Rusya ve müttefikleri krizlere karşı ‘ortak eylem’ yolunu güçlendiriyor

Zirvede konuşan Belarus Cumhurbaşkanı, “Bölgenin güvenliğini yalnızca güçlü (nükleer) silahlar garanti eder” dedi.

Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü’ne üye ülkelerin liderleri dün Minsk’te yaptıkları zirvede (AFP)
Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü’ne üye ülkelerin liderleri dün Minsk’te yaptıkları zirvede (AFP)
TT

Rusya ve müttefikleri krizlere karşı ‘ortak eylem’ yolunu güçlendiriyor

Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü’ne üye ülkelerin liderleri dün Minsk’te yaptıkları zirvede (AFP)
Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü’ne üye ülkelerin liderleri dün Minsk’te yaptıkları zirvede (AFP)

Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü’ne (KGAÖ) üye olan Rusya, Belarus, Ermenistan, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan liderleri, dün Belarus’un başkenti Minsk’te düzenlenen zirvede sonuç bildirgesini kabul etti.

Söz konusu bildirge, krizlerle yüzleşmek ile üye ülkeler arasında askeri ve güvenlik işbirliğini geliştirmek için ortak eylem mekanizmalarının belirlenmesine odaklandı.

Ermenistan toplantıyı boykot etse de Kremlin, Erivan’ın bölgesel ortaklarla işbirliğini sürdürmesi yönündeki umudunu bildirdi.

Beş liderin imzaladığı kararlar, NATO’nun sınırlara yakın genişlemesinin oluşturduğu tehditlerin artması karşısında, Moskova ve Minsk’e destek sinyali taşıyan bir mesajla, ‘krizlere hızlı müdahale sisteminin geliştirilmesine yönelik tedbirlere’ odaklandı.

Liderler, işbirliği yapısını ve hızlı eylem mekanizmalarını organize edecek bir sistem üzerinde mutabakata vardı.

Zirveye ev sahipliği yapan Belarus Devlet Başkanı Alexander Lukaşenko, Moskova ve Minsk’in Batı ile yürüttüğü mevcut çatışma koşullarında atılan adımların örgütün uyumu ve ortak çalışmasını güçlendireceğinden emin görünüyordu.

Lukaşenko, yaptığı kapanış konuşmasında, Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü’nün silah ve askeri bileşenlerin konuşlandırılması konusunda atabileceği yeni adımların ipuçlarını verdi.

Rusya, daha önce komşu ülke Belarus’a taktik nükleer silahlar konuşlandırdığını açıklamıştı.

Konuşmasında buna değinen Lukaşenko, “Rus taktik nükleer silahlarının ülkemizde, topraklarımızda konuşlandırılmasına ilişkin şikayetler tamamen saçmadır. Kimseyi tehdit etmediğimizi 100. kez tekrarlıyorum. Günümüzde ancak güçlü (nükleer) silahların varlığı bölgenin güvenliğini garanti altına alıyor ve uluslararası alanda söz hakkı veriyor” dedi.

Belarus Devlet Başkanı ayrıca, “Uzun zamandır NATO’nun sözde savunma tatbikatlarını gözlemliyoruz. Nükleer silahlar 1996 yılında Belarus’tan çekildiğinden beri, gelişmeler kolektif güvenliğimize hizmet etmeyen bir yöne gitti ve NATO’nun doğuya doğru genişlemesini izledik” ifadelerini kullandı.



UCM kararı, İsrail'e ambargo uygulanmasını sağlayabilir mi?

STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)
STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)
TT

UCM kararı, İsrail'e ambargo uygulanmasını sağlayabilir mi?

STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)
STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)

Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (UCM), Gazze'de işlenen "savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar" nedeniyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında çıkardığı tutuklama emrinin yankıları sürüyor. 

İsrail'in köklü gazetelerinden Haaretz'in savunma analisti Amos Harel'in kaleme aldığı yazıda, UCM kararının İsrail'e karşı silah ambargosu taleplerini artırabileceğine dikkat çekiliyor.  

Gazetenin görüştüğü Kudüs merkezli düşünce kuruluşu İsrail Demokrasi Enstütüsü'nden Eran Şamir-Borer, UCM'nin kararını eleştirirken, sürecin bu noktaya varmasında Tel Aviv yönetiminin yol açtığına işaret ediyor. 

Analist, İsrail'de Gazze savaşıyla ilgili bağımsız bir inceleme yürütülse UCM'nin böyle bir karar vermek durumunda kalmayacağını savunarak şunları söylüyor: 

Devlet hiçbir şey yapmadı, kafasını kuma gömdü.

Hamas'ın 7 Ekim 2023'teki Aksa Tufanı operasyonuyla patlak veren Gazze savaşında muhalefet kanadı, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu liderliğindeki radikal sağcı koalisyonun kararlarının incelenmesi için defalarca komisyon kurulmasını talep etmişti. Ancak Netanyahu, araştırma komisyonu kurulmasına savaş bitene kadar karşı olduğunu söylemişti. 

İsrail'in ekonomi gazetelerinden Globes'taki analizde UCM kararının, İsrail'in Gazze işgalini eleştirenlerle Tel Aviv'e silah satışının yasaklanmasını isteyenlerin elini güçlendirdiği yorumu paylaşılıyor. 

Haberde, İsrail'in askeri teçhizatının yüzde 30'unun Almanya tarafından gönderildiği hatırlatılıyor. UCM kararının, Berlin hükümetinin İsrail'e silah tedariki konusundaki ısrarcılığının zayıflamasına yol açabileceği değerlendirmesi yapılıyor. 

UCM'nin merkezi Hollanda'nın Lahey şehrinde yer alıyor. Hollanda Dışişleri Bakanı Caspar Veldkamp, mahkemenin tutuklama emrini uygulayacaklarını duyurmuştu. 

Ancak sivil toplum kuruluşları (STK), Hollanda'nın İsrail'e silah gönderen ülkeler arasında yer aldığına dikkat çekerek ambargo talebiyle Lahey'de hükümete karşı dün dava açtı. Mahkeme, talebe ilişkin kararını 13 Aralık'ta açıklayacak.

Diğer yandan Times of Israel, UCM kararından önce de son dönemde İsrail'e silah tedarikinin durdurulması çağrılarının arttığına işaret ediyor. Haberde, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın İsrail'e ambargo talep ettiği mektubu 1 Kasım'da Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği'ne gönderdiği hatırlatılıyor. Ortak mektupta aralarında Rusya ve Çin'in de yer aldığı 52 ülkenin imzası var. 

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da geçen ayki açıklamasında Gazze savaşının sonlandırılması için İsrail'e silah ambargosu çağrısı yapmıştı. Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Macron'a destek verirken, Netanyahu açıklamaya tepki göstermişti. 

İsrail'in en büyük silah tedarikçisi olan ABD, UCM'yi kuran Roma Statüsü'ne taraf değil. ABD Başkanı Joe Biden, UCM kararını "rezalet" diye nitelerken, Netanyahu mahkemeyi "Yahudi düşmanlığıyla" suçlamıştı. İsrail de üye devletler arasında yer almıyor ve UCM'nin yargı yetkisini tanımıyor.

Independent Türkçe, Haaretz, Globes, Times of Israel, AP