün yaptığı basın açıklamasında, "İran sivil amaçlı nükleer enerjiye sahip olabilir, ancak nükleer silah elde edemez" ifadesini kullanarak, iki ülke arasındaki görüşmelerin "şimdiye kadar iyi" gittiğini kaydetti.

New York Times gazetesi, İranlı yetkililerin, ülkelerinin Kızıldeniz saldırılarını durdurmak için Husiler üzerindeki nüfuzunu kullandığını söylediğini aktardı ve bunun, Washington ile Tahran arasında bir anlaşmanın yakın olduğunu gösterdiğini belirtti.

İran ordusu hazır

Son saatlerde İsrail tarafında gerilim arttı. Kızıldeniz ateşkesine yol açan anlaşmadan dışlandığını hisseden İsrail'in doğrudan bir çatışmaya doğru koştuğu görülüyor.

Şarku’l Avsat’ın İran'ın ISNA haber ajansından aktardığına göre İran Hava Kuvvetleri Komutanı, ajansa yaptığı açıklamada, hava kuvvetlerine ait tüm savaş uçaklarının mühimmat, teçhizat ve yerli üretim uzun menzilli füzelerle donatıldığını belirterek sert bir tavır sergiledi.

Tuğgeneral Hamid Vahidi, İran Hava Kuvvetleri'nin en üst düzeyde hazırlıklı ve Silahlı Kuvvetler Başkomutanı'nın emirlerini yerine getirmeye hazır olduğunu belirtti.

Rusya ve Çin daha sonra ortak açıklama yaparak, İran'ın nükleer programı konusunda gerginliğin tırmandırılmaması ve askeri eyleme başvurulmaması çağrısında bulundu.

İran petrolüne yaptırımlar

ABD Başkanı Donald Trump yönetimi, İran'dan petrol satın aldıkları gerekçesiyle Washington'da özel bir Çin petrol rafinerisi ve Çin'deki liman işletmecilerine yaptırım uyguladı. ABD Hazine Bakanlığı, Hebei Xinhai Kimyasal Rafinerisi ve üç Çinli liman işletmecisi şirkete yaptırım uyguladı. Bu, Trump yönetiminin İran'ın ihracat gelirlerini kesme ve Tahran'a nükleer programını sınırlama anlaşması yapması yönündeki baskısını artırma çabalarını yoğunlaştırdığı bir dönemde hedef aldığı son bağımsız Çin rafinerisi oldu.