Sudanlı çocuklar, yerinden edilme yolculuğu sırasında terör ve şiddet sahnelerinin yanı sıra, çatışmaların tırmanması ve karşılıklı bombalamaların ardından kanlı olaylara maruz kalmalarından dolayı Hartum savaşının bıraktığı trajedinin bir parçası haline geldi.
Bu travma, çatışma yerinden kaçtıktan sonra bile hayatlarını etkilemeye devam ediyor.
Ülkedeki savaş atmosferi çocukların ruh dünyalarına yansıdı ve onları içinde yaşadıkları gerçekliğin bir parçası olarak savaş oyunlarına yöneltti.
Çocukların davranış ve tutumlarındaki dönüşümler, oynadıkları oyunlar aracılığıyla izlenebiliyor.
Plastik ve kâğıt uçaklardan yapılmış makineli tüfeklerle savaşıyorlar
Son dönemde plastik tabanca, mantar tabancası gibi silahlı çatışmayla ilgili oyuncaklar ortaya çıktı.
Sonbaharda çocuklar kilden silah ve tank yapıyorlardı.
Çatışma oyununda bazıları iki gruba ayrılıyor ve plastik ve kâğıt uçaklardan yapılmış makineli tüfeklerle savaşıyorlar.
Bazı güvenli eyaletlerdeki yerinden edilmiş insanlara yönelik barınma merkezlerinde düzenlenen güzel sanatlar sergileri, çocukların silah, savaş uçakları ve şiddet sahneleri çizme eğiliminde olduğunu gösteriyor.
Çocuklardaki bu zihinsel imajı değiştirmek için ailelere büyük bir sorumluluk düşüyor.
"Patlamaları taklit etmek için mermi ve bombaların seslerini taklit ediyorlar"
İki çocuk annesi Tamadur Muhammed Ahmed, savaşın çocukları ve yaşam tarzlarını büyük ölçüde etkilediğini, özellikle de tanık oldukları acı verici durumların ardından, ev işlerini yapma ve hatta yerinden edilmiş kişilerin yerleştikleri güvenli bölgelerde akranlarıyla sosyal ilişkiler kurmalarını engellediğini belirtti.
Ahmed, konuyla ilgili şunları söyledi:
Çocuklarım çok uysaldı ama ailemiz Hartum Eyaleti'nden sürüldükten sonra şiddete başvurmaya, kavga etmeye başladılar, hatta evdeki eşyaları bile parçaladılar. Mahalle çocuklarıyla en sevdikleri oyunların su tabancası ve uçurtma olduğunu fark ettim. Patlamaları taklit etmek için mermilerin ve patlayan bombaların seslerini taklit ediyorlar. Bu gerçeğin, çocukların kalplerinde ve hislerinde taşıdıkları sorunların tedavi edilmemesi tehlikesi ve gelecekte onları etkilemesi riski var. Psikolojik travma zamanla iyileşmez, tam tersine stabil hale getirir ve zaman onu besler.
"Güvenli ortam yaratan alternatif aktivite ve etkinlikler düzenlenmeli"
Psikiyatrist Sıddık Hasan da çocuklar arasında büyüyen savaş oyunları fenomeni konusunda şu uyarıda bulundu:
Bu oyunlar şiddeti ve kavgayı teşvik ediyor ve aileler ve çocuklarla ilgili kurumlar tarafından derhal ele alınması gereken bir dizi olumsuz kavramı açıkça ortaya koyuyor. Savaş sonrası dönemdeki çocuk oyunları, çocukların savaş bölgelerindeki acı olaylara eşlik eden patlama ve top sesleri vb. sahneleri anılarında yakaladıkları ifade biçimlerinden biridir. Çocuklar çabuk öğrenir ve olaylara tepki verirler. Bu nedenle çocukların korkunç sahneleri aşmalarına yardımcı olunmalı, savaş oyunları oynamaları engellenmeli, onlara psikolojik destek sağlanmalı, moral olarak motive edilmelidir.
Psikiyatrist Hasan'a göre çözüm, çocukların fikirlerini ifade etmelerine, yaratıcı yetenek ve becerilerini geliştirmelerine yardımcı olmak amacıyla plastik sanatlar, tiyatro, drama ve şarkı söyleme başta olmak üzere çocuklar için güvenli bir ortam yaratan alternatif aktivite ve etkinlikler düzenlemekte yatıyor.
DAHA FAZLA OKU
"Savaş oyunlarına yönelmeleri psikolojik ve sosyal durumun yansıması"
Çocukların savaş oyunlarına başvurmasının, günümüzdeki psikolojik ve sosyal durumun bir yansıması olduğunu belirten Sosyolog Nezir el-Fatih de şu yorumda bulundu:
Çocuklar, savaş taklidi yoluyla savaşla ilgili faaliyetlere ilgi duymaktadır. Silah ve su tabancaları çocukta saldırganlık ve şiddeti geliştiren tehlikeli göstergelerdir. Bu nedenle çocuklar, saldırganlık ve şiddeti geliştiren tehlikeli göstergeler olan silah ve su tabancalarının kullanımı yoluyla savaşı taklit eden faaliyetlere ilgi duyuyor.
Sosyolog Fatih, "Savaş oyunlarının çocuklara yönelik olası tehlikeleri konusunda bilinçlendirme ve eğitim vermede ailelerin rolü, yapıcı diyalog kullanarak, fikirlerini dinleyerek, tehdit ve cezadan kaçınarak, bilgi ve birikimlerini zenginleştirecek oyunları teşvik ederek onlara güvenin ön planda olduğu bir ortam oluşturması için önemlidir. Çocuğa birçok fiziksel aktivite yapması için belirli bir zaman ayrılması gerekiyor çünkü bunlar onun zihnini açıyor, algısını geliştiriyor ve aşırı coşkusunun azalmasına, dolayısıyla içindeki şiddet arzusunun sönmesine katkı sağlıyor" ifadelerini kullandı.
Bakım ve koruma
Son resmi nüfus sayımına göre Sudan'ın 45 milyonu aşkın nüfusunun yüzde 40'ından fazlasını çocuklar oluşturuyor.
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), eğitim hizmetleri ve psikososyal destek sağlamak amacıyla Sudan'ın çeşitli eyaletlerinde 700'den fazla çocuk dostu alan kurmuş ve bu alanlardan 500 binden fazla çocuk yararlandı.
UNICEF bu alanlar aracılığıyla yerinden edilmiş kişiler, savaştan kaçanlar ve yerel topluluklar için insan onuruna yakışır geçim koşullarının tüm yönlerini kapsayan bütünsel bir yaklaşım uyguluyor.
Independent Arabia - Independent Türkçe
Filistinli aktivist Mahmud Halil, ABD'nin New York şehrindeki evinde, 2 Temmuz 2025 (Reuters)