İran savaş halinde İsrail'i mağlup edebilir mi?

Tel Aviv'in teknolojik üstünlüğü ve askeri teçhizatı, Tahran kuvvetlerinin kara saldırısında ilerlemesini zorlaştırıyor

İsrail askerleri, kara saldırısına hazırlık amacıyla Gazze Şeridi sınırındaki mevzilerde konuşlanıyor (AFP)
İsrail askerleri, kara saldırısına hazırlık amacıyla Gazze Şeridi sınırındaki mevzilerde konuşlanıyor (AFP)
TT

İran savaş halinde İsrail'i mağlup edebilir mi?

İsrail askerleri, kara saldırısına hazırlık amacıyla Gazze Şeridi sınırındaki mevzilerde konuşlanıyor (AFP)
İsrail askerleri, kara saldırısına hazırlık amacıyla Gazze Şeridi sınırındaki mevzilerde konuşlanıyor (AFP)

İran rejiminin “İsrail'i yok etme” arzusu hiç kimse için bir sır değil, İranlı yetkililer bu arzuyu defalarca kamuoyuna açıkladılar. Ancak bu konu, hem İran'ın hem de İsrail'in askeri yetenekleri, silah cephaneliği ve taktik beceri düzeyi alanında birçok soruyu gündeme getiriyor.

Askeri Modernizasyon Merkezi Başkanı Chris Osborne, yazdığı makalede, aralarında bir savaş çıkması durumunda İran ile İsrail'in askeri kapasiteleri karşılaştırdı.

Hava Kuvvetleri

Bu bağlamda en acil soru, her bir ülkenin ve coğrafi uzantısının diğerine saldırma yeteneğiyle ilgili. İran'da çok sayıda eski ve hızlı F-14 (Tomcat) savaş uçağı bulunurken bunların bakım ve onarım açısından ne durumda olduğu belli değil. İran'ın İsrail savaş uçaklarının saldırılarına karşı savunmasız kalması muhtemel.

İsrail'in, hava üstünlüğü kazanmasına ve İran hava savunma sistemlerinden kaçmasına olanak tanıyabilecek F-35I Adir de dahil olmak üzere beşinci nesil radar özellikli uçaklardan oluşan bir filosu var. İran'ın çok sayıda Rus yapımı savunma sistemi olmasına rağmen bunların İsrail F-35I savaş uçaklarını tespit edip imha edip edemeyeceği henüz belli değil.

Savaş uçağı sayısı açısından İsrail, İran'dan daha iyi bir konuma sahip. Global Fire Power'ın yakın tarihli bir raporuna göre İran Silahlı Kuvvetleri'nin 160 savaş uçağı, İsrail Hava Kuvvetleri'nin ise 241 savaş uçağı bulunuyor.

Teknolojik üstünlük ve İsrail askeri teçhizatı, İran kuvvetlerinin İsrail'e kara saldırısı yapmasını zorlaştırıyor. İran kara kuvvetlerinin de İsrail'e ulaşmak için Türkiye, Irak veya Basra Körfezi'nden geçmesi gerekiyor. Tüm bu senaryolarda İran kara kuvvetleri İsrail'in hava saldırısına açık ve savunmasız kalacak.

Dolayısıyla İran rejiminin nükleer silah elde etmesi yönündeki rahatsız edici ihtimal bir yana, İran'ın İsrail'e saldırısı başarılı görünmüyor.

İran kara kuvvetleri

İran rejiminin en azından kağıt üzerinde daha büyük kara kuvvetlerine sahip olduğu doğru, ancak tanklar ve askeri zırhlar söz konusu olduğunda İsrail, İran'ı geride bırakıyor.

Global Fire Power internet sitesinin 2023 yılı askeri değerlendirmesine göre İran'ın 4 bin 71, İsrail'in ise 2 bin 200 tankı bulunuyor. Ancak İran'ın İsrail'den 2 bin daha fazla tanka sahip olması, özellikle de İsrail tankları sensörlerle ve hassas ve üstün hedefleme silahlarıyla donatılmışken onun askeri üstünlüğü bulunduğu anlamına gelmiyor. Bu sorun, İsrail Merkava tankları ile modernize edilmiş Sovyet dönemi İran T-72 tankları arasındaki kısa bir karşılaştırmayla açıkça ortaya konmakta.

İran'ın İsrail'den yaklaşık 400 binden daha fazla askeri var. Ancak İran rejimi İsrail'e kara saldırısı gerçekleştiremezse ve İsrail silah ve teknoloji açısından üstünse, bu farkın (asker sayısı) savaşta belirleyici bir faktör olması pek olası değil.

İran cephaneliği

Şarku’l Avsat’ın Independent Farsi’den aktardığına göre 2021 yılı Küresel Ateş Gücü değerlendirmesine göre İran'ın 8 bin 500 civarında askeri zırhlı aracı, İsrail'in ise 7 bin civarında askeri zırhlı aracı bulunuyor.

Bu durumda teknolojinin ve üstünlüğünün büyük payı var. Ayrıca İsrail'in savunma bariyerlerini veya hendeklerini yok edebilecek tanklar olmadan İran'ın İsrail'e yapacağı herhangi bir saldırıda başarılı olması çok zor.

İran'ın İsrail'den daha fazla topu ve birden fazla füze fırlatıcısı var, ancak menzili 70 ila 80 kilometre olan bu top ve füze sistemlerinin İsrail'e saldırabilmesi için İsrail sınırına yakın konuşlandırılması gerekiyor.

Donanmanın belirleyici bir rolü var mı?

Her ikisinin de (İsrail ve İran) güçlü deniz kuvvetleri yok ancak İran, küçük botlarla saldırı düzenleyebileceğini birçok kez gösterdi. Global Fire Power internet sitesinin raporuna göre İran'ın 19 denizaltısı varken, İsrail'in yalnızca beş denizaltısı var.



Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

TT

Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

Magen Oz... İsrail neden Han Yunus'ta yeni bir eksen inşa ediyor?

İsrail ordusu bugün, aynı bölgede Hamas'a ait üç kilometreden uzun büyük bir tünelin imha edildiğini duyurduktan bir gün sonra, kuvvetlerinin “Majin Oz” adı verilen yeni bir eksenin açılışını tamamladığını açıklayarak Gazze Şeridi'ndeki Filistinlileri, özellikle de Han Yunus sakinlerini şaşırttı.

İsrail ordusundan yapılan açıklamada, “188. Tugay ve Golani Tugayı güçleri Han Yunus'un doğusu ve batısını ayıran Majin Oz ekseninin açılışını tamamladı. Eksen yaklaşık 15 kilometrelik bir mesafe boyunca uzanıyor.”

Yeni “Majin Oz” ekseni Han Yunus'un doğusunu batıdan ayıracak ve Han Yunus'un Refah'tan ayrılmasını “Morag” ekseniyle de devam ettirecek.

Resim  İsrail ordusu tarafından yayınlanan, soldan sağa çapraz olarak uzanan ve Morag ekseni ile bir noktada kesişen Magen Oz ekseninin görüntüsü

Han Yunus bölgesindeki son hamleler, İsrail'in “insani şehir” olduğunu iddia ettiği ve Refah'taki (Gazze Şeridi'nin güneyi ve Han Yunus) yüz binlerce Gazzeli’nin bir çadır alanına tıkıştırılmasına yol açacak planla aynı zamana denk geliyor.

İsrail ordusuna göre bu yeni eksen, Hamas üzerindeki “baskının” ve Han Yunus Tugayı'na karşı yürütülen savaşın çözümünün merkezi bir parçası.

Bir parçalama politikası

Ancak İsrail, Gazze'yi parçalamak ve Doha'da devam eden dolaylı müzakerelerde İsrail'in Şerit'ten tamamen çekilmesinde ısrar eden Hamas üzerinde baskı kurmak için tesadüfi coğrafi eksenler dayatma politikası izliyor.

Gazze'deki saha kaynakları Şarku’l Avsat'a yaptıkları açıklamada, "Yeni eksen İsrail'in kontrolü altındaki birçok bölgeyi kapsıyor: Kizan en-Neccar, Curti el-Lut, Şeyh Nasır, Mean, Menara, Huza'a, Absan, al-Kara'a ve Beni Suheyla." Kaynaklar, “bu bölgenin, herhangi bir Filistinlinin sınıra yaklaşmasını önlemek için sınırdan 2 kilometreden daha uzağa ulaşan geniş tampon bölgeler oluşturmayı amaçladığını,

bunun da Han Yunus'un doğu bölgesinde yaşayan yüz binlerce kişinin İsrail güçlerinin orada kalması halinde, evlerine dönmesini engellemek anlamına geldiğini” belirtti.

İsrail ordusundan yapılan açıklamaya göre yeni “Magen Oz” ekseninin ilan edilmesiyle Hamas üzerinde daha fazla baskı kurulması amaçlanıyor.

İsrail, Refah'ı Han Yunus'tan ayıran Morag ekseninden çekilmemekte ısrar ederken, İbrani medyasının Refah'ın yaklaşık 2 kilometreye kadar olan bazı bölümlerinde askeri kontrolü sürdürmesi koşuluyla “eksenden çekilmek için müzakerelerde esneklik önerdiği” yönündeki haberleri Hamas reddediyor. Hamas, tamamen çekilene kadar kademeli bir çekilme için harita ve belirli tarihler konusunda ısrar ediyor.

Hamas, özellikle geçtiğimiz ocak ayında gerçekleşen ateşkes sırasında İsrail ordusu tarafından kurulan Netzarim ekseninin (Gazze Şehri'nin güneyinde, Gazze Şeridi'nin kuzeyini merkezinden ve güneyinden ayıran) büyük bir kısmı ve Gazze Şeridi'nin kuzeyinde geçici olarak kurulan eksenlerin bir kısmını ortadan kaldırmayı başardıktan sonra, kademeli geri çekilme ve bu yeni eksenlerin ortadan kaldırılması taleplerinde ısrarcı görünüyor.

Büyük Tünel Yıkıldı

Bu arada İsrail ordusu dün, iki aydan uzun bir süre önce Han Yunus'ta yapılan operasyonlar sırasında keşfedilen büyük bir Hamas tünelini yıktığını duyurdu.

İsrail ordusundan yapılan açıklamada, güçlerinin "merkezi bir yeraltı yolunda bulunan tüneli keşfettiğini ve tamamen yok ettiğini" belirterek, tünelin "yaklaşık 3,5 kilometre uzunluğunda olduğunu ve içinde birkaç sığınak bulunduğu" kaydedildi.

Şarku'l Avsat'a konuşan Filistinli saha kaynaklarına göre “bu tünel Hamas'ın askeri kolu olan El Kassam Tugaylarına ait en uzun tünellerden biri ve tünelden birçok tünel ve açılım bulunuyor, savunma tünelleri, komuta ve kontrol için kullanılan tüneller var.”

“Tünelin Mean, Al-Menara ve Han Yunus'un güneydoğusundaki diğer bölgelerde yer aldığını” belirten kaynaklar, “tünelin Kassam Tugayları savaşçıları için savaş düğümleri içerdiğine ve bu tüneli gerek bu bölgelerde gerekse büyük tünelin açıldığı yakın bölgelerde İsrail güçleriyle savaşmak için kullandıklarına” işaret etti.

Kaynaklar, son birkaç haftalarda bu bölgelerde çok sayıda operasyon gerçekleştirildiğini ve İsrail araçlarının patlayıcı düzenekler ve tanksavar füzeleriyle hedef alındığını belirtti.

Kaynaklar, savaşın belirli bir döneminde, büyük tünelin içinde, saha komutanlarının İsrail güçlerine karşı muharebeleri yönettiği, bu güçlerin hareketlerinin izlendiği ve onlara karşı saldırı planlamak için hareketlerinin belgelendiği komuta ve kontrol için özel tüneller bulunduğuna dikkat çekti.

rtgy6u
Gazze tünelinin içindeki bir İsrail askeri, Kasım 2023 (Reuters)

İsrail güçleri, savaşın başlangıcında ve Netzarim ekseninin kontrolünde duyurulduğu gibi, bazıları 2 ve 3 kilometre uzunluğa ulaşan, bazıları Gazze Şeridi'nin kuzeyi ile merkezini birbirine bağlayan ve araçların geçtiği çeşitli büyüklükteki tünellerin imha edildiğini sık sık duyurdu.

İsrail güçleri Gazze Şeridi'nde 20 aydan fazla bir süredir faaliyet göstermelerine, Hamas'ın kabiliyetlerini önemli ölçüde yok etmeyi başardıklarını iddia etmelerine rağmen, Han Yunus örneğinde olduğu gibi girdikleri bölgelere her yeniden girişlerinde daha fazla tünel ortaya çıkarmakta ve bunları yok etmek için çalışmaktadırlar. Saha kaynakları İsrail ordusunun daha önce bu bölgede en az bir kez, bazı bölgelerde ise iki kez operasyon düzenlediğini vurguluyor.