عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

Devrim Muhafızları komutanlarından Musevi'yi kim, neden öldürdü?

İsrail, Musevi'nin ölümüyle ilgisini ne doğruladı ne de yalanladı

Musevi'nin ölümünün ardından Kasım Süleymani ile çekilen bir fotoğrafı paylaşıldı (Reuters)
Musevi'nin ölümünün ardından Kasım Süleymani ile çekilen bir fotoğrafı paylaşıldı (Reuters)
TT
TT

Devrim Muhafızları komutanlarından Musevi'yi kim, neden öldürdü?

Musevi'nin ölümünün ardından Kasım Süleymani ile çekilen bir fotoğrafı paylaşıldı (Reuters)
Musevi'nin ölümünün ardından Kasım Süleymani ile çekilen bir fotoğrafı paylaşıldı (Reuters)

İran Devrim Muhafızları'nın üst düzey komutanlarından Seyid Rıza Musevi, pazartesi günü Suriye'de düzenlenen bir hava saldırısında öldürüldü.

Musevi'nin öldürülmesi, Ocak 2020'da ABD'nin drone saldırısıyla öldürülen Devrim Muhafızları komutanı Kasım Süleymani'ye yönelik suikastı hatırlattı.

İran devlet medyası, Süleymani'ye yakın isimlerden biri olduğu belirtilen Musevi'nin, Devrim Muhafızları'nın Suriye'deki en eski komutanlarından biri olduğuna dikkat çekti.

Riyad merkezli Uluslararası İran Çalışmaları Merkezi'ne başkanlık eden Dr. Muhammed el-Sulami, Arap News'e yaptığı açıklamada, "Musevi'nin ikinci Kasım Süleymani olduğunu söyleyebilirim. Herkesi tanıyordu ve sahadaki kişilerle iyi ilişkileri vardı. Dolayısıyla bu İran için büyük bir kayıp ve İran güçlerinin Suriye'deki varlığını azaltmak isteyenler için büyük bir başarı" diye konuştu.

Sulami, Musevi'nin Suriye sahasının gerçekliğiyle ilgili en çok bilgi sahibi olan kişi olduğunu aktardı.

İran'ın Suriye Büyükelçisi, Musevi'nin diplomat sıfatıyla elçilikte çalıştığını ve Şam'ın güneyindeki bir kasabada İsrail'in füze saldırısıyla öldürüldüğünü söyledi.

İran Devrim Muhafızları'na yakın kaynaklar ise Musevi'nin tuğgeneral rütbesinde olduğunu, yaklaşık 30 yıldır Suriye'de yaşadığını ve Suriye Savunma Bakanlığı'nda bir ofisi olduğunu bildirdi.

İsrail ise Musevi'nin ölümüyle ilgisini ne doğruladı ne de yalanladı.

Sulami, Seyid Rıza Musevi'nin Suriye'deki öneminin istihbarat servisleri tarafından öğrenilmesinin sürpriz olmadığını söyledi.

Sulami konuyla ilgili şöyle konuştu:

Birleşik Krallık, ABD ve daha önemlisi İsrail'in istihbarat teşkilatları, bu tip insanların Suriye'deki önemini çok iyi biliyor. Bu kişiler göze batmamaya ve çok sakin bir hayat sürmeye çalışsalar bile. Birçok istihbarat örgütünün sahada kendi kaynağı var. Suriye'de gizlilik yok ve Musevi en az 30 yıldır orada. Orada Devrim Muhafızları'yla ve Afganistan, Irak ve Pakistan gibi ülkelerden gelen gruplarla irtibattaydı.

Sulami, Musevi'nin öldürülmesinin Suriye'deki İran destekli gruplar içinde kopuşlara neden olabileceğine dikkat çekti.

Bağımsız Ortadoğu analisti Kyle Orton, "Musevi eğer İsrail tarafından öldürüldüyse, bu durum daha önce sadece Devrim Muhafızları'nın altyapısını hedef alan ülke için büyük bir değişim" diye konuştu.

Musevi'nin ölümünün Suriye'deki İran varlığını nasıl etkileyeceğini değerlendiren Orton, "İranlılar, Suriye'de 10 yıldan uzun süredir çok yoğun şekilde İslami devrim modelini uyguluyor. Musevi'nin kişisel varlığı bunu tasdik etse de bu program bundan uzun süredir uygulanıyor" dedi.

Independent Türkçe

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Mücteba Hamaney, babasının izinden giden dini lider Ali Hamaney’in oğlu

Orta düzey bir din adamı olan Mücteba Hamaney, Kum'daki muhafazakâr din adamlarından eğitim aldı (Reuters)
Orta düzey bir din adamı olan Mücteba Hamaney, Kum'daki muhafazakâr din adamlarından eğitim aldı (Reuters)
TT
TT

Mücteba Hamaney, babasının izinden giden dini lider Ali Hamaney’in oğlu

Orta düzey bir din adamı olan Mücteba Hamaney, Kum'daki muhafazakâr din adamlarından eğitim aldı (Reuters)
Orta düzey bir din adamı olan Mücteba Hamaney, Kum'daki muhafazakâr din adamlarından eğitim aldı (Reuters)

İran’ın Dini Lideri (Rehber)Ayetullah Ali Hamaney'in oğlu olan Mücteba Hamaney, babasının başkanlık ettiği dini kurumlarda en etkili şahsiyetlerden biri ve ülkenin liderliğini devralması muhtemel adaylar arasında gösteriliyor.

Orta düzey bir din adamı olan Mücteba, Kum'daki muhafazakâr din adamlarından eğitim aldı. Hamaney'in 1989 yılından beri liderliğini yaptığı, İran'ı korumakla görevli Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) ile yakın ilişkileri olan muhafazakâr bir isim.

Huccetu’l-İslam unvanına sahip olan Mücteba (55), İran hükümetinde hiçbir resmi görevde bulunmadı. İranlı gözlemcilere göre babasının muhafızı olarak perde arkasında nüfuzunu kullandı.1979'da ABD destekli Şah'ı deviren bir ülkede, aile siyasetine herhangi bir atıfta bulunulmasını reddeden eleştirmenler ve Hamaney'in kendisinin aile veraseti fikrine karşı olduğunu ifade etmesi nedeniyle, rolü İran içinde tartışmalara neden oldu.

ABD yaptırımları

ABD Hazine Bakanlığı, 2019 yılında Mücteba Hameney’i yaptırımlar uygulanan kişiler listesine ekledi ve onun, babasının ofisinde çalıştığı dönem dışında hiçbir zaman seçilmediği veya atanmadığı halde resmi olarak en üst düzey isim olduğunu vurguladı.

Bakanlığın internet sitesinde, Hamaney'in bazı sorumluluklarını, DMO’nun yurtdışı kolu Kudüs Gücü ve Besic Güçleri komutanlarıyla yakın iş birliği içinde çalıştığı belirtilen Mücteba'ya devrettiği bildirildi.

Kaynaklar, 20 yıl boyunca Devrim Muhafızları ile yakın ilişkiler kurduğunu ve bu sayede siyasi ve güvenlik kurumlarında ilave nüfuz kazandığını belirtti. Mücteba, 2009 yılından bu yana, özellikle 2022 yılında ülkedeki katı kıyafet kurallarını ihlal ettiği iddiasıyla gözaltına alınan bir genç kızın polis nezaretindeyken ölmesi üzerine İran'ın dört bir yanında başlayan ayaklanmalar sırasında, protestocuların öfkesinin hedefi olmuştu.

Mücteba, rejimi destekleyen toplantılarda boy gösterdi, ancak kalabalığın önünde nadiren konuştu. 2024 yılında, Kum'da verdiği İslam hukuku derslerini askıya aldığını duyurduğu birçok kez paylaşılırken, bu açıklamanın nedenleri hakkında spekülasyonlar başladı.

Dini niteliklerin eksikliği

Babasına çok benzeyen Mücteba, siyah takke takıyor, bu da onun seyyidlerden olduğunu, yani ailesinin Hz. Muhammed'in soyundan geldiğini gösteriyor. Mücteba’yı eleştirenler, onun en yüksek liderlik pozisyonu için gerekli dini niteliklerden yoksun olduğunu söylüyorlar, çünkü Huccetu’l-İslam rütbesi, babasının ve İran İslam Cumhuriyeti'nin kurucusu Ruhullah Humeyni'nin ulaştığı Ayetullah rütbesinden daha düşük bir rütbedir.

Liderliğe giden yol

2007 yılında yazılan ve WikiLeaks tarafından yayınlanan bir Amerikan diplomatik telgrafında, üç İranlı kaynağın Mücteba'yı Hamaney'e ulaşmanın yolu olarak tanımladığı ve Mücteba'nın Batı ile iş birliğini tercih eden ve eski cumhurbaşkanları Muhammed Hatemi ve Hasan Ruhani gibi isimlerin temsil ettiği İranlı reformistlere karşı çıktığı belirtildi. Mücteba Hamaney’in 2005 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde muhafazakâr aday Mahmud Ahmedinejad'ın ani yükselişinin arkasında olduğu düşünülüyordu. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı analize göre 2005 seçimlerinde aday olan reformist din adamı Mehdi Kerrubi, o dönemde Hamaney'e bir mektup yazarak Mücteba’nın Ahmedinejad'ı desteklediğini iddia etti, ancak Hamaney bu iddiayı reddetti.

frgtyhu7
İran Dini Lideri Ali Hamaney (Reuters)

Mücteba, 2009 yılında yeniden aday olan ve tartışmalı seçimlerde ikinci kez göreve gelen Ahmedinejad’ı bir kez daha destekledi. Seçim sonuçlarının duyurulmasıyla hükümet karşıtı protestolar başladı. Protesto gösterileri, Besic ve diğer güvenlik güçleri tarafından şiddetle bastırıldı.

Bir diğer detay olarak Mücteba’nın eşi, eski parlamento başkanı ve en önde gelen muhafazakârlardan biri olan Gulam Ali Haddad Adil'in kızıdır.

Mücteba Hameney, 1969 yılında Meşhed şehrinde doğdu ve Şah'a karşı muhalefet hareketini yöneten babasının yanında büyüdü. Gençliğinde de İran-Irak savaşına katıldı.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia’dan çevrilmiştir.