BM’den İran'a yeni başörtüsü yasasını yürürlükten kaldırma çağrısı

İran’da kadınların yönetimin başörtüsü kararlarına tepkili. (AP)
İran’da kadınların yönetimin başörtüsü kararlarına tepkili. (AP)
TT
20

BM’den İran'a yeni başörtüsü yasasını yürürlükten kaldırma çağrısı

İran’da kadınların yönetimin başörtüsü kararlarına tepkili. (AP)
İran’da kadınların yönetimin başörtüsü kararlarına tepkili. (AP)

Birleşmiş Milletler cuma günü, İranlı yetkililere başörtüsünü çıkaran kadınlara yönelik cezaları önemli ölçüde ağırlaştıran yeni yasayı yürürlükten kaldırmaları çağrısında bulunarak bunu baskıcı ve aşağılayıcı olarak nitelendirdi.

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Ofisi, başörtüsü takma özgürlüğü talep eden İranlı kadınları 10 yıla kadar hapis cezasıyla karşı karşıya bırakan sözde ‘İffet ve Hicap Yasası’nın kabul edilmesinden derin üzüntü duyduğunu açıkladı.

Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığı habere göre Ofis Sözcüsü Ravina Shamdasani Cenevre'de gazetecilere yaptığı açıklamada, yasanın ‘hapis cezalarını önemli ölçüde arttırdığını ve zorunlu kıyafet kurallarına uymayan kadın ve kız çocuklarına büyük para cezaları getirdiğini’ söyledi.

Uzun hapis cezaları ve ağır para cezalarının yanı sıra, yasayı ihlal eden kadınlar kırbaçlanabiliyor ve seyahat kısıtlamalarıyla karşı karşıya kalabiliyor.

Shamdasani, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri ‘Volker Türk'ün bu katı yasa tasarısının uluslararası hukukla açıkça çeliştiğini ve rafa kaldırılması gerektiğini yinelediğini’ de sözlerine ekledi.

İran'da yaptırımların sıkılaştırılması yönündeki baskılar, 22 yaşındaki Mahsa Amini'nin başörtüsü sebebiyle tutuklanmasının ardından ölümüyle başlayan protesto dalgasından bir yıl sonra geldi.

Söz konusu dönemden bu yana giderek artan sayıda İranlı kadın, başörtüsü takmadan ya da çok dar veya herhangi bir şekilde açıkta bırakan kıyafetlere karşı kurallara uymadan toplum içinde görülüyor.

Resmi IRNA haber ajansı, İran yasama organının ‘İffet ve Hicap Kültürünün Teşvik Edilmesi Yoluyla Aileye Destek Yasası’ başlıklı kararnameyi üç yıllık bir deneme süresi için onayladığını bildirdi.

Shamdasani ise yasaya ilişkin şunları söyledi:

 “Ne yazık ki yasa tasarısı daha öncekilerde daha da kötü. Mahsa Amini'nin öldürülmesinin ardından yaşanan öfkeye rağmen maalesef çok fazla ilerleme kaydedemedik. İran'da kadın hakları konusunda durum iyileşmedi.”

Shamdasani, İranlı yetkilileri baskıcı ve aşağılayıcı olarak nitelendirdiği yasa tasarısını iptal etmek için adım atmaya çağırdı: “Kadınlara ve kız çocuklarına ikinci sınıf vatandaş muamelesi yapılmamalıdır” dedi. ‘yetkililerin tüm İranlıların haklarına eşit bir şekilde saygı göstermek ve korumakla yükümlü olduğunu’ vurguladı.

İran yasasının uluslararası düzeyde kınanması, aktivistlerin İran'ın Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi Sosyal Forumu başkanlığına seçilmesinden duydukları endişeyi dile getirdikleri ve İran'ın başkanlığının önümüzdeki Kasım ayında başlamasının planlandığı bir döneme denk geldi.

Belucistan eyaletinin merkezi Zahedan'ın önde gelen Sünni din adamı ve Cuma İmamı Abdülhamid İsmail Zahi, İran Parlamentos’unun ‘Hicap ve İffet Yasası’nı kabul etme kararını eleştirdi.

İsmail Zahi bugünkü cuma hutbesinde, “Eğer doğru hareket etmiş olsaydık, Parlamento'ya sert ve karmaşık bir yasa sunmamıza ve kadınlara polislik yapmamıza gerek kalmazdı” dedi.

Norveç merkezli İran İnsan Hakları Örgütü de geçen yılki protestoları bastırmak için yetkililer tarafından uygulanan şiddet sırasında Al Ain'de en az 138 kişinin yaralandığını bildirdi. Örgüt, yaralananların yüzde 56'sının kadın olduğuna dikkat çekti.



İranlı general, Esad'ın düşüşünü değerlendirdi: Büyük darbe aldık

Rejim karşıtları, Şam'daki İran Büyükelçiliği'nde yer alan bayrağı indirmişti (AP)
Rejim karşıtları, Şam'daki İran Büyükelçiliği'nde yer alan bayrağı indirmişti (AP)
TT
20

İranlı general, Esad'ın düşüşünü değerlendirdi: Büyük darbe aldık

Rejim karşıtları, Şam'daki İran Büyükelçiliği'nde yer alan bayrağı indirmişti (AP)
Rejim karşıtları, Şam'daki İran Büyükelçiliği'nde yer alan bayrağı indirmişti (AP)

İran Devrim Muhafızları Ordusu'nun üst düzey komutanlarından Tuğgeneral Behruz Esbati, Suriye'de rejimin devrilmesinin Tahran için büyük bir darbe olduğunu söyledi. 

Esbati, başkent Tahran'daki Veliasr Camisi'nde 31 Aralık'ta yaptığı konuşmada, Beşar Esad rejiminin yıkılmasına dair şunları söyledi: 

Yenildik, çok kötü şekilde yenildik, çok büyük bir darbe aldık ve bu çok zor bir süreç oldu.

Komutanın konuşmasının ses kaydı, İran'la ilgili gelişmelere odaklanan İsviçre merkezli medya kuruluşu Abdi Medya tarafından pazartesi günü yayımlandı. 

Esbati ayrıca Suriye rejiminin çöküşünden önce Şam-Tahran ilişkilerinin gergin olduğunu da belirtti. Buna göre Esad'ın, Gazze savaşı kapsamında İran destekli milislerin Suriye üzerinden İsrail'e karşı yeni bir cephe açmasına izin vermemesi nedeniyle anlaşmazlık yaşandı. 

Üst düzey komutan, Şam rejiminin düşüşünden Rusya'yı da sorumlu tuttu. Esbati, Rusların rejim karşıtı güçlere saldırı düzenlendiğini söylemesine rağmen aslında boş araziye bomba attığını iddia etti. Komutan, isyancıların ilerleyişi sırasında Kremlin'in Tehran'ı yanlış bilgilendirdiğini savundu. 

Bunlara ek olarak Tuğgeneral Esbati, İran'ın Suriye'deki savaşçı devşirme faaliyetlerini sürdüreceğini belirterek şunları söyledi: 

Yıllar boyunca birlikte çalıştığımız tüm ağları harekete geçirebiliriz. Yıllar içinde toplumun farklı kesimlerine sızan adamlarımızı harekete geçirebiliriz. Sosyal medyada aktif olabiliriz ve direniş hücreleri oluşturabiliriz. Artık diğer uluslararası arenalarda olduğu gibi orada da faaliyet gösterebiliriz ve buna çoktan başladık.

Esbati yolsuzluk, siyasi baskı ve halkın karşı karşıya kaldığı ekonomik zorluklar göz önüne alındığında Esad rejiminin düşmesinin kaçınılmaz olduğunu da sözlerine ekledi. Tuğgeneral, Esad'ın reform uyarılarını dikkate almadığını savundu. 

İranlı analist Mehdi Rahmati, Esbati'nin kamuoyu önündeki açıklamalarının Tahran'ın resmi söylemiyle tezat oluşturduğunu ve ülkede büyük şaşkınlık yarattığını belirtiyor: 

Herkes toplantılarda bu konuşmadan bahsediyor, neden bunları özellikle halka açık şekilde söylediğini merak ediyor. İran'a ne olduğunu ve şu anda ülkenin nerede durduğunu çok açık şekilde ortaya koydu. Bu bir bakıma iç politika için de bir uyarı olabilir.

Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) liderliğindeki isyancıların 27 Kasım'da başlattığı saldırılar, 8 Aralık'ta Beşar Esad rejiminin devrilmesiyle sonuçlanmıştı. Esad ailesi Rusya'ya kaçarken, HTŞ kurduğu geçici hükümetin başına Muhammed Beşir'i getirmişti.

Independent Türkçe, New York Times, Times of Israel