Amerikalı diplomat Henry Kissinger hakkında konuşmalar devam ederken ölümü de Güneydoğu Asya'da acı dolu anıları canlandırdı.
Kissinger'ın realpolitik gücü, ABD Başkanları Richard Nixon ve Gerald Ford'un Dışişleri Bakanı olduğu dönemde ortaya çıktı.
Güneydoğu Asya'da milyonlarca kişi, ABD'nin Vietnam Savaşı sırasında Laos ve Kamboçya'nın geniş bölgelerini bombaladığını, saldırıların Kissinger ve Nixon tarafından emredildiğini hatırlıyor.
Altı yaşındayken ailesiyle birlikte Laos'tan kaçan Syra Kulabdara, "Kissinger adını her duyduğumda beynime kan sıçrıyor" diyor.
Bombalama, silahlı hareketleri engellemeye ve Vietnam'dan çekilirken Washington'un elini güçlendirmeye yönelik başarısız bir girişimdi.
Kulabdara, babasının bombalama olayını kendisine "şiddetli yağmur olarak tanımladığını ancak su yerine ateş çıktığını" söylediğini belirtti.
Laos, ABD'nin her sekiz dakikada bir uçak dolusu bombaya eşdeğer olan iki milyon tondan fazla patlayıcı attığı 1964 ile 1973 yılları arasında dünyada en çok bombalanan ülke oldu.
O günden bu yana bu talihsiz ülkede patlamayan mühimmat en az 20.000 kişiyi öldürdü veya yaraladı.
Legacy of War adlı insan hakları örgütünün başkanı KulabdaraYa göre "Laos'taki yaşamı tehdit eden bu sorun, ABD'nin aldığı barbarca kararların doğrudan bir sonucudur ve onun baş mimarlarından biri de Kissinger'dır".
Laos'ta patlamamış bombaların kaldırılmasına yönelik çalışmalar sürüyor.
2006'dan bu yana yaklaşık 47.000 parça patlamamış mühimmatı imha eden Handicap International - Humanitarian and Inclusion'dan Reinier Karabin şöyle konuştu: "Laos, dünyada misket bombasının en çok kirlettiği ülke olmaya devam ediyor. Her gün Laos köylerinin dörtte birinde siviller patlayıcı kalıntıları nedeniyle ölme veya yaralanma riskiyle karşı karşıya kalıyor."
Komşu Kamboçya'da bombalama kampanyası, 1975 ile 1979 yılları arasında yerel bir BM destekli mahkemenin daha sonra soykırım olarak kabul ettiği eylemlerde yaklaşık iki milyon Kamboçyalıyı öldüren Kızıl Kmerler rejiminin yükselişini hızlandırdı.
Eski lider Hun Sen uzun süredir Henry Kissinger'ın savaş suçlarıyla yargılanması yönünde çağrıda bulunuyordu.
Patlamamış mühimmat Kamboçya'nın kırsal kesimlerinde hâlâ yaygın durumda ve son kırk yılda yaklaşık 20 bin kişinin ölümüne neden oluyor.
Kamboçya Mayın Eylem Merkezi Genel Müdürü Heng Ratana Kissinger ile ilgili şunu söyledi: "Güzel ülkemizi ve barışçıl insanlarımızı bombalama ve her şeyi yok etme kararı Kissinger'ın gerçek mirasıdır."
60 yaşındaki Kamboçyalı Sam, 2014 yılında Kratie Eyaletindeki evinden misket bombasını çıkarmaya çalıştıktan sonra kör oldu, şimdi kollarını kullanamıyor. Sam, hissetikleriyle ilgili şöyle konuştu: "Çaresizim. Önceden ona kızgındım ama şimdi o öldü, bu yüzden Budizm'in bir takipçisi olarak onu affediyorum."
Kimilerinin Kissinger'ın Çin'le yakınlaşmasını Pekin'in bölgede hegemonya kurmasının bir yolu olarak gördüğü Vietnam'da bu Amerikalı diplomat karmaşık bir miras bıraktı.
Kissinger, Vietnam Savaşı'nı sona erdiren müzakereler nedeniyle Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldü, ancak çatışma hemen sona ermedi ve Kuzey Vietnamlı mevkidaşı Le Duc Thu ödülü kabul etmeyi reddetti.
Pham Ngoc, Paris Barış Anlaşmaları müzakereleri sırasında Kuzey Vietnam için tercüman olarak görev yaptı ve Kissinger'ı "olağanüstü" bir diplomat olarak tanımlıyor.
88 yaşındaki eski yetkili onunla ilgili şunu söyledi: "O en ikna edici Amerikalı diplomattı."
Vietnam ve Kamboçya hükümetleri, gazetecilerin Kissinger'ın ölümüyle ilgili yorum yapma taleplerine yanıt vermedi.
1965-1973 yılları arasında Hanoi Hava Savunma Bölümü'nde asker olan Tran Quy Tuyen bu Amerikalı diplomatla ilgili şunu söyledi: "O Vietnam halkının çok fazla acı çekmesine katkıda bulundu. Sanırım birçok Vietnamlı onun yıllar önce ölmesi gerektiğini söyleyecektir."
Elon Musk, federal hükümet içinde "israf, dolandırıcılık ve suistimal"i ortaya çıkarma amacıyla DOGE'u yönetirken pek çok toplu işten çıkarma hamlesi yapıldı (AFP)