Gazze konusunda yapılan Amman toplantısında ‘ateşkes’ konusunda beklenen netice çıkmadı

Amman’da dün düzenlenen Arap-ABD toplantısı (Reuters)
Amman’da dün düzenlenen Arap-ABD toplantısı (Reuters)
TT

Gazze konusunda yapılan Amman toplantısında ‘ateşkes’ konusunda beklenen netice çıkmadı

Amman’da dün düzenlenen Arap-ABD toplantısı (Reuters)
Amman’da dün düzenlenen Arap-ABD toplantısı (Reuters)

Ürdün’ün başkenti Amman’da dün düzenlenen Arap-ABD toplantısı ‘ateşkes’ konusunda anlaşmazlık ile sona erdi.

Toplantıya, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’in yanı sıra Ürdün, Mısır, Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) dışişleri bakanları ve Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) İcra Komitesi Genel Sekreteri katıldı.

Ateşkese karşı çıkan Blinken, “Şimdi yapılacak bir ateşkes, Hamas’ın gücünü yeniden toplamasına ve 7 Ekim’de yaptıklarını tekrarlamasına olanak tanıyacaktır” diyerek, bin 400 İsraillinin ölümüne ve yaklaşık 250 kişinin rehin alınmasına yol açan ani ve büyük saldırıya atıfta bulundu.

ABD Dışişleri Bakanı, Filistinli sivillerin korunması gerektiğini de dile getirdi.

Arap ülkelerinden bakanlar ise, İsrail’in Gazze Şeridi’ne karşı yürüttüğü savaşı durdurmak gerektiğini vurgulayarak, Filistinlilerin Gazze’den çıkarılmasının reddettiklerini ifade etti.

Şarku’l Avsat’a konuşan Ürdünlü siyasi kaynaklara göre, Ürdün Kralı Kral 2. Abdullah, İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik saldırılarını derhal durdurmaya yönelik Arap taleplerini birleştirme konusunda Arap bakanlara sorumluluk verdi.

Toplantıda konuşan Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen Es-Safadi ise, “Bugünkü konuşmamız açık ve derindi. bu felaketi sona erdirmek için derhal ne yapılması gerektiği konusunda Arap ve ABD’lilerin farklı tutumlarını yansıtıyordu” dedi.

Etkileri nesiller boyunca bölgeye yansıyacak bir ‘felaket’ olarak tanımladıkları durumu durdurmak için yoğun bir şekilde çalışmaya devam etme konusunda istekli olduklarını söyleyen Safadi, “Bölgenin ve tüm halkların güvenliğini garanti altına almanın bir yolu olarak iki devletli çözüme dayalı adil ve kapsamlı bir barış istiyoruz” diye ekledi.

Öte yandan, Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan, Amman toplantısının oturum aralarında, Blinken ile Gazze ve çevresinde artan askeri operasyonları durdurmaya yönelik çabaları destekleme yollarını tartıştı.

Toplantı sırasında Prens Faysal, Suudi Arabistan’ın Gazze sakinlerinin zorla yerinden edilmesini reddettiğini ve sivillerin herhangi bir şekilde hedef alınmasını kınadığını vurguladı.

Gazze civarında, dün İsrail ordusu ile Hamas arasında şiddetli çatışmalar yaşandı.

İsrail, yargılamaların hükümlülere idam cezası verilmesine olanak tanıyan Nazi Yasası’na uygun olarak yapılması talepleri arasında, 7 Ekim’deki Aksa Tufanı Operasyonu saldırısında tutuklanan Hamas üyelerinin yargılanması amacıyla özel bir heyet kurmayı planlıyor.



El Salvador lideri Bukele, ülkede güvenliği ne pahasına sağladı?

Mega hapishanede gardiyanlara ek olarak 600 asker ve 250 polis görev yapıyor (Reuters)
Mega hapishanede gardiyanlara ek olarak 600 asker ve 250 polis görev yapıyor (Reuters)
TT

El Salvador lideri Bukele, ülkede güvenliği ne pahasına sağladı?

Mega hapishanede gardiyanlara ek olarak 600 asker ve 250 polis görev yapıyor (Reuters)
Mega hapishanede gardiyanlara ek olarak 600 asker ve 250 polis görev yapıyor (Reuters)

El Salvador'da yönetimi eleştirenler, Devlet Başkanı Nayib Bukele'nin "diktatörlük" kurduğunu savunurken, güvenliğin sağlanmasından mutlu olanlar ülkenin özgürleştiğini öne sürüyor.

"Dünyanın cinayet başkenti" diye adlandırılan 6 milyon nüfuslu El Salvador'da 2016'da saatte ortalama bir cinayet işleniyordu. Çete savaşları da Salvadorluların çoğunlukla kuzeye, ABD'ye göç etmesine neden oluyordu.

Ancak Amerikan medya kuruluşu CNN'in haberinde, Bukele'nin sert önlemleriyle cinayet oranlarının ciddi şekilde azaldığına, hatta "ABD'de iyi hayatlar kuran kişilerin bile ülkeye geri döndüğüne" dikkat çekiliyor. 

Diğer yandan Bukele'nin çetelere yönelik savaşta, olağanüstü hal (OHAL) kapsamında yargı süreçlerini askıya aldığına, hapsedilme oranlarında büyük artış yaşandığına ve insan hakları örgütlerinden tepkiler geldiğine işaret ediliyor.

ABD'ye iltica başvuruları olumsuz yanıtlandıktan sonra 6 yıl önce başkent San Salvador'a döndüklerini belirten Victor Bolanos ve eşi Blanca, o dönem "hiçbir yerde güvenlik olmadığını" söylüyor. 

Bukele'nin yönetimiyle durumun değiştiğini savunan Blanca şunları şu ifadeleri kullanıyor: 

Artık güvende hissediyoruz. Ülkemize özgürlük geldi.

ABD Gümrük ve Sınır Koruması'nın verilerine göre 2022'de El Salvador'dan ABD'nin güney sınırına gelen kişi sayısı 97 bindi. Bu rakam, 2023'te 61 bine indi. 

Ancak göçün tek sebebi şiddet ve çete savaşları değil. CNN, pek çok Salvadorlunun ekonomik sıkıntılar ve istihdam sorunları nedeniyle ülkeyi terk ettiğini belirtiyor. Dünya Bankası'na göre Bukele'nin göreve gelmesinden bu yana El Salvador ekonomisi yavaş ve istikrarlı bir büyüme göstermiş olsa da ülke hâlâ vatandaşlarına yeterli fırsat sunmakta zorlanıyor.

48 yaşındaki emlak yatırımcısı Diego Morales, 27 yıldır ABD'de yaşadıktan sonra ülkesi El Salvador'a döndüğünü ve büyük bir değişimle karşılaştığını söylüyor: 

Küçükken uyanıp okula giderken sokakta ölü insanlar görürdüm. Artık burası güvenli ve pek çok kişi geri dönüyor.

Diğer yandan insan hakları grupları, Bukele'nin suç örgütlerine karşı açtığı savaşta çete üyesi olmayanların da tutuklandığına dikkat çekerek, San Salvador yönetimini eleştiriyor. 

Teresa Lilian Gutierrez, ülkedeki güvenliğin arttığını belirtirken, oğlunun çete üyesi olmamasına rağmen iki yıldır hapiste tutulduğunu savunuyor. Oğlunun OHAL kapsamında içeri alındığını belirten Gutierrez, şöyle devam ediyor: 

Hükümetten onu çıkarmasını istiyorum, lütfen... Geçen yıl avukatıyla konuştum çünkü onu serbest bırakacaklardı ama daha sonra onu bana geri vermeyeceklerini anladım.

Adalet ve Güvenlik Bakanı Gustavo Villatoro, ocak ayında yaptığı açıklamada  geçen yıl 154 cinayet işlendiğini söylemişti. Bu rakam 2022'de 495'ti. Resmi rakamlara göre, Orta Amerika ülkesinde 2020 ve 2021'de en az 1000 kişi öldürülürken, bu sayı 2019'da 2 binin üzerindeydi.

Cinayet oranlarındaki sert düşüş, Bukele'nin Mart 2022'de MS 13 ve 18. Cadde (Barrio 18) çeteleri arasında yaşanan çatışmalara karşı olağanüstü hal (OHAL) ilan etmesinin ardından geldi. Halen süren OHAL kapsamında bugüne dek neredeyse 100 bin kişi söz konusu çetelere üye olduğu gerekçesiyle yakalandı. Bunlardan yaklaşık 7 biniyse serbest bırakıldı.

Birleşik Krallık merkezli Af Örgütü ise 2022'deki raporunda, cezaevindeki kişilerin kötü muamele ve işkence gördüğünü iddia etmişti. 

Bukele, Amerika kıtasının en büyük hapishanesi Terör Muhafaza Merkezi'nin (CECOT) açılışını da geçen yıl şubatta yapmıştı. San Salvador'a 74 kilometre mesafedeki Tecoluca kasabasında yer alan hapishane, 166 hektarlık alana inşa edilmişti.

Independent Türkçe, CNN, El Pais