Hapishanede hayatını kaybeden Rus muhalif Navalni kimdir?

Rus muhalif lider Aleksey Navalni (Reuters)
Rus muhalif lider Aleksey Navalni (Reuters)
TT

Hapishanede hayatını kaybeden Rus muhalif Navalni kimdir?

Rus muhalif lider Aleksey Navalni (Reuters)
Rus muhalif lider Aleksey Navalni (Reuters)

Rusya Federal Cezaevi Hizmetleri (FSİN), Rus muhalif lider Aleksey Navalni’nin öldüğünü açıkladı.

Reuters haber ajansının aktardığına göre, Yamalo-Nenets bölgesinin hapishane servisinden bugün yapılan açıklamada, Navalni’nin hayatını kaybettiği belirtildi.

FSİN’den yapılan açıklamada, “Navalni’ye yapılan gerekli tıbbi müdahaleler olumlu sonuç vermedi. Doktorlar öldüğünü tespit etti. Ölüm nedeni araştırılıyor” ifadeleri kullanıldı.

Rus muhalif Navalni kimdir?

Rus avukat, siyasi aktivist ve finans uzmanı olan Navalni, 1976’da doğdu.

2009’dan bu yana Rusya’da yolsuzluğu eleştirerek geniş bir üne kavuştu ve aynı zamanda Devlet Başkanı Vladimir Putin’e yönelik eleştirileriyle de ön plana çıktı.

Navalni, Rusya Muhalefet Koordinasyon Konseyi’nin bir üyesi ve İlerleme Partisi’nin lideriydi.

Live Journal isimli blogunu büyük ölçekli iktidar karşıtı gösteriler düzenlemek için kullandı ve ayrıca Forbes Russia gibi birçok Rus yayın organı için makaleler yazdı.

2011 yılında Reuters’e verdiği bir röportajda, ülkesinin siyasi sisteminin, Rusya’nın beş yıl içinde Arap Baharı tarzı bir isyanla karşı karşıya kalabilecek kadar zayıfladığını iddia etti.

Hırsızlık suçlaması

2009 yılında Kirov bölgesi vali danışmanı olarak çalışan Navalni, devlete ait Kirovles kereste şirketinden 16 milyon ruble değerinde keresteyi zimmetine geçirmekle suçlandı.

Savcılar bu suçlama nedeniyle 6 yıl hapis cezası talep ederken, Kirov mahkemesi 18 Temmuz’da görülen davada, Navalni’yi 5 yıl hapis ve 500 bin ruble para cezasına çarptırdı.

Siyasi deneyim

Navalni, tüm siyasi eylem ve açıklamalarıyla Putin’in “Birleşik Rusya” partisine karşı güçlü bir şekilde muhalefet etti.

Rus muhalif lider, siyasi mesajlarını kamuoyuna iletmek için sosyal medyayı kullanması ve sıklıkla devlet kurumlarına karşı sert ve alaycı bir dil kullanması ile tanındı.

Protesto ve hükümete yönelik eleştirilerini, 2011’de çıkan yasa sırasında yoğunlaştırdı ve bu yasa, aynı yılın 5 Aralık gününde 15 gün süreyle tutuklanmasına yol açtı.

O dönemde on binlerce kişinin katıldığı protestolara öncülük etti ve 2011 yılında Yolsuzlukla Mücadele Vakfı’nı (FBK) da kurdu.

Şaşırtıcı bir şekilde, Eylül 2013’teki Moskova Belediye Başkanlığı seçimlerine katılmasına izin verildi.

Bu seçimlerde Putin’e yakın olan ve “Birleşik Rusya” partisinin bir üyesi olan Sergey Sobyanin’in ardından ikinci sırada yer aldı.

Muhalif lider, 2016 yılında devlet başkanlığına aday olma niyetini açıkladı. Ancak Seçim Komisyonu, daha önce zimmete para geçirme suçundan mahkum olması nedeniyle kendisine aday olma hakkı vermedi.

Navalni, Rusya genelinde bazen binlerce katılımcının yer aldığı izinsiz gösteriler düzenlediği için 2017 yılında üç kez tutuklandı.



İran'ın kötü şöhretli Evin Cezaevi’nde yıkım ve can kayıpları

Sosyal medyada paylaşılan bir fotoğrafta, İsrail'in dün düzenlediği hava saldırısının ardından Tahran'ın üzerinde yükselen duman görülüyor. (AFP)
Sosyal medyada paylaşılan bir fotoğrafta, İsrail'in dün düzenlediği hava saldırısının ardından Tahran'ın üzerinde yükselen duman görülüyor. (AFP)
TT

İran'ın kötü şöhretli Evin Cezaevi’nde yıkım ve can kayıpları

Sosyal medyada paylaşılan bir fotoğrafta, İsrail'in dün düzenlediği hava saldırısının ardından Tahran'ın üzerinde yükselen duman görülüyor. (AFP)
Sosyal medyada paylaşılan bir fotoğrafta, İsrail'in dün düzenlediği hava saldırısının ardından Tahran'ın üzerinde yükselen duman görülüyor. (AFP)

İranlı yetkililer bugün, Birleşmiş Milletler'in (BM) uluslararası insancıl hukukun ağır bir ihlali olduğunu söylediği, mahkûmların ölümüne ve yaralanmasına neden olan dünkü İsrail saldırısında kötü şöhretli Evin Cezaevi'nin ‘idari binasının bir kısmının’ yıkıldığını doğruladı. İran Yargı Erki Sözcüsü Asgar Cihangir, Evin Cezaevi'ndeki ‘idari binanın bir kısmının’ yıkıldığını, idari ve adli personelin yanı sıra bazı ziyaretçilerin de yaralandığını duyurdu. Cihangir ayrıca, şehitlerin de olduğunu bildirdi. Cihangir, ölü ve yaralı sayısına ilişkin kesin rakam vermedi ve konunun halen soruşturma aşamasında olduğunu vurguladı. Evin Cezaevi, İsrail'in Tahran'da ‘baskı organı’ olarak nitelendirdiği çeşitli merkezlere düzenlediği saldırılardaki hedeflerden biriydi.

xvfdghy
Sosyal medyada paylaşılan bir fotoğrafta, İsrail'in dün düzenlediği hava saldırısının ardından Tahran'ın üzerinde yükselen duman görülüyor. (AFP)

İranlı yetkililer bugün, İsrail saldırısı sırasında Evin Cezaevi yakınlarına düşen iki füzeyi etkisiz hale getirdi. Tasnim haber ajansı bir polis sözcüsünün şu açıklamasını aktardı: “Dün ateşlenen ve Evin Cezaevi yakınlarına düşen patlamamış iki füze etkisiz hale getirildi ve güvenli bir yere taşındı.” İran yargısı da Evin'deki tutukluları Tahran eyaletindeki diğer cezaevlerine ‘naklettiğini’ duyurdu. Yargı kaç tutuklunun nakledildiğini belirtmedi. Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot, İran'da üç yıldır tutuklu bulunan Fransız vatandaşları Jacques Paris ve Cecile Koehler'in ‘zarar görmediğini’ doğruladı ve İsrail saldırısını ‘kabul edilemez’ olarak nitelendirdi. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, siyasi tutukluların bulunduğu cezaevine düzenlenen hava saldırısının uluslararası insancıl hukukun ciddi bir ihlali olduğunu söyledi.

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Sözcüsü Semin el-Haytan Cenevre'de gazetecilere yaptığı açıklamada, İsrail'in adını anmadan, “Evin Cezaevi askeri bir hedef değildir ve hedef alınması uluslararası insancıl hukukun ciddi bir ihlalini teşkil etmektedir” dedi. Sözcü ayrıca, İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’nin cezaevinde yangın çıktığına ve belirsiz sayıda yaralı olduğuna dair raporlar aldığını belirtti.

sadfrgt
İsrail saldırıları sonucu yanan bir ambulans Tahran'da bir caddede duruyor. (Reuters)

Tahran'daki Evin Cezaevi'ne düzenlenen saldırı, İsrail'in hedeflerini askeri ve nükleer tesislerin ötesine taşıyarak, İran rejiminin temel direklerini doğrudan hedef almaya başladığının açık bir işaretiydi.

İsrail güçleri ayın 23'ünde İran'ın başkenti Tahran'daki Evin Cezaevi'nin kapısını, idari bölümleri ve yardımcı tesisleri hedef alan hassas bir hava saldırısı gerçekleştirdi. İsrail'in ‘nitelikli’ olarak nitelendirdiği saldırı, İran'ın kalbindeki hassas güvenlik ve istihbarat bölgelerine yönelik bir dizi saldırının parçasıydı.

Verilere göre bombalama sonucunda hapishanenin ana kapısında ciddi hasar meydana geldi. Söz konusu saldırıda revir ve kütüphane gibi bölümler de hasar görürken, binlerce tutuklunun kaldığı koğuşlar da kısmen zarar gördü.

sdfgthy
Sosyal medyada paylaşılan bir fotoğrafta, İsrail'in dün düzenlediği hava saldırısının ardından Tahran'ın üzerinde yükselen duman görülüyor. (AFP)

Her ne kadar toplu bir firar olayı teyit edilmemiş olsa da, özellikle İranlı yetkililerin tam sayıyı ya da kurbanların kimliğini açıklamadan mahkumlar arasında ölüm ve yaralanmalar olduğunu duyurmasının ardından, cezaevindeki kaos ve panik sahneleri parmaklıklar ardındaki kişilerin trajedisini ön plana çıkardı.

Cezaevi hakkında

Tahran'ın kuzeybatısında yer alan Evin Cezaevi, 1972 yılında Şah döneminde kurulan, ancak en karanlık ününü 1979 İslam Devrimi'nden sonra kazanan devasa, ağır tahkimatlı bir komplekstir. Bugün siyasi baskının sembolü olarak bilinen hapishanede çoğu siyasi muhalifler, gazeteciler, akademisyenler ve insan hakları aktivistleri olmak üzere 15 binden fazla mahkûmun yanı sıra diplomatik çatışmalarda pazarlık kozu olarak kullanılan çifte uyruklular da tutulmaktadır.

Uluslararası insan hakları örgütleri düzenli olarak cezaevindeki insan hakları ihlallerini belgeleyen raporlar yayınlıyor.