İsrail, Cibaliye Mülteci Kampı’nı korkunç bir saldırıyla hedef alırken, Şifa Hastanesi’ne sığınan yüzlerce Filistinliyi zorla yerinden ediyor

İsrail’in dün Cibaliye Mülteci Kampı’na düzenlediği saldırıda ölenlerin cesetleri (AP)
İsrail’in dün Cibaliye Mülteci Kampı’na düzenlediği saldırıda ölenlerin cesetleri (AP)
TT

İsrail, Cibaliye Mülteci Kampı’nı korkunç bir saldırıyla hedef alırken, Şifa Hastanesi’ne sığınan yüzlerce Filistinliyi zorla yerinden ediyor

İsrail’in dün Cibaliye Mülteci Kampı’na düzenlediği saldırıda ölenlerin cesetleri (AP)
İsrail’in dün Cibaliye Mülteci Kampı’na düzenlediği saldırıda ölenlerin cesetleri (AP)

İsrail, Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki Cibaliye bölgesini korkunç bir saldırıyla hedef alırken, aynı zamanda Gazze’deki Şifa Hastanesi’ne sığınan yüzlerce Filistinliyi zorla yerinden etmeye başladı.

İsrail ordusu, bir dizi ‘başarı’ elde ettiklerini ve bazı Hamas yetkililerini öldürdüklerini açıkladı.

Hamas’ın askeri kanadı İzzeddin Kassam Tugayları ise daha fazla İsrail askerinin öldürüldüğünü, tank ve araçların imha edildiğini duyurdu.

İsrail ordusu da, üçü subay olmak üzere altı üyesinin öldürüldüğünü kabul etti.

Gazze’deki Sağlık Bakanlığı, İsrail’in Cibaliye Mülteci Kampı’na düzenlediği iki ayrı saldırıda en az 80 kişinin öldüğünü açıkladı.

Hamas bakanlığından bir yetkili ise, Cibaliye’de Birleşmiş Milletler (BM) tarafından işletilen Fakhoora Okulu’nu hedef alan saldırıda en az 50 kişinin öldüğünü bildirdi.

Suudi Arabistan, sivillerin sistematik olarak hedef alınmasını kınayarak, yardım tesisleri ve çalışanlarının korunmasını talep etti.

Birleşmiş Milletler Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini de, ajansın Gazze Şeridi’nde yerinden edilmiş kişilerin barındığı okullarına yapılan korkunç saldırıları kınadı.

Sosyal medyada yayılan görüntülerde, okul koridorları ve sınıflarda kanlar içinde yerde yatan cesetler görüldü.

Cibaliye Mülteci Kampı’ndaki bir eve düzenlenen ayrı saldırıda ise Ebu Habal ailesinden 19’u çocuk 32 kişi öldürüldü.

İsrail ordusu, hastane müdürünün talebi üzerine, Gazze Şeridi’ndeki Şifa Hastanesi’nin tahliye kapsamının genişletildiğini bildirdi.

Ordu, Gazze’nin en büyük hastanesinin çevresine sığınan Gazzeliler ayrılmak isterlerse onlara güvenli geçiş imkanı sunulacağını da öne sürdü.

Ancak Şifa Hastanesi’nden ayrılan Filistinliler, buradan zorla uzaklaştırıldıklarını söyledi.

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan, Arap Birliği -İslam İşbirliği Teşkilatı’nın (İİT) ortak zirvesi sırasında oluşturulan bakanlar komitesinin, Gazze’de derhal ateşkes sağlamak, yardım girişini hızlandırmak ve savaşı sona erdirmek amacıyla Pazartesi günü uluslararası turuna başlayacağını bildirdi.

Ürdün Dışişleri Bakanı Eyman Es Safadi ise, ülkesinin savaşın bitiminden sonra Gazze Şeridi’ne Arap kuvvetleri konuşlandırma olasılığını reddettiğini duyurdu.

Safadi, dün Manama Dialoğu’nda yaptığı konuşmada, “Bu konuyu pek çok kişiyle ve hemen hemen tüm Arap kardeşlerimizle görüştükten sonra Gazze’ye hiçbir Arap gücü gitmeyecek” dedi.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Kahire’de dün Mısır Devlet Başkanı Abdulfettah Es-Sisi ile yaptığı görüşmenin ardından Filistinlilerin zorla yerinden edilmesine karşı olduğunu duyurdu.



Türkiye, Afrika'daki varlığını silah ve ticaretle güçlendiriyor

Türkiye, Afrika'ya çok sayıda ticari ve askeri teklifte bulunuyor (Reuters)
Türkiye, Afrika'ya çok sayıda ticari ve askeri teklifte bulunuyor (Reuters)
TT

Türkiye, Afrika'daki varlığını silah ve ticaretle güçlendiriyor

Türkiye, Afrika'ya çok sayıda ticari ve askeri teklifte bulunuyor (Reuters)
Türkiye, Afrika'ya çok sayıda ticari ve askeri teklifte bulunuyor (Reuters)

Sagir el-Haydari

Fransa'nın Afrika'daki nüfuzunun gerilediği ve Rusya ve Çin gibi diğer küresel güçlerin kıtada nüfuz mücadelesine girdiği bir dönemde, Türk diplomasisi, çok sayıda silah kullanarak kaynak zengini Afrika kıtasında daha geniş kapsamlı bir varlık gösterme arayışında kararlılıkla ilerliyor.

Türkiye, son dönemde Afrika ülkelerine Bayraktar İHA'ları gibi Türk askeri teçhizatı tedarik ederek verimli askeri ortaklıklar kurmayı başardı. Ancak iş bununla da bitmiyor, Ankara’nın, Afrika Boynuzu gibi bölgelerdeki ciddi krizlerin yatıştırılmasını sağlayan arabuluculukları da bulunuyor.

Bu çabaların bir parçası olarak geçtiğimiz günlerde düzenlenen Antalya Forumu'na, Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud başta olmak üzere çok sayıda Afrikalı yetkili katıldı. Ne var ki Ankara'nın oynamaya başladığı ileri rollere rağmen Fransa gibi diğer güçlerin yerini alıp alamayacağı belirsiz.

Stratejik ortak

Aralık 2024'te Türkiye Etiyopya ile Somali arasında arabuluculuk yapacağını duyurdu ve bu adım iki ülke arasındaki anlaşmazlıkların çözülmesiyle sonuçlandı. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, anlaşmayı “tarihi” olarak niteledi.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı analize göre Türkiye, Afrika'daki diplomatik varlığını önemli ölçüde pekiştirdi. Dışişleri Bakanlığı verilerine göre, 2002 yılında 12 olan büyükelçilik sayısı, 2022 yılında 44 büyükelçilik ve konsolosluğa yükseldi. Bu arada Ankara'daki Afrika diplomatik temsilcilikleri 2008'de 10 iken 2023'te 38'e çıktı.

Siyasi araştırmacı Taha Avdetoğlu, “Türkiye, Fransa gibi diğer sömürgeci ülkelerin aksine, Afrika kıtasındaki varlığını stratejik bir ortak olarak güçlendirmeyi başardı. Coğrafi konumu ve birçok alandaki uzmanlığından yararlanarak uzun vadeli ilişkiler geliştirdi, Afrika, Türkiye'nin jeostratejik çıkarları için önemli bir derinlik haline geldi” değerlendirmesinde bulundu.

fdghyjukı
Türkiye Afrika kıtasındaki varlığını stratejik bir ortak olarak güçlendirmeyi başardı (Reuters)

Avdetoğlu sözlerine şöyle devam etti: “Türkiye'nin, askeri üs kurmuş olduğu Somali'de, enerji güvenliği ve petrol arama gibi birçok kanaldan nüfuzunu artırmaya çalıştığını da gözlemledik. Türkiye, Afrika'da nüfuzunu tesis etme konusunda zorlu meydan okumalarla karşı karşıya kaldı. Özellikle uluslararası alanda Türkiye’nin rolünden derinden rahatsız olan bir diğer büyük güç olan Fransa ile karşı karşıya geldi. Türkiye yumuşak diplomasiyle başarıya ulaştı, dolayısıyla özellikle kıtada elde edilen başarıların ışığında, Türk-Afrika ilişkilerinin Ankara'nın dış politikasında önemli bir yer tutacağına inanıyorum. Bu sadece siyasi ve ekonomik yakınlaşmayla sınırlı kalmayacak, aynı zamanda savunma sanayi gibi hassas ve önemli bir alanı da kapsayacak.”

Nitekim Türkiye, birçok Afrika ülkesine askeri teçhizat temin etti ve Bayraktar İHA'ları şu anda kıta semalarında uçuyor. Bu adımların, Fransa'nın kıtadan güçlerini ve askeri teçhizatını çekmek zorunda kalmasının neden olduğu zararı telafi etme amacı taşıdığı düşünülüyor.

Ekonomik iş birliği

Türkiye'nin Afrika'ya olan ilgisi yeni değil. Ankara, 2005 yılında Afrika Birliği'nde daimi gözlemci statüsü elde etti ve o tarihten bu yana zorlu Afrika denkleminde kendine yer edinmeye çalışıyor. Türkiye Cumhurbaşkanı, 2008'den bu yana yaklaşık 30 Afrika ülkesini ziyaret etti ve kobalt ve uranyum gibi değerli madenlere ev sahipliği yapan kaynak zengini bu ülkelere yatırımların yönlendirilmesini istedi.

Avdetoğlu şunu da söyledi: “Türkiye, ekonomik iş birliğiyle Afrika'da ilişkiler kurdu ve güçlendirdi. Son yıllarda enerji ve altyapı yatırımlarını artırarak geniş bir diplomatik rol üstlendi. Afrika ülkelerinde yeni konsolosluklar açıldı, önemli insani yardımlar sağlandı, güvenlik ve askeri iş birliği arttı. Türkiye ile Afrika arasındaki ticaret hacmi 2003 yılında 3 milyar dolar seviyesinden 2023 yılında yaklaşık 35 milyar dolara yükseldi.”

Genişleyen nüfuz

Afrika meseleleri konusunda uzman siyasi araştırmacı Muhammed Turşin ise, “Türkiye'nin Afrika'daki nüfuzu, birçok bölgesel güç gibi, giderek genişlemeye başladı. Ankara bu nüfuzu uzun yıllar boyunca burslar, yardımlar, yardım projeleri ve sivil toplumu destekleme yoluyla yumuşak diplomasiyi kullanarak oluşturdu” dedi.

Turşin, yumuşak diplomasinin Afrika'da Türkiye’nin nüfuzunu güçlendirme ve pekiştirmede başarılı olduğunu, son olarak Türkiye’nin, askeri ortaklıklardan yararlanarak Afrika ülkelerine Bayraktar gibi gelişmiş silah sistemleri tedarik etmeye başladığını sözlerine ekledi.

Turşin’e göre “Türk stratejisi askeri ve ekonomik boyutlara dayandı ve genellikle yumuşak diplomasiyi kullandı. Ankara, pek çok uluslararası güçten farklı bölgesel yönelimlere sahip ve her zaman kendi çıkarlarını ve ortaklık kurduğu ülkelerin çıkarlarını ön planda tutuyor.”

Türkiye, Fransa'nın Burkina Faso, Nijer, Mali gibi ülkelerden çekilmesinden faydalanmaya çalışarak, bu ülkelere askeri teçhizat temin etmeyi teklif etti. Bayraktar İHA'ların teslim edildiği Mali gibi bunlardan bazılarıyla anlaşmalar yapılmış durumda.

Sınırlı güç ve kapasite

Erdoğan, son döneminde ülkesinin Afrika ile ticaret hacmini 75 milyar dolara çıkarma arzusunda olduğunu dile getirdi. Ancak Rusya ve Çin gibi diğer bölgesel güçlerin de aynı şeyi yapmaya çabaladığı bir ortamda Ankara'nın bunu başarabileceği belirsiz.

Türkiye'nin Afrika'da yaklaşık 71 askeri ataşesi bulunuyor ve askeri satışları, insansız hava araçları ve diğer ekipmanlarla birlikte yaklaşık 328 milyon dolara yükseldi.

Nijeryalı siyasi araştırmacı Muhammed Aval, “Türkiye'nin gücü ve kapasitesi, Rusya gibi doğrudan çatışmalara dahil olmuş diğer ülkelerle karşılaştırıldığında sınırlı. Ancak Ankara'nın politikasının olumlu bir yönü de var; müdahalede bulunduğunda riskleri azaltması” dedi.

Aval, “Türkiye'nin ekonomik ve ticari alan ile sınırlı kalması, kendisi açısından olumlu bir nokta. Ancak askeri teçhizatını tanıtma hamlesi, ulusal güvenlikleri üzerindeki olumsuz etkilerinden zaten korkan diğer Afrika ülkelerinin öfkesini uyandırabilir” diye ekledi. “Özellikle Sahel bölgesinde yeni nesil yöneticilerin yükselişiyle birlikte Türkiye'nin Afrika'da yaşanan siyasal ve ekonomik değişimleri dikkatle ele alması gerektiğini” vurguladı.

.