Birleşik Krallık: Putin'in Ukrayna'da verdiği kayıp 300 bin kişiyi aştı

Rusya, Ukrayna istilası sırasında verdiği kayıplara ilişkin verileri daha önce yaptığı açıklamanın dışında paylaşmadı

(Reuters)
(Reuters)
TT

Birleşik Krallık: Putin'in Ukrayna'da verdiği kayıp 300 bin kişiyi aştı

(Reuters)
(Reuters)

Birleşik Krallık'ın (BK) hesaplamalarına göre Rusya'nın Ukrayna işgali sırasında verdiği askeri personel kaybı 300 bini aştı ve binlerce kişi de savaş alanını terk etti.

BK Silahlı Kuvvetler Bakanı James Heappey, Vladimir Putin'in geçen yıl şubattaki işgalin başlamasından bu yana verdiği kayıplara ilişkin BK'nin tahminlerini açıkladı.

Salı günü Heappey'in gölge Savunma Bakanı John Healey'in sorularına cevaben yaptığı açıklamada, "Çatışmanın başlamasından bu yana yaklaşık 302 bin Rus askeri personelinin öldüğünü ya da yaralandığını ve on binlercesinin de firar ettiğini tahmin ediyoruz" dedi.

Rusya'nın diğer büyük kayıplarını da detaylandıran Heappey, Rusya'nın binlerce askeri araç, donanma gemisi ve teçhizatını yitirerek büyük bir kaynak kaybına uğradığını söyledi.

James Heappey, "Ayrıca çatışmanın başlangıcından bu yana yaklaşık 2 bin 475 ana muharebe tankı, 93 sabit kanatlı hava aracı, 132 helikopter, 320 insansız hava aracı, her sınıftan 16 donanma gemisi ve her türden 1300'den fazla topçu sistemi dahil olmak üzere 7 bin 117'den fazla Rus zırhlı aracının imha edildiğini tahmin ediyoruz" dedi.

BK'nin kayıp tahmini, Kiev'in yaptığı değerlendirmeye benziyor. Söz konusu değerlendirmede Rusya'nın salı günü itibarıyla çatışmalarda toplam 313 bin 470 askeri personel kaybettiği dile getirilmişti.

Savaşta Rus özel askeri şirketlerinde (PMC) görülen kayıpların sorulması üzerine Heappey, bu kayıpların gerçek sayısının zorluklar nedeniyle elde edilemediğini söyledi.

Heappey, "Rus PMC'lerinde görev yaparken ölen personel sayısı net değil" dedi.

Rusya, Ukrayna'da Rus askeri güçlerini artırmak için çeşitli PMC'lerden ve gönüllü birliklerden yararlanmıştır ancak bu örgütlerden personelin ölümleri Rus resmi askeri ölü sayılarına yansıtılmamakta.

Rusya'nın en önde gelen PMC'lerinden biri olan Wagner grubu, Ukrayna'daki en kanlı çatışmaların bazılarında görev almıştı.

Wagner grubu Ukrayna'da kayda değer kayıplar verdi. Fakat artık hayatını kaybetmiş olan şefi Yevgeni Prigojin'in önceki aylarda durdurulan isyanının ardından birçok Wagner savaşçısı ülkeyi terk etmiş ve bir anlaşma çerçevesinde Belarus'a yerleşmişti.

Ancak Kiev daha sonra gruptan birkaç yüz kişinin Ukrayna'nın doğusuna geri döndüğünü açıkladı.

Rusya, Ukrayna'da savaşın başlamasından bu yana verdiği resmi kayıpları açıklamadı. Moskova ve Kiev kendi savaş alanındaki kayıplarının sayısını korudu ve onlara devlet sırrı gibi davrandı.

Savaşın ilk aşamalarında Rusya 6 binin biraz üzerinde askerinin öldüğünü kamuoyu önünde kabul etti. Aktivistler ve bağımsız gazeteciler, Rus medyasında askeri kayıplarla ilgili raporların engellendiğini söyledi.

Ülkede ölüleri belgelemek bir başkaldırı eylemi haline geldi; bunu yapanlar taciz ve olası cezai suçlamalarla karşı karşıya kalıyor.

Şubatta BK Savunma Bakanlığı savaşta yaklaşık 40 bin ila 60 bin Rus'un öldürülmüş olabileceğini söylemişti.

ABD Savunma İstihbarat Örgütü'nden sızdırılan bir değerlendirmeye göre savaşın ilk yılında çatışmalarda ölen Rusların sayısı 35 bin ila 43 bin arasındaydı.

Independent Türkçe



4 soruda Los Angeles yangınlarının arkasındaki Santa Ana rüzgarları

7 Ocak Salı günü başlayan Palisades Yangını, Los Angeles'ın batısındaki evleri küle çeviriyor (Ringo Chiu/Reuters)
7 Ocak Salı günü başlayan Palisades Yangını, Los Angeles'ın batısındaki evleri küle çeviriyor (Ringo Chiu/Reuters)
TT

4 soruda Los Angeles yangınlarının arkasındaki Santa Ana rüzgarları

7 Ocak Salı günü başlayan Palisades Yangını, Los Angeles'ın batısındaki evleri küle çeviriyor (Ringo Chiu/Reuters)
7 Ocak Salı günü başlayan Palisades Yangını, Los Angeles'ın batısındaki evleri küle çeviriyor (Ringo Chiu/Reuters)

ABD'nin Kaliforniya eyaletindeki Los Angeles'ı kasıp kavurmaya devam eden orman yangınlarını kontrol altına alma çabaları sürüyor.

5 ayrı yangında hayatını kaybedenlerin sayısı dün akşam (9 Ocak) itibarıyla 10'a yükseldi. En az 180 bin kişi tahliye edilirken, neredeyse 10 bin yapının küle döndüğü aktarılıyor.

Salı günü patlak veren en büyük iki yangın Palisades ve Eaton yangınları halihazırda 13 bin 750 hektardan fazla alanı yok ederek Los Angeles tarihindeki en yıkıcı yangınlar olarak kayıtlara geçti.

CBS'in haberine göre halihazırda Palisades yangını yüzde 6 ve Eaton yangını yüzde 0 oranında kontrol altına alındı.

En büyük yangınların nasıl ortaya çıktığı araştırılmaya devam ederken, uzmanlar Santa Ana rüzgarlarının yangını körüklediğini söylüyor. 

1) Santa Ana rüzgarları nasıl oluşuyor?

Genellikle sonbahar aylarından ocağa kadar görülen Santa Ana rüzgarları, dağlardan Güney Kaliforniya kıyılarına doğru kuru ve güçlü bir şekilde esiyor.

ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu'ndan yangın ekolojisti Jon Keeley; Nevada, Utah, Kaliforniya ve diğer eyaletlerin bazı bölümlerine yayılan Büyük Havza'da yüksek basınç, kıyıların açıklarındaysa alçak basınç olduğunda bu rüzgarların meydana geldiğini söylüyor.

Hava kütleleri yüksek basınçtan alçak basınca doğru hareket ediyor ve basınç farkıyla birlikte rüzgarların şiddeti de artıyor.

Kaliforniya Üniversitesi Los Angeles kampüsündeki Çevre ve Sürdürülebilirlik Enstitüsü Direktörü Alex Hall, Büyük Havza'daki çöl ortamında ortaya çıktığı için Santa Ana rüzgarlarının son derecede kuru olduğunu ifade ediyor. 

Yine aynı nedenle rüzgarlar soğuk başlasa da dağ yamacından aşağı inerken sıkıştığı için genellikle ısınıyor. Hall bu durumun, bisiklet lastiklerine hava verince ısınmasıyla aynı sebepten kaynaklandığını belirtiyor.

Keeley, Conversation için kaleme aldığı yazıda kanyonların da rüzgarları yönlendirdiğini söyleyerek ekliyor: 

Eskiden Altadena bölgesinde yaşardım ve Santa Ana rüzgarları sırasında yaşadığımız yerde hiç rüzgar yokken birkaç blok ötede rüzgarın epey güçlü estiği günler olurdu.

Bu güçlü, kuru rüzgarlar genellikle saatte 40 ila 60 kilometre hıza ulaşırken, önceki günlerde saatte 120 kilometreyi aştıkları bildirilmişti.

2) Neden bu sefer şiddetli yangınlar patlak verdi?

Los Angeles'ta salı gününden beri devam eden yangınların bu seviyeye ulaşmasında, Santa Ana rüzgarlarının yanı sıra düşük nem oranı ve kuruyan bitki örtüsü de kritik bir rol oynuyor.

Keeley normalde Güney Kaliforniya'daki yağmurların, bitkilerin nemli kalıp yanmamasını sağladığını belirtiyor.

Ancak bölgenin bu yıl çok kuru kalması, güçlü rüzgarların bitkileri kolayca yangına katarak durumun şiddetini artırmasına yol açıyor.

Ekolojist bu şartlarda bölge halkını tahliye etmenin de epey zorlaştığını ekliyor.

Ayrıca Washington Post'un aktardığı üzere 2023 sonbaharıyla 2024 ilkbaharı arasındaki aşırı yağışlar bitki örtüsünün genişlemesine neden olarak yangınlara yakıt sağladı.

3) İklim krizi Santa Ana rüzgarlarını nasıl etkiliyor?

Uzmanlar hava sıcaklıklarının artmasının, daha büyük yangınlara zemin hazırladığını ifade ediyor.  

İklim krizinin etkisiyle Kaliforniya'nın daha az yağış alması da rüzgarların daha kuru olmasına yol açıyor ve ortamı orman yangınlarına daha uygun hale getiriyor.

Ancak Hall, çölün okyanustan daha fazla ısınması durumunda ikisi arasındaki basınç farkının zalacağını ifade ediyor. Bu durumunda Santa Ana rüzgarlarının şiddetinin azalması bekleniyor.

Hall "Bu rüzgarları basınç farkı harekete geçiriyor" diye açıklıyor. 

Bu nedenle iklim krizinin bu rüzgarlar üzerindeki etkisine dair henüz fikir birliği sağlandığı söylenemez.

Keeley de Kaliforniya'da artık daha şiddetli orman yangınları görülmesinin, iklim ve rüzgarlardaki değişimlerin yanı sıra nüfus artışından da kaynaklandığını belirtiyor.

Yerleşim alanının ormanlara yaklaşmasıyla birlikte elektrik şebekeleri de bu bölgelere kadar uzanıyor. 

Keeley bunun yangınlara zemin hazırlayabileceğini söyleyerek ekliyor: 

Aşırı hava koşullarında, elektrik iletim hatlarının düşme veya ağaç dallarına çarparak yangın çıkarma riski daha yüksek.

2021 tarihli bir araştırmada, son 10 yılda Santa Ana rüzgarları sonucu çıkan yangınlarda elektrik hattı arızalarının başlıca kaynak olduğu tespit edilmişti.

4) Yangın neden okyanus suyuyla söndürülmüyor?

Los Angeles yangınları kontrol altına alınmaya çalışılırken bazı itfaiye depolarında su kalmaması en büyük zorluklardan birini yaratıyor.

KTLA 5 News'un akardığı üzere çarşamba günü bazı itfaiyecilerin Büyük Okyanus'tan su aldığı görüldü.

Sosyal medya kullanıcıları da okyanus suyunun kullanılmasını söylerken, uzmanlar durumun daha karmaşık olduğunu belirtiyor.

Technology.org'a göre, tuzlu su yangın söndürmek için kullanılabilir ancak itfaiye ekipmanına zarar verme ihtimali var.

Ayrıca okyanus suyu, yüksek miktarda tuz içermesi nedeniyle ekosistemlere uzun süreli zarar verme ve bu bölgelerin yıllarca çorak kalmasına yol açma potansiyeline sahip.

Bu nedenle tuzlu suyun yangın söndürmede kullanılması için arıtılması gerekiyor. Ancak bu da verimsiz ve pahalı olduğu gerekçesiyle çevrecilerin önermediği bir yöntem.

Independent Türkçe, Conversation, New York Times, Washington Post, Reuters, CBS, KTLA 5 News, USA Today, Technology.org, Science Advances