New York Times: İsrail, İran’daki iki büyük doğalgaz boru hattına saldırı düzenledi

Milyonlarca kişinin yaşadığı İran eyaletlerinde doğal gaz akışı kesildi

New York Times: İsrail, İran’daki iki büyük doğalgaz boru hattına saldırı düzenledi
TT

New York Times: İsrail, İran’daki iki büyük doğalgaz boru hattına saldırı düzenledi

New York Times: İsrail, İran’daki iki büyük doğalgaz boru hattına saldırı düzenledi

Batılı yetkililer, İsrail’in bu hafta İran’daki iki büyük doğal gaz boru hattına saldırı düzenleyerek milyonlarca kişinin yaşadığı İran eyaletlerinde doğal gaz akışını kesintiye uğrattığını belirtti.

The New York Times’ın haberine göre, iki Batılı yetkili ve İranlı bir uzman, İsrail’in doğal gaz boru hatlarına yönelik saldırılarının ‘özellikle iki boru hattının birden fazla yerden ve aynı anda vurulması göz önüne alındığında, İran’daki altyapı hakkında ayrıntılı bilgi ve dikkatli bir koordinasyon gerektirdiğini’ söyledi.

Gazetenin isimlerini açıklamadığı iki yetkili, perşembe günü Tahran’ın dış kesimlerindeki bir kimya fabrikasında da İsrail’in bir patlamaya neden olduğunu belirtirken, yerel yetkililer patlamanın fabrikanın yakıt tankında meydana gelen bir kazadan kaynaklandığını söyledi.

Gazetenin haberine göre İsrail’in saldırıları, Tel Aviv ile Tahran arasında hava, kara ve deniz yoluyla yıllardır devam eden ‘gölge savaşı’nda bir değişikliği temsil ederek elektronik saldırıları da kapsıyor.

İran’daki askeri ve nükleer tesisleri hedef alan İsrail, ülke içinde ve dışında İran nükleer projesinin bilim adamlarına ve yetkililerine suikast düzenliyor ve ayrıca Petrol Bakanlığı’na ait sunucuları bozmak için siber saldırılar düzenleyerek ülke genelindeki benzin istasyonlarında aksamalara neden oluyordu.

Ancak yetkililer ve analistler, New York Times’a, ülkenin enerji altyapısının bir kısmının bombalanmasının gizli savaşta bir tırmanmayı temsil ettiğini ve yeni bir cephe açtığını söylediler.

İran İslam Cumhuriyeti Haber Ajansı (IRNA), ülkenin güneybatısındaki Çaharmahal ve Bahtiyari Eyaleti’ndeki bir doğal gaz boru hattında geçtiğimiz çarşamba günü şafak vakti patlama meydana geldiğini ve herhangi bir can kaybının yaşanmadığını bildirdi.

Daha sonra Çaharmahal ve Bahtiyari Eyaleti’ndeki Doğal Gaz Şirketi İcra Direktörü, Boroujen şehrine bağlı bölgedeki doğal gaz tedarik hattının yeniden çalıştırıldığını duyurdu.

İran Petrol Bakanı Cevad Ovci, dün “Düşmanın planı, kışın ülkemizdeki birçok büyük şehre doğal gaz akışını tamamen kesmekti” dedi.

‘Sabotaj ve terör’ olarak nitelendirdiği saldırıların sorumluluğu konusunda İsrail’den söz etmeyen İranlı bakan, saldırının amacının İran’ın enerji altyapısına zarar vermek ve ülke içinde huzursuzluk yaratmak olduğuna dikkati çekti.



Antik Maya kentinin ilk hükümdarının mezarı keşfedildi

Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
TT

Antik Maya kentinin ilk hükümdarının mezarı keşfedildi

Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)

Kritik öneme sahip Maya kenti Caracol'un ilk hükümdarı olduğu düşünülen birine ait mezar keşfedildi. Mezarda bulunan eserler dönemin büyük kentleri arasındaki ilişkiye ışık tutuyor.

Maya dünyasının en büyük ve en önemli şehirlerinden Caracol'un nüfusunun zirve döneminde 100 bine ulaştığı tahmin ediliyor. Ancak diğer pek çok Maya şehrinde olduğu gibi, bilinmeyen nedenlerle MS 900 civarında çöküşe geçti.

Kalıntıları Belize'de yer alan antik kentin harabelerindeki kazılar en az 40 yıldır sürüyor. Fakat bugüne kadar yapılan çalışmalarda hiçbir kraliyet üyesine ait mezara rastlanmamıştı. 

Kazılara liderlik eden Houston Üniversitesi arkeologları Diane ve Arlen Chase, etkileyici bir keşifle bu durumu değiştirdi. 

İlk kez Caracol'da bir kraliyet mezarı ortaya çıkaran ekip, bunun kentin bilinen ilk hükümdarına ait olduğunu düşünüyor.

Houston Üniversitesi'nden yapılan açıklamaya göre Te K'ab Chaak adlı kralın mezarı yaklaşık MS 350'ye tarihlendi. Araştırmacılar tahta 331'de çıkan Te K'ab Chaak'ın hanedanının en az 460 yıl varlığını sürdürdüğünü söylüyor.

Field Museum'dan arkeolog Gary Feinman, yer almadığı çalışmanın bulguları hakkında "Çok erken bir döneme ait hükümdar buldular, ki bu çok önemli ve bir hanedanın kurucusu olduğu iddia ediliyor" diyerek ekliyor: 

Bu büyük bir bulgu.

Araştırmacılar mezarda bulunan kalıntılara dayanarak Te K'ab Chaak'ın 1,7 metre boyunda ve öldüğünde dişi olmayan yaşlı bir adam olduğunu tespit etti.

Chase çifti kalıntılarla birlikte gömülen seramik kapların tarzından mezarın son derece eski olduğu sonucuna vardı. Kırmızı zincifre mineraliyse, çok yüksek statüye sahip birine ait olduğunu anlamına geliyordu.

Arlen Chase "Eşyalar zincifreyle kaplanmışsa kraliyet ailesinin en üst seviyedeki kişileri sözkonusu demektir" diye açıklıyor.

Ekip mezarda yeşim taşından yapılmış üç set kulak süsü de buldu. Maya elitlerinin kullandığı bu değerli eşyalara pek sık rastlanmıyor. 

ghyjudcfv
Çömlek kaplar üzerinde daha önce görülmeyen tasvirler bulundu (Houston Üniversitesi)

Ayrıca mozaik bir ölüm maskesi de keşfeden araştırmacılar bunun çok daha nadir olduğunu belirtiyor. Chase çifti daha önce sadece bir adet ölüm maskesi bulmuştu.

Arkeologlar mezarda gördükleri çömleklerin de etkileyici olduğunu ifade ediyor. Bu kaplarda Mayaların ticaret tanrısı, bir sinek kuşu ve mızrak tutan bir hükümdarla ona adak adayan kişiler resmedilmişti. Bazılarında maymun, baykuş ve nasua gibi hayvanlar tasvir edilmişti. 

Arlen Chase bazı tasarımlar için "Bunları daha önce hiç görmemiştik" diyor.

Araştırmacılar mezardaki bazı eserlerin, yine MS 350'lere tarihlenen diğer iki Caracol mezarındakilere çok benzediğini söylüyor. Bunlar arasında Meksika'nın orta kesiminden gelen yeşil obsidyen bıçaklar ve mızrak fırlatmak için kullanılan bir alet de vardı. 

Ekip bu aletlerin genellikle Caracol'un 1200 kilometre uzağındaki Teotihuacán kentiyle ilişkilendirildiğini belirtiyor. 

Chase çiftine göre bu durum iki kent arasındaki büyük mesafelere rağmen erken Maya halkının, Orta Meksika topluluklarıyla sanılandan onlarca yıl önce ilişki kurduğuna işaret ediyor. Te K'ab Chak zamanında Teotihuacán'dan Caracol'a yürümek muhtemelen en az 150 gün sürüyordu.

İkili, ellerindeki bulgulara dayanarak kentler arasında ticari ve diplomatik ilişkiler kurulduğunu düşünüyor. Öte yandan bazı uzmanlar net çıkarımlar yapmadan önce daha net kanıtlara ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor.

Independent Türkçe, Live Science, New York Times, Smithsonian Magazine, Houston Üniversitesi