Pakistan’da 6 berberin gizemli bir şekilde öldürülmesi polisi ve istihbaratı harekete geçirdi

Taliban sakal tıraşını yasaklamıştı.

Ketta'da Yeni Yıl öncesinde güvenlik önlemleri yoğunlaştırılırken Pakistan güvenlik yetkilileri bir kontrol noktasında (EPA)
Ketta'da Yeni Yıl öncesinde güvenlik önlemleri yoğunlaştırılırken Pakistan güvenlik yetkilileri bir kontrol noktasında (EPA)
TT

Pakistan’da 6 berberin gizemli bir şekilde öldürülmesi polisi ve istihbaratı harekete geçirdi

Ketta'da Yeni Yıl öncesinde güvenlik önlemleri yoğunlaştırılırken Pakistan güvenlik yetkilileri bir kontrol noktasında (EPA)
Ketta'da Yeni Yıl öncesinde güvenlik önlemleri yoğunlaştırılırken Pakistan güvenlik yetkilileri bir kontrol noktasında (EPA)

Yerel polis, pazartesi akşamı evlerinden kaçırıldıktan bir gün sonra, salı sabahı Kuzey Veziristan'da bir nehrin yakınında öldürülen 6 berberin cesedini buldu. Cinayetlerin sorumluluğunu üstlenen olmadı, ancak yerel polis yetkilileri Pakistan Talibanı’nın bir süredir yerel berberlerin sakal tıraşı yapmalarını engellediğini belirtti. Cinayetlerin bu yasakla bağlantılı olabileceğini söyleyen yetkililer “Şu an öldürülen berberlerin Pazar bölgesindeki dükkanlarında sakal tıraşı yapıp yapmadıklarını araştırıyoruz” dedi. Ölen berberlerin hepsinin Kuzey Veziristan’ın Mir Ali şehrinde çarşılarda dükkanları vardı.

dswev
Bir polis memuru, 25 Aralık 2023'te Lahor'daki Kutsal Kalp Katedrali'nde Noel Ayini sırasında nöbet tutuyor (AFP)

Polis memuru Muhammet Nedim, öldürülen kişilerin Kuzey Veziristan’da berber olarak çalıştıklarını ve salı sabahı öldürüldüklerini ifade etti. Afganistan sınırında bulunan bu bölge, geçmişte El Kaide ile bağlantılı Afganistan, Orta Asya ve Çin’den gelen Taliban militanları için önemli bir konumda. Bölge son yıllarda şiddet olayların artmasına şahit oluyor. Olayın sorumluluğunu üstlenen bir taraf olmadı, ancak Afganistan Taliban’ından farklı olarak Pakistan Taliban grubu daha önce sakal tıraşı yapan berberleri öldürmüştü. Bu olay, Taliban’ın daha önce yaptığı şey olan aynı bölgedeki bir kız okulunun bazı bölümlerinin yakılmasından birkaç gün sonra geldi.

scve
Peşaver Yüksek Mahkemesi'nin önünde görev yapan Pakistanlı bir güvenlik yetkilisi (EPA)

Afganistan-Pakistan sınır bölgesindeki hayat 2017 yılındaki askeri operasyonlar sonrasında normale dönmüştü. Ancak Taliban’ın 2021 yılında Kabil’i ele geçirmesinden sonra Pakistan Taliban hareketi, Pakistan topraklarında ilerlemeye başladı. Bundan sonra Afganistan-Pakistan sınır bölgelerinde adam kaçırma, hedef odaklı cinayetler, intihar saldırıları ve gasp sıradan hale geldi. Polis berberlerin öldürülmesinin arkasında Pakistan Taliban’ının olup olmadığından emin olmadıklarını ifade etti. Kuzey Veziristan’da bir berberin öldürülmesinden birkaç gün önce bölge Mir Ali şehrinde işçilerin öldürülmesine tanıklık etti. Öldürülen berberlerin cesetlerinin bulunmasından sonra Kuzey Veziristan bölgesi korkunun pençesine düştü.

Genişletilmiş güvenlik soruşturmaları

Kuzey Veziristan’da oturan berberlerin tamamı Mir Ali şehrinde farklı berber salonlarında çalışıyorlardı. Üst düzey bir polis yetkilisi, polis ve istihbarat birimlerinin suçla ilgili kapsamlı bir soruşturma başlattığını belirterek “Bunun Taliban’ın işi mi yoksa arkasında başka bir taraf mı var, araştıracağız” dedi. Polis yetkilileri, din alanında yetki sahibi kişilerin‘İslam Hukuku, Taliban hareketinin ve fanatik örgütlerin geleneklerine göre sakalın iki yumruk uzunluğunda olmasını şart koşuyor’ görüşünü aktararak yerel halkın zihinlerinden korkunun giderilmesi için çalıştıklarını söylediler.

err
Pakistan-Afgan sınırı üzerinden Afganistan'a geri dönen bir mülteci (AP)

Ayrıca Pakistan Enstitüsü’ne göre, ülkede saldırılarla bağlantılı ölüm sayısında yüzde 81 ve yaralı sayısında yüzde 62 artış kaydedildi. Pazartesi günü açıklanan rakamlar, ülke çapında en az 645 terör saldırısının gerçekleştiğini, 976 kişinin öldüğünü ve bin 354 kişinin de yaralandığını gösterdi. 2022 yılında kaydedilen rakamlarda ise 380 saldırıda 539 ölüm ve 836 yaralanma meydana gelmişti. Organizasyon yapısı farklı olmasına karşın ideolojik olarak Afganistan Talibanı ile aynı olan Pakistan Talibanı’nın bu saldırıların çoğunun sorumluluğunu üstlenmişti.

dedvr
Pakistan askerleri (EPA)

 



Unutulmuş Ukrayna savaşı daha tehlikeli ve zor olandır

23 Kasım'da İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde Rusya-Ukrayna savaşına karşı düzenlenen bir gösteri (AFP)
23 Kasım'da İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde Rusya-Ukrayna savaşına karşı düzenlenen bir gösteri (AFP)
TT

Unutulmuş Ukrayna savaşı daha tehlikeli ve zor olandır

23 Kasım'da İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde Rusya-Ukrayna savaşına karşı düzenlenen bir gösteri (AFP)
23 Kasım'da İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde Rusya-Ukrayna savaşına karşı düzenlenen bir gösteri (AFP)

Refik Huri

Ukrayna savaşı, bazen unutulmuş bir savaş gibi görünse de Gazze ve Lübnan’daki savaştan ve İran'ın başını çektiği tüm “direniş ekseninden” çok daha tehlikelidir. Burada Ortadoğu için yeni bir sahne ya da büyüklerin onayladığı bir bölgesel güvenlik sistemine götürecek beklentiler olmaksızın çok fazla gürültü, slogan ve yıkım var. Gazze, savaş bitmeden sona erdi ve kimse onu yönetmeye hazır değil. Önceki “statüko”nun geri gelmesi yönündeki bahisler arasında, herhangi bir siyasi sempati olmaksızın ya da herhangi bir ülke İsrail ile ilişkilerinin gidişatında herhangi bir değişikliğe gitmeden Lübnan neredeyse tamamen yerle bir oldu. Ama Ukrayna'da oyun daha büyük.

Bu, kıtalararası balistik füzelerle ve Rusya'nın nükleer tehdidinin eşiğinde yürütülen bir savaş. Avrupa'yı kontrol etme ve yeni bir çok taraflı dünya düzeni kurma konusunda belirleyici bir savaş. Hayati bir jeopolitik ve stratejik konum ile bağlantıyı sağlama veya koparma savaşı. Zira Başkan Carter döneminde Ulusal Güvenlik Danışmanı olan Profesör Zbigniew Brzezinski'nin tekrarladığı gibi, “Ukrayna olmadan Rusya'nın imparatorluk olmaktan çıktığı” tarihsel bir gerçektir. Tıpkı Batı'nın, Moskova'nın bir imparatorluk olmasını engellemek için Ukrayna'yı Rusya'dan uzaklaştırmakta ısrar etmesi gibi, Başkan Putin de imparatorluğu kurmak için Ukrayna'yı geri almakta ısrar etti. Eski Almanya Şansölyesi Angela Merkel, başından beri bunu fark etmişti ve bunun nedenle anılarında Putin'i kızdırmamak için Ukrayna'nın NATO'ya katılımını ertelemeye çalıştığını söylüyor. Sovyetler Birliği ile Batı arasındaki Soğuk Savaş'ın sona ermesinden yıllar sonra, Rusya ile Batı arasında sıcak bir vekâlet savaşının yaşanması da bu nedenle kaçınılmaz.

ABD ile Çin arasında, Çin'in Tayvan'ı zorla ilhak etmeye karar vermesi durumunda daha da kızışabilecek soğuk savaşın kaçınılmazlığı da buradan kaynaklanıyor. Sahne her şeyi anlatıyor; ABD dünyanın zirvesinde endişeli ve gergin iken, Çin zirveye ulaştıktan sonra kendinden emin ve sakin. Rusya, korkutan ve korkan rolünde seferberlik halinde. NATO'nun kapısına kadar genişlemesinden korkuyor ve NATO'nun Ukrayna'yı kabul etmeyi düşünmesini engellemek için aceleyle savaşa girerek korkutuyor.

ABD, tüm uyarılara rağmen güçlünün yükselen güçten korkmasını simgeleyen “Thucydides” tuzağına düştü. Tarihçilere göre bu, Atina ile Sparta arasında yaşananların bir örneğidir. Güçlü Atina Sparta'nın artan gücünden korktuğu için kendisine savaş açmıştı. Ancak Çin, her ne kadar daha büyük, daha geniş bir tuzağa hazırlanıyor olsa da bu tuzağa düşmemeye çalışıyor.

Biden yönetimi Çin ile ilişkileri üç şekilde özetliyor: rekabet, husumet ve iş birliği. Trump yönetimi ise daha büyük bir şeyden söz ediyor. Başkan Şi Cinping iş birliği arzusunu kullanıyor ancak pratikte “dünyayı yeniden oluşturmak, Batı değerlerini uluslararası kurumlardan kovmak ve doları tahtından indirmek” istiyor. Stanford Üniversitesi'nden ve “Çin'e Göre Dünya” kitabı yazarının Elizabeth Economy’nin söylediğine göre, Şi ayrıca, “Kuşak ve Yol, küresel büyüme, küresel güvenlik ve küresel medeniyet” programlarını gerçekleştirmek için uluslararası uzlaşma çağrısında bulunuyor. Bu ise kısaca, sadece çok kutuplu bir sistemden ibaret olmayan yeni bir dünya düzenidir.

Ancak ABD'de ve tabii ki Avrupa'da, Çin ile anlaşmayı savunanlar da az değil. G7 ve G20 arasında ABD ve Çin’den oluşan “G2” fikrini öne sürenler var. Nitekim tarihçi Adam Tur, “Çin'in tarihsel yükselişine uyum” çağrısında bulundu. Siyaset bilimci Graham Allison, “Asya'daki Çin etkisinin” kabul edilmesi çağrısında bulundu. Ancak olumsuz dalga da artıyor. Tufts Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü Michael Buckley, “hayati çıkarların çatıştığına ve iki ülkenin sistemlerinde bunun güçlü köklere sahip olduğuna, güç dengesinde büyük bir değişiklik olmadan düşmanlığın azaltılamayacağına, düşmanlığın iki tarafın birbirini yanlış anlamasından değil, birbirini iyi tanımasından kaynaklandığına” inanıyor. Dahası eski ulusal güvenlik danışman yardımcısı Matt Pottinger ve eski kongre üyesi Mike Gallagher Çin ile rekabeti yönetmeyi reddedip, Pekin ile çatışmacı bir söylem ve böylece “rekabeti kazanmayı” talep ediyorlar.

Şi’ye gelince Çin'in yükselişte, ABD'nin ise düşüşte olduğuna inanıyor. Çin Komünist Partisi'nin 2021 yılında yayınlanan “100 Yıllık Resmi Tarihçe”sinde şu ifadelere yer verildi: “Çin, dünya sahnesinde merkeze eskisinden daha yakın. Kendi doğuşuna hiçbir zaman bugün olduğundan daha yakın olmamıştı.”  Şi'nin istediği, Çin ile savaşın üzerinde çok fazla duman görmek isteyen ABD ile “dumansız bir savaş” kazanmaktır. Gerçek şu ki her zaman soğuk savaş zihniyetinden uzaklaşma çağrısında bulunan Çin, ABD’ye karşı bir soğuk savaş başlattı. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia'dan aktardığı analize göre ABD'ye karşı koymak ve dünyadaki Amerikan hegemonyasını zayıflatmak için Rusya ile “sınırsız ortaklık” kurmayı tercih etti. Her ne kadar Çin, Kuşak ve Yol çerçevesinde yüzden fazla ülke ile anlaşmalar imzalamış olsa da Pew Vakfı'nın 2023 yılında tüm kıtalardan 24 ülkede yaptığı kamuoyu yoklaması, katılımcıların yüzde 22'sinin Çin'i tercih ettiğini, yüzde 60'ının ise ABD'ye olumlu baktığını ortaya koydu.

Oyun ikili bir oyun değil, üçlü bir oyun; Çin ve Rusya, ABD'ye karşı. Sıcak arena Ukrayna savaşı nedeniyle Avrupa, Gazze ve Lübnan savaşları nedeniyle de Ortadoğu ise ekonomik ve jeopolitik rekabetin soğuk arenası, Küresel Güney olarak adlandırılan bölgedir. Ama bu, Hindistan, Güney Afrika, Brezilya ve Endonezya gibi rolleri olan büyük ülkeleri içerdiğinden coğrafi olarak tamamen güneyli değil. Aynı zamanda İran, Türkiye ve İsrail gibi rolleri olan bölge ülkelerini de içeriyor.

Hiç kimse bir soğuk savaşı tamamen kazanamaz. İlk soğuk savaş bile bir ölü ve bir yaralı ile sona erdi. Zafer coşkusu ve “tarihin sonu” konuşmalarının ardından yaşanan olayların da doğruladığı gibi, ölen Sovyetler Birliği, yaralı ise ABD’deydi.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia'dan çevrilmiştir.