İsrail ve İran hâlâ "angajman kurallarına" bağlı mı?

Gözlemciler, Tahran'ın Erbil'de Mossad'a karşı düzenlediği operasyona tepki olarak Tel Aviv'in Şam'daki Devrim Muhafızları'nın danışmanlarını hedef aldığını düşünüyor

İsrail'in Şam'ı bombalaması bu kez farklı çünkü başkentin kalbini hedef alıyor (Arşiv-AFP)
İsrail'in Şam'ı bombalaması bu kez farklı çünkü başkentin kalbini hedef alıyor (Arşiv-AFP)
TT

İsrail ve İran hâlâ "angajman kurallarına" bağlı mı?

İsrail'in Şam'ı bombalaması bu kez farklı çünkü başkentin kalbini hedef alıyor (Arşiv-AFP)
İsrail'in Şam'ı bombalaması bu kez farklı çünkü başkentin kalbini hedef alıyor (Arşiv-AFP)

Başkent Şam'da gökyüzündeki beyaz tozun kalkmasının ardından, muhtemelen İsrail'e ait güdümlü füzelerle yapılan bombalamanın yol açtığı tahribatın boyutu netleşti, bu saldırı İran Devrim Muhafızları'nın önde gelen lider isimlerinin içinde olduğu 4 katlı bir konut binasını hedef aldı.

İran ve Lübnan büyükelçiliklerinin yakınında bulunan bu bina, "Mezze Villaları" olarak bilinen ünlü bir mahallede yer alan İran Kudüs Gücü'ne ait özel bir istihbarat biriminin karargahıdır ve binaların diplomatik misyon ofislerinin bulunduğu ünlü yerlerden biri olarak kabul ediliyor.

Merkezi Londra'da bulunan Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, olayın önde gelen isimlerin toplantısına denk geldiğini ve Devrim Muhafızlarıyla bağlantılı 4 kişinin öldürülmesine yol açtığını, patlama mahalline giden kurtarma ve itfaiye ekiplerinin ise kurbanlar için arama çalışmalarına devam ettiğini söyledi.

Gözlemciler, olayın, 7 Ekim'de Gazze Savaşı'nın patlak vermesi sırasında İranlı veya Kudüs Gücü ile bağlantılı kişileri ortadan kaldırmak için olduğuna, güvenlik ve istihbarat açısından artan tehlikeli bir gelişme olduğuna ve aynı zamanda özellikle bölgede gerilimin artacağına işaret ettiğine inanıyor.

İsrail'in daha önceki saldırıları başkent civarı, yerleşim yerleri ve askeri karargahlara yönelik olurken bugün Şam'ın tam kalbine geldi.

Acı verici bir darbe

Independent Arabia'ya konuşan dış politika araştırmacısı Muhammed Huveydi, Devrim Muhafızları'nın ilk saflarında, stratejik öneme sahip, birçok lojistik ve istihbarat dosyasına sahip, aralarında Kudüs Gücü istihbarat komutanı ve yardımcısının olduğu odak noktasındaki kişilerin hedef alınmasından sonra bu saldırıyı Şam ve Tahran için "acı verici" olarak nitelendirdi.

Huveydi, "Bu, özellikle Tahran'ın Erbil, kuzeybatı Suriye ve Pakistan'ı hedef alarak gerçekleştirdiği saldırılar ile gerilimi tırmandırdıktan sonra şu anda İran'a acı bir darbedir ve Irak'taki Mossad ofislerinin hedef alınmasına bir yanıt gibi görünmektedir" dedi.

Huveydi, Erbil'in zamanla Tel Aviv'le birlikte gelişmiş bir istihbarat üssüne dönüştüğünü ve bazı liderlerini İsrail saflarına katmayı başardığına inanıyor.

İsrail'in hedefleriyle ilgili olarak beklenen misilleme ile ilgili olarak Huveydi, "Suriye'de büyük hedefler var gibi görünüyor ve ister Devrim Muhafızları, ister Hamas, ister Hizbullah olsun, hareketin tüm liderliğini ve genel olarak aktif güçleri takip edecekler. Onlarla bağlantılıdırlar ve belirlenmiş bir hedef ve isim bankasına sahip olmaları gerekir. Haritada, hareketteki herhangi bir kişiye bunu ulaştırabilecek etkili bir casus ağına ve özellikle Suriye ve Irak'ta yüksek istihbarat nüfuzuna sahip. Şam stratejik sabır politikası izliyor ancak bu bombalamanın boyutları Gazze'deki çatışmanın çözülememesi ve herhangi bir zafere ulaşılamaması sonucu ortaya çıktı. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun bölgedeki çatışmanın kapsamını neden genişletmeye çalıştığı ve Suriye'nin güney cephesinin alevlenmesinin beklendiği belirtiliyor. Şam da bu operasyonlara karşı istihbarat operasyonlarıyla karşılık verebilir" dedi.

Önceki saldırı

Bu saldırı sonrasında Şamlılar, Tel Aviv'in geçen yılın şubat ayı ortasında Suriye'nin başkentindeki Kefr Sosa mahallesini bombaladığı benzer bir saldırıyı hatırlattı.

Savunma Bakanlığının bir askerin öldüğünü açıkladığı saldırıda aralarında sivillerin de bulunduğu 15 kişi hayatını kaybetmişti.

Güneyde Şam civarındaki veya ülkenin kuzeyindeki Halep kırsalındaki karargâhlara zaman zaman saldırılar düzenleyen savaş uçaklarının saldırı ve baskınları için üsler mevcut ve Tahran'a ve Devrim Muhafızlarına bağlı grupların bölgeleri hedef alınıyor.

Özellikle geçen yılın sonunda olduğu gibi her iki şehirdeki sivil havalimanlarının vurulmasına veya kişilerin tasfiye edilmesine odaklanılıyor.

Geçen yıl İran Müsteşarı Rıza Musavi Şam'ın banliyölerinde hedef alınmıştı, ancak çarpıcı olan son saldırının 2015'te gerçekleşmesiydi.

Suriye başkentinin merkezine olan saldırı sanki Erbil'de yaşananlara bir yanıt niteliğindeydi.

Bu arada, İran siyasi meseleleri araştırmacısı Sa'd eş-Şari', bu yeni İsrail hedefinin istihbarat liderleri ve enformasyon ekibi açısından son derece önemli ve birinci sınıf güvenlik önlemleri taşıdığının açık olduğuna ve Gazze savaşı ateşinin yükselmesiyle birlikte Tel Aviv'in saldırıları genişletme ve başarı kazanma arzusuna paralel olarak hedef listesini genişletmeyi planladığına inanıyor.

Şari', Tel Aviv'in hedeflerin sayısından niteliğine doğru yöneldiğinden neredeyse emin ve şunları söyledi:

Tüm İsrail saldırılarının amacına ulaştığı açık ve bu, bir hedef listesinin varlığının kanıtıdır. Görünüşe göre liderleri devirme ve bombalama düzeyine gelinmesi niteliksel bir gelişme olarak değerlendiriliyor ancak durumun böyle olduğunu düşünmüyorum. İki taraf arasında açık savaşa dönüşebilir. İran, İsrail ve ABD'nin bölgede mutabakata varılan angajman kuralları çerçevesinde hareket ettiğine inanıyor ancak İsrail dışındaki bu tarafların Amerika'nın yaptığı gibi ilk etapta açık bir çatışma istediklerini kabul etmiyor. Cumhurbaşkanlığı seçimlerine doğru ilerliyoruz ve İran, herhangi bir açık savaşın Arap bölgesinde elde ettiği kazanımları kaybetmesine yol açacağının tamamen farkında.

Bu sonuca göre İran siyasi ilişkileri araştırmacısı, Tel Aviv'de saldırıları genişletmek isteyen bir akımın var olduğuna, yoğunluk artsa da ister kişilerin hedef alınması olsun isterse İsrail uçaklarının karşılıklı bombalaması veya tam tersi güneyden, Suriye'den, güney Lübnan'dan füzelerle karşılık verilmesi olsun tüm tarafların angajman kurallarına ve kendi bölgelerine bağlı kaldıklarına inanıyor.

Independent Arabia - Independent Türkçe



Terörizm Afrika'da yayılırken dünyayı tehdit ediyor

Terörizm Afrika'da yayılırken dünyayı tehdit ediyor (AP)
Terörizm Afrika'da yayılırken dünyayı tehdit ediyor (AP)
TT

Terörizm Afrika'da yayılırken dünyayı tehdit ediyor

Terörizm Afrika'da yayılırken dünyayı tehdit ediyor (AP)
Terörizm Afrika'da yayılırken dünyayı tehdit ediyor (AP)

Senegalli yetkililer cumartesi günü, terörist grupların sızma girişimleriyle mücadele kapsamında Mali sınırına Ulusal Jandarma birlikleri konuşlandırma kararı aldı. Karar, Birleşmiş Milletler’in (BM) terörist grupların başta Sahel bölgesi olmak üzere Afrika'da etkisini artırması konusundaki uyarıları ve bunların dünya güvenliği için oluşturduğu tehlikeye dair hazırladığı raporlar üzerine alındı.

Temmuz ayı başlarında, Mali'nin batısında, Senegal sınırındaki birçok şehirde ordu mevzileri koordineli saldırılara maruz kaldı. Saldırıya uğrayan bölgeler arasında, Senegal sınırında ve Senegal'in Kidera kasabasına 500 metreden daha az mesafede bulunan Deboli kasabası da vardı.

cdfgthy
El Kaide bağlantılı örgüt Mali'nin kuzeyinde serbestçe hareket ediyor (Sosyal medya platformları)

Saldırılar, özellikle de El Kaide bağlantılı Cemaat Nusrat el-İslam vel-Müslimin (CNIM) tarafından üstlenildikten sonra Senegallilerin endişelerini artırdı. Analistlere göre bu grubun liderleri Senegal topraklarında yayılmayı hedefliyor.

BM’den uyarı

Bu arada geçtiğimiz çarşamba günü BM Güvenlik Konseyi’ne (BMGK) sunulan ve tartışılan bir raporda uzmanlar, Afrika'da El Kaide ve DEAŞ'ın tehdidinin arttığı konusunda uyarıda bulundu. Uzmanlar raporda, CNIM’in Sahel bölgesinde yer alan Mali, Nijer ve Burkina Faso’da nüfuz alanı içindeki toprakları genişletmeye devam ettiğini belirtti.

Raporda uzmanlar, DEAŞ’ın da Ortadoğu'da uğradığı kayıplar nedeniyle Afrika kıtasına yöneldiğini, ancak yabancı terörist savaşçıların Orta Asya ve Afganistan'a dönerek bölgesel güvenliği bozacağına dair endişelerin arttığını ekledi.

Afrika'da yaygın bir şekilde faaliyet gösteren DEAŞ örgütünün, Avrupa ve Amerika kıtası için hala ‘en önemli tehdit’ olduğunu vurgulayan uzmanlara göre örgüt, sosyal medya ve şifreli mesajlaşma uygulamaları aracılığıyla militanlar topluyor.

Uzmanlar raporlarında, ‘yetkililerin, DEAŞ'tan esinlenerek Michigan eyaletindeki bir askeri üssünde toplu silahlı saldırı düzenleme planı da dahil olmak üzere çeşitli saldırıları engellediğini’ belirtti.

Raporda sadece DEAŞ'a değinilmedi, aynı zamanda Afrika'nın Sahil bölgesi, özellikle Mali'nin kuzeyi ve Burkina Faso'nun büyük bir kısmında ‘CNIM’in nispeten özgürce hareket ettiği’ bir alan haline geldiği ve bunun da küresel güvenliğe tehdit oluşturduğu belirtildi.

Terörist işgal

Afrika Stratejik Araştırmalar Merkezi'nin (AFSAM) yeni raporuna göre Afrika’da son on yılda terör örgütleri nedeniyle 150 binden fazla kişi hayatını kaybetti. 2023 yılından bu yana terör nedeniyle ölenlerin sayısı yüzde 60 arttı. Terörizm nedeniyle sadece geçtiğimiz yıl, yarısından fazlası Sahel bölgesinde olmak üzere Afrika’da 22 binden fazla ölüm meydana geldi.

Raporda, Sahel bölgesindeki terör kaynaklı ölümlerin yüzde 55'inin Burkina Faso’da meydana geldiği ve ölenlerin yüzde 83'ünün El Kaide bağlantılı CNIM tarafından öldürüldüğü ifade edildi.

İkinci sırada, 6 binden fazla kişinin öldüğü Somali yer alıyor. Raporda, Somali'de faaliyet gösteren Eş-Şebab Hareketi’nin Yemen'deki Husilerden ‘lojistik ve askeri’ destek aldığı belirtildi.

Terörizm, Afrika kıtasında 3,5 milyondan fazla insanın yerinden edilmesine neden oldu. Bunların çoğu Sahel ve Batı Afrika bölgesinde yaşıyor ve kayıtların yetersizliği nedeniyle gerçek sayının daha yüksek olduğu tahmin ediliyor. Durumu daha da karmaşık hale getiren ise, düzenli orduların sivillerin öldürüldüğü olaylara karışması oldu. Mali ve Burkina Faso'da 6 binden fazla sivilin hükümet güçleri ve adı Afrika Lejyonu olarak değiştirilen Rus paramiliter grup Wagner üyeleri tarafından öldürüldüğü kaydedildi.

Boko Haram ve DEAŞ’ın aktif olduğu Çad Gölü'nde şiddetin arttığına ve bu örgütlerin saldırılarında insansız hava araçları (İHA) kullanmaya başladığına dikkati çeken raporda bunun endişe verici bir taktiksel gelişme olduğu vurgulandı.

Raporda, Afrika'daki terör örgütlerinin ‘daha organize ve yaratıcı’ hale geldiği, ancak ‘devletin zayıflığı’ ve ‘rastgele baskı’ olarak adlandırılan ve militanların sayısını artıran uygulamalara devam ettiği sonucuna varıldı.