Gazze konusunda yapılan Amman toplantısında ‘ateşkes’ konusunda beklenen netice çıkmadı

Amman’da dün düzenlenen Arap-ABD toplantısı (Reuters)
Amman’da dün düzenlenen Arap-ABD toplantısı (Reuters)
TT

Gazze konusunda yapılan Amman toplantısında ‘ateşkes’ konusunda beklenen netice çıkmadı

Amman’da dün düzenlenen Arap-ABD toplantısı (Reuters)
Amman’da dün düzenlenen Arap-ABD toplantısı (Reuters)

Ürdün’ün başkenti Amman’da dün düzenlenen Arap-ABD toplantısı ‘ateşkes’ konusunda anlaşmazlık ile sona erdi.

Toplantıya, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’in yanı sıra Ürdün, Mısır, Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) dışişleri bakanları ve Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) İcra Komitesi Genel Sekreteri katıldı.

Ateşkese karşı çıkan Blinken, “Şimdi yapılacak bir ateşkes, Hamas’ın gücünü yeniden toplamasına ve 7 Ekim’de yaptıklarını tekrarlamasına olanak tanıyacaktır” diyerek, bin 400 İsraillinin ölümüne ve yaklaşık 250 kişinin rehin alınmasına yol açan ani ve büyük saldırıya atıfta bulundu.

ABD Dışişleri Bakanı, Filistinli sivillerin korunması gerektiğini de dile getirdi.

Arap ülkelerinden bakanlar ise, İsrail’in Gazze Şeridi’ne karşı yürüttüğü savaşı durdurmak gerektiğini vurgulayarak, Filistinlilerin Gazze’den çıkarılmasının reddettiklerini ifade etti.

Şarku’l Avsat’a konuşan Ürdünlü siyasi kaynaklara göre, Ürdün Kralı Kral 2. Abdullah, İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik saldırılarını derhal durdurmaya yönelik Arap taleplerini birleştirme konusunda Arap bakanlara sorumluluk verdi.

Toplantıda konuşan Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen Es-Safadi ise, “Bugünkü konuşmamız açık ve derindi. bu felaketi sona erdirmek için derhal ne yapılması gerektiği konusunda Arap ve ABD’lilerin farklı tutumlarını yansıtıyordu” dedi.

Etkileri nesiller boyunca bölgeye yansıyacak bir ‘felaket’ olarak tanımladıkları durumu durdurmak için yoğun bir şekilde çalışmaya devam etme konusunda istekli olduklarını söyleyen Safadi, “Bölgenin ve tüm halkların güvenliğini garanti altına almanın bir yolu olarak iki devletli çözüme dayalı adil ve kapsamlı bir barış istiyoruz” diye ekledi.

Öte yandan, Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan, Amman toplantısının oturum aralarında, Blinken ile Gazze ve çevresinde artan askeri operasyonları durdurmaya yönelik çabaları destekleme yollarını tartıştı.

Toplantı sırasında Prens Faysal, Suudi Arabistan’ın Gazze sakinlerinin zorla yerinden edilmesini reddettiğini ve sivillerin herhangi bir şekilde hedef alınmasını kınadığını vurguladı.

Gazze civarında, dün İsrail ordusu ile Hamas arasında şiddetli çatışmalar yaşandı.

İsrail, yargılamaların hükümlülere idam cezası verilmesine olanak tanıyan Nazi Yasası’na uygun olarak yapılması talepleri arasında, 7 Ekim’deki Aksa Tufanı Operasyonu saldırısında tutuklanan Hamas üyelerinin yargılanması amacıyla özel bir heyet kurmayı planlıyor.



UCM kararı, İsrail'e ambargo uygulanmasını sağlayabilir mi?

STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)
STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)
TT

UCM kararı, İsrail'e ambargo uygulanmasını sağlayabilir mi?

STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)
STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)

Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (UCM), Gazze'de işlenen "savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar" nedeniyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında çıkardığı tutuklama emrinin yankıları sürüyor. 

İsrail'in köklü gazetelerinden Haaretz'in savunma analisti Amos Harel'in kaleme aldığı yazıda, UCM kararının İsrail'e karşı silah ambargosu taleplerini artırabileceğine dikkat çekiliyor.  

Gazetenin görüştüğü Kudüs merkezli düşünce kuruluşu İsrail Demokrasi Enstütüsü'nden Eran Şamir-Borer, UCM'nin kararını eleştirirken, sürecin bu noktaya varmasında Tel Aviv yönetiminin yol açtığına işaret ediyor. 

Analist, İsrail'de Gazze savaşıyla ilgili bağımsız bir inceleme yürütülse UCM'nin böyle bir karar vermek durumunda kalmayacağını savunarak şunları söylüyor: 

Devlet hiçbir şey yapmadı, kafasını kuma gömdü.

Hamas'ın 7 Ekim 2023'teki Aksa Tufanı operasyonuyla patlak veren Gazze savaşında muhalefet kanadı, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu liderliğindeki radikal sağcı koalisyonun kararlarının incelenmesi için defalarca komisyon kurulmasını talep etmişti. Ancak Netanyahu, araştırma komisyonu kurulmasına savaş bitene kadar karşı olduğunu söylemişti. 

İsrail'in ekonomi gazetelerinden Globes'taki analizde UCM kararının, İsrail'in Gazze işgalini eleştirenlerle Tel Aviv'e silah satışının yasaklanmasını isteyenlerin elini güçlendirdiği yorumu paylaşılıyor. 

Haberde, İsrail'in askeri teçhizatının yüzde 30'unun Almanya tarafından gönderildiği hatırlatılıyor. UCM kararının, Berlin hükümetinin İsrail'e silah tedariki konusundaki ısrarcılığının zayıflamasına yol açabileceği değerlendirmesi yapılıyor. 

UCM'nin merkezi Hollanda'nın Lahey şehrinde yer alıyor. Hollanda Dışişleri Bakanı Caspar Veldkamp, mahkemenin tutuklama emrini uygulayacaklarını duyurmuştu. 

Ancak sivil toplum kuruluşları (STK), Hollanda'nın İsrail'e silah gönderen ülkeler arasında yer aldığına dikkat çekerek ambargo talebiyle Lahey'de hükümete karşı dün dava açtı. Mahkeme, talebe ilişkin kararını 13 Aralık'ta açıklayacak.

Diğer yandan Times of Israel, UCM kararından önce de son dönemde İsrail'e silah tedarikinin durdurulması çağrılarının arttığına işaret ediyor. Haberde, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın İsrail'e ambargo talep ettiği mektubu 1 Kasım'da Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği'ne gönderdiği hatırlatılıyor. Ortak mektupta aralarında Rusya ve Çin'in de yer aldığı 52 ülkenin imzası var. 

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da geçen ayki açıklamasında Gazze savaşının sonlandırılması için İsrail'e silah ambargosu çağrısı yapmıştı. Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Macron'a destek verirken, Netanyahu açıklamaya tepki göstermişti. 

İsrail'in en büyük silah tedarikçisi olan ABD, UCM'yi kuran Roma Statüsü'ne taraf değil. ABD Başkanı Joe Biden, UCM kararını "rezalet" diye nitelerken, Netanyahu mahkemeyi "Yahudi düşmanlığıyla" suçlamıştı. İsrail de üye devletler arasında yer almıyor ve UCM'nin yargı yetkisini tanımıyor.

Independent Türkçe, Haaretz, Globes, Times of Israel, AP