ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin’in sağlık sorunu yaşadığı ve yoğun bakıma kaldırıldığının günlerce saklaması ABD’de büyük bir yankı uyandırmaya devam ediyor. Cumhuriyetçiler ve pek çok Demokrat, ilgili kişilerden hesap sorulmasına yönelik talep kampanyasını yoğunlaştırdı. Diğer yandan ABD medyasının bir kısmı, Başkan Joe Biden yönetiminin, özellikle Cumhuriyetçiler ve eski Başkan Donald Trump tarafından dile getirilen ‘hesap sorma’ taleplerine uymayı reddetmesinin ardından bazı Cumhuriyetçi temsilcilerin Austin’i görevden almak için resmi bir talep sunmaya hazırlandığını aktardı.
Bazı kişiler görevden alınabilir
Bazı yetkililer, kargaşa nedeniyle Pentagon’un üst düzey bir yardımcısının muhtemelen işini kaybedeceğini tahmin ediyor. The Hill gazetesinin aktardığına göre, bir savunma yetkilisi ‘Biri görevden alınmalı’ dedi. Ayrıca “Beyaz Saray'a, Kongre'ye veya medyaya hasta olduğunu söylememek ve ardından Pentagon personeline evden çalıştığını söylemek uç bir aşamadır” ifadelerine yer verdi. Eski bir üst düzey Savunma Bakanlığı yetkilisi, “Bu bir sorun. Birisi bunu açıklamama kararı aldı ve söz konusu kişi muhtemelen yakında ortadan kaybolacak” dedi.
Pentagon’un cuma gecesi durumu açıklamasından bu yana, Politico gazetecilik ağının cumartesi akşamı Pentagon’un Başkan Joe Biden’a veya Ulusal Güvenlik Konseyi’ne Austin’in iyi olmadığı konusunda birkaç gün boyunca bilgi vermediğine yönelik haberi de dahil olmak üzere yeni haberler yayınlandı.
Beyaz Saray ve Pentagon’daki üst düzey yetkililer, Austin’in ABD ordusunun komuta zincirinde Başkan Biden’ın hemen arkasında yer almasına rağmen kargaşayı yatıştırmaya çalıştı. Bu durum, özellikle Donald Trump’ın başkanlığı döneminde yaşanan kaosla tezat oluşturması nedeniyle profesyonellik, iletişim ve ekip çalışmasıyla övünen mevcut yönetim için de büyük bir utanç kaynağı oldu.
Austin kanunları ihlal etti mi?
Austin'in davranışı birçok kişiyi kızdırdı ve bazıları bunun kanunun veya en azından bu gibi durumlarda saygı gösterilmesi gereken protokol ve adetlerin ihlalini teşkil ettiğini öne sürdü. Çeşitli medya kuruluşları Austin’in gerçekten yasayı çiğneyip çiğnemediğini ve kendisine cezai yaptırım uygulanmasının gerekip gerekmediğini sorguladı.
Savunma Bakanlığı’nda çalışan gazetecileri temsil eden bir grup olan Pentagon Basın Birliği, Austin’in hastaneye kaldırılmasından dört gün sonra açıklanmasını ‘çirkin’ olduğunu söyledi. Ayrıca “Bu, üst düzey yetkililerin görev başında olduğu ve yetkililerin tıbbi prosedürlere tabi tutulduğu veya geçici olarak iş göremez hale geldiği diğer federal departmanların genel olarak takip ettiği normal açıklama standartlarının çok altına kalıyor” ifadelerine de yer verdi.
Şarku’l Avsat’ın Reuters haber ajansından aktardığı habere göre, hukuk uzmanları Austin’in durumunun ele alış biçiminin, genellikle önceden planlanmış olarak görevi icra edememe durumu hakkında kamuoyunu bilgilendiren ve yetkililerin yerine kimin geçeceğini belirleyen üst düzey Kabine yetkilileri için bunun açık bir protokol ihlali olarak değerlendirilebileceğini zira Austin’in görevleri nedeniyle herhangi bir ulusal güvenlik krizine müdahale de bulunmak üzere hazır durumda olması gerektirdiğini belirtti.
Uzmanlar, Austin’in, yürütme kurumlarının üst düzey yetkililerin devamsızlıklarını Senato ve Temsilciler Meclisi’ne bildirmelerini gerektiren, ABD ‘boş pozisyonlar raporlama’ yasasını ihlal etmiş olabileceğini açıkladı.
Ancak yasanın büyük ölçüde usule ilişkin olduğunu ve herhangi bir ceza öngörmediğini de eklediler. Yine de Austin’in kuralı açıkça ihlal ettiği, ancak muhtemelen Biden’dan yalnızca bir kınama ve uyarıyla karşı karşıya kalacağı düşünülüyor. Savunma Bakanı aynı zamanda Savunma Bakanlığı’nın iç protokollerini de ihlal etmiş olabilir. Yetkililer, gelecekteki aksaklıkların nasıl önlenebileceğini belirlemek için olayla ilgili kapsamlı bir inceleme yürüttüklerini belirtti.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Direktörü John Kirby pazartesi günü yaptığı açıklamada “Süreç ve prosedüre bir göz atacağız, bu deneyimden ders almaya çalışıyoruz, süreç ve prosedürle ilgili yapılması gereken değişiklikler varsa yaparız” ifadelerini kullandı.
Biden yönetiminin yeterliliğine ilişkin şüpheler
Buna paralel olarak, siyasi müttefikler ve muhalifler ABD yönetimini Austin’in tıbbi durumunun geç ortaya çıkması nedeniyle eleştirdi. Birçoğu, ABD’nin dolaylı da olsa aktif olarak iki savaşa dahil olması ve Orta Doğu’da konuşlanmış ABD kuvvetlerine yönelik son zamanlarda artan saldırılar nedeniyle ortaya çıkabilecek ‘felakete’ dikkat çekti. ABD Temsilciler Meclisi Çin Komitesi Başkanı Mike Gallagher “ABD güçlerinin aktif saldırı altında olduğu ve Ortadoğu’da bazı kayıpların verildiği bir dönemde, ne Başkan, ne Ulusal Güvenlik Konseyi, ne de Kongre Pentagon’un başında kimin olup olmadığını bilmiyordu… Bu sorumsuzluktur ve Biden yönetiminin temel yetkinliği konusunda şüpheler uyandırmaktadır” ifadelerini kullandı.
Austin’in pazar günü telefon görüşmesi yoluyla kişisel olarak konuştuğu tek kişi olan Senato Silahlı Hizmetler Komitesi Başkanı Senatör Jack Reed, hayati önem taşıyan komuta zinciri ve bilgilendirme prosedürlerinin takip edilmemesinden duyduğu endişeyi dile getirdi. Reed yaptığı açıklamada “Durumun sorumluluğunu alıyor ancak bu ciddi bir olaydı ve bakanlığın şeffaf ve hesap verebilir olması gerekiyor” ifadelerine yer verdi.
Washington Post’a göre, Pentagon’un içinden bazı hayal kırıklığına uğramış yetkililer de olayın Austin açısından ele alınışının ‘inanılmaz derecede kötü muhakeme’ durumunu gösterdiğini söyleyerek şikayette bulundu.
Savunma Bakanlığı sözcüsünün girişimine rağmen, General Pat Rader, pazartesi günü Pentagon binasında düzenlenen bir medya brifinginde gazetecilerle bir saatten fazla süren diyalogda Austin’in sağlık durumunun gizlenmesinin nedenlerini açıkladı. Savunma Bakanlığı'nda kabul edilen protokolün, karar verme sürecinde boşlukları önlemek için kilit görevlerin sorumluluğunun birden fazla çalışana veya ofise devredilmesinin gerekmesine rağmen, başka bir Pentagon yetkilisinin Beyaz Saray’ı neden daha önce bilgilendirmediğine dair herhangi bir açıklama yapmadı.