İngiltere'de Yapay Zeka Güvenlik Zirvesi: Karmaşık bir sahne ve farklı yollar

Yapay zekanın içerdiği riskler Londra Yapay Zeka Güvenlik Zirvesi’nde tartışıldı

Elon Musk, Birleşik Krallık'ta düzenlenen Yapay Zeka Zirvesi'nin sonunda İngiltere Başbakanı Rishi Sunak ile sohbet ederken (AFP)
Elon Musk, Birleşik Krallık'ta düzenlenen Yapay Zeka Zirvesi'nin sonunda İngiltere Başbakanı Rishi Sunak ile sohbet ederken (AFP)
TT

İngiltere'de Yapay Zeka Güvenlik Zirvesi: Karmaşık bir sahne ve farklı yollar

Elon Musk, Birleşik Krallık'ta düzenlenen Yapay Zeka Zirvesi'nin sonunda İngiltere Başbakanı Rishi Sunak ile sohbet ederken (AFP)
Elon Musk, Birleşik Krallık'ta düzenlenen Yapay Zeka Zirvesi'nin sonunda İngiltere Başbakanı Rishi Sunak ile sohbet ederken (AFP)

İngiltere Başbakanı Rishi Sunak'ın ev sahipliğinde İngiltere'de düzenlenen son Yapay Zeka Güvenlik Zirvesi, yapay zekanın düzenlenmesine yönelik acil ihtiyacı ele almak üzere dünya liderlerini, teknoloji yöneticilerini, araştırmacıları ve politika yapıcıları bir araya getirdi. İki gün süren tartışmalar boyunca önemli anlaşmalara varılırken, yapay zekanın küresel düzeyde düzenlenmesine yönelik yolun belirlenmesinde zorluklar devam ediyor.

Başkent Londra'nın kuzeyindeki Bletchley Park'ta düzenlenen Britanya Yapay Zeka Zirvesi katılımcılarının bir kısmı (EPA)
Başkent Londra'nın kuzeyindeki Bletchley Park'ta düzenlenen Britanya Yapay Zeka Zirvesi katılımcılarının bir kısmı (EPA)

"Bletchley Deklarasyonu"

Yapay zekanın tehlikelerinin farkına varmak

Zirvenin önemli sonuçları arasında, aralarında Çin'in de bulunduğu 28 ülkenin liderleri tarafından imzalanan Bletchley Deklarasyonu da yer aldı. Bu ortak bildiri, hızla gelişen yapay zekâ teknolojilerinin doğasında var olan riskleri kabul etti. Deklarasyon, bu zorlukların ele alınmasında küresel iş birliğine duyulan ihtiyacın kabul edilmesi yönünde kararlı bir adım oldu.

Yapay Zeka Güvenlik Enstitüleri... Küresel Bir Yanıt

ABD ve Birleşik Krallık kendi Yapay Zeka güvenlik enstitülerini kurma planlarını açıkladı. Bu enstitüler, gelişmiş Yapay Zeka sistemlerinin yarattığı riskleri azaltmanın önemine vurgu yaparak, Yapay Zeka güvenliği alanında araştırma ve işbirliğini geliştirmeyi amaçlıyor.

Aynı zamanda Yapay Zeka güvenliği konusunun küresel ölçekte ele alınmasına yönelik bir kararlılığa işaret ediyor.

İngiltere Başbakanı Rishi Sunak dün Yapay Zeka Zirvesi'nde yaptığı konuşmada (Reuters)
İngiltere Başbakanı Rishi Sunak dün Yapay Zeka Zirvesi'nde yaptığı konuşmada (Reuters)

Organizasyon konusundaki anlaşmazlıklar

Yapay Zeka’nın düzenlenmesi ihtiyacı konusunda fikir birliği olsa da, zirve Yapay Zeka’nın düzenlenmesinde yaklaşım ve liderlik konusunda farklılıklar olduğunu gösterdi. Birleşik Krallık'ın Yapay Zeka’nın düzenlenmesine yönelik hafif bir yaklaşım önerisi, yüksek riskli uygulamaların geliştiricileri üzerinde daha sıkı kontroller uygulayan AB'nin Yapay Zeka yasasından farklıydı. Avrupalı liderler, bir ülkenin veya bloğun Yapay Zeka geliştirme ve düzenlemesine hakim olduğu bir senaryoyu önlemek için Yapay Zeka kuralları üzerinde bir düzeyde küresel fikir birliğine ihtiyaç olduğunu ifade ettiler.

Çin'in rolü ve önemi

Çin'in zirvede yer alması ve Çinli yetkililerin Bletchley Deklarasyonunu imzalaması önemli bir gelişme olarak görüldü. Çin Bilim ve Teknoloji Bakan Yardımcısı, ülkesinin yapay zeka yönetişimi konusunda tüm taraflarla işbirliği yapmaya hazır olduğunu ifade etti. Çinli Bakan Wu Zhaohui, büyüklüklerine bakılmaksızın tüm ülkelerin yapay zekâ geliştirme ve kullanma konusunda eşit haklara sahip olması gerektiğini vurguladı.

Çin'in yapay zekâ sahnesindeki rolü ise küresel bir inceleme konusu olmaya devam ediyor.

Birleşik Krallık, Afrika'da büyümeyi finanse etmek ve uzun vadeli kalkınmayı desteklemek için 80 milyon pound değerinde destek sağlamayı vaat ediyor (EPA)
Birleşik Krallık, Afrika'da büyümeyi finanse etmek ve uzun vadeli kalkınmayı desteklemek için 80 milyon pound değerinde destek sağlamayı vaat ediyor (EPA)

Açık kaynak yapay zekanın riskleri

Kapalı kapılar ardında yapılan tartışmalarda, açık kaynaklı Yapay Zeka ile ilişkili risklere dair endişeler vurgulandı. Açık kaynak modelleri deney için Yapay Zeka koduna ücretsiz erişim sağlarken, uzmanlar bu erişimin kötü niyetli aktörler tarafından kötü amaçlar için kullanılabileceği konusunda uyarıda bulundular; örneğin açık kaynak Yapay Zeka’nın insan kontrolünün ötesinde kimyasal silahlar veya süper zeka yaratmak için kullanılabileceği ihtimali gibi.

Oxford Üniversitesi profesörlerinden görüşler

Zirve boyunca birçok Oxford profesörü, Yapay Zeka düzenlemesinin karmaşık ortamına ilişkin değerli görüşler sundu. Oxford Üniversitesi Kamu Kurumları Yönetimi Uygulama Profesörü Ciaran Martin, zirveyi iyi bir girişim olarak niteledi ve İngiliz hükümetini yapay zeka riskleriyle mücadelede küresel liderliği için övdü. Oxford İnternet Enstitüsü'nde (OII) yapay zeka, hükümet ve politika alanında öğretim görevlisi olan Dr. Anna Valdivia ise, özellikle yapay zekanın risklerini azaltmaya yönelik uluslararası çabalar ışığında, Birleşik Krallık'ta yapay zekanın düzenlenmesinin gerekliliğini vurguladı.

(Fotoğraf) Queen's College, Oxford Üniversitesi'nin ana binalarından biri (Shutterstock)
 Queen's College, Oxford Üniversitesi'nin ana binalarından biri (Shutterstock)

Etik ve hukuk felsefesi profesörü ve üniversitenin Yapay Zeka Etik Enstitüsü direktörü John Tasiolas ise, yapay zekanın risklerinin insan hakları ve sürdürülebilir kalkınma da dahil olmak üzere çeşitli yönleri içerdiğini kabul ederek Bletchley Deklarasyonu’ndaki geniş güvenlik tanımının altını çizdi. Öte yandan, Oxford İnternet Enstitüsü Araştırma Direktörü Profesör Brent Mittelstadt, zirvenin yapay zekaya odaklanması ve mevcut yapay zeka risklerini ihmal etmesi konusundaki endişelerini dile getirdi ve yapay zekanın düzenlenmesi için dengeli bir yaklaşım çağrısında bulundu.

Birleşik Krallık Yapay Zeka Güvenlik Zirvesi, Yapay Zeka düzenlemesine ilişkin küresel diyalogda bir dönüm noktası oldu.

Bletchley Deklarasyonunun imzalanması ve ABD ve Birleşik Krallık'ta Yapay Zeka Güvenlik Enstitülerinin kurulması, Yapay Zeka risklerini ele alma konusundaki kararlılığı gösteriyor. Bununla birlikte, zorluklar devam ediyor ve Yapay Zeka kuralları üzerinde küresel fikir birliği sağlamak karmaşık bir durum olmaya devam ediyor.

Zirve ileriye doğru atılmış bir adım olabilir, ancak Yapay Zeka’nın kapsamlı bir şekilde düzenlenmesine giden yol zor ve çok yönlü olmaya devam ediyor.



Dünya liderleri, Avustralya’daki Bondi sahili saldırısını kınadı

14 Aralık 2025'te Avustralya'nın Bondi plajındaki silahlı saldırı olay yerinde bir polis aracı duruyor (Reuters)
14 Aralık 2025'te Avustralya'nın Bondi plajındaki silahlı saldırı olay yerinde bir polis aracı duruyor (Reuters)
TT

Dünya liderleri, Avustralya’daki Bondi sahili saldırısını kınadı

14 Aralık 2025'te Avustralya'nın Bondi plajındaki silahlı saldırı olay yerinde bir polis aracı duruyor (Reuters)
14 Aralık 2025'te Avustralya'nın Bondi plajındaki silahlı saldırı olay yerinde bir polis aracı duruyor (Reuters)

Dünya liderleri, Pazar günü Sydney’in Bondi Sahili’nde düzenlenen Yahudi kutlamasına yönelik saldırıyı şiddetle kınadı. Saldırıda en az 12 kişi hayatını kaybetti, onlarca kişi yaralandı.

Avustralya Başbakanı Anthony Albanese, olayı “Avustralya’daki Yahudilere yönelik bir saldırı. Hanuka Bayramı’nın ilk günü, normalde sevinç ve inançla kutlanması gereken bir gün…” sözleriyle değerlendirdi ve polis ile güvenlik güçlerinin olaya karışanları tespit etmek için çalıştığını söyledi.

frgt
Avustralya Güvenlik İstihbarat Teşkilatı (ASIO) Güvenlik Genel Direktörü Mike Burgess, Sidney'deki Bondi Plajı saldırısının ardından 14 Aralık 2025'te Canberra'daki Parlamento Binası'nda düzenlenen basın toplantısında konuşuyor (EPA)

Avustralya muhalefet partisi Liberal Parti lideri Susan Lee, “Avustralyalılar bu akşam derin bir yas içinde. Şiddet ve nefret, toplumumuzun kalbini vurdu… Hepimizin bildiği ve sevdiği Bondi’de” ifadelerini kullandı.

frgt
Avustralya Federal Polisi'nde ulusal güvenlikten sorumlu geçici komiser yardımcısı Nigel Ryan (EPA)

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, “Bu dünyada antisemitizme yer yok. Kalplerimiz bu korkunç saldırının kurbanları, Yahudi toplumu ve Avustralya halkı ile birlikte” dedi.

Saldırıya ilişkin tepkilerini dile getiren dünya liderleri arasında İngiltere Başbakanı Keir Starmer, olayın “son derece üzücü haberler” olduğunu söyledi. Yeni Zelanda Başbakanı Christopher Luxon ise, Avustralya ve Yeni Zelanda’nın bir aile gibi olduğunu belirterek, Bondi’deki saldırının kurbanlarıyla dayanışma içinde olduklarını ifade etti.

sd
Avustralya polisi ve acil durum ekipleri, 14 Aralık 2025'te Bondi Plajı'ndaki silahlı saldırı olayının yaşandığı yere yakın bir bölgede çalışıyor (EPA)

İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Sa’ar, saldırının “Yahudi topluluğuna yönelik antisemitizmin bir sonucu” olduğunu ifade etti. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, “Avustralya ve Yahudilerle dayanışma içindeyiz. Şiddet, nefret ve antisemitizme karşı birleşiyoruz” açıklamasında bulundu.

İspanya Dışişleri Bakanı José Manuel Albares, Norveç Başbakanı Jonas Gahr Støre ve İsveç Başbakanı Ulf Kristersson da benzer şekilde saldırıyı kınayarak, kurbanlar ve ailelerine başsağlığı dileklerini iletti.

ABD ve Kanada yetkilileri de saldırıyı terör eylemi olarak nitelendirerek, kurbanlara ve Avustralya halkına destek mesajı verdi. Almanya’daki Yahudi Derneği ise yaptığı açıklamada, “Derin bir şok içindeyiz. Antisemitizm öldürür” ifadelerini kullandı.

New South Wales Başbakanı Chris Minns, “Hanuka’nın ilk günü kutlanan bir bayram, ne yazık ki bu korkunç saldırı nedeniyle kabusa dönüştü. En az 12 kişi hayatını kaybetti, saldırganlardan biri de öldü” dedi.


Avustralya, silahlı saldırganı durduran Ahmed el Ahmed'i konuşuyor

Ahmed'in silahlı saldırganla karşı karşıya geldiği anı ve vurulduktan sonra tedavi edildiği anı gösteren bir videodan alınan birleşik görüntü (Dolaşımda)
Ahmed'in silahlı saldırganla karşı karşıya geldiği anı ve vurulduktan sonra tedavi edildiği anı gösteren bir videodan alınan birleşik görüntü (Dolaşımda)
TT

Avustralya, silahlı saldırganı durduran Ahmed el Ahmed'i konuşuyor

Ahmed'in silahlı saldırganla karşı karşıya geldiği anı ve vurulduktan sonra tedavi edildiği anı gösteren bir videodan alınan birleşik görüntü (Dolaşımda)
Ahmed'in silahlı saldırganla karşı karşıya geldiği anı ve vurulduktan sonra tedavi edildiği anı gösteren bir videodan alınan birleşik görüntü (Dolaşımda)

Bondi Plajı’nda düzenlenen Yahudilerin Hanuka Bayramı kutlamaları sırasında yaşanan ve en az 12 kişinin yaşamını yitirdiği saldırıya dair ortaya çıkan görüntülerde, bir sivilin saldırgana müdahale ederek silahını elinden aldığı görüldü. Söz konusu davranış, kamuoyunda geniş yankı uyandırırken, çok sayıda kişinin hayatının kurtarılmış olabileceği değerlendirildi.

Görüntülerde, otoparkta beyaz tişört giymiş bir kişinin, tüfek taşıyan koyu renkli tişörtlü saldırgana hızla yaklaştığı, arkasından saldırarak silahı ele geçirdiği ve ardından silahı saldırgana doğrulttuğu görülüyor. Saldırganın dengesini kaybederek geriye doğru çekildiği ve köprüye doğru yöneldiği, kahraman vatandaşın silahı daha sonra yere bıraktığı anlar videoda net şekilde yer alıyor.

Olay anına ait görüntüler kısa sürede sosyal medyada yayılırken, çok sayıda kullanıcı müdahalede bulunan kişinin cesaretini övdü ve bu davranışın birçok insanın hayatını kurtarmış olabileceğini dile getirdi. Avustralya merkezli News.com.au sitesi, kahraman olarak anılan kişinin Sidney’de yaşayan ve Sutherland’da bir manav işleten 43 yaşındaki Ahmed el-Ahmed olduğunu duyurdu.

İki çocuk babası olan Ahmed’in, bu müdahalesi sırasında iki kurşunla yaralandığı, kuzeninin 7News kanalına yaptığı açıklamayla doğrulandı. Duygusal görüntülerde, 43 yaşındaki manavın saldırganlardan birinin silahını zorla aldığı anlar dikkat çekti.

h
Viral videodan bir görüntü (ABC Avustralya Haber Ağı)

Reuters, güvenilir görüntüler üzerinden videonun doğruluğunu teyit etti. Ajans ayrıca, söz konusu görüntülerdeki saldırganların, daha sonra polis tarafından çevrelendiği doğrulanan kişilerle aynı kişiler olduğunu, kıyafetlerinden yola çıkarak belirlediğini aktardı. Şüpheli saldırganlardan birinin öldürüldüğü, diğerinin ise ağır yaralı olarak hastaneye kaldırıldığı bildirildi.

“Nefreti körüklüyor” açıklaması

Saldırıdan saatler sonra açıklama yapan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ağustos ayında Avustralya Başbakanı Anthony Albanese’ye bir mektup gönderdiğini ve Canberra yönetimini “antisemitizm ateşini körüklemekle” suçladığını söyledi.

Albanese hükümetinin Filistin devletini tanımayı da içeren politikalarının, Yahudi karşıtlığını teşvik ettiğini ve sokaklarda yayılmasına neden olduğunu savunan Netanyahu “Antisemitizm bir kanserdir. Liderler sessiz kaldığında yayılır. Zayıflığın yerini eylem almalıdır” ifadelerini kullandı.

Saldırıyı “dehşet verici” olarak nitelendiren Netanyahu, “Bu soğukkanlı bir cinayettir. Ne yazık ki her dakika kurbanların sayısı artıyor. En uç kötülüğü gördük. Aynı zamanda Yahudi kahramanlığının zirvesine de tanık olduk” dedi. Netanyahu, kendisinin Yahudi olduğunu söyleyen ve saldırganlardan birinin silahını alan bir sivile atıfta bulundu.

Netanyahu açıklamasında, “Küresel antisemitizme karşı bir mücadele içindeyiz. Bununla mücadele etmenin tek yolu onu açıkça kınamak ve kararlılıkla karşı durmaktır. İsrail’de yaptığımız da budur. Ordumuz, güvenlik güçlerimiz, hükümetimiz ve halkımızla birlikte bunu sürdürmeye devam edeceğiz” ifadelerini kullandı.

Avustralya hükümetine dolaylı eleştirilerde bulunan Netanyahu, “Kınamayan, hatta teşvik edenleri kınamayı sürdüreceğiz. Özgür ülkelerin liderlerinden beklenen adımları atmaları için baskı yapmaya devam edeceğiz. Teslim olmayacağız, eğilmeyeceğiz ve atalarımızın yaptığı gibi mücadeleyi sürdüreceğiz” dedi.


Boeing motor arızası Washington’daki Dulles Uluslararası Havaalanı pistinde yangına neden oldu

United Airlines uçağı kazasında dumanlar yükseliyor (Reuters)
United Airlines uçağı kazasında dumanlar yükseliyor (Reuters)
TT

Boeing motor arızası Washington’daki Dulles Uluslararası Havaalanı pistinde yangına neden oldu

United Airlines uçağı kazasında dumanlar yükseliyor (Reuters)
United Airlines uçağı kazasında dumanlar yükseliyor (Reuters)

United Airlines’a ait bir Boeing 777-200ER uçağı, kalkış sırasında meydana gelen motor arızası nedeniyle pistte çıkan yangın sonucu dün Tokyo’ya gitmek üzere havalandığı Washington’daki Dulles Uluslararası Havaalanı’na geri dönmek zorunda kaldı.

Fransız Haber Ajansı AFP’nin aktardığına göre United Airlines şirketi, “UAL803, kalkıştan kısa bir süre sonra Washington’daki Dulles Uluslararası Havalimanı’na geri döndü ve motorlarından birinde meydana gelen güç kaybını gidermek için güvenli bir şekilde indi” açıklamasını yaptı ve 275 yolcu ve 15 mürettebat arasında yaralanan olmadığını belirtti.

Açıklamaya göre yolcuların başka bir uçakla United Airlines uçuşunun asıl varış noktası olan Tokyo Haneda Havalimanı'na götürmesi planlanıyor.

ABD'nin başkenti Washington’daki en büyük havaalanı olan Dulles Uluslararası Havaalanı’nın sözcüsü, uçağın saat 12:20 civarında (17:20 GMT) kalktığını ve olayın ‘pist yakınlarındaki bazı ağaçlarda yangına neden olduğunu’ söyledi.

Sözcü, açıklamasına şöyle devam etti:

“Yangın söndürüldü, uçak Dulles Uluslararası Havaalanı’na geri döndü, saat 13.30 civarında güvenli bir şekilde indi ve havalimanı itfaiye ekipleri tarafından incelendi.”

Hasar gören pistin sınırlı bir süre için kapatıldığını açıklayan sözcü, Dallas Uluslararası Havaalanı'nda birkaç pist olduğu için diğer uçuşların etkilenmediğini de sözlerine ekledi.

rfgtyh
Uçak Dulles Uluslararası Havalimanı'na indikten sonra, bir acil müdahale aracı pistin yakınlarındaki yangını söndürmeye çalışıyor (Reuters)

ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA), uçağın ‘kalkış sırasında motor arızası’ yaşadığı için Dulles Uluslararası Havaalanı’na geri döndüğünü açıkladı, ancak daha fazla ayrıntı vermedi. FAA, olayı soruşturacağını belirtti.

ABD Ulusal Ulaşım Güvenliği Kurulu (NTSB) da resmi bir soruşturma açıp açmayacağına karar vermek için şu anda olayla ilgili verileri topladığını duyurdu.

Havacılık haber ağı AIRLIVE, uçağın motorunun kalkış sırasında alev aldığını ve pistin sonunda yangına neden olduğunu bildirdi.

AIRLIVE, olayın ardından acil iniş denemesi öncesinde uçağın ağırlığını azaltmak için kritik bir güvenlik prosedürü olan yakıt boşaltma manevrası yaptığının görüldüğü bildirdi.

AIRLIVE tarafından yayınlanan uçak kayıt bilgilerine göre uçak 1998 kasımında Continental Airlines'a teslim edilmiş, daha sonra United Airlines tarafından satın alınmış ve (2024 yılından beri GE Aerospace olarak bilinen) iki General Electric motorla donatılmıştı.