İran’da Bahaileri hedef alan yeni bir gözaltı furyası

19 Haziran 2011’de Rio de Janeiro’da Bahai tutuklularıyla dayanışma duruşu (AFP)

İran’daki en büyük gayrimüslim azınlık olan Bahai dininin temsilcilerinin yaptığı açıklamaya göre, İranlı yetkililer, Bahailere karşı yeni bir tutuklama furyası başlattı.

Aktivistler, İran tarafından resmen tanınmayan Bahailerin 1979 devriminden bu yana baskılarla karşı karşıya kaldıklarını ve bu durumun geçtiğimiz yıl yoğunlaştığını söylüyorlar.

Şarku’l Avsat’ın Fransız haber ajansı AFP’den aktardığı habere göre Bahaileri Birleşmiş Milletler (BM) nezdinde temsil eden Uluslararası Bahai Topluluğu tarafından yapılan açıklamada, geçen hafta Tahran’ın batısındaki Hamedan ve başkent Tahran’ın çevresinde bulunan Kerec bölgesinde güvenlik güçleri tarafından evlerine düzenlenen baskınlarda en az 19 Bahai’nin tutuklandığı bildirildi.

Açıklamaya göre geçen ay İsfahan’ın merkezinde 10 Bahai kadınının tutuklanmasıyla geçtiğimiz aydan bu yana ülke çapında tutuklanan Bahailerin toplam sayısı 32’ye ulaştı.

Açıklamaya göre Hamedan’da baskın yapılan evler arasında biri Alzheimer hastası olan 70-90 yaşları arasındaki beş kadının evi de vardı.

Hedef alınan kadınlardan ikisi, devrimin patlak vermesinden sonra kocaları idam edilen dul kadınlardı.

Uluslararası Bahai Toplumu tarafından yapılan açıklamada “Son ev baskınları ve tutuklamalar, İran hükümetinin ülkede zulüm gören Bahai toplumuna karşı baskısını artırdığına ilişkin artan korkuları doğruluyor” ifadeleri kullanıldı.

Evin Hapishanesi’nde tutuklu olan aktivist Mehveş Sabit ve Fariba Kemalabadi, (Sosyal Medya)

ABD’deki Bahai toplumu, İsfahan’da tutuklanan ve kefaletle serbest bırakılan iki kadın dışında tutukluların hala hapiste olduğunu açıkladı.

“Geri kalanların hala tutuklu olduğu, ailelerinin onları ziyaret etmesine izin verilmediği ve birçoğunun tutuklanmaları sırasında tedavi için hastaneye kaldırıldığı” vurgulandı. Tutuklamalar uluslararası endişeye yol açtı.

ABD’nin mukim olmayan Uluslararası Dini Özgürlükler Büyükelçisi Reşad Hüseyin, X hesabında “İran’da Bahailere yönelik zulmün sona ermesi gerektiğini” yazdı. Hüseyin “Yetkililerin Bahai kadınlarını hedef alma konusundaki yaklaşımı çok endişe verici” ifadelerini kullandı.

Persecution of Baha'is in Iran must end. Religious persecution is unacceptable and the trend of authorities targeting Baha'i women is deeply disturbing. All Iranians should have the opportunity to live and prosper regardless of faith, background, or gender.

— U.S. Ambassador at Large Rashad Hussain (@IRF_Ambassador) November 13, 2023

Kanada İnsan Hakları Bürosu, İran’da Bahailere yönelik “tutuklamalar ve şiddet içeren muamele haberleri” hakkındaki endişelerini dile getirirken, Lüksemburg Dışişleri Bakanı Jean Asselborn tutuklamalarla ilgili “derin endişesini” dile getirdi.

Temmuz 2022’de tutuklanan ünlü şair Mehveş Sabit ve Fariba Kemalabadi hala cezaevinde ve demir parmaklıklar ardında 10 yıllık hapis cezasını çekiyor.

Bahailik, kökleri İran’da 19. yüzyılın başlarına kadar uzanan, nispeten yeni bir din. 12 İmamcı Şiiliğin altında kurulan Şeyhiyye tarikatı Şeyh Ahmed Ahsâî tarafından 1810’da kuruldu. Tarikatın Ahsai’den sonraki ikinci şeyhinin müridi olan Seyyid Kâzım Reştî’nin 1843’te ölümünün ardından tarikatın başına geçen Mirza Ali Muhammed Bab adını alarak 1844’te Mehdi ve Peygamber olduğunu ilan etti. Bab’ın öldürülmesinin ardından 1852’de Mirza Hüseyin Ali en-Nuri Bahaullah adını aldı ve  Bab’ın yerine geçerek Allah’ın kendisinde bedenlendiğini ve peygamber olduğunu iddia etti. İran tarafından Osmanlı topraklarına sürgün edilen Bahaullah Hayfa kentini kurduğu yeni dinin merkezi haline getirdi.

İran’daki Bahailer günlük yaşamlarında işlerini yapmalarını ve hatta cenazelerini gömmelerini zorlaştıran ayrımcılıktan şikayetçi.

Ayrıca İran’da yüksek öğrenime erişimlerinin sistematik olarak engellendiğinden de mustaripler.

İnançlarından ötürü İran’da büyük baskılara maruz kalan Bahailer, Tahran yönetiminin baskılarından dolayı ülkeyi terk etmek zorunda kalıyor. Dünya genelinde inanca mensup kişilerin sayısı ise 7 milyon 800 bin kişi olarak tahmin ediliyor.

Modern zamanın dini

Modern zaman dini olarak adlandırılan Bahailiğin yönetim merkezi, İsrail’in Hayfa kentindeki Ulusal Adalet Evi olarak kabul ediliyor. Tüm insanlığın tek bir aile olduğuna inanan Bahailer, sabah ve akşam olmak üzere günde iki vakit namaz kılıyor. 2-21 Mart arası oruç tutuyorlar. Bahailer, cennet ve cehennemin olmadığına inanırken ruhun, mükemmelliğe doğru sonsuz yolculuğu hedeflenir.

Bahailer, İran, ABD (10 bin Bahai bulunuyor), Avrupa, Pakistan, Irak, Suriye, Lübnan, İsrail, Uganda’nın aralarında olduğu bazı Afrika ülkelerinde de hissedilir bir ilerleme kaydetmişlerdir

1986 yılında Hayfa'da Bahai World Center tarafından yayımlanan istatistiklerde dünyada mevcut Bahailer'in sayısı 4 milyon 739 bin olarak gösterilmiştir.

Günümüzde ise dünya genelinde inanca mensup kişilerin 7 milyon 800 bin olarak tahmin ediliyor.