Fransa'nın İsrail'e yönelik tavrı değişiyor

Paris, BM kurumlarının hedef alınmasını kınadı ve Tel Aviv'den Gazze'deki Fransız merkezinin bombalanmasına ilişkin açıklama talep etti.

Fransa Hükümet Sözcüsü Olivier Veran, İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik saldırılarını kınadı. (AFP)
Fransa Hükümet Sözcüsü Olivier Veran, İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik saldırılarını kınadı. (AFP)
TT

Fransa'nın İsrail'e yönelik tavrı değişiyor

Fransa Hükümet Sözcüsü Olivier Veran, İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik saldırılarını kınadı. (AFP)
Fransa Hükümet Sözcüsü Olivier Veran, İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik saldırılarını kınadı. (AFP)

Fransa, İsrail’in Gazze Şeridi'nde yürüttüğü askeri saldırılara ilişkin daha sert dil kullanma yönünde bir adım daha attı. Paris, yaklaşık bir aydır Gazze Şeridi'nin maruz kaldığı, kültürel ve dini kurumları, hastaneleri, her türlü sivil yapıyı etkileyen bombardımanlarla ilgili yorumunda ilk kez ‘kınama’ sözcüğünü kullandı.

Fransa Hükümet Sözcüsü Olivier Veran tarafından dün (Cuma) sabah yapılan açıklamada, Fransa'nın “Gazze'deki sivil nüfus için çalışmaları hayati önem taşıyan Birleşmiş Milletler (BM) tesislerine ve insani yardım ekiplerine yönelik saldırıları kınadığı” belirtildi. Veran, Fransız hükümeti adına yaptığı açıklamadan önce BFM TV’ye verdiği demeçte şunları söyledi: “Paris, İsrail'in salı ve çarşamba günleri Gazze Şeridi'nin en büyük kampı olan Cibaliye Mülteci Kampı’nı ve perşembe günü, Birleşmiş Milletler Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait bir okulu bombalamasını şiddetle kınıyor.”

Fransa Dışişleri Bakanlığı ise İsrailli yetkililerin “İsrail bombardımanında Gazze'deki Fransız Enstitüsü’nün vurulduğu” yönünde bilgi verdiğini duyurdu. Bakanlık, Paris'in bir kültür enstitüsünü hedef almanın ardındaki nedenler hakkında açıklama istediğini ve İsrail'in bu karara yol açan somut unsurları uygun araçlarla (örneğin diplomatik kanallar) gecikmeden sağlaması gerektiğini belirtti. Bakanlık’tan yapılan açıklamada, bombalamanın meydana geldiği sırada binada hiçbir Fransız vatandaşı veya çalışanının bulunmadığı kaydedildi.

(foto altı) Fransa Dışişleri Bakanı Catherine Colonna, dün (Cuma) Nijerya'ya gerçekleştirdiği ziyaret vesilesiyle basına açıklamalarda bulundu. (AFP)
Fransa Dışişleri Bakanı Catherine Colonna, dün (Cuma) Nijerya'ya gerçekleştirdiği ziyaret vesilesiyle basına açıklamalarda bulundu. (AFP)

Paris hükümeti tarafından yapılan açıklamada “Gazze Şeridi'nde dokuz bini aşan can kaybı ve günden güne kötüleşen insani durum” hakkındaki endişeler dile getirildi. Fransa Dışişleri Bakanlığı ise “BM yapılarını ve çalışmaları siviller için vazgeçilmez olan insani yardım çalışanlarını hedef alan saldırıları kınadığını” ifade etti. Paris ayrıca ilk kez medya merkezlerinin hedef alınmasını da kınadı.

Paris, sivillerle sivil olmayanlar arasındaki ayrım ve orantılı tepkiler açısından ‘açık ilkeleri dayatan uluslararası insancıl hukuka her zaman ve her yerde’ saygı duyulması gerektiğini yineledi. Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, sivilleri korumanın aynı zamanda ahlaki ve uluslararası bir görev olduğu ve Fransa'nın bu bağlamda İsrail'den somut önlemler almasını istediği belirtildi.

Paris hükümeti, sivillere koruma, yeterli ve sürdürülebilir insani yardım ve yaralılara bakım sağlamak için artık ‘gerekli’ hale gelen insani ateşkes ihtiyacına da vurgu yaptı. Fransa, ‘terör örgütü’ olarak nitelendirdiği Hamas’a ilişkin görüşünü belirtirken, “Hamas'ın işlediği suçların bedelini sivillerin ödemek zorunda olmadığını” vurguladı. Son olarak Paris, “Gazze'de tutulan tüm rehinelerin derhal serbest bırakılması” çağrısında bulundu.

Başından beri İsrail ile dayanışmasını ilan eden ve meşru müdafaa hakkını destekleyen Fransa'nın, bugün pozisyonunu gözden geçirmeye ve İsrail liderlerine karşı açıklama yapmaya başladığı açıkça görülüyor. Diplomatik bir kaynağın ifadesiyle, İsrail’e destek vermek, ölümcül askeri operasyonlarına devam etmesi için mutlaka açık çek verilmesi anlamına gelmiyor.

Ancak Paris, İsrail'in Gazze Şeridi'ndeki sivillere yönelik uygulamalarını güçlü bir şekilde kınama aşamasına henüz ulaşmadı. Fransa, Çarşamba günü İsrail'in Cibaliye Mülteci Kampı’na düzenlediği saldırıların can ve mal kaybına yol açması konusunda duyduğu derin endişeyi dile getirmekle yetindi.

Gerçek şu ki, Fransa’nın İsrail’e yönelik hoşgörü ve desteği genel olarak diğer Batılı ülkeler gibi yakın zamana kadar değişmedi. Ancak İsrail hava kuvvetlerinin Gazze'deki Fransız Enstitüsü’nü hedef almasından sonra bu çizgide devam edemeyecekleri ortada.

Bu noktada anlatılması ve anlaşılması gerçekten zor olan bazı şeyler var. Fransa Dışişleri Bakanlığı'nın Perşembe günü ‘Gazetecilik Cesareti’ ödülü vermesi vesilesiyle konuşan Bakan Catherine Colonna, Sınır Tanımayan Gazeteciler örgütüne göre 7 Ekim’den bu yana Gazze Şeridi'nde 30'dan fazla gazetecinin öldürüldüğünü belirtti. Ancak meselede tuhaf olan şey, Colonna’nın bu cinayetlerin sorumlularını ne yakından ne de uzaktan belirtmemiş olması. Bu da mesleğe karşı işlenen suçların sorumlularının isimlerinin üzerine vurgu yapılmasındaki isteksizliği gösteriyor.



Güney Asya'da kırılgan barış

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

Güney Asya'da kırılgan barış

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Kaswar Klasra

Hindistan ve Pakistan arasında, Hindistan yönetimindeki Keşmir'de gerçekleşen yeni bir terör saldırısıyla tetiklenen son şiddet patlaması, dünyanın dikkatini Güney Asya'daki gergin cephe hatlarına yeniden odakladı. ABD öncülüğündeki uluslararası arabuluculuk çabaları, iki nükleer silahlı komşuyu savaşın eşiğinden geri çekmeyi başarmış olsa da, bu ihtiyatlı sakinlik kalıcı bir barış olarak kabul edilemez.

İki ülke arasındaki anlaşmazlığın merkezinde yer alan Keşmir anlaşmazlığına bir çözüm bulunmaması nedeniyle, bölge 1 milyardan fazla insanın hayatını tehdit eden bir gerilimi tırmandırma döngüsünün esiri olmaya devam ediyor.

Bu hadise, on yıldan kısa bir sürede yaşanan üçüncü büyük tırmandırma sayılıyor ve her dalga bir öncekinden daha tehlikeli. Hindistan'ın Pakistan topraklarında faaliyet gösteren militanları sorumlu tuttuğu Pahalgam'daki saldırı, her iki taraftaki askeri tesisleri hedef alan bir dizi füze ve insansız hava aracı saldırısını tetikledi. Gerginliğin tırmanma hızı ve yoğunluğu, durumun kırılganlığını ve yarımadanın büyük bir felakete kaymaya hazır olduğunu teyit ederek, tehlike seviyesini yükseltti. Önceki örneklerde olduğu gibi, ABD, krizi kontrol altına almak için arabuluculu olarak müdahalede bulundu. Kendisine duyurulmayan Çin ve Körfez çabaları da destek verdi.

Bu model tanıdık hale geldi; Keşmir'de bir terör olayı gerçekleşiyor, onu Hindistan’ın yanıtı,  ardından Pakistan'ın askeri yanıtı takip ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Al Majalla’dan aktardığı analize göre Son şiddet dalgasını diğerlerinden ayıran husus yalnızca yoğunluğu değil, aynı zamanda kullanılan savaş araçlarının gelişmişliğiydi. Her iki taraf da geleneksel askeri güç kullanımının yanı sıra siber operasyonlara ve insansız hava araçlarına başvurdu. Bu çatışma, yapay zekanın, otonom insansız hava araçlarının ve siber savaşın savaş alanını yeniden şekillendirmeye başladığı Güney Asya'nın askeri tarihinde yeni bir bölümü işaret ediyor. Bununla birlikte, siyasi söylem durgun kaldı ve önemli bir dönüşüme sahne olmadı.

 Hindistan, çok daha büyük olan ekonomisi ve Batı'ya giderek daha yakın hale gelmesi sebebiyle stratejik bir ivmeye sahip olduğunu hissedebilir, fakat devam eden istikrarsızlık büyük hedeflerini tehdit ediyor. Tedarik zincirlerini Hindistan'a taşımayı düşünen küresel şirketler, çalkantılı bir bölgesel tablo karşısında tereddüt ediyor. Kalkınma veya kuzeydeki Çin tehdidi ile yüzleşmede kullanılabilecek kaynaklar kronik sınır krizi tarafından tüketiliyor. Dahası, Keşmir'de devam eden huzursuzluk, yerel halkı devletten daha da uzaklaştırıyor ve Yeni Delhi'nin son vermeye çalıştığı ayaklanmayı körüklüyor.

Pakistan’a gelince, yüksek gerilimin maliyeti onun için daha ağır. Uluslararası kredilere bağımlı ve yakın zamanda terörizm finansmanı artırılmış izleme listesinden çıkarılan kırılgan ekonomisi, her tırmandırmada ağır kayıplar yaşıyor.

Pakistan'ın Pahalgam saldırısıyla ilgili ortak soruşturma teklifi -Hindistan'ın bu tür girişimleri tekrar tekrar reddetmesine rağmen- ciddiye alınmayı hak ediyor. Bu tür konularda şeffaflık ve iş birliği, karşılıklı şüphe döngüsünü kırmaya yardımcı olabilir. Hindistan gerçekten sadece geçici bir ateşkes değil, uzun vadeli bir barışı hedefliyorsa, yanlış değerlendirme riskini azaltacak mekanizmalar kurmak için İslamabad ile ciddi bir diyaloğa girmelidir.

Sadece krizleri yönetmek yerine, iki ülke çatışmanın kökenlerini ele alma gibi daha zor bir göreve girişmelidir. Nükleer silaha sahip iki komşu arasındaki son gerginlik, Keşmir sorununun acilen ele alınması gereken bir nükleer patlama noktası olduğunu teyit etti. Bu kriz Hindistan ve Pakistan'daki 1 milyardan fazla insanın hayatını tehdit ediyor.

Uluslararası aktörler, özellikle de Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği ve Körfez ülkeleri, doğrudan askeri iletişim kanalları da dahil olmak üzere etkili bir kriz yönetim mekanizmasının kurulması için bu anı değerlendirmelidir

Pakistan, Keşmir sorununun çözümünün ancak diyalog yoluyla mümkün olduğunu kabul ederken, Hindistan askeri baskının siyasi bir çözüme alternatif olmadığını kabul etmelidir. Keşmir'de adil ve kalıcı bir çözüm sadece bölgeyi istikrara kavuşturmakla kalmayacak, aynı zamanda onlarca yıldır arzu edilen ekonomik ve ticari iş birliğinin ve ilişkilerin normalleşmesinin önünü açacaktır.

Dış baskıyla durdurulan son turun sonucu, sahadaki gerçekleri değiştirmedi. Her iki tarafın askeri kuvvetleri halen yüksek alarm durumunda ve resmi bir barış anlaşması imzalanmadı. Ancak, her iki başkent de kısa vadeli taktik hesapların ötesine geçmeye karar verirse, bu tırmandırma bir dönüm noktası olabilir.

Uluslararası aktörler, özellikle de Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği ve Körfez ülkeleri, doğrudan askeri iletişim kanalları, bağımsız soruşturma organları ve şeffaflığa yönelik karşılıklı taahhütler de dahil olmak üzere etkili bir kriz yönetim mekanizmasının kurulması için baskı yapmak üzere bu anı değerlendirmelidir. Aynı şekilde Pakistan ekonomisini ticaret ve yatırım teşvikleri yoluyla desteklemek, alışılmadık yöntemlere olan bağımlılığını azaltabilirken, Hindistan'ın daha ölçülü bir duruşu Keşmirliler ile genel olarak bölgenin sakinleri arasındaki güveni yeniden inşa edebilir.

Bu ganimet için yapılmış bir savaş değildi ve taraflardan hiçbiri zafer kazanmadı. Aksine bu savaş, Güney Asya'nın uçurumun eşiğinde olduğunun acı bir hatırlatıcısı ve Delhi ile İslamabad liderlerine kalıcı bir barış için gereken sıkı ve zorlu çalışmaya başlamaları yönünde acil bir çağrıydı.