Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in Kızıldeniz’de Avrupa Deniz Koruma Misyonu Aspides’in başlatıldığını duyurmasıyla, söz konusu adımın sonuçları, zamanlaması ve en önemlisi Husilerin Avrupa gemilerine olan eylemlerine ilişkin sonuçları hakkında sorular ortaya çıktı.
Geçen pazartesi günü Ursula von der Leyen, X üzerinden ‘Avrupa’nın, uluslararası ortaklarıyla koordineli olarak Kızıldeniz’de seyrüsefer özgürlüğünü korumak için çalışacağını’ belirtti. Aden Körfezi ve Kızıldeniz’deki gemilerin güvenliğini sağlamak için Aralık ayından bu yana Birleşik Krallık ile işbirliği içinde çalışan ABD’ye atıfta bulundu.
Aspides misyonu Fransa, Almanya, İtalya ve Belçika’ya ait donanma gemilerinden oluşurken, İspanya ise buna dahil olmayı kabul etmedi. Sorumluluklar şu şekilde dağıtıldı; Yunanistan stratejik düzeyde operasyonun liderliğini elinde tutarken, İtalya da taktiksel düzeyde gücün liderliğini elinde tutuyor. Liderliğin karargahı olarak Yunanistan’ın Larissa şehri seçildi. Görev, üç ifadeyle özetlenebilir: Eşlik et, izle ve koru.
Anglo-Amerikan ve Avrupa misyonları arasında büyük bir fark var. Öyle ki Avrupa misyonu, yalnızca ‘savunma duruşu’ gerektiriyor. Bu da ilkinde olduğu gibi Yemen’deki Husi mevzilerine karşı insansız hava aracı ve savaş uçaklarıyla askeri saldırı düzenlemeyeceği anlamına geliyor.
Çatışma kuralları, olup biteni izlemesine, kendini savunmasına ve Kızıldeniz’den geçen gemileri korumasına izin verildiğini gösteriyor. Ancak önleyici ateş açılmasına izin verilmiyor, yalnızca silahlıların saldırılarına maruz kalması durumunda koruduğu gemileri savunmasına izin veriliyor.
İlk eylem
Avrupa Komisyonu, henüz resmi olarak kurulduğunu açıklamamıştı ki ertesi gün (20 Şubat) çalışmalarına başladı. Fransa Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre ilk eylem, Fransız Donanması’na ait iki fırkateyn olan Languedoc ve Alsace’nin Husilerin kontrolündeki Yemen topraklarından fırlatılan iki SİHA’yı düşürmesi sonucu yaşandı.
Genellikle Kızıldeniz’e bakan Hudeyde şehri yakınları, Husi SİHA’larının saldırı için atış noktası sayılıyor. Aynı şekilde Fransa Genelkurmay Başkanlığı, dün (22 Şubat Perşembe) yaptığı açıklamada, çok görevli firkateyninin çarşamba- perşembe gecesi aynı türde tehdidi tespit ettiğini ve iki İHA’yı ateşleyerek onları imha ettiğini duyurdu.
Paris, iki gün önce yaptığı açıklamada, askeri kuvvetleri tarafından alınan tedbirlerin Süveyş Kanalı’ndan Hürmüz Boğazı’na kadar deniz güvenliğine katkıda bulunduğunu ve seyrüsefer özgürlüğünün korunmasını desteklediğini dile getirdi. Ayrıca Avrupa Birliği’nin (AB) Kızıldeniz’de ticari gemiciliği güvence altına almak için yürüttüğü askeri operasyonun da aynı durumu amaçladığını vurguladı.
Hedefler ve maliyet
Avrupa misyonuyla ilgili çeşitli sorular ortaya çıkıyor. Bir yandan Paris’teki Avrupalı savunma kaynakları, AB ülkelerinin ‘Kızıldeniz ve Aden Körfezi’nde varlıklarını savunma niyetinde olduklarını ve diğer boğaz ve denizlerde olduğu gibi Kızıldeniz’de de seyrüsefer özgürlüğüne önem verdiklerini’ göstermesi açısından operasyonun büyük önem taşıyan bir mesele olduğuna dikkati çekti.
Avrupalıların geçen yılın sonunda başlatılan Anglo-Amerikan misyonuna yetişmek için acele ederken, bu noktada iki hedef var; Siyasi ve güvenlik. O tarihten bu yana ABD- İngiltere güçleri, özellikle caydırıcı mesajlar vererek Husi mevziilerini zayıflatmak, üslerini ve İHA’ları yok etmek amacıyla saldırılar düzenleyerek, ticari gemileri koruyor, onlara eşlik ediyor, onları hedef alan SİHA’ları vuruyor.
Öte yandan Gazze’yle dayanışmanın bir ifadesi olarak öncelikli amacının, İsrail’e giden gemileri engellemek olduğunu öne süren Husiler caydırıcı görünmüyor. Aksine durum tam tersi. Çünkü ABD ve İngiliz donanma gemilerini hedef almaya başladı. Saldırılarında, iki ülkenin (ABD ve İngiltere) çıkarlarının ‘meşru hedef’ haline geldiğini söylüyor.
Avrupa ekipmanlarının gelişinin, olayların gerçekliğini değiştirmeyeceği ve Husi saldırılarının devam edeceği yönünde bir kanaat var. Husilerin gemilerin rotalarını, kullandıkları drone miktarlarını ve bunları nasıl kullanacaklarını belirleme becerisi hakkında sorular ortaya çıkıyor. Ticari gemileri ve askeri gemileri hedef alma konusunda giderek daha hassas hale geldikleri görülüyor.
SİHA’ların sağlanması, bunların kullanımına ilişkin eğitim verilmesi, ticari gemiler ve askeri deniz taşıtlarının koordinatlarının sağlanması ve belki de bunların fırlatılmasına dahil olma açısından Batı kanaatleri, İran’ın ‘gerçek operatör’ olduğu yönünde.
Avrupa misyonunun görev süresi, bir yıl süreyle uzatılıyor. Avrupa başkentlerinde gündem olan soru, Husilerin Avrupa denizcilik sektörünü hedef alıp almayacağıyla ilgili. Zira Amerikan ve İngiliz donanma gemilerine, doğrudan onları hedef alma ve AB ülkelerine ait gemileri hedef alma şeklinde yaklaşmaya başladılar. Soru bu ve Husilerin buna vereceği cevap gecikmeyecek.
Elon Musk, federal hükümet içinde "israf, dolandırıcılık ve suistimal"i ortaya çıkarma amacıyla DOGE'u yönetirken pek çok toplu işten çıkarma hamlesi yapıldı (AFP)