Kuzey ve Güney Gazze’de devam eden çatışmalar… Yeni bir ‘Mogadişu’ uyarısı

Washington, yardımların güvenliğini sağlayan polis gücünün hedef alınmasından kaçınılmasını talep ediyor

Dün Gazze Şeridi’nin güneyindeki Refah’ta İsrail’in hedef aldığı bir bölgedeki Filistinliler (Reuters)
Dün Gazze Şeridi’nin güneyindeki Refah’ta İsrail’in hedef aldığı bir bölgedeki Filistinliler (Reuters)
TT

Kuzey ve Güney Gazze’de devam eden çatışmalar… Yeni bir ‘Mogadişu’ uyarısı

Dün Gazze Şeridi’nin güneyindeki Refah’ta İsrail’in hedef aldığı bir bölgedeki Filistinliler (Reuters)
Dün Gazze Şeridi’nin güneyindeki Refah’ta İsrail’in hedef aldığı bir bölgedeki Filistinliler (Reuters)

İsrail’in savaşının 141’inci gününde Gazze Şeridi’nin kuzey ve güney bölgelerinde çatışmalar yoğun bir şekilde devam ederken, ABD İsrail’i Gazze Şeridi’nin yeni bir Mogadişu olmasına karşı uyardı.

İsrail ordusu, dün Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki Ez-Zeytun mahallesinde ve güneydeki Han Yunus’ta şiddetli çatışmalara girdiğini duyurdu.

Ordu Sözcüsü, askerlerin Han Yunus’un batısında savaşmaya devam ettiğini ve bölgede saldırılarını yoğunlaştırdıklarını söyleyerek, buradaki onlarca altyapıya baskın düzenlediklerini kaydetti.

Sözcü, ordu güçlerinin Hamas üyelerini öldürdüklerini, tüneller bulduklarını ve Hamas’ın savaş kompleksine dönüştürdüğü çok sayıda binayı yıktıklarını söyledi. Ayrıca havan mermileri, dolu şarjörler, kalaşnikof tüfekleri, mermiler, el bombaları, patlayıcılar, insansız hava araçları (İHA), RPG fırlatıcıları, parça tesirli bombalar ve iletişim cihazları bulunduğunu belirtti.

dsfb
İsrail’in dün Refah’ta hava saldırısıyla hedef aldığı Şahin ailesinin evinin etrafındaki Filistinliler (AP)

Haftalardır Han Yunus’un doğusundan batısına kadar çatışmalar gittikçe alevleniyor. İsrail, güneydeki Refah’a olası bir saldırı öncesinde ‘Hamas’ın başkenti’ olduğunu söylediği kent üzerindeki kontrolünü sıkılaştırmaya çalışıyor.

Hamas’a bağlı El-Kassam Tugayları ve İslami Cihad’a bağlı Kudüs Tugayları, savaşçılarının Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki Ez-Zeytun mahallesinde şiddetli çatışmalara girerken, diğer taraftan da Han Yunus’taki askerlere saldırıp, İsrail tanklarını ve araçlarını imha ettiklerini açıkladı.

Geri çekilmeden haftalar sonra Ez-Zeytun mahallesine yönelik saldırılarına yeniden başlayan İsrail, burada Filistinli örgütlerin savaşçılarının saflarını yeniden düzenlemeye çalıştığını iddia etmişti.

dewgv
Dün Deyr el-Belah’taki El-Aksa Hastanesi morgu önündeki bir kamyonda İsrail bombardımanında ölenlerin cesetleri (AP)

Çatışmalar yoğun bir şekilde devam ederken Gazze Şeridi’nde, özellikle de kuzey bölgesinde kıtlık derinleşiyor. Sıkı kuşatma nedeniyle, un ve bebek maması da dahil olmak üzere temel malzemelerin temininde ciddi bir kıtlık yaşanıyor. Kuzey Gazze’deki doktorlar, Muhammed Fettuh (45 günlük) adlı bir bebeğin, Gazze’nin kuzeyindeki susuzluk ve açlık nedeniyle günlerce süt içememesinin ardından dehidrasyon ve yetersiz beslenmeden öldüğünü duyurdu. Çekilen bir videoda, Gazze’nin kuzeyindeki Sivil Savunma ekipleri tarafından Eş-Şifa Tıp Kompleksi’ne nakledilen bebek Muhammed Fettuh’un ölümle mücadele ettiği görülüyordu.

İsrail’in Gazze Şeridi’ne yardımların girişini engellemesi, ABD ile aralarında anlaşmazlığa sebep oldu. ABD geçtiğimiz hafta, İbrani devletine, Gazze’ye yardım girişini sağlayan polis güçlerini hedef almayı bırakması ve un sevkiyatının girmesine izin vermesi için yoğun bir baskı yapmıştı.

Walla haber sitesi, ABD’nin İsrail’den Gazze Şeridi’nde yardım tırlarını koruyan Hamas polis güçlerine saldırmaktan kaçınmasını istediğini bildirdi. Biden yönetimi İsrail’i, Gazze’deki kolluk kuvvetlerinin tamamen çökmesinin, Gazze Şeridi’ndeki insani krizi daha da kötüleştireceği konusunda uyardı. Üst düzey ABD’li yetkililer de Gazze Şeridi’nin Somali’nin başkenti Mogadişu kadar kaotik bir hale geldiğini söyledi. ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, iki gün önce İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant ile yaptığı telefon görüşmesinde bu konuyu gündeme getirdi.

fvdb
Cuma günü Refah’ta bir gıda yardımı dağıtım merkezi (AP)

ABD’li yetkililer, güvenlik boşluğu ve çaresizliğin silahlı çetelerin yardım tırlarına saldırıp yağmalamasına kapı açması ve Gazze Şeridi’nde zaten gergin olan insani sistem üzerinde daha fazla baskı oluşturması nedeniyle ‘Gazze’nin Mogadişu’ya dönüşmesinden’ büyük bir endişe duyduklarını ifade etti. ABD’li yetkililer, Biden yönetiminin birkaç aydır İsrail’i bu konuda uyardığını ve İsrail hükümetini savaştan sonra Gazze’yi kimin yöneteceği konusunda önceden planlama yapmaya çağırdığını söyledi.

ABD’nin uyarıları, Birleşmiş Milletler’in (BM) son haftalarda Gazze’ye giren yardım tırlarının sayısında önemli bir azalma olduğuna ilişkin raporları ışığında geldi.

BM İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (OCHA), son iki hafta içinde minimum dört gün boyunca 10’dan az yardım tırının giriş yaptığını bildirdi.

OCHA Filistin Koordinatörü Jamie McGoldrick, bu hafta gazetecilere verdiği demeçte, yardımların girişinin azalmasının kısmen sınırın her iki tarafındaki güvenlik durumundan kaynaklandığını söyledi.

Hamas polisi, defalarca İsrail ateşine maruz kaldıkları için Gazze üzerinden yardım taşıyan tırların güvenliğini sağlamayı reddettiği için son günlerde insani yardım dağıtımı büyük ölçüde durdu.

BM verileri ve yetkilileri, Mısır’dan Gazze’ye giren yardım akışının son iki haftada neredeyse durduğunu ve güvenliğin olmamasının Gazze Şeridi’ne ulaşan gıda malzemelerinin dağıtımını zorlaştırdığını söylüyor.

frbrbfrg
Dün İsrail’in Refah’ta hava saldırısı düzenlediği bir bölgedeki vatandaşlar ve kurtarma ekipleri (Reuters)

Hamas’ın yönettiği sivil polis gücü, Refah’ta ve yakındaki Kerem Ebu Salim Sınır Kapısı’nın Gazze tarafında yardım tırlarının güvenliğini sağlamak için çalışıyordu, ancak İsrail’in kendilerini hedef alması üzerine bu ayın başlarında görev yerlerini terk etmişlerdi.

ABD’li yetkililere göre, son haftalarda İsrail’in hava saldırılarında Refah polis gücünün en az 11 üyesi hayatını kaybetti. Yetkililer, bunun silahlı çetelerin yardımları kontrol etmesine kapı açtığını söyledi.

Ancak iki İsrailli yetkiliye göre, İsrail, yardımların Hamas tarafından ulaştırılmasına karşı çıkıyor ve Hamas’ın artık Gazze Şeridi’ni yönetmediğinden emin olmanın savaşın hedeflerinden biri olduğunu savunuyor.

İsrailli yetkililer, Hamas’a karşı olan yerel aşiretlerle işbirliği yapmak gibi alternatif yardım sağlama yolları bulma planları olduğunu söylüyor.

Ancak ABD’li bir yetkili, gıdanın ulaştırılması gerektiğini, aksi takdirde Gazze’de kıtlıkla karşı karşıya kalınacağını ve bunun İsrail’e büyük zarar vereceğini söyledi.

İsrail, yardım sağlamaktan sorumlu polisi hedef almayı bırakmayı reddederken, aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich’in bir aydan fazla bir süredir engellemelerine rağmen ABD’den büyük miktarda un sevkiyatının Gazze sakinlerine ulaştırılmasına izin verecek yeni bir düzenlemeyi kabul etti.

ABD’li bir yetkili, The Times of Israel haber sitesine verdiği röportajda, yeni düzenleme kapsamında 1,5 milyon Gazzeli’yi 5 ay boyunca doyurabilecek unun, BM Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) yerine Dünya Gıda Programı (WFP) aracılığıyla Gazze’ye ulaştırılacağını vurguladı.

ABD’li yetkili, yeni düzenlemenin tamamlanmasıyla sevkiyatın girişine hemen başlanabileceğini söyledi.

Ancak un Gazze’ye ulaşsa bile tüm bölgelerdeki sivillere dağıtılıp dağıtılmayacağı ve kıtlığın ağırlığını hafifletip hafifletmeyeceği belli değil.



Riyad toplantısı ABD-Rusya ilişkilerinde normalleştirme zemini hazırlarken taraflar Ukrayna-Rusya savaşını sonlandırmak için de ekipler oluşturma konusunda anlaştı

TT

Riyad toplantısı ABD-Rusya ilişkilerinde normalleştirme zemini hazırlarken taraflar Ukrayna-Rusya savaşını sonlandırmak için de ekipler oluşturma konusunda anlaştı

Riyad toplantısı ABD-Rusya ilişkilerinde normalleştirme zemini hazırlarken taraflar Ukrayna-Rusya savaşını sonlandırmak için de ekipler oluşturma konusunda anlaştı

ABD ve Rusya heyetleri Salı günü Riyad'da gerçekleştirdikleri görüşmelerin sonunda, iki ülkenin diplomatik misyonlarında çalışan personelin geri dönmesi, ekonomik işbirliğinin geliştirilmesi ve Ukrayna'da çözüm için üst düzey bir ekip kurulması konularında anlaşarak olumlu bir ilerleme kaydetmeyi başardı.

Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'daki Diriye Sarayı'nda gerçekleşen görüşmelerin verimli geçtiğini vurgulayan iki taraf, görüşmeleri “ileriye doğru atılmış önemli bir adım” olarak nitelendirdi.

xcsdvfgrt
ABD ve Rusya Dışişleri Bakanları Riyad'daki görüşmeleri sırasında (SPA)

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, “Rusya'nın Ukrayna'daki savaşına son vermenin tüm tarafların taviz vermesini gerektireceğini” vurgulayarak “Avrupa'nın da görüşmelerin bir parçası olacağını” belirtti. Rubio, “Avrupa Birliği'nin de bir noktada müzakere masasında bulunması gerekecek çünkü onun da uyguladığı yaptırımlar var” dedi.

Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'ın başkanlığında ve Suudi Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan ile Ulusal Güvenlik Danışmanı Yardımcısı El-Aiban'ın katılımıyla gerçekleştirilen toplantılar, Krallığın ABD ve Rusya'yı birbirine yakınlaştırma ve küresel güvenlik ve istikrarı destekleme çabalarının bir parçası niteliğinde.

sfvg
Suudi Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan ve Devlet Bakanı Musaed al-Aiban ABD-Rusya toplantısı başlamadan önce (SPA)

ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre Rubio ve Lavrov Ukrayna'daki savaşın sona erdirilmesi için müzakerelerde bulunmak üzere ekipler atamaya karar verdi. Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Tammy Bruce, Rubio ve Lavrov'un Ukrayna'daki çatışmayı mümkün olan en kısa sürede kalıcı, sürdürülebilir ve karşılıklı olarak kabul edilebilir bir şekilde sona erdirecek bir yol üzerinde çalışmaya başlamak üzere üst düzey ekipler atama konusunda anlaştıklarını söyledi.

ABD Dışişleri Bakanı şunları söyledi: “Bu kanalları devam ettirebilmemiz için aktif ve normal işleyebilen diplomatik misyonlara sahip olmamız gerekecek.”

csdfvgt
İki taraf diplomatik misyonların geri dönmesi ve Ukrayna krizinin çözümüne yönelik çalışma gruplarının oluşturulması konusunda anlaştı (AFP)

Rubio, Ukrayna'daki savaşın sona ermesi halinde Washington ve Moskova arasındaki ilişkilerin gelişebileceğini vurguladı. Rubio gazetecilere şunları söyledi: "Rusya ile ortaklık için olağanüstü fırsatlar var. Bu fırsatları ortaya çıkarmanın anahtarı Ukrayna'da Şubat 2022'den beri devam eden bu çatışmayı sona erdirmekten geçer. Amaç bu çatışmayı adil, kalıcı ve ilgili tüm taraflar için kabul edilebilir bir şekilde sona erdirmektir.”

ABD'li Bakan ayrıca Rus tarafıyla yapılan görüşmelere ev sahipliği yaptığı için Riyad'a teşekkür etti.

Riyad'ın ev sahipliği yaptığı görüşmelerin sonuçlarını memnuniyetle karşılayan Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov ise şu değerlendirmelerde bulundu: “İlişkilerin normalleşmesinin sabote edilmesine izin vermemek için ilişkilerin normalleştirilmesi gerekir.

Bugün bunun üzerinde çalıştık. Açıkçası, sonuçlar vardı, her şey konuşulmadı, ancak iki başkanın görüşmesine göre daha fazla çalışma için ilk yaklaşım belirlendi ve Amerikalıların bu hareketi aktif bir şekilde ilerletme konusundaki kararlılığını hissettik ve bunun üzerinde çalışacağız. Görüşmenin çok faydalı olduğunu düşünüyorum, sadece dinlemedik, birbirimizi dinledik ve ABD tarafının pozisyonumuzu daha iyi anladığına inanmak için nedenlerim var" dedi.

fvdgbhnjm
Riyad'daki ABD-Rusya görüşmesinden bir bölüm (Rusya Dışişleri Bakanlığı)

Lavrov ülkesinin “Ukrayna'nın NATO üyeliğini ya da farklı bir bayrak altında faaliyet gösterseler bile NATO askeri güçlerinin orada bulunmasını kabul etmeyeceğini” söyledi.

Lavrov sözlerini şöyle sürdürdü: “Bugün meslektaşlarımıza Başkan Putin'in defalarca vurguladığı şeyi açıkladık. NATO'nun genişlemesi ya da Ukrayna'nın NATO'ya katılımı, Rusya Federasyonu'nun çıkarlarına ve egemenliğimize yönelik doğrudan bir tehdittir. Bugün NATO ülkelerinden silahlı kuvvetlerin sahte bir bayrak altında, Avrupa Birliği bayrağı altında ya da herhangi bir ülkenin bayrağı altında ortaya çıkmasının bu konuda hiçbir şeyi değiştirmeyeceğini açıkça ifade ettik.

Elbette bu bizim için kabul edilemez bir durumdur.”

Ukrayna'daki savaşa ilişkin müzakerelerin toprak ve güvenlik garantileri üzerine odaklanacağını ifade eden ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz “Bu, geçmişte gördüğümüz gibi geçici bir son değil, savaşa son veren kalıcı bir son olmalı, toprakla ilgili bazı tartışmalar olacak, güvenlik garantileriyle ilgili tartışmalar olacak.”

zxcsdfvgt
Suudi destekli ABD-Rusya görüşmeleri Riyad'da başladı (Reuters)

Rusya Devlet Başkanlığı Yardımcısı Yuri Ushakov Rus ve ABD heyetleri arasındaki görüşmelerin iyi geçtiğini söylerken, Rus yetkili Putin ve Trump arasında önümüzdeki hafta bir zirve toplantısı yapılmasını olasılığını reddetti.

Ushakov, “Rusya ve ABD başkanlarının görüşmesinden önce yoğun bir çalışma yürütmemiz gerekiyor, Rusya ve ABD ikili ilişkileri güçlendirme konusunda anlaştı ve bu her iki ülkenin de çıkarına” dedi.