ABD Başkanı Joe Biden’ın müzakere edilen ateşkes anlaşması kapsamında, İsrail’in Ramazan ayında Gazze’deki saldırıları durdurmayı kabul ettiğini açıklamasının ardından, İsrail ile Hamas arasında bir anlaşmaya varılacağına dair birçok haber ortaya çıktı.
Şarku’l Avsat’ın AP’den aktardığı habere göre anlaşmanın ana hatları ortaya çıkmaya başladı.
Anlaşmanın ana hatları
Mısırlı üst düzey bir yetkiliye göre, anlaşma kapsamında altı haftalık bir ateşkes yürürlüğe girecek.
Bu sürede Hamas, çoğu sivil kadın ve en az iki çocuğun yanı sıra yaşlı ve hastalardan oluşan 40 kadar rehineyi serbest bırakacak.
Buna karşılık İsrail de, hapishanelerde tutulan en az 300 Filistinli mahkumu serbest bırakacak.
İsrail, aynı zamanda yerinden edilmiş Filistinlilerin, kara saldırısının ilk hedefi olan ve geniş çapta yıkıma uğrayan Gazze’nin kuzeyindeki belirli bölgelere geri dönmesine izin verecek.
Mısırlı yetkili, ateşkes sırasında yardımların artırılacağını, kuşatma altındaki bölgeye günde 300 ila 500 arasında yardım tırının gireceğini, bunun savaşın başlangıcından bu yana giren günlük ortalama tır sayısından çok daha fazla olacağını söyledi.
İsminin açıklanmaması şartıyla konuşan yetkili, Gazze’nin dört bir yanındaki bölgelere yapılacak yardım konvoylarına polislerin eşlik edeceğini de bildirdi.
Anlaşmazlık noktaları
Biden’ın iyimserliğine rağmen, Katar’da görüşmeler devam ederken her iki taraf da herhangi bir nihai anlaşmanın önünde durmaya devam ediyor.
Taraflar arasında, ivme kazanmış gibi görünen müzakerelerin ertelenmesine yol açan anlaşmazlık noktaları var.
Kadın askerler konusunda anlaşmazlık
İsrailli bir yetkiliye göre Tel Aviv, rehinelerin serbest bırakılmasının ilk aşamasına, Hamas’ın elinde olan tüm kadın askerlerin de dahil edilmesini istiyor.
Hamas ise , tüm askerleri daha önemli pazarlık kozları olarak görüyor ve muhtemelen bu talebe olumlu yanıt vermeyecek.
Mısırlı yetkili, kadın askerler konusunun, bu noktada ilk tahliye sonrasına kadar ertelendiğini söyledi.
Mısırlı yetkili, tarafların aynı zamanda kaç Filistinlinin Gazze’nin kuzeyinde dönmesine izin verileceğini ve geri dönüşlerinin 50 yaş üstü kadın ve erkeklerle sınırlandırılıp sınırlandırılmayacağını tartıştıklarını bildirdi.
Söz konusu yetkili, görüşmelerde İsrail’in Gazze’nin hangi bölgelerinden asker çekeceğinin de belirlendiğini dile getirdi.
Ayrıca İsrail’in, çekildikleri bölgeleri Hamas’ın saldırılar için zemin olarak kullanmaktan kaçınmasını istediğini de belirtti.
İsrail ayrıca, Hamas’ın İsrail’in güneyine yönelik füze saldırılarını bırakmasını da istedi.
Mısırlı yetkiliye göre, Hamas şu ana kadar her iki talebi de reddetti.
Habere göre, ortaya çıkan anlaşma, süresi dolduğunda İsrail’in güney sınır kasabası Refah’ta operasyon düzenlemesi için açık bir kapı bırakıyor.
Gazze nüfusunun yarısından fazlası Mısır sınırındaki Refah’a kaçtı ve İsrail, orada kalan az sayıdaki Hamas üyelerini yok etmek istiyor.
Müzakere edilecek hangi konular kaldı?
Mısırlı yetkiliye göre, geçici ateşkes sırasında her iki taraf da, ölümcül saldırılar nedeniyle uzun hapis cezaları çekenler de dahil olmak üzere, daha fazla sayıda Filistinli tutuklu karşılığında tüm kadın askerlerin serbest bırakılmasını da içerecek şekilde anlaşmanın uzatılması yönünde müzakere yapacak.
Kadın askerlerin ardından İsrail, Hamas’ın muhtemelen ‘yüksek bedel talep edeceği’ erkek askerleri de serbest bıraktırmaya çalışacak.
Yerinden edilmiş kişilerin geri dönüşü
Reuters’a konuşan müzakerelere yakın bir kaynağa göre, şu anda önerilen anlaşmada, 40 günlük bir ateşkes süresinde, ‘1 rehineye 10 Filistinli tutuklu’ formülü çerçevesinde rehine ve tutuklu takası yapılması öngörülüyor.
Bu bağlamda Hamas, kadınlar, 19 yaş altı çocuklar, 50 yaş ve üzeri yaşlılar ve hastalar da dahil olmak üzere 40 İsrailli rehineyi bırakacak.
Buna karşılık, İsrail’deki 400 Filistinli mahkum serbest bırakılacak.
Askerlik çağındaki erkekler hariç, yerinden edilmiş tüm sivillerin kademeli olarak Gazze Şeridi’nin kuzeyine geri dönmesine izin verilecek.
İlk aşamanın başlamasının ardından İsrail, güçlerini Gazze Şeridi’ndeki yoğun nüfuslu bölgelerden uzağa çekerek yeniden konuşlandıracak.
Günde 500 tır insani yardım getirme taahhüdüyle, yerinden edilmiş kişileri barındırmak için acilen ihtiyaç duyulan ekipmanın girişi de dahil olmak üzere, Gazze Şeridi’ne yapılan yardımın hacmi artacak.
AFP’de yer alan bir diğer haberde ise, yeni ateşkes teklifi kapsamında, Hamas’ın hasta ve yaşlıların yanı sıra 42 İsrailli kadın ve 18 yaşın altındaki çocukları serbest bırakacağı ifade edildi.
Buna karşılık, Filistinli tutuklular ‘1’e 10’ oranında serbest bırakılacak.
Ayrıca bir Hamas kaynağına göre hareket, Gazze Şeridi’ne giren yardım tırlarının sayısının artırılmasını talep ediyor.
CIA Başkanı William Burns (Reuters)