ABD’de yaşlı bir kişinin ölümüne neden olan Alaska çiçeği virüsü nedir?

Alaska’da Eylül 2023’te bir sokak kedisinin tırmaladığı yaşlı bir adama virüs bulaştı (EPA)
Alaska’da Eylül 2023’te bir sokak kedisinin tırmaladığı yaşlı bir adama virüs bulaştı (EPA)
TT

ABD’de yaşlı bir kişinin ölümüne neden olan Alaska çiçeği virüsü nedir?

Alaska’da Eylül 2023’te bir sokak kedisinin tırmaladığı yaşlı bir adama virüs bulaştı (EPA)
Alaska’da Eylül 2023’te bir sokak kedisinin tırmaladığı yaşlı bir adama virüs bulaştı (EPA)

ABD’li yetkililer, Alaska'nın Kenai Yarımadası’nda yaygın bir çiçek hastalığı türü olan Alaska çiçeği (Alaskapox) nedeniyle ilk ölümün gerçekleştiğini bildirdi.

Şarku’l Avsat’ın Fox News’ten aktardığı habere göre, eyalet yetkilileri, 9 Şubat’ta yayınladıkları açıklamada, yaşlı bir adamın Eylül 2023’te muhtemelen onu tırmalayan enfekte bir sokak kedisinden virüs kaptığını ayrıntılarıyla anlattığını bildirdi.

Bağışıklık sistemi kanser tedavileri nedeniyle baskılanan bu kişi, ilk olarak koltuk altında kırmızı bir şişlik fark etti. Sonraki birkaç hafta boyunca kolunda ve omzunda yorgunluk ve ağrı hissetti.

Alaska Halk Sağlığı Departmanı’na (ADPH) göre, hasta, 17 Kasım’da bakteriyel bir cilt enfeksiyonu olan selülit nedeniyle hastaneye kaldırıldı.

Yaşlı adam Anchorage’daki bir hastaneye nakledildi ve burada yapılan bir dizi test, ağrılı enfeksiyonunun kaynağını belirledi.

Kapsamlı tedaviye rağmen hasta yetersiz beslenme, akut böbrek yetmezliği ve solunum yetmezliği yaşadıktan sonra Ocak 2024’te hayatını kaybetti.

Eyalet yetkililerinin açıklamasında şu ifadelere yer verildi:

“Bu, hastaneye kaldırılma ve ölümle sonuçlanan şiddetli Alaskapox enfeksiyonunun ilk vakasıdır. Hastanın bağışıklık sisteminin baskılanmış olması, muhtemelen hastalığın ağırlaşmasına katkıda bulundu.”

Alaska çiçeği virüsü nedir?

Alaska çiçeği, maymun çiçeği ve çiçek hastalığı gibi diğer ortopoks virüslere benzer, ancak semptomları genellikle o kadar şiddetli değildir. İnsanlar ve hayvanlar arasında bulaşan zoonotik kökenli bir virüstür.

Bu virüs, Alaska’daki küçük memeliler, özellikle de tarla fareleri tarafından yayılır.

2015 yılında Fairbanks’te belgelenen ilk vakadan bu yana, Kenai Yarımadası’nda enfeksiyona yenik düşen yaşlı adam da dahil olmak üzere yalnızca altı vaka görüldü.

Tüm vakalar ormanlık alanlarda yaşayan ve küçük memelilerle temas halinde olan evcil hayvanlara bakan insanları etkiledi.

New York’taki Mt. Sinai South Nassau Hastanesi Bulaşıcı Hastalıklar Bölümü Başkanı Dr. Aaron Glatt, Alaska çiçeğinin bir tür ortopoks virüsü olmasına rağmen, bunun çiçek hastalığı kadar diğer türlere ‘yakın’ olmadığına dikkat çekti.

FOTO: Alaska çiçeği, maymun çiçeği gibi diğer virüslere benzer ancak belirtileri genellikle şiddetli değildir (Reuters)
 Alaska çiçeği, maymun çiçeği gibi diğer virüslere benzer ancak belirtileri genellikle şiddetli değildir (Reuters)

Dr. Glatt, Fox News Digital’e verdiği demeçte şunları söyledi:

“Aynı aileden ancak bu genel halk için aynı düzeyde endişeyi garanti ettiği anlamına gelmiyor. Bunun hepimizin farkında olması gereken bir şey olduğunu düşünüyorum. Ancak büyük bir halk sağlığı felaketine yol açacak bir virüs değil.”

Doktor, hastalığın çiçek hastalığından çok maymun hastalığına benzediğini de söyledi.

Yayılma ve semptomlar

Her ne kadar virüsün kişiden kişiye yayıldığı yönünde herhangi bir vaka olmasa da ADPH, potansiyel olarak hastalığın neden olduğu cilt lezyonları olan kişilerin etkilenen bölgeleri bir bandajla kapatmalarını, yatak takımlarını veya diğer çarşafları paylaşmaktan kaçınmalarını öneriyor.

ADPH’ye göre, enfekte hastalarda cilt lezyonlarına ek olarak şişmiş lenf düğümleri, eklem veya kas ağrısı da görülebilir.

Virüse yakalanan hastaların çoğunda, yalnızca birkaç hafta içinde kendiliğinden düzelen hafif semptomlar görüldü.

Dr. Glatt, “Bu genellikle çok hafif bir enfeksiyondur, ancak bağışıklık sistemi baskılanmış kişilerde daha ciddi olma potansiyeli vardır. Bu durumda, normalde ciddi hastalığa neden olmayacak herhangi bir hafif enfeksiyon çok daha ciddi olabilir” dedi.

ADPH’den konuya ilişkin yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:

“Virüsün Alaska’daki küçük memelilerde daha geniş çapta mevcut olması ve insanlarda daha fazla enfeksiyonun meydana gelmesi ancak tespit edilememesi muhtemeldir. Virüsün Alaska’daki hayvan popülasyonlarındaki dağılımını daha iyi anlamak için hayvanlar üzerinde daha fazla test yapılıyor.”

Alaska çiçeği virüsüne yönelik özel olarak hedeflenmiş bir ilaç olup olmadığını bilmediğini söyleyen Dr. Glatt, şunları ekledi:

“Maymun çiçeği için kullanılan diğer bazı viral ilaçların teorik olarak bazı faydalar sağlayabileceğine eminim, ancak benim bildiğim kadarıyla kimse bunu denemedi.”

Dr. Glatt, Alaska çiçeği virüsünün diğer eyaletlere yayılıp yayılmayacağının şu aşamada pek olası olmadığını da sözlerine ekledi.



Hamaney'in öldürülmesi halinde yerine geçmesi için üç yetkiliyi aday gösterdiği bildirildi

Hamaney'in öldürülmesi halinde yerine geçmesi için üç yetkiliyi aday gösterdiği bildirildi
TT

Hamaney'in öldürülmesi halinde yerine geçmesi için üç yetkiliyi aday gösterdiği bildirildi

Hamaney'in öldürülmesi halinde yerine geçmesi için üç yetkiliyi aday gösterdiği bildirildi

Acil durum planları hakkında bilgi sahibi üç İranlı yetkiliye göre, İran Dini Lideri Ali Hamaney, askeri komuta zincirindeki yedek isimleri atadı ve öldürülmesi halinde yerine geçecek üç üst düzey din adamını belirledi.

Kaynaklara göre, 86 yaşındaki Hamaney şu anda bir yeraltı sığınağında saklanıyor. Yetkililerin ‘Irak'la savaştan bu yana en şiddetli’ olarak nitelendirdiği İsrail'in sürpriz saldırılarının başlamasından bu yana, tespit edilmekten kaçınmak için elektronik araçların kullanımını askıya aldıktan sonra, güvenilir bir aracı aracılığıyla liderlerle iletişim kuruyor. Şarku’l Avsat’ın New York Times’tan (NYT) aktardığına göre kaynaklar, Tahran’ın birkaç gün içinde Saddam Hüseyin'le sekiz yıl süren savaştan daha fazla zarar gördüğünü belirtti.

Kaynaklar, Hamaney'in Uzmanlar Meclisi Başkanlığı'na yerine geçecek üç ismi bildirdiğini ve ‘ölümü halinde düzenli bir geçiş sağlamak için’ bu isimlerin hızla seçilmesini tavsiye ettiğini açıkladı. NYT adayların isimlerini belirtmedi.

Ancak NYT, lider seçiminin genellikle uzun zaman alması ve etkili din adamları arasında gizlilik içinde yürütülmesi nedeniyle bu hamleyi eşi benzeri görülmemiş bir hareket olarak nitelendirdi.

Olası bir halef olarak adı geçen oğlu Mücteba Hamaney üç aday arasında yer almadı. 2024'te bir helikopter kazasında hayatını kaybeden merhum Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi önde gelen adaylardan biriydi.

İran İstihbarat Bakanlığı, telefonların ve elektronik uygulamaların kullanımının durdurulması için emirler yayınladı ve liderlerden yeraltında kalmalarını istedi. Halkı hedef alınan yerlerin fotoğrafını çekmemeye ve şüpheli hareketleri bildirmeye çağırdı.

İran Meclis Başkanı’nın danışmanı bir ses kaydında ‘tüm üst düzey liderlerin bir saat içinde suikasta uğradığını’ söyleyerek, insansız hava araçları (İHA) ve füze parçalarının İran'a sokulmasına izin veren ‘büyük bir güvenlik ve istihbarat açığına’ işaret etti.

Hamaney'in halefliği İran basınında sıcak bir konu ve bu konu genellikle İran'daki kriz dönemlerinde gündeme gelir.

NYT Eylül 2022'de Hamaney'in ciddi şekilde hastalanmasının ardından tüm toplantıları ve kamuoyu önüne çıkmayı iptal ettiğini bildirdi. Gazete, bir kaynağa dayandırdığı haberinde Hamaney'in şiddetli mide ağrıları ve yüksek ateşten mustarip olduktan sonra bağırsak tıkanıklığı nedeniyle ameliyat olduğunu yazdı. Ameliyat hakkında bilgi sahibi olan kişi, Hamaney'in evinin ve ofisinin bulunduğu yerleşkede kurulan bir klinikte ameliyat olduğunu ve şu anda bir doktor ekibi tarafından 24 saat izlendiğini söyledi.

Kaynak, “Liderin durumu geçen hafta kritik olarak değerlendiriliyordu. Ancak iyileşti ve şimdi dinleniyor, doktorları onu 24 saat izliyor” dedi. Heberin yayınlanmasından bir gün sonra halka seslenen Hamaney uzun bir konuşma yaptı ve herhangi bir hastalık belirtisi göstermedi.

İsrail perşembe günü, İsrail'in güneyine (bir hastanenin vurulduğu yer) ve Tel Aviv yakınlarındaki iki şehre isabet eden ve Yahudi devletinde onlarca can kaybına yol açan füze yağmurunun ardından Hamaney'in hayatta kalmasına ‘izin verilemeyeceği’ uyarısında bulundu.

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz şunları söyledi: “Hamaney'inki gibi bir rejim çok tehlikelidir; ideolojisi İsrail'i yok etmeye yöneliktir ve devletinin tüm kaynaklarını sürekli olarak bu amaca ulaşmak için kullanmaktadır. Böyle bir kişinin hayatta kalmasına izin verilemez.”

İran Radyo ve Televizyon Kurumu gibi nükleer ya da balistik olmayan tesislerin hedef alınmasının ardından İsrail'in asıl hedefinin İran'ın atom ve balistik kapasitesini zayıflatmakla sınırlı kalmayıp Dini Lider Ali Hamaney'in görevden alınmasını da içerdiğine dair spekülasyonlar arttı.

Reuters'in cuma günü İsrailli, Batılı ve bölgesel yetkililerden aktardığına göre İsrail'in yoğun hava saldırıları İran'ın nükleer santrifüjlerini ve füze kabiliyetlerini yok etmenin ötesine geçerek Hamaney'in iktidarının temellerini sarsmayı ve onu çöküşün eşiğine getirmeyi hedefliyor. Kaynaklara göre İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İran'ı uranyum zenginleştirme, balistik füze programı ve bölgedeki silahlı gruplara verdiği destekten kalıcı olarak vazgeçmesi konusunda önemli tavizler vermeye zorlayacak kadar zayıflatmak istiyor. Ayrıca Hamaney hükümetini de yıpratmayı amaçlıyor. Üst düzey bir bölge yetkilisi harekâtın ‘rejimin güç yansıtma ve iç uyumu sürdürme kabiliyetini azaltmaya’ odaklandığını ifade etti.