Afganistan’dan Pakistan Talibanı’nı etkisiz hale getirme teklifi

Afganistan teklife karşılık olarak diplomatik tanınma talep etti.

Pakistan Özel Temsilcisi Asif Durrani, Kabil'de Afganistan Dışişleri Bakanı Emirhan Muttaki ile görüştü.
Pakistan Özel Temsilcisi Asif Durrani, Kabil'de Afganistan Dışişleri Bakanı Emirhan Muttaki ile görüştü.
TT

Afganistan’dan Pakistan Talibanı’nı etkisiz hale getirme teklifi

Pakistan Özel Temsilcisi Asif Durrani, Kabil'de Afganistan Dışişleri Bakanı Emirhan Muttaki ile görüştü.
Pakistan Özel Temsilcisi Asif Durrani, Kabil'de Afganistan Dışişleri Bakanı Emirhan Muttaki ile görüştü.

Afganistan’da yönetimdeki Taliban hareketi, rejiminin Pakistan hükümeti tarafından tamamen diplomatik olarak tanınması karşılığında, Afganistan'da Pakistan Talibanı’ını etkisiz hale getirmeyi teklif etti. Yapılan açıklamayla buna hazır olduğu konusunda Pakistan hükümetini bilgilendirdi.

Söz konusu teklif, Afgan Taliban liderleri tarafından geçtiğimiz birkaç hafta içinde Kabil'de Pakistanlı diplomatlarla yapılan resmi ve gayri resmi görüşmelerde yapıldı.

Fotoğraf Altı: Taliban salı günü Kabil'de 12 Afgan vilayetinden sporcuların katıldığı binicilik yarışmasında geniş güvenlik önlemleri aldı. (EPA)
Taliban salı günü Kabil'de 12 Afgan vilayetinden sporcuların katıldığı binicilik yarışmasında geniş güvenlik önlemleri aldı. (EPA)

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre konuyla ilgili açıklama yapan Pakistanlı yetkili şunları söyledi:

 “Daha fazla görüşme için kapıları kapatmadık. Duruma göre özel elçimiz önümüzdeki haftalarda Kabil'i ziyaret edebilir.”

Fotoğraf Altı: Afgan kız öğrenciler, 25 Mart 2023 Cumartesi günü Kabil'de yeni okul yılının ilk gününde derslerine başladı. (AP)
 Afgan kız öğrenciler, 25 Mart 2023 Cumartesi günü Kabil'de yeni okul yılının ilk gününde derslerine başladı. (AP)

Pakistan’ın Taliban'ın teklifini geçici başbakanın başkanlık edeceği üst düzey bir toplantıda değerlendirmesi bekleniyor. Üst düzey toplantıya Dışişleri Bakanı ve Genelkurmay Başkanı da katılım sağlayacak.

Fotoğraf Altı: Kabil'deki bir açık hava okulunda eğitim alan Afgan kızları. (EPA)
Kabil'deki bir açık hava okulunda eğitim alan Afgan kızları. (EPA)

Pakistan teklife henüz yanıt vermedi. Ancak üst düzey yetkililer Şarku'l Avsat’a Taliban'ın teklifinin Pakistan hükümetinin en üst düzeyinde değerlendirildiğini aktardı.

Yetkili açıklamasında şu ifadeleri kullandı:

“Pakistan ve Afgan Taliban temsilcileri arasında devam eden görüşmelerde, Taliban'ın ya Afganistan'da faaliyet gösteren tüm Pakistan silahlı gruplarını etkisiz hale getirmeye ya da bunların Pakistan'a devredilmesini kolaylaştırmaya hazır olduğu bildirildi.”

Pakistan, Kabil'de tam bir diplomatik varlık sürdürüyor, Taliban da İslamabad'da diplomatik bir misyon yürütüyor. Pakistan hükümeti çeşitli düzeylerde Afgan Taliban rejimine hükümet işlerini yönetme konusunda teknik destek sağlıyor.

Fotoğraf Altı: Nangarhar eyaletinin Budyali köyünde kurulan geçici bir okuldaki Afgan öğrenciler, 19 Mart 2013. (AP)
Nangarhar eyaletinin Budyali köyünde kurulan geçici bir okuldaki Afgan öğrenciler, 19 Mart 2013. (AP)

Uzmanlar, Pakistanlı diplomatların çok taraflı görüşmelerde Taliban rejimi lehine lobi faaliyetleri yürüttüğüne dikkat çekiyor.

Bu bağlamda Afganistan konusunda araştırmalar yürüten bir uzman şy değerlendirmelerde bulundu:

“Pakistanlı diplomatlar, aralarında Çin, Rusya, İran ve ABD'nin de bulunduğu önde gelen ülkeleri Taliban rejiminin tanınmasının genişletilmesi gerektiğine ikna etmeye çalışıyor. Çünkü Taliban'ın düzenli bir hükümete dönüşme sürecini kolaylaştıracak.”

Ancak Pakistan, dünyanın diğer ülkeleri Taliban rejiminden izole kaldığı sürece Taliban'ı tek başına diplomatik olarak tanıma konusunda büyük tereddüt yaşadı. 1996 yılında Taliban, Afganistan'ın iki ana şehri olan Kabil ve Mezar-ı Şerif'in kontrolünü ele geçirdiğinde Pakistan’a Taliban rejimine diplomatik tanınma teklifinde bulundu.  Ancak Rusya, İran ve Çin gibi ülkelerin Kabil'de diplomatik misyonları olmasına rağmen İslam ülkelerinden hiçbiri Taliban'ı tanımaya sıcak yaklaşmadı.



İngiltere, yöneticilerinin DMO generali ile görüştüğü yardım kuruluşu hakkında soruşturma başlattı

İngiltere’de faaliyet gösteren bir hayır kurumunun yetkilileri DMO generali ile görüştü (The Times – DEFA Press)
İngiltere’de faaliyet gösteren bir hayır kurumunun yetkilileri DMO generali ile görüştü (The Times – DEFA Press)
TT

İngiltere, yöneticilerinin DMO generali ile görüştüğü yardım kuruluşu hakkında soruşturma başlattı

İngiltere’de faaliyet gösteren bir hayır kurumunun yetkilileri DMO generali ile görüştü (The Times – DEFA Press)
İngiltere’de faaliyet gösteren bir hayır kurumunun yetkilileri DMO generali ile görüştü (The Times – DEFA Press)

İsa en-Nehari

İngiltere merkezli The Times gazetesi, İngiltere'de faaliyet gösteren ‘Labaik Ya Zahra’ adlı yardım kuruluşunun iki yöneticisi hakkında, Tahran'da İran Devrim Muhafızları Ordusu’ndan (DMO) üst düzey bir komutanla görüşmelerinden dolayı İngiliz makamlarınca soruşturma açıldığını bildirdi.

Tahran’da görüşme

Şarku’l Avsat’ın The Times’tan aktardığı habere göre DMO’nun üst düzey komutanlarından General Macid Haşimi Dana, yardım kuruluşunun Seyyide Ümmü Ferve ve Ali Afi adlı iki yöneticisini ‘kültürel programlar’ düzenlemek üzere geçtiğimiz yıl Londra'dan Tahran'a yaptıkları ziyaret sırasında ağırladı.

Fotoğraflarda söz konusu iki kişinin İran Silahlı Kuvvetleri’nin resmi haber ajansı DEFA Press’i yöneten İranlı generalle buluştukları görülürken bir fotoğrafta da 2020 yılında bir ABD saldırısında öldürülen ve Ortadoğu'daki terör operasyonlarına karıştığı için İngiliz hükümeti tarafından yaptırım uygulanan Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani'nin fotoğrafının önünde durdukları görülüyor.

dfgrtyh
Yardım kuruluşu yetkilileri, Kasım Süleymani'nin fotoğrafı önünde objektiflere poz verirken (DEFA Press)

Ümmü Ferve ve Afi, İngiltere'de faaliyet gösteren ‘Labaik Ya Zahra’ adlı yardım kuruluşunun amacının İslam inancını ve kadın haklarını teşvik ederek ‘insanlığa yardım etmek’ olduğunu iddia eden bir kuruluşu yönetiyor. Yardım kuruluşunun internet sitesine göre kuruluş gösteriler, seminerler, meclisler, kamplar ve dini geziler gibi çeşitli faaliyetler yürütüyor.

DEFA Press'e röportaj veren Labaik Ya Zahra Sekreteri Ümmü Ferve, “Labaik Ya Zahra’da yaptığımız ve yapmakta olduğumuz her şey İmam Humeyni'nin görüşü çerçevesindedir” ifadelerini kullandı.

Şüpheli iş birliği anlaşması

DEFA Press, Ümmü Ferve’nin ‘İslam Devrimi'nin fikir ve söylemlerini uluslararası düzeyde yaymak’ için ajansla iş birliği yapmak üzere bir mutabakat zaptı imzaladığını bildirdi, ancak Ümmü Ferve, herhangi bir anlaşmadığını belirterek, haber ajansının ziyaretin içeriğini yanlış yansıttığını iddia etti.

Ümmü Ferve, röportajda İranlı mollaların (din adamlarının) ‘yanlış anlaşıldığına’ inandıkları konuları ‘açıklığa kavuşturmak’ için kullandıkları bir kavram olan ve ‘Cihad-ı Tebyin’ (açıklama cihadı) olarak bilinen İran'ın Batı'ya karşı yürüttüğü yumuşak güç kullanımı çerçevesindeki çabalarına işaret ederek Süleymani'nin ölümünden duyduğu üzüntüyü dile getirerek “İntikamı alınacak ve zalimlerin egemenliği sona erecek” dedi.

Ümmü Ferve, daha sonra İngiliz gazetesine yaptığı açıklamada, ziyaretinin ‘spontane’ geliştiğini ve yerel bir rehber tarafından organize edildiğini, görüştüğü yetkililerin kimlikleri hakkında önceden bilgisi olmadığını söyledi. Cihad-ı Tebyin’in şiddet içermeyen, manevi bir kavram olduğunu ve yardım kuruluşunun İngiliz yasalarını çiğnemediğini söyledi.

Resmi soruşturma başlatıldı

Tartışmalı görüşme, İran rejimiyle bağlantılı olduğundan şüphelenilen 30'dan fazla İngiltere merkezli kuruluşa yönelik izleme ve gözetleme kampanyası çerçevesinde ABD merkezli United Against Nuclear Iran (UANI) adlı kar amacı gütmeyen bir savunuculuk örgütü tarafından ortaya çıkarıldı.

İngiltere’nin eski İçişleri Bakanı Suella Braverman, olayı ‘ciddi bir uyarı’ olarak nitelendirdi. İngiliz hükümetine DMO’yu terör örgütü olarak sınıflandırması çağrısında bulunan Braverman, “İran, İngiltere’nin düşmanıdır. Yardım Komisyonu’nun bu dehşet verici olayı tam olarak soruşturması gerekiyor” ifadelerini kullandı.

Beş yetkilisi ve 54 gönüllüsü olan Labaik Ya Zahra, İngiltere genelinde faaliyet gösteriyor. İngiltere Yardım Komisyonu, yardım kuruluşunun geçtiğimiz yıl İran'da düzenlenen yıllık bir konferansta rejimle bağlantılı radikal isimleri ağırladığına dair bilgilerin ardından kuruluşun faaliyetlerini soruşturmaya başladı.

İngiltere ve Galler Hayır Kurumları Komisyonu, hayır kurumları ile radikalizm veya terörizm arasında bağlantı olduğuna dair iddiaları çok ciddiye aldığını vurgulayarak, kanıt bulunması halinde vakaları uzman makamlara havale etmek de dahil olmak üzere çeşitli düzeylerde harekete geçeceğini açıkladı.

İngiltere yasaları, hayır kurumlarının ‘terörizmi destekleyen veya radikal ideolojileri teşvik edebilecek kişi ya da  kuruluşlarla iş birliği yapmasının’ yanı sıra yardım kuruluşu yetkililerinin, kuruluşun itibarına zarar verebilecek yahut hayırseverliğe gölge düşürebilecek herhangi bir faaliyette bulunmasını yasaklıyor.