Avrupa Birliği (AB) liderleri, İsrail ile Hamas arasındaki çatışmayı tartışmak, aynı zamanda Rus işgaline karşı mücadelesinde Ukrayna’ya verilen desteğin devam ettiğini göstermek amacıyla bir araya geliyor.
Şarku’l Avsat’ın Reuters’tan aktardığı habere göre, Brüksel’de yapılacak AB liderleri zirvesi, Hamas’ın 7 Ekim’de İsrail’e saldırması ve ardından İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırı başlatmasından bu yana, 27 ülkeden oluşan blok liderlerinin ilk yüz yüze toplantısı olacak.
Tüm AB ülkeleri, Hamas’ın saldırısını güçlü bir şekilde kınadı. Bir kesimin İsrail’in meşru müdafa hakkını, diğer kesimin Filistinli sivillerle ilgili kaygıları vurguladığı bir dönemde liderler, aynı mesaja bağlı kalmakta zorlandı.
AB ülkeleri, zirveye giden süreçte ‘insani ateşkes’ çağrısı yapıp yapmama konusunda fikir ayrılığına düştü.
Bazıları bu adımın Gazze’ye yardım ulaştırılması için gerekli olduğunu söylerken, diğerleri bunun İsrail’in kendini savunma kabiliyetini sınırlayabileceğini öne sürdü.
Diplomatlar, AB’nin ‘kısa süreli ateşkes’ çağrısında bulunarak, uzlaşmacı bir çözümü kabul edeceğini iddia etti.
Bu, resmi bir ateşkesten ziyade, rehinelerin serbest bırakılması veya yardım konvoylarına izin verilmesi gibi belirli görevler için kısa süreli ateşkes anlamına geliyor.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Almanya Başbakanı Olaf Scholz gibi AB liderleri, İsrail ile dayanışmalarını ifade etmek ve çatışmanın bölgesel bir savaşa dönüşmesini önlemek için diplomatik çabaları güçlendirmek amacıyla geçtiğimiz günlerde Ortadoğu’yu ziyaret etti.
AB’nin çatışma üzerindeki etkisi sınırlı olsa da yetkililer, gerilimi tırmandırmanın Avrupa açısından, oradaki Arap toplulukları arasındaki gerilimin ve saldırı olasılığının artması, çok sayıda mülteci akını da dahil olmak üzere Avrupa için vahim sonuçlara yol açabileceğinden endişe ediyor.
AB Liderleri Konseyi Başkanı Charles Michel, zirve için gönderdiği davet mektubunda şunları yazdı:
“Toplantımız, Ortadoğu’daki gelişmelerin son zamanlarda daha da kötüleştiği, küresel anlamda büyük bir istikrarsızlık ve güvensizliğin yaşandığı bir dönemde yapılıyor. Bu gelişmeler, bizi Ukrayna’ya verdiğimiz desteği sürdürmekten alıkoymadan, derhal ilgilenmemizi gerektiriyor.”
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, zirvede video bağlantısıyla konuşacak. Kiev’e verilen destek, zirvenin nihai bildirgesinde ilk sırada yer alacak.
AB ve üye ülkeleri, Rus kuvvetlerinin geçen yıl şubat ayında Ukrayna’yı işgale başlamasından bu yana Kiev’e milyarlarca euro yardım sağladı.
Ancak bazı yetkililer ve diplomatlar, Ortadoğu’daki yeni kriz nedeniyle Ukrayna’nın batıdan, özellikle de ABD’den aynı siyasi ilgiyi ve kaynakları almakta zorlanabileceğine dair endişeleri dile getirdi.
Zirvede, yetkililerin yıl sonuna kadar tamamlamayı umduğu daha geniş bir bütçe anlaşmazlığının bir parçası olduğundan, Ukrayna’ya 50 milyar euroluk mali ve 20 milyar euroya kadar askeri yardım için çok yıllı planlara imza atılamayacak.
Bunun yerine liderler, diplomatların tartışmalı olmasını beklediği bütçe paketi üzerinde ilk görüşmelerini yapacak.
AB’den bir diplomat, “Ülkelerin kendi bütçeleri baskı altındayken, AB bütçesi için daha fazla para istemek zor” şeklinde bir yorumda bulundu.
Diplomatlar, Ukrayna’ya daha fazla maddi destek verilmesi yönünde geniş bir destek olduğunu söylüyor.
Ancak Avrupa Komisyonu tarafından sunulan teklifin diğer unsurları, ülkelerin öncelikleri ve finansman kaynakları konusunda farklılık göstermesi nedeniyle durum hala tartışmalı.
Komisyon, göçle mücadele için ek 15 milyar euronun yanı sıra faiz oranları arttıkça, ortak AB borcunun artan borçlanma maliyetlerini karşılamak için daha fazla para talep etti.
CIA Başkanı William Burns (Reuters)