Yeni bir görünüm kazanan ‘evcilleştirilmiş’ Wagner ile Bahmut’a dönüş

Devlet Başkanı Putin’in Ukrayna savaşına katılan askeri komutanlarla dün Kremlin’de yaptığı görüşme sırasında Rusya merkezli Sputnik ajansı tarafından dağıtılan fotoğraf (AFP)
Devlet Başkanı Putin’in Ukrayna savaşına katılan askeri komutanlarla dün Kremlin’de yaptığı görüşme sırasında Rusya merkezli Sputnik ajansı tarafından dağıtılan fotoğraf (AFP)
TT

Yeni bir görünüm kazanan ‘evcilleştirilmiş’ Wagner ile Bahmut’a dönüş

Devlet Başkanı Putin’in Ukrayna savaşına katılan askeri komutanlarla dün Kremlin’de yaptığı görüşme sırasında Rusya merkezli Sputnik ajansı tarafından dağıtılan fotoğraf (AFP)
Devlet Başkanı Putin’in Ukrayna savaşına katılan askeri komutanlarla dün Kremlin’de yaptığı görüşme sırasında Rusya merkezli Sputnik ajansı tarafından dağıtılan fotoğraf (AFP)

Batı istihbaratının Wagner savaşçılarının Ukrayna’daki savaş cephelerine, özellikle de Bahmut’a döneceğine dair iddiaları ortasında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, bu grubun eski komutanı Andrei Troshev’i, Moskova’nın Ukrayna’da ‘özel askeri operasyon’ olarak adlandırdığı operasyon çerçevesinde görevleri yerine getirecek gönüllü birimlerin oluşumunu denetlemekle görevlendirdi.

Bu görevlendirme, doğrudan Rusya Savunma Bakanlığı’na bağlı olan ‘Wagner’in evcilleştirilmiş bir versiyonunun, ancak grubun eski lideri Yevgeniy Prigojin’in önderlik ettiği görünümden farklı yeni bir görünümünün’ savaşa gireceği izlenimini veriyor. Prigojin, uçağının düşmesi sonucu ölmeden önce yaz ayları başlarında Savunma Bakanlığı’na karşı bir ayaklanma başlatmıştı. Kendisi, savaşçılarını Savunma Bakanlığı’nın komutası altına vermeyi reddetmişti.

Putin, dün Troşev’le yaptığı görüşmede “Geçtiğimiz toplantıda Ukrayna’daki özel askerî harekât bölgesi başta olmak üzere çeşitli muharebe görevlerini yerine getirebilecek gönüllü birliklerin oluşturulmasına katılacağınızı konuştuk” dedi. Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov, Troşev’in şu anda Savunma Bakanlığı’nda çalıştığını söyledi. Toplantıya, Wagner’in dünya çapındaki konuşlanma alanlarında faaliyetlerini denetleyen Savunma Bakan Yardımcısı Yunus-bek Yevkurov da katıldı.

Bir zamanlar saflarında on binlerce savaşçıyı barındıran Wagner, ‘kıyma makinesi’ olarak nitelendirilen aylar süren savaşların ardından mayıs ayında Bahmut şehrini kontrol altına almayı başarmasıyla ünlendi. Dün yayınlanan raporlar, savaşçılarının Bahmut’ta yeniden konuşlandırıldığını ortaya koydu. Ukrayna kuvvetlerinin, yakınındaki iki önemli köy olan Andriivka ve Klishchiivka’nın kontrolünü ele geçirdikten sonra Bahmut’a doğru ilerlemeye çalıştığına inanılıyor.

Öte yandan İngiltere Savunma Bakanlığı, dün yaptığı açıklamada, yeniden görevlendirme sonrasında Wagner personelinin özel durumunun belirsiz olduğunu, ancak bu personelin, büyük olasılıkla Doğu Cephesi’nde bir Ukrayna saldırısı beklentisiyle Rusya Savunma Bakanlığı kuvvetlerinin birimlerine ve diğer özel askeri grup birimlerine devredildiğini aktardı.

Dün Ukrayna’ya ait bir insansız hava aracı (İHA), Ukrayna sınırına yakın bir Rus kasabasındaki elektrik dağıtım istasyonunu hedef aldı. Kursk Bölge Valisi Roman Starovoit, Telegram üzerinden yaptığı açıklamada “Trafolardan biri alev aldı. 5 kasaba ve bir hastane elektriksiz kaldı” dedi.



İran, Husiler ve İsrail: Washington karşısındaki üçlü ittifak

ABD Başkanı Donald Trump (AFP)
ABD Başkanı Donald Trump (AFP)
TT

İran, Husiler ve İsrail: Washington karşısındaki üçlü ittifak

ABD Başkanı Donald Trump (AFP)
ABD Başkanı Donald Trump (AFP)

Hüda Rauf

İran ile ABD arasındaki müzakereler, her iki müzakereci ve arabulucu tarafın iyimser ve olumlu açıklamalarıyla ilerleyen üç turdan sonra durdu. Dördüncü turun ertelenmesi, ABD-İran arasında geçici veya kalıcı bir anlaşmaya varılma şansı konusunda soru işaretlerine yol açtı.

Donald Trump'ın göreve gelmesinden bu yana tüm göstergeler, hem İran hem de Amerikan tarafının bir anlaşma imzalamaya hazır ve niyetli olduğuna işaret etse de, şimdilik görüşmelerin üçüncü turda durmasının -ama bu geçici ve yakında dördüncü turla devam edecek gibi görünüyor- her bir tarafın istediği şeyin teknik ayrıntılarından ibaret olmayan başka nedenleri de vardı. Nitekim Washington'daki bazı taraflar İran'ın nükleer programının tamamen ortadan kaldırılmasından bahsederken, diğerleri ise sıfır zenginleştirmeden bahsediyor ve İran her ikisini de reddediyor.

Trump yönetiminin İran ile müzakerelerdeki temsilcisi Steve Witkoff, Tahran'ın uranyumu yüzde 3.67 oranında zenginleştirme hakkı olduğunu söylese de, ertesi gün İran'ın uranyum zenginleştirmemesi gerektiğini açıkladı. Ardından Dışişleri Bakanı Marco Rubio, İran'ın uranyum zenginleştiren tek nükleer olmayan ülke olmak istediğini söyledi.

Öte yandan İran'ın yüzde 3.67 oranında uranyum zenginleştirme imkânına sahip olması durumunda bu oranın barışçıl amaçlarla uyumlu olmadığı belirtiliyor. Zira birkaç hafta içinde yüzde 20, sonra yüzde 60 ve en sonunda da yüzde 90 zenginleştirme oranına ulaşabilir ki bu da silah üretmek için gereken oran.

Her iki taraftan gelen belirsiz açıklamalara rağmen İran ve Washington'un çok yakında bir anlaşmaya varma noktasında olduğu kesin. Ancak görüşmelerdeki duraklamanın bölgesel bir başka gelişmeyle bağlantılı olduğu anlaşılıyor. İran'da Recai Limanı’nda ağır kayıplara yol açan ve etkileri halen devam eden bir patlama meydana gelirken, Husilerin İsrail hedeflerine yönelik saldırısı gerçekleşti. Husilere ait bir insansız hava aracı İsrail'deki enerji merkezini çevreleyen köprünün yakınına düşerek geniş çaplı bir hasara yol açtı. İsrail güvenlik birimlerinin yaptığı değerlendirmelerde, Husilerin Ben Gurion Havalimanı'na yeni tip bir füze fırlattığı belirtiliyor. Saldırı üzerine İsrail, İran’ı hedef alma ve eleştirme bahanesi bulma fırsatını kaçırmayarak, Tahran’ı Husi saldırısının arkasında olmakla suçladı.

İran'ın yıllardır Husilere askeri, mali ve lojistik destek sağladığı biliniyor. Ancak İsrail, bu olayı İran'ı eleştirmek ve Washington ile yürüttüğü müzakereler kapsamında ona baskı yapmak için kullandı. Öte yandan İran da Husi saldırılarını, Washington'u Kızıldeniz'deki saldırıları durdurmaları için Husileri etkileme gücüne sahip olduğuna ikna etmek amacıyla kullanıyor ve bu, İran'ın bilinen meseleleri birbirine bağlama politikasıyla örtüşüyor.

Daha sonra üçüncü tur görüşmelerin ardından müzakereler durdu, ama dördüncü tur görüşmeler yakın. Trump da Husiler ile Kızıldeniz'de ABD gemilerine yönelik saldırıların durdurulması ve ABD’nin Yemen'deki Husilere yönelik saldırılarının durması konusunda anlaşmaya vardıklarını duyurdu.

Bilhassa saldırılardan zarar gören Mısır ve Suudi Arabistan gibi Kızıldeniz'e kıyısı olan bölge ülkeleri olduğu için, iki taraf arasındaki saldırıların durması, bölgede sükunetin sağlanması ve gerginliğin azalması için olumlu bir gösterge. Suudi Arabistan, Yemen'de gerginliğin azaltılması ve Yemen krizinin barışçıl bir şekilde çözülmesi amacıyla bu anlaşmaya mutlaka destek verecektir. Ancak anlaşma diğer yandan, Trump'ın övünebileceği herhangi bir başarı elde etmek isteyen Washington'a baskı yaparak, İran ve İsrail'in çıkarları doğrultusunda birbirlerini nasıl kullandıklarını da ortaya koydu.

Kaldı ki Washington ile Husiler arasındaki anlaşmaya ilişkin soru işaretleri de gündemde; anlaşma Trump'ın bölge ziyareti bitene kadar geçici mi olacak, yoksa devam mı edecek? Yemenli isyancılar sadece İsrail gemilerine saldırmaya devam ederse ne olacak? Bu durum İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarının durmasına yol açacak mı? Tüm bunlar önümüzdeki ziyaretten sonra cevapları daha da netleşebilecek sorular.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre İran, İsrail ve Husiler, mevcut süreçte çıkarlarını korumak için Amerikan rolünü kullanmayı, ondan faydalanmayı başardılar. Ancak gelişmeler henüz şekillenme aşamasında ve bunların kısa sürede çökecek geçici düzenlemelerle mi yoksa daha uzun süre devam edecek düzenlemelerle mi sonuçlanacağı belirsiz.