İsrail'in Gazze saldırısında 100'ncü gün, ABD'nin İsrail'e desteğinde sona yaklaşıldığı iddia edildihttps://turkish.aawsat.com/d%C3%BCnya/4790091-i%CC%87srailin-gazze-sald%C4%B1r%C4%B1s%C4%B1nda-100nc%C3%BC-g%C3%BCn-abdnin-i%CC%87sraile-deste%C4%9Finde-sona-yakla%C5%9F%C4%B1ld%C4%B1%C4%9F%C4%B1
İsrail'in Gazze saldırısında 100'ncü gün, ABD'nin İsrail'e desteğinde sona yaklaşıldığı iddia edildi
İsrail'in abluka altındaki Gazze Şeridi'ne düzenlediği yoğun saldırılar 100 günü geride bırakırken, Tel Aviv'e destek veren Washington yönetiminin "sabrının tükendiği" öne sürüldü
Biden ve Netanyahu arasında ihtilafların arttığı ve iki liderin 23 Aralıktan sonra 20 gün boyunca görüşmediği belirtildi (AA)
İsrail'in Gazze saldırısında 100'ncü gün, ABD'nin İsrail'e desteğinde sona yaklaşıldığı iddia edildi
Biden ve Netanyahu arasında ihtilafların arttığı ve iki liderin 23 Aralıktan sonra 20 gün boyunca görüşmediği belirtildi (AA)
ABD'den yayın yapan "Axios" haber sitesinin adı açıklanmayan ABD'li yetkililere dayandırdığı haberine göre, 7 Ekim'den bu yana İsrail'e tam destek veren ABD yönetiminin 100 günün ardından sabrının taştığına yönelik sinyaller verdiği belirtildi.
Netanyahu'nun Biden yönetiminin taleplerini reddetmesinin ve Gazze'de devam eden sivil kayıpların Washington ile Tel Aviv arasındaki ilişkilerde gerilime yol açtığı kaydedildi.
Biden ve Netanyahu 20 gün boyunca görüşmedi
ABD'li yetkilinin "Durum berbat ve biz tıkandık. Başkanın sabrı tükeniyor." sözlerine yer verilen haberde, Gazze Şeridi'ne saldırıların başladığı ilk aylarda her iki günde bir görüşen Biden ve Netanyahu'nun 23 Aralık'tan sonra 20 gün görüşmedikleri belirtildi.
İki liderin son görüşmelerinde Netanyahu'nun "vergi gelirlerini Filistin yönetimine ödemeyi" reddetmesinin üzerine Biden'ın "Bu görüşme bitmiştir." ifadesiyle telefonu kapattığı aktarıldı.
Netanyahu, Gazze'de savaş sonrasını konuşmak için isteksiz
Netanyahu'nun Gazze'de savaş sonrası planı konuşmak için isteksiz olduğu belirtilen haberde, Biden ve Netanyahu arasındaki önemli anlaşmazlık konularından birisinin bu olduğu ifade edildi.
Biden ve danışmanlarının "İsrail'in Gazze'ye yeterince insani yardım geçişine müsaade etmediği" görüşünde olduğu ve ABD'li yetkililerin "Gazze'ye geniş çaplı saldırılar düzenleyen İsrail'e sivil ölümlerinin azaltılması için baskı yaptığı" öne sürüldü.
Tel Aviv yönetimi tarafından talepleri karşılanmayan Washington yönetiminin İsrail'in askeri operasyonuna destek vermekte giderek zorlanacağı vurgulandı.
Gazze'deki Filistin Sağlık Bakanlığı Sözcüsü Eşref Kudra, İsrail'in Gazze Şeridi'ne 100 gündür yoğun şekilde sürdürdüğü saldırılarda en az 10 bin 300 çocuk ve 7 bin 100 kadın olmak üzere, 23 bin 968 kişinin öldüğünü, 60 bin 582 kişinin de yaralandığını belirtmişti.
Savaşa veda ediyoruz ve bir sonrakine hazırlanıyoruzhttps://turkish.aawsat.com/d%C3%BCnya/5095029-sava%C5%9Fa-veda-ediyoruz-ve-bir-sonrakine-haz%C4%B1rlan%C4%B1yoruz
Savaşa veda ediyoruz ve bir sonrakine hazırlanıyoruz
Rus askerleri cepheye gitmeden önce T-72 tankı kullanma eğitimi alıyor. (Reuters)
Küçük uluslar büyük dönüşümler sırasında nasıl davranır? Jeopolitik depremler karşısında rasyonalite ve siyasi gerçekçiliğin anlamı nedir? Bu ulusların kaderinde kaybet-kaybet durumu mu var ve yapabilecekleri tek şey kayıplarını mümkün olduğunca en aza indirmeye çalışmak mı? Tarih, tek bir ulustan oluşan tek bir imparatorluktan bahsetmez.
İmparatorluklar içindeki çok sayıda ulusa, itaat etmeleri ve iktidarın sınırlarına uymaları karşılığında güvenlik, barış ve refah vaat edilmiştir. Merkezi otoriteye karşı isyan, yok edilme noktasına varacak kadar ağır bir şekilde cezalandırılır.
İmparatorluktaki gücün merkezi evrenin ekseniydi. Işık ve güç bu eksenden çevreye sızarak belli bir siyasi modelin yanı sıra kültürel ve uygarlık mirasını da empoze ederdi. Merkez zayıfladığında, çevre gevşer ve kozmik eksen bir yerde düşer, ancak başka bir yerde ortaya çıkar. İmparatorluklar Anka kuşları gibidir. Yeni bir imparatorluk, selefinin küllerinden doğar.
Değişim zamanlarında, küçük uluslar iki olası seçim yapmak zorundadır: Birincisi, yeni güce karşı isyan etmek ve bedelini ödemek. İkincisi ise güçlerini birleştirmek ve ‘Yaşasın imparatorluk’ diyen bayrağı değiştirmek.
Fransız düşünür Jacques Attali, imparatorlukların yükselişinin belirli belirleyicileri ve gereklilikleri olduğunu, bunların en önemlilerinin coğrafi büyüklük, nüfus, zenginlik ve büyük projeyi finanse etme yeteneği olduğunu söyler. Ancak bunlardan en önemlisi, imparatorluğun dayandığı ve diğer ulusları ona gönüllü olarak katılmaya ikna eden fikirdir (The Idea). Deniz imparatorlukları olduğu gibi kıta imparatorlukları da vardır. Hırsları başarıya ulaşmış ve başarısız olmuş imparatorluklar vardır.
Jeopolitik-askerî değişimlerin göstergeleri!
İkinci Dünya Savaşı öncesindeki İspanya İç Savaşı, Alman silahlarının yanı sıra taktiklerin, askeri eğitimin ve askeri uzmanlık birikiminin test edildiği bir sahaydı.
Rusya'nın Ukrayna'ya karşı yürüttüğü savaş ise 21. yüzyıl silahlarının test edildiği bir alan oldu. Bu savaş, her ne kadar Birinci ve İkinci Dünya Savaşlarının formlarına tanıklık etmiş olsa da, yapay zeka ve sanal dünyalar çağında gerçekleşiyor. Bu savaşta insansız hava araçları (İHA) daha önce hiç yaşanmamış bir şekilde savaşa girerek askeri liderleri şaşırttı, savaştaki koruma denklemlerini değiştirdi ve çoğu askeri stratejideki (Military Doctrine) büyük boşlukları ortaya çıkardı. İHA’ların etkisi kara savaşıyla sınırlı kalmadı; hava, deniz, kara ve hatta siber olmak üzere savaşın diğer boyutlarına da yayıldı.
Gazze savaşı, şehir savaşı ve gerilla savaşının en önemli deneyiydi. Bu savaşta Hamas'ın dikey coğrafi derinliğini oluşturan ve İsrail ordusunun konvansiyonel askeri operasyonlarını zorlaştıran tünellerde de savaşıldı. Bu savaşın deneyimlerinden pek çok ders çıkarılacak. Özellikle de bazı askeri araştırmalara göre, kentleşmenin (Urbanization) hızlanması nedeniyle gelecekteki savaşların çoğu şehirlerde olacak. Gazze savaşında İsrail ordusu yapay zekayı iki programda kullandı: Hamas binaları ve altyapısıyla ilgili hedefler önermek için Gospel ve insan hedefleri önermek için Lavender. Bu programlar öldürme sürecini hızlandırdı ve bu da Gazze Şeridi'ndeki ölü sayısını açıklıyor.
İsrail ile Gazze Şeridi arasındaki sınıra yakın bir İsrail tankı (Reuters)
Lübnan savaşı birçok açıdan Gazze savaşından farklı bir deneyim oldu. İsrail ordusunun Hizbullah güçlerini yıpratma takibinin eşlik ettiği savunma savaşından (Positional) tüm boyutlarda saldırı savaşına geçildi. İsrail Hava Kuvvetleri, havadaki manevra kabiliyeti ve hareketliliğin bel kemiğini oluşturdu. Aynı zamanda, Mavi Hat üzerinde Hizbullah güçlerine karşı sınırlı kara manevrası, bu güçleri ‘çekiç ve örs’ arasına yerleştirmeyi amaçladı.
Mavi Hat'taki sınırlı kara saldırısı, hareketli de olsa örs rolünü oynadı. İsrail Hava Kuvvetleri ise çekiç rolünü belirgin bir şekilde yerine getirdi.
Dera yakınlarındaki Mankat al-Hatab'da bir otoyol üzerinde terk edilmiş tanklar (AFP)
Öte yandan Hizbullah, elinde kalan araçlarla, liderliği tarafından en kötü senaryo durumunda kullanılmak üzere geliştirilen stratejiyi uygulamaya devam etti. Nitelikli füzeler, orta ve kısa menzilli füzeler ve kalan İHA’lar kullanıldı, ancak orijinal planlarda belirlenen hedefe ulaşılamadı. Ancak Hizbullah, özellikle İHA’lar aracılığıyla İsrail'in planlarını bozdu.
Geleceğin savaşları ne olacak?
* Savaşın doğası siyasi hedefler için yapılan savaşlar olarak sabitken, savaşın özellikleri siyasi, ekonomik ve sosyal boyutlarda değişmektedir.
* 21. yüzyılın savaşları, özellikle bilgi toplama ve uygulama konularında yapay zekanın askeri makineye (Autonomous) girmesiyle karakterize olacaktır. Öldürme kararı halen insanların elindedir.
* Teknoloji artık devletin tekelinde ve kontrolünde değildir. Aksine, bu teknolojiyi üreten modern şirketlerin sahibi olan siviller jeopolitik oyuna girmiştir. ‘Verinin’ 21. yüzyılın petrolü olduğu söylenirken, dünyadaki veri toplama merkezlerinin çoğu, ABD’deki sivil şirketlerin elindedir.
* Teknolojinin hızla yayılması, ikili kullanım (Dual use) ve erişim kolaylığı nedeniyle devlet dışı aktör için savaş, düşük maliyet nedeniyle mümkün hale gelmiştir. Bereketli Hilal'de şu anda kim kiminle savaşıyor? Hizbullah İsrail'e karşı. Hamas İsrail'e karşı. Husiler İsrail'e karşı. Ve son olarak Heyetu Tahriru’ş-Şam (HTŞ) eski Suriye rejimine karşı.
*Bu analiz Şarku’l Avsat için bir askeri analist tarafından yapıldı
