Hindistan Kanadalı diplomatları sınır dışı etmekte ısrarcı

Haziran ayında ayrılıkçı Sih lider Nijjar’ın öldürülmesinin ardından Yeni Delhi ile Ottawa arasındaki anlaşmazlık giderek artıyor

Hindistan ve Kanada, Sih liderinin Haziran 2023’te öldürülmesinden bu yana karşılıklı olarak diplomatları sınır dışı ediyor (AFP)
Hindistan ve Kanada, Sih liderinin Haziran 2023’te öldürülmesinden bu yana karşılıklı olarak diplomatları sınır dışı ediyor (AFP)
TT

Hindistan Kanadalı diplomatları sınır dışı etmekte ısrarcı

Hindistan ve Kanada, Sih liderinin Haziran 2023’te öldürülmesinden bu yana karşılıklı olarak diplomatları sınır dışı ediyor (AFP)
Hindistan ve Kanada, Sih liderinin Haziran 2023’te öldürülmesinden bu yana karşılıklı olarak diplomatları sınır dışı ediyor (AFP)

Hindistan'daki ayrılıkçı Sih örgütü Halistan Kurtuluş Gücü (KLF) lideri Kanada vatandaşı Hardeep Singh Nijjar suikastı konusundaki anlaşmazlık kapsamında Yeni Delhi yönetimi ülkedeki onlarca Kanadalı personelin Hindistan’ı terk etmesini istedi. Hindistan ülkedeki Kanadalı diplomatik personellerin daha fazla azaltılması talebini yineledi.

Kanada ile Hindistan arasındaki ilişkiler, 18 Haziran’da Vancouver’ın Surrey banliyösünde Kanada vatandaşı Nijjar’a düzenlenen suikast sonrası Ottowa’nın Yeni Delhi’yi adres göstermesinin ardından gerildi. Yeni Delhi, Kanada’nın suçlamalarını ‘saçma’ olarak değerlendirerek reddetti ve ardından diplomatları sınır dışı etti. Hindistan ayrıca Kanadalılar için vize başvurularını değerlendirmeyi bıraktı.

Hindistan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Arindam Bagchi, ABD merkezli Financial Times gazetesine verdiği röportajda Kanada’dan ülkedeki 62 diplomattan 41’inin 10 Ekim’e kadar topraklarını terk etmesini istediğine ilişkin haberi doğrulamadı.

Şarku’l Avsat’ın gazeteden aktardığına göre Bagchi verdiği demeçte, “Burada çok fazla Kanadalı diplomatların bulunması ve iç işlerimize müdahalelerine devam etmeleri nedeniyle, diplomatik personel sayısında eşitlik aradık” dedi.

Kanada Başbakanı Justin Trudeau ise son konuşmasında iki ülke arasındaki gerilimi arttırmaktan kaçınmaya çalıştığını belirtti.

İki ülkenin son yıllarda ilişkilerini geliştirmesinin ardından bu konu, ABD hükümetinin Hindistan’a yönelik girişimlerini zorlaştırabilir. Zira Washington, Yeni Delhi’yi Asya-Pasifik bölgesindeki Çin etkisine karşı koymada önemli bir müttefik olarak görüyor.

ABD haber sitesi Politico’ya göre ABD’nin Yeni Delhi Büyükelçisi Eric Garcetti, ikili ilişkilerin ‘bir süredir kötüleştiğini ve durumun, Hint yetkililerle temasların azaltılmasını gerektirebileceği’ konusunda uyardı.

Kanada-Hindistan arasındaki Sih krizinin arka planı

Yeni Delhi’deki ABD Büyükelçiliği Sözcüsü, “Büyükelçi Garcetti, ABD ve Hindistan halkı ile hükümetleri arasındaki ortaklığı derinleştirmek için her gün sıkı bir şekilde çalışıyor” diyerek raporları yalanladı.

Hindistan, 22 Eylül’de Kanadalılar için yeni vize taleplerini askıya aldı ve Ottawa’dan ülkedeki diplomatik varlığını azaltmasını istedi.

Hindistan Dışişleri Bakanı Subrahmanyam Jaishankar, daha önce yaptığı bir açıklamada, Kanada’da Hintli diplomatlara karşı bir ‘şiddet ortamı’ ve ‘bastırma atmosferi’ bulunduğunu ayrıca Kanada’daki Sih ayrılıkçı grupların varlığının Yeni Delhi’yi hayal kırıklığına uğrattığını söylemişti.

Hindistan, ayrılıkçı Sih örgütü Halistan Kurtuluş Gücü (KLF) lideri Hardeep Singh Nijjar'ın cinayetinin ardından iki ülke arasında başlayan diplomatik kriz kapsamında Kanada'dan yaklaşık 40 diplomatını geri çekmesini istediği iddia edildi. Hindistan'daki ayrılıkçı Sih örgütü Halistan Kurtuluş Gücü (KLF) lideri Hardeep Singh Nijjar'ın Kanada'da öldürülmesinin ardından iki ülke arasında başlayan diplomatik kriz derinleşiyor. Financial Times'ın konuya aşina kaynaklara dayandırdığı haberde, Hindistan'ın Kanada'dan 10 Ekim'e kadar yaklaşık 40 diplomatını Hindistan'dan geri çekmesini istediğini belirterek, Hindistan'ın bu tarihten sonra ülkede kalan Kanadalı diplomatların diplomatik dokunulmazlıklarını kaldıracağını ifade etti.

Kanada veya Hindistan tarafından söz konusu talebe ilişkin henüz resmi açıklama gelmezken, Hindistan, daha önce her ülkenin diğerine gönderdiği diplomatların sayısı ve derecesinde "eşitlik" istediğini belirtmişti. Hindistan'ın Ottawa'daki diplomat sayısına kıyasla Kanada'nın Yeni Delhi'de daha fazla diplomatı bulunuyor.Kanada Senatosu Dış ilişkiler ve Uluslararası Ticaret Komitesi Başkanı Peter Boehm yaptığı açıklamada, "Daha fazla Kanadalı diplomatın istenmeyen adam ilan edilmesi duruma yardımcı olmaz ve bu anlaşmazlığı daha da zorlaştırır" dedi. Hindistan, Kanada vatandaşlarına vize işlemlerini askıya aldı. Kanada'daki Hindistan vize başvurularını alan yetkili kuruluş BLS International 21 Eylül'den itibaren Kanada vatandaşlarına vize vermeyi durdurmuştu.

Kanada Başbakanı Justin Trudeau geçtiğimiz eylül ayında Avam Kamarası'nda yaptığı konuşmada, ayrılıkçı Sih örgütü KLF'nin lideri Nijjar'ın öldürülmesinin arkasında Hindistan devletinin olabileceğini ifade etmişti. Trudeau, Kanada istihbaratının "güvenilir" kanıtlar elde ederek Hindistan hükümeti ve Nijjar'ın ölümü arasında bağlantı tespit ettiğini vurgulayarak, "Bir Kanada vatandaşının Kanada topraklarında öldürülmesi olayına herhangi bir yabancı hükümetin karışması kabul edilemez bir egemenlik ihlalidir" ifadelerini kullanmıştı. Ottawa yönetimi daha sonra Hindistanlı diplomat Pavan Kumar Rai'yi sınır dışı etmiş, Kanada Başbakanı Trudeau'nun iddialarını reddeden Hindistan yönetimi de üst düzey Kanadalı bir diplomatın sınır dışı edilmesine karar vermişti. Nijjar, Hindistan'da terörist listesine eklenmişti.

Hindistan'daki KLF lideri ve aynı zamanda Kanada vatandaşı olan 45 yaşındaki Nijjar, 18 Haziran'da Kanada'nın British Colombia eyaletinde maskeli kişiler tarafından aracında öldürülmüştü. Örgüt, 1987 yılından bu yana Hindistan'da askeri ve diplomatik misyonlara gerçekleştirdiği saldırılarla bilinirken, örgütün lideri Nijjar ise Hindistan tarafından terörist listesine eklenmişti.



İsrail'in Mescid-i Aksa'ya yönelik provokasyonlarına Arap ve İslam dünyasından kınama

Kudüs (DPA)
Kudüs (DPA)
TT

İsrail'in Mescid-i Aksa'ya yönelik provokasyonlarına Arap ve İslam dünyasından kınama

Kudüs (DPA)
Kudüs (DPA)

İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, bin 200'den fazla yerleşimcinin eşliğinde işgal altındaki Doğu Kudüs'te bulunan Mescid-i Aksa'nın avlularına baskın düzenledi. Bu hareket ‘provokasyon’ ve kutsal mekandaki tarihi ve yasal statükonun bariz bir ihlali olarak nitelendirildi.

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada, İsrail işgal hükümeti yetkilileri tarafından tekrarlanan bu ihlallerin bölgedeki çatışmayı körüklediği uyarısında bulunarak, Suudi Arabistan’ın bu uygulamaları ‘en güçlü şekilde’ kınadığını ifade etti.

Suudi Arabistan, uluslararası topluma ‘barış çabalarını baltalayan ve uluslararası yasa ve normları ihlal eden bu ihlalleri durdurmak için derhal harekete geçme’ çağrısını yineledi.

Ürdün Dışişleri Bakanlığı ise yaptığı resmî açıklamada, ‘yaşananların Mescid-i Aksa’daki statükonun ve uluslararası hukukun açık bir ihlali olduğunu’ vurgulayarak, Mescid-i Aksa'ya yapılan baskını kınadı. Açıklamada ayrıca, ‘144 dönümlük alanıyla Mescid-i Aksa'nın Müslümanlara özel bir ibadet yeri olduğu ve İsrail'in bunun üzerinde hiçbir egemenliği olmadığı’ vurgulandı.

Filistin Devleti Başkanlığı, Ben-Gvir'in Mescid-i Aksa'ya girmesini şiddetle kınadığını ifade ederek, “Bu provokatif davranış, İsrail hükümetinin gerginliği artırma politikalarını sürdürme konusundaki ısrarını yansıtmakta ve aşırılık yanlısı doğasını teyit etmektedir” değerlendirmesinde bulundu. Filistin Devleti Başkanlığı, ABD liderliğindeki uluslararası topluma, ‘tekrarlanan bu ihlalleri durdurma ve İsrail'i uluslararası sözleşmeleri ihlalinden dolayı sorumlu tutma’ çağrısında bulundu.

zdfgth
İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir yerleşimcilerle birlikte Mescid-i Aksa çevresinde (WAFA)

Kudüs İslami Vakıflar İdaresi, Ben-Gvir liderliğindeki bin 251 yerleşimcinin bu sabah Mescid-i Aksa'ya baskın düzenlediğini, işgal güçlerinin yoğun koruması altında avlularında Talmud ritüelleri gerçekleştirdiğini ve mescidin kutsallığına karşı ‘sistematik saldırganlık’ olarak tanımladığı eylemin tekrarlandığını bildirdi.

Arap Birliği ve İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) saldırıyı kınayarak, bunu ‘Müslümanların duygularına yönelik ciddi bir provokasyon ve Haşimilerin Kudüs'teki kutsal mekânlar üzerindeki himayesinin ihlali’ olarak nitelendirdi. Ayrı ayrı yapılan açıklamalarda, bu tür uygulamaların tansiyonu yükselttiği ve sükûnet ve istikrarı sağlamaya yönelik tüm çabaları baltaladığı vurgulandı.

Bu gelişmeler, uluslararası hukuka göre 1967'den beri işgal altındaki Filistin topraklarının bir parçası olan ve tanınmış uluslararası anlaşmalar uyarınca Ürdün'ün himayesi altında bulunan Mescid-i Aksa'ya yönelik devam eden saldırıların sonuçlarına karşı tekrarlanan uyarıların ardından geldi.