عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

Hem İsrail'de hem de Ukrayna'da ABD nüfuzunun sınırları neler?

Bu iki çatışmanın sonuçları, uluslararası diplomasinin karmaşıklığı, çatışma çözümü ve ABD'nin dünya sahnesindeki rolüyle boğuşan Başkan Biden'ın mirasını büyük ölçüde şekillendirecek

ABD başkanlarının İsrail üzerinde sandıkları nüfuza sahip olmadıklarını fark ettikleri uzun bir geçmişi var (Reuters)
ABD başkanlarının İsrail üzerinde sandıkları nüfuza sahip olmadıklarını fark ettikleri uzun bir geçmişi var (Reuters)
TT
TT

Hem İsrail'de hem de Ukrayna'da ABD nüfuzunun sınırları neler?

ABD başkanlarının İsrail üzerinde sandıkları nüfuza sahip olmadıklarını fark ettikleri uzun bir geçmişi var (Reuters)
ABD başkanlarının İsrail üzerinde sandıkları nüfuza sahip olmadıklarını fark ettikleri uzun bir geçmişi var (Reuters)

Bir aydan fazla bir süredir, Hamas hareketinin İsrail'e karşı gerçekleştirdiği saldırı ve ardından İsrail'in Gazze'de intikam amaçlı askeri operasyonlarının ardından ve Ukrayna'daki savaşın 20 ayı sonrasında, ABD Başkanı Joe Biden, hem Filistin-İsrail çatışması hem de Ukrayna savaşı gibi uluslararası iki çatışma karşısında etkisinin sınırlı olduğu gerçeğiyle karşı karşıya kalıyor.

Bu çatışmalar, Biden'ın başkanlık dönemini önemli ölçüde etkiliyor.

İsrail meselesinde, ABD menşeili New York Times gazetesine göre, son iki haftadır Biden yönetimi, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'yu Gazze'de "insani ateşkese" izin vermeye ve sivil kayıpları önlemek için daha fazla çaba göstermeye teşvik etmeye devam ediyor.

ABD'nin İsrail'e verdiği yıllık 3,8 milyar dolarlık askeri yardımının, Netanyahu'nun kararlarını etkilemek için yeterli etki yaratmasını umuyordu.

Ancak bu olmadı ve Netanyahu, 7 Ekim'de meydana gelenlere karşı "en büyük intikam" olarak nitelendirdiği şeyde kararlılığını sürdürüyor.

Ancak Ukrayna'daki durum da aynı derecede karmaşık. Ukrayna'nın en üst düzey askeri komutanı Valeriy Zaluzhnyi, durumu çatışmanın taraflarının büyük bir ilerleme kaydedemediği veya askeri operasyonlarda herhangi bir başarı elde edemediği "durgunluk" olarak nitelendirdi.

Ancak buradaki endişe, General Zaluzhnyi'nin açıkça durgunluğu kabul etmesinin olumsuz sonuçlara yol açabileceğidir.

Bu, Cumhuriyetçileri Ukrayna'daki savaş için önemli miktarda fon sağlamaya ikna etmeyi zorlaştırabilir. Eğer bir çıkmaza girdiğine inanırlarsa, bir çatışmaya kaynak ayırmaya daha az istekli olacaklar.

Ek olarak, bu durgunluğun devamının Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'i mevcut duruma tutunmaya ve gelecekteki ABD başkanlık seçimlerine kadar uzatmaya teşvik edeceğinden korkuluyor.

Donald Trump'ın seçilmesi veya herhangi bir başka Cumhuriyetçinin seçilmesi durumunda, ABD'nin Ukrayna'ya verdiği desteği azaltması veya çekmesini umut ediliyor.

Gazeteye göre, Başkan Biden, bu iki çatışmayla başa çıkmak için zor bir durumda bulunuyor.

Bir yandan ABD, İsrail'in en güçlü müttefikidir ve diğer yandan Ukrayna'nın özgür ve bağımsız bir devlet olarak kalmasının en büyük umududur.

Bu nedenle, Başkan Biden'ın siyasi mirası, bu ülkelerin çatışmalarına nasıl tepki vereceği ve bu çatışmaların nasıl sona ereceğiyle bağlantılı.

Gazeteye göre, Biden, dış politikada uzun bir geçmişi olan, demokrasiyi kargaşa, terör ve diktatörlük güçlerine karşı savunmaya yönelik derin bir tutku ve bağlılığa sahip bir lider.

Aynı zamanda karmaşık çatışmalara doğrudan Amerikan askeri müdahalesinin getireceği tehlikelerin tamamen farkında olan temkinli bir oyuncudur. 

Gazete Gazze'deki ateşkesteki rolü hakkında, Demokrat Partili Temsilci Seth Moulton'ın, "ABD başkanlarının, İsrail üzerinde sahip olduklarını düşündükleri kadar nüfuzları olmadığını fark etmelerinin uzun bir tarihi var" dediğini aktardı.

Habere göre Moulton, "Aynı şey Ukrayna için de geçerli, çünkü sonuçtan büyük çıkarlarımız olsa bile bu her şeyden önce onların mücadelesi" dedi.

Gazete, ABD'nin bu iki çatışmaya karşı yaklaşımının, her iki ülkeye de önemli miktarda silah ve istihbarat bilgisi sağlamaktan ibaret olduğunu gördü.

Ancak, kararlar ve askeri stratejiler öncelikle ilgili ülkeler tarafından veriliyor. Bu, ABD'yi alışılmadık bir konuma sokuyor.

ABD, Gazze'deki geniş tünel ağlarıyla veya Rus savunma hatlarını aşmakla nasıl başa çıkılacağı konusunda tavsiye ve destek sağlayabilir, ancak karar verme sürecinin ve onu takip eden sonuçların dışında kalması gerekiyor. 

Gazze'deki sivillerin ölümünden ABD'nin sorumlu tutulmasını reddetmesine ve silah tedarikini kurbanların ölümüyle ilişkilendirmeyi reddetmesine rağmen, bu konuda Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü John Kirby, "Bu onların savaşı" dedi.

Ancak gazete, Netanyahu'nun ateşkesi ve insani yardım dağıtımını kategorik olarak reddetmesinin hem cumhurbaşkanı hem de dışişleri bakanının maruz kaldığı şoka dikkat çekti. 

Gazete, İsrail savaş hükümetinin, şehirlerde savaşırken sivil kayıpları en aza indirmenin yolları konusundaki ABD askeri tavsiyelerine, ellerinde bulunan silahlarla savaştıklarını söyleyerek yanıt verdiğini yazdı.

Bu silahlar, bin ve 2 bin ritl (450 ila 900 kilogram) ağırlığındaki bombalar ve herhangi bir askeri cephanede bulunan en büyük bombalardan bazıları olarak kabul ediliyor.

Gazete, ABD'nin İsrail'e çok daha küçük, tünelleri delmeye daha uygun ve büyük miktarda ikincil hasara neden olmayan bombalar göndermeye çalıştığına da dikkat çekti.

DAHA FAZLA OKU

Biden, Gazze'deki savaş hakkında yanıltıcı bilgiler yaymakla suçlandı

Biden, Gazze'deki savaş hakkında yanıltıcı bilgiler yaymakla suçlandı

Biden’ın Ortadoğu kartı McGurk rehineler için sahaya iniyor

Biden’ın Ortadoğu kartı McGurk rehineler için sahaya iniyor

Ukrayna'ya doğru kuzeye dönersek, Biden yönetiminin karşı karşıya olduğu zorluk orada farklı görünüyor.

Burada mesele, Başkan Biden'ın maruz kaldığı baskı ve eleştirilerin, Ukrayna'ya büyük askeri yardımlar sunmayı destekleyen solcu siyasetçilerden değil, sağcı ve muhafazakarlardan gelmesi.

Bu, özellikle ABD yardımlarının etkinliği ve atılması gereken sonraki adımlar göz önüne alındığında geçerli. General Zaluzhnyi'nin cephede donma olduğunu kabul etmesi, yardımların anlatısını daha da karmaşıklaştırdı ve bunun gelecekteki finansman kararlarını etkileyebileceği ihtimali var.

Gazete, Ukrayna'daki savaşlarda bir çıkmaz olduğu söylentisinin, Ukrayna'nın talep ettiği tüm silah türlerini sağlama konusundaki ABD garantisine rağmen olduğunu bildirdi.

Bu silahlar arasında, Biden'ın uzun süredir kırmızı çizgileri aşacağı ve Rusya'yı nükleer silah kullanmaya zorlayacağı korkusuyla göndermeyi reddetmeye çalıştığı ATACMS uzun menzilli füze sistemleri de yer alıyor. Ancak bunlar da önemli bir fark yaratmadı.

Gazete, Başkan Biden'ın şu anda Ukrayna cephesindeki durum nedeniyle ortaya çıkan eleştirileri ve hayal kırıklıklarını ele almaya çalıştığını ifade etti.

Bu eleştiriler, milyarlarca dolarlık silah, yardım ve istihbarat desteğinin basitçe Rus ordusuna karşı başarısız olduğu algısının artması tarafından besleniyor.

Son olarak, Başkan Biden'ın İsrail ve Ukrayna'nın bu çatışmalarda kullandığı stratejiler üzerindeki etkisinin beklenenden daha sınırlı olduğu görülüyor.

Bununla birlikte, ABD, her iki ülkeyle de derin müttefikliklerinden dolayı bu çatışmalarla karmaşık bir şekilde bağlantılı.

Bu iki çatışmanın sonuçları, uluslararası diplomasinin karmaşıklığı, çatışma çözümü ve ABD'nin dünya sahnesindeki rolüyle boğuşan Başkan Biden'ın mirasını büyük ölçüde şekillendirecek.

Independent Arabia  - Independent Türkçe

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

İnsanoğlu nasıl neredeyse “her şeyden” korkar oldu?

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT
TT

İnsanoğlu nasıl neredeyse “her şeyden” korkar oldu?

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Abdusselam Binabdali

Fransız estetik felsefecisi Paul Virilio'ya bir röportajında ‘korku yönetimi’ terimiyle neyi kastettiği sorulduğunda “Sanırım bu terimi kullanmamın iki anlamı var. Bunlardan birincisi, korkunun artık bir ortam, bir çevre, bir dünya olduğu, bizi işgal ettiği ve endişelendirdiği” yanıtı verdi.

Geçmişte korku, savaşlar, kıtlıklar, salgın hastalıklar gibi çoğunlukla zamanla sınırlı, belirli, tanınabilir olaylarla ilişkili bir olguydu. Bugün ise bizi kucaklayan ve bir tür klostrofobi içinde sıkıştıran, bulaşıcı borsa krizleri, tanınmaz hale gelen terörizm, birden ortaya çıkan bir pandemi, ‘mesleki’ intiharlar gibi sınırlı, doymuş, küçülen dünyanın kendisidir. Korku ‘makro’ anlamda dünya ve paniktir. Ancak korku yönetimi aynı zamanda devletlerin korkuyu dönüştürme, örgütleme, yönetme, siyasete dönüştürme eğiliminde olduğu anlamına da gelir. Korku yönetimi, toplumsuz ve polissiz siyasettir. İnsanları artık kendilerini evlerinde hissedecekleri bir yer olmadığı, her yerde kendilerini rahatsız hissettikleri ve var olmayan bir yerin hayalini kurdukları yönetme şeklidir.

Korku bir yönetim aracıdır

Modern dünyada korku artık sadece yanılsamalar tarafından üretilebilen belirli bir bireyle ilgili bir duygu değil, sahte bir gerçekliği dayatan, bir ‘devlet’ ve bir idari aygıt haline gelen bir kamu gücü anlamına geliyor. Ayrıca yöneticilerin yatırım yapma ve kullanma eğiliminde olması ve bunu bir politikaya dönüştürmesi anlamında alınan bir ‘önlem’dir.

Korku, sahte bir gerçekliği dayatan, bir ‘devlet’ ve bir idari aygıt haline gelen bir kamu gücü anlamına geliyor. Ayrıca yöneticilerin yatırım yapma ve kullanma eğiliminde olması ve bunu bir politikaya dönüştürmesi anlamında alınan bir ‘önlem’dir.

Koronavirüs (Kovid-19) pandemisi krizinin ortasında, bazı Avrupa halklarının iktidardaki yetkililer tarafından alınan bazı önlemlere nasıl direndiğine hep birlikte tanık olduk. Hatta bazıları, yetkililerin krizi ‘istismar ettiklerini’ düşünüyorlar. Hatta içlerinden biri ‘hayali bir düşman korkusunun politikacıların iktidarda kalmalarını sağlamak için ellerinde kalan tek şey’ olduğunu yazdı. Dolayısıyla, iktidardaki yetkililerin aynı anda iki cephede birden çalıştıklarını gördük. Bir yandan pandemi üzerinde çalışırlarken, diğer yandan temelde kötü yönetimleri nedeniyle kendilerini eleştirenlere sürekli yanıt vermeye çalışıyorlardı. Aslında buradaki bahis konusu her zaman kötü yönetim değil, bir tür ‘korku siyaseti’ ve bunun bir iktidar aracına dönüştürülerek kullanılmasıydı.

Korkuyu gerçek bir ‘yönlendirici ilke’ olarak gören Alman filozof Hans Jonas, günümüz dünyasında doğru düşünebilmek için, ister siyasi ister bilimsel olsun, herhangi bir kararın uygunluğunu değerlendirmeden önce korkuyla, özellikle de gezegenimizin yok olma korkusuyla başlanmasını tavsiye ediyor. Bir zamanlar bir yanılsama olan korku, artık temel, hatta kurumsallaşmış bir olguya dönüştü.

zhyjuk
Paul Virilio, Fondation Cartier'de Nancy Robbins'in Moma ve Uçak Parçaları adlı heykelinin önünde poz verirken (AFP)

Bir zamanlar korkular, kişinin yaşıyla ilişkilendirilir ve sadece bir yanılsama olarak görülürdü. Büyümek ve yetişkinliğe ulaşmak korkuların üstesinden gelmek demekti. Bugün ise korku, peş peşe yaşanan ayaklanmalar, milyonların ölümüne neden olan savaşlar, iklim değişikliği kaosu, mali piyasalardaki panik havası, gıda ürünlerindeki riskler, salgın hastalık tehditleri, ekonomik ve ahlaki çöküş, bekanın tehdit edilmesi ve hatta bugün gözlemlediğimiz gibi tek bir güç ya da sağ duyusunu kaybetmiş bir kişinin elinde oyuncak ettiği topyekûn bir savaş olasılığı olarak karşımıza çıkıyor. Tüm bunlar, insanlık tarihinin büyük bir bölümünde insanoğlu tarafından tasarlandığı ve deneyimlendiği şekliyle geleneksel güç dengesini altüst eden bir korku kaynağı haline geldi.

Korkuların birikimi

Bu potansiyel, sadece bireyler düzeyinde değil, aynı zamanda birçok hükümetin dengesini kaybettiği bir siyasi panik halini de tetikledi. Böylece korku artık kişilikte olgunlaşmamışlık ve zayıflığa işaret eden özel bir psikolojik durum olmaktan çıkıp yaygın bir sosyal durum haline geldi. Freudyen psikopatiden hızla sosyopatiye geçtik. Günümüzde bazı düşünürler korkuyu sadece meşru bir duygu olarak değil, bundan da öte, terk edilmesi aptallık olacak ek bir kişilik özelliği ve ‘korkan kurtulur’ deyişindeki gibi bir bilgelik işareti olarak görüyorlar. Sanki korku ‘meşru bir hak’ ya da en azından insanın yenilenmesinin bir belirleyicisi haline gelmiş gibi.

Korku artık o kadar karmaşıklaştı ki kendini nesneleştirdi ve benmerkezci bir hal aldı. Buna ‘korkunun korkusu’ denir. Nerede ve ne zaman olursak olalım peşimizi bırakmayan bir korkudur.

Zamanımızın korkuları, kaynaklarının birikmesi ve çokluğu özelliklerine sahip. Bu özellikler karşılıklı olarak birbirlerini güçlendiriyor. Yakın zamana kadar korkularımızı sınırlı ve belirli faktörlere bağlıyorduk. Bunları, bilimsel bilgimizin gelişimine dair umutlarımızın hayal kırıklığına uğramasına ve özellikle yirminci yüzyılın dünyada şiddet biçimlerine ve nükleer tehditlerin ortaya çıkışına tanık olmasından sonra, bilimin ilerlemeyi sağlama ve insanlığa güvenlik ve mutluluk getirmesine dair şüphecilikle ilişkilendiriyorduk.

Ancak bugün korkumuzun kaynağı artık nükleer ya da çevresel değil, bilginin ulaşılabilirliğidir. İletişim araçlarının, özellikle de bilgi aktarımının dolaysızlığından kaynaklanan bu durum, korkuyu ‘küreselleştirdiği’ ve duyguların küresel düzeyde senkronize edilmesine olanak tanıdığı için korkuyu küresel ortamın bir parçası haline getirmede önemli bir role sahiptir. Virilio'nun da kanıtladığı üzere bu, zaman ve mekanla sınırlı lokal bir durum değildir. Her an, bir terörist saldırı, bir doğal afet, bir salgın hastalık ya da kötü niyetli bir söylentiyle bağlantılı olarak ortaya çıkabilir. Gerçek duygulardan oluşan bir topluluk yaratır, duyguları normalleştirir ve bir ‘duygular komünizminin’ temellerini atarak farklı sosyal sınıflar tarafından paylaşılan ‘çıkarlar topluluğu komünizminin’ yerini alır.

Belki de bu güncel korkunun gerçek bir korku olup olmadığını sormak ya da daha çok bir kaygı mı, temelsiz bir korku mu, yoksa sadece bir tür fobi ya da içsel bir kaygının dışsal bir nesneye dönüşmesi mi olduğunu bilmek bile artık mümkün değil. Belki de bugün yaşadığımız korku, bu anlamlandırmaların ve yorumların her üçünü de kapsıyordur. Korku artık o kadar karmaşıklaştı ki kendini nesneleştirdiğini ve benmerkezci bir hal aldığını söyleyebiliriz. Buna ‘korkunun korkusu’ denir. Nerede ve ne zaman olursak olalım peşimizi bırakmayan bir korkudur. Bu, Virilio'nun koşulları şekillendirmede ve kontrol etmede olağanüstü güç gösteren üç büyük korku türü olarak tanımladığı; nükleer bomba ile terör arasındaki dengesizlikten kaynaklanan korku, terörizm ve bilgi bombardımanı arasındaki dengesizlikten kaynaklanan korku ve son olarak biyolojik bir bombanın patlamasıyla yaşanacak büyük bir çevresel felaket korkusunun ortaya çıkmasından beri böyledir.

*Bu makale Şarku'l Avsat tarafından Londra merkezli Al Majalla dergisinden çevrilmiştir.