Daily Mirror'ın sahibi, Prens Harry'ye 140 bin 600 sterlin tazminat ödemeye mahkum edildi
İngiltere'de Yüksek Mahkeme, Prens Harry'nin, "telefon dinleme ve yasa dışı yollarla özel bilgi toplama" suçuyla dava açtığı Daily Mirror'ın sahibi Mirror Group Newspapers'ı (MGN), Prens'e 140 bin 600 sterlin tazminat ödemeye mahkum etti
İngiliz Prensi Harry Londra'daki Yüksek Mahkeme binasını terk etti (Reuters)
Daily Mirror'ın sahibi, Prens Harry'ye 140 bin 600 sterlin tazminat ödemeye mahkum edildi
İngiliz Prensi Harry Londra'daki Yüksek Mahkeme binasını terk etti (Reuters)
Sussex Dükü Prens Harry'nin, MGN hakkında açtığı davanın karar duruşması, Yüksek Mahkemede yapıldı.
Mahkeme, 2003-2009 yıllarında Prens Harry'nin telefonunun MGN tarafından hedef alındığı ve kişisel bilgilerinin elde edildiğini açıkladı.
MGN'nin 2006-2011 yıllarında başka isimlerin de telefonlarını dinlediği belirtilerek Prens Harry'yle ilgili 33 örnek haberden 15'inin dinleme ve yasa dışı yollarla özel bilgileri elde etme yöntemiyle hazırlandığına hükmedildi.
Yüksek Mahkeme Hakimi Timothy Fancourt, karara ilişkin yaptığı açıklamada, dönemin Daily Mirror Editörü Piers Morgan'ın ve üst yöneticisi Sly Bailey'in, telefon dinlemeden haberdar olduğunu da aktardı.
Fancourt, Bailey'in yaşananları görmezden geldiğini, Morgan ise dinlemelere dahil olduğunu kaydetti.
Prens Harry'nin MGN'nin eylemlerinin kurbanı olduğuna hükmeden Fancourt, MGN'yi, Sussex Dükü'ne 140 bin 600 sterlin (yaklaşık 5,3 milyon lira) tazminat ödemeye mahkum etti.
Kararın ardından MGN ve Prens Harry açıklamalarda bulundu.
Mayıstaki duruşmada, söz konusu iddialar nedeniyle özür dileyen MGN'den yapılan açıklamada, geçmişte yapılan hatalardan ötürü verilen cezanın kabul edildiği belirtildi.
Açıklamada, "Tarihi hataların yapıldığı yerde biz de kayıtsız şartsız özür diler, tüm sorumluluğu yüklenir ve uygun görülen tazminatı öderiz." ifadesi yer aldı.
Prens Harry ise yazılı açıklama yaparak "Bu, sadece bir telefon dinleme değil yalnızca mahkemenin ortaya çıkarabileceği, gizleme ve delilleri yok etmenin takip ettiği sistematik ve yasa dışı bir davranış." değerlendirmesinde bulundu.
Tüm seviyede MGN yöneticilerinin, yasa dışı uygulamalardan haberdar olduğunu kaydeden Prens Harry, davayı açtığı günden bu yana kendisinin ve Kraliyet ailesiyle ilgili iftira haberlerinin yapıldığını kaydetti.
Davayı kazandığı için mutlu olduğunu belirten Prens Harry, "Bana ejderhaları öldürmenin beni yakacağı söylendi. Ancak bugünkü zaferin, özgür ve dürüst bir basın için gerekeni yapmanın önemi göz önüne alındığında, bu, ödenmeye değer bir bedel. Görevimiz devam ediyor." ifadelerini kullandı.
"Ağır mahremiyet ihlallerine" uğradıkları için dava açmışlardı
Prens Harry, MGN dışında ülkedeki diğer medya kuruluşlarına da "mahremiyeti ihlal" davası açmıştı.
Bunlardan Daily Mail'in sahibi Associated Newspapers Limited'e (ANL) yönelik davada, şikayetçiler arasında Prens Harry'nin yanı sıra Elizabeth Hurley, Sadie Frost, Elton John ve David Furnish gibi isimler yer alıyor.
Davacılar, ANL'nin işlediği iddia edilen "menfur suç eylemleri" sonucunda "ağır mahremiyet ihlallerine" uğradıklarını, özel bilgilerinin kötüye kullanıldığını savunuyor.
Sussex Dükü Prens Harry, daha önce de The Mail On Sunday gazetesine iftira davası açmış ve Temmuz 2022'de davayı kazanmıştı.
Prens Harry, The Sun'a da mahremiyet ihlali davası açarken avukatı Sherborne, aynı dava kapsamında Galler Prensi William'ın The Sun'ın bağlı olduğu News Group Newspapers (NGN) şirketinden yüklü miktarda para alarak uzlaşma yoluna gittiğini iddia etmişti.
Kuzey Kore'de izolasyon turizmi: Terk edilmiş tatil köyleri ve sıkı denetimhttps://turkish.aawsat.com/d%C3%BCnya/5176062-kuzey-korede-izolasyon-turizmi-terk-edilmi%C5%9F-tatil-k%C3%B6yleri-ve-s%C4%B1k%C4%B1-denetim
Kuzey Kore'de izolasyon turizmi: Terk edilmiş tatil köyleri ve sıkı denetim
Mümkün olan ile yasak olan arasında Kuzey Kore'de tatil nasıl geçer? (AFP)
Kuzey Kore’de 20 bin ziyaretçi kapasiteli bir tatil beldesinde, turizm sezonu sadece 15 konukla açıldı. Zaten böyle bir senaryo da ancak Kuzey Kore gibi bir ülkede yaşanabilirdi.
Rus turist Anastasia Samsonova, terk edilmiş gibi görünen bu tatil beldesini dolaştı. Yiyecek bol, güneş severler için yüzlerce şezlong kumların üzerine dizilmiş, ama kimse gelmiyor. Kuzey Kore'de turizm sezonu geniş alanlara rağmen çok az sayıda insanla geçiyor.
Kuzey Kore lideri Kim Jong-un, bundan iki ay önce Japonya Denizi'ne bakan Wonsan bölgesinde lüks tatil köyü Kalma’nın açılışına bizzat katıldı. Törende hem tatil köyünün açılışını hem de izolasyon ve yoksulluktan yıpranmış bir ülke için umut vaat eden turizm projesini kutlamak için havai fişekler ve müzik kullanıldı. Ancak otellerin ve restoranların ziyaretçilere kapılarını açma zamanı geldiğinde, Pyongyang, 5 yıl boyunca kapalı tuttuğu sınırlarını açtıktan sonra turistlerin ülkeye girişine yönelik kısıtlamaları yeniden sıkılaştırdı.
Kim Jong-un, Wonsan bölgesinde bir turizm tesisinin açılışı sırasında (KCNA)
Kuzey Kore'nin kapıları sadece Rus turistlere açıldı. Ruslar, yasağın kaldırılmasından sonra ülkeye giren ilk turistler oldular. Kuzey Kore'nin Avrupa'dan da ziyaretçileri kabul etmesi gerekiyordu, ancak yasak nedeni açıklanmadan kısa süre içinde yeniden yürürlüğe girdi.
Pyongyang'a herkes girebilir mi?
Kuzey Kore, birçok kişi için en çok tercih edilen seyahat destinasyonları arasında yer almayabilir, ama bazıları merak ve haritada en gizemli ve izole ülke olan bu ülkeyi keşfetme arzusuyla burayı ziyaret etmeyi düşünebilir. Peki, hangi ülkelerin vatandaşları bu ülkeye giriş yapma hakkına sahip?
Gazeteciler ve Güney Kore vatandaşları dışında herkesin Kuzey Kore'ye seyahat etme hakkı var. ABD vatandaşlarının ülkeye girişleri Kuzey Kore tarafınca yasaklanmamış olsa da kendi ülkelerinin yetkilileri onların güvenliğinden endişe duydukları için Kuzey Kore’ye gitmelerini yasaklıyor.
Kuzey Kore sahillerinde yeni bir deniz turizmi tesisi (KCNA)
BBC'ye göre koronavirüs (Kovid-19) salgını öncesinde, her yıl 350 bin turist Kuzey Kore'ye giriyordu ve bunların yüzde 90'ı Çinliydi. Böylece Çinliler ülkedeki turizm faaliyetlerinde başı çekiyordu, Avrupalılar ve Amerikalılar ise yıllık 5 bin ziyaretçiyi geçmeyen bir azınlık oluşturuyordu.
Ancak Kuzey Kore’nin sınırları şu an sadece ülkenin siyasi, askeri ve ekonomik alanda en önemli müttefiki olan Rusya vatandaşlarına açık.
Mavi vize kağıdı
Bir Arap ülkesi vatandaşının benzersiz bir macera yaşamak için Kuzey Kore'ye seyahat etmek istemesi halinde önce vize alması gerekiyor. Ancak Pyongyang yetkilileri şu anda vize vermiyor. Yine de bu yasak her an kaldırılabilir.
Pyongyang metro istasyonunda fotoğraf çeken bir turist (AFP)
Devletin yabancı ziyaretçilere uyguladığı kısıtlamalar çok katı olduğundan ve turizm sektörünü demir yumrukla kontrol ettiğinden, böyle bir seyahat bağımsız olarak planlanamaz. Vize işlemlerinden başlayarak, uçak bileti ve otel odası rezervasyonuna ve ülke içindeki turistik gezilere kadar her şey, resmi makamların bir kolu olan lisanslı bir acente tarafından yürütülüyor. Kuzey Kore’ye seyahat etmek isteyenlerin, vize işlemlerini yürüten ajansla iletişime geçmesi gerekiyor. Vize, pasaporttan ayrı, mavi renkli bir belge şeklinde veriliyor.
Rusya ve Çin dışında bir seçenek yok
Pyongyang Uluslararası Havalimanı'na iniş iznine sadece Kuzey Kore'nin havayolları şirketi olan Air Koryo sahip. Ancak Çin havayolu şirketleri için bazı istisnalar söz konusu. Pyongyang'a hava yoluyla ulaşım yalnızca Çin ya da Rusya üzerinden mümkün ve Kuzey Kore'yi dünyaya sadece bu iki ülke bağlıyor.
Kuzey Kore'ye seyahat edenler için özel turist vizesi (Wikipedia)
Air Koryo havayolu şirketinin internet sitesine göre Rusya'nın Vladivostok kentinden Pyongyang'a uçuş ücreti 265 ABD doları, Pekin'den ise 245 ABD doları olarak fiyatlandırılıyor.
Pyongyang Uluslararası Havalimanı'na sadece Rusya veya Çin'den gelen uçaklar iniş yapabilir (Reuters)
Telefonlar denetlenirken internet yok
Turistlerin Pyongyang Uluslararası Havalimanı'na iner inmez, resmi makamlara isimlerini kaydettirmeleri gerekiyor. Gümrük görevlileri tarafından kontrol edildikten sonra cep telefonlarını yanlarında tutabilirler, ancak yabancı hatlar Kuzey Kore içinde çalışmıyor. Bunun yerine, yalnızca uluslararası aramalar yapılabilen yerel ‘Koryolink’ kartı satın alınabilir. Yerel iletişim ve internet erişimi ise turistlere açık değil.
Peki Kuzey Kore'deki oteller nasıl?
Turistler otelleri bile kendileri seçemezler, bu işlem seyahatleri düzenleyen resmi acenteler aracılığıyla yapılır. Otel seçenekleri çok sınırlı ve çoğu Pyongyang'da bulunuyor. Bunlar arasında ‘Yangakdo’ ve ‘Koryo’ adlı oteller ön plana çıkıyor.
Pyongyang'daki Yangakdo Oteli'nin lobisinden bir kare (Otelin internet sitesi)
Kuzey Kore'yi 8 kez ziyaret eden bir Avustralyalı vatandaş tarafından hazırlanan ve 2020 yılında yayınlanan ‘Pyongyang Otelleri’ adlı kitaba göre ülkedeki oteller dünyanın başka hiçbir yerindeki otellere benzemiyor. Bu oteller, büyüklükleri, renkli dekorları, restoranları, kafeleri ve karaoke salonlarıyla dikkati çekiyor. Öte yandan, Kuzey Kore'deki otellerde internet yok ve koridorlarda ve lobide çalan müzikler, lider Kim Jong-un'u öven milli marşlardan ibaret.
Sıkı denetim altında turist kafile turları
Hiçbir turist otelden tek başına çıkamaz, ziyaret edilmesine izin verilen yerleri belirleme yetkisine sahip tur rehberi tarafından yönetilen bir kafileyle gezmek zorundalar. Turist alışveriş yapmak isterse bile sadece yabancı ziyaretçilere ayrılmış mağazalara gidebilir. Çünkü herhangi bir mağazaya rastgele girmesi yasak.
Ryogyeong, Pyongyang'ın en ünlü ve en ilginç tasarımlı otellerinden biri (Instagram)
Yerel halkla iletişim ise gezi organizatörleri tarafından yakından takip ediliyor. Zira izin alınmadan Kuzey Koreli vatandaşlarla konuşmak casusluk olarak nitelendiriliyor.
Aynı durum fotoğraf çekmek için de geçerli. Rehberin izni olmadan hiçbir fotoğraf çekilemez. Çekilebilecek fotoğraflar belirli turistik yerlerle sınırlandırılmış durumda. Askeri yerlerin, yoksulluğun ve inşaat alanlarının fotoğraflarının çekilmesi kesinlikle yasak.
Kuzey Kore'deki turistik yerler
Kuzey Kore, aralık ve şubat ayları arasında karla kaplı dağlarında bulunan kayak merkezleriyle ünlü. Kim Jong-un, iktidara geldiğinden beri, ülkedeki refah imajını güçlendirmek için eğlence kompleksleri ve dev su parkları inşa etmeye özen gösteriyor.
Koronavirüs salgını nedeniyle sınırlar kapatılmadan önce Kuzey Kore'de bir grup turist (AFP)
Turistlerin ziyaretine açık yerler listesinde, çekici tasarımı ve gelişmiş mimarisiyle Pyongyang metro istasyonu ve Kuzey Kore'nin merhum liderleri Kim Il-sung ve Kim Jong-il'in 20 metre yüksekliğindeki iki heykelini bir araya getiren ve Mansu Tepesi'nde bulunan Büyük Mansudae Anıtı yer alıyor. Listeye, Kim Il-sung'un hükümdarlığı sırasında benimsediği Juché ideolojisinden esinlenerek Taedong Nehri kıyısında inşa edilen Juché Kulesi de eklenebilir. Turistler, ünlü askeri geçit törenlerinin yapıldığı geniş Kim Il-sung Meydanı'nı da yakından görebilirler.
Büyük Mansudae Anıtı, Kuzey Kore'nin en önemli turistik yerlerinden biri (Reuters)
Başkent dışında ise Baekdu ve Komgang dağları, muhteşem doğalarıyla başlıca turistik yerler arasında sayılıyor.
Kuzey Kore'de ne yenir?
Kuzey Kore ziyaretinde yemekler önemli bir yer tutuyor, ancak en ünlü yemekler Arapların damak tadına oldukça yabancı.
Naengmyeon listenin başında yer alıyor. Bu yemek, buğday ve patatesten yapılan erişteye sığır eti suyu eklenerek, et, salatalık, yumurta ve turp parçalarıyla süslenerek hazırlanıyor. Soğuk olarak servis edilen naengmyeona genellikle buz küpleri ekleniyor.
Naengmyeon Kuzey Kore'nin en ünlü yemeklerinden biri (Wikipedia)
Kuzey Kore'nin ulusal yemeği olan Kimchi’de ana malzeme olarak lahana bulunuyor ve kırmızı biber tozu, turp, sarımsak ve zencefille tatlandırılıyor.
Kuzey Kore'nin ünlü yemeklerinden biri olan ise bibimbap, pirinç, sebze, kıyma, biber tozu, soya sosu ve yumurtanın karışımından oluşuyor.
