Para ve politika “Rothschild ailesi” adlı efsanede bir araya gelince

Avrupa'nın altın çağına katkıda bulunan Rothschild ailesinin uzantıları başka ülkelere ve kıtalara yayılırken ailenin etrafı komplo teorileriyle dolu hikayelerle ve söylentilerle örüldü

Rothschild ailesinin ataları (AnaBritannica Ansiklopedisi)
Rothschild ailesinin ataları (AnaBritannica Ansiklopedisi)
TT

Para ve politika “Rothschild ailesi” adlı efsanede bir araya gelince

Rothschild ailesinin ataları (AnaBritannica Ansiklopedisi)
Rothschild ailesinin ataları (AnaBritannica Ansiklopedisi)

Rothschild ailesi, özellikle bu ismin 18’inci yüzyılın ortalarından itibaren Avrupa'daki mali piyasalar ve bankacılıkla köklü bağlantılara sahip olması nedeniyle son üç yüzyıldır Avrupa’nın​​ en önemli aileleri arasında yer alıyor.

Peki, bu ailenin geçmişini, tüm tarihi gerçekleriyle ve bazılarının kendilerine bir efsane olarak dayatıldığına inandığı propaganda iddialarıyla yeniden okunmasını gerektiren sebep neydi?

Elbette ünlü Rothschild bankacılık ailesinin bir üyesi olan İngiliz iş adamı Baron Jacob Rothschild'in 87 yaşında ölmesiydi. Bu ölüm, hikâyenin boyutlarını insanlara bir kez daha hatırlattı.

Başarılı bir kariyeri olan Baron Jacob, ilk kez 1963 yılında ailenin yatırım bankası NM Rothschild & Sons'da işe başladı. Ardından İngiltere merkezli The Guardian gazetesinin aktardığına göre 1980 yılında finansçı Sir Mark Weinberg ile birlikte (şu an St. James's Place adıyla bilinen) J Rothschild Assurance Group adlı kendi finans zincirini kurdu.

Fertleri dünyanın dört bir yanına dağılmış halde olan ve insanları meşgul eden bu ailenin adı anıldığında, özellikle gerçeklerin yalanlarla karıştırıldığı modern dönem bilgi bombardımanı nedeniyle bir tür entelektüel inceleme yapılması gerekiyor.

Öyleyse nereden başlamalı?

Rothschild hanedanının kurucusu Mayer Amschel Rothschild

Okuyucuların gözüne ilk çarpan ‘Rothschild’ ismidir. Rothschild kelimesi, ‘kırmızı kalkan’ (Roth-child) anlamına gelen iki kelimenin birleşiminden türemiştir. Kırmızı kalkan,18’inci yüzyılın ortalarında Frankfurt'taki bir Yahudi mahallesinde yaşayan ailenin evinin kapısında asılı bir tabela iken daha sonraları ailenin simgesi haline gelmiştir.

devdefv
Baron Jacob Rothschild (AP)

Ailenin kurucusu Mayer Amschel (Rothschild), Roth-child ifadesini ailesinin soyadı, kırmızı kalkanı da değerlerinin bir simgesi olarak benimsedi. Bronzdan yapılma kırmızı kalkan simgesinin ortasında beş oğlunu simgeleyen beş ok taşıyan bir kol bulunur. Alt kısımda ise ailenin son üç yüzyıldır temel değerleri olarak gördüğü ‘birlik, çalışkanlık ve dürüstlük’ sözcükleri yer alır.

Bankacı olan Mayer Amschel Rothschild, 18’inci yüzyılda başarı üstüne başarı elde ederek Rothschildleri küresel alanda faaliyet gösteren bir bankacı aile haline getirdi. Daha sonra servetini Londra, Paris, Frankfurt, Viyana ve Napoli gibi Avrupa'nın büyük metropollerinde ticari faaliyetlerde bulunan beş oğluna miras bıraktı. Bu da ailenin, hayatın can damarı olan para aracılığıyla her zaman varlığını koruyan ve aktif olan güçlü bir mali ağa sahip olduğunu gösteriyor.

Para, ailenin (başta Almanya olmak üzere) Kutsal Roma İmparatorluğu'nda ve ‘üzerinde güneş batmayan imparatorluk’ Birleşik Krallık'ta soylu aileler arasında yer almasının önün açtı.

Rothschild ailesi 19’uncu yüzyılda, hem dünyadaki hem de modern dünya tarihindeki en büyük özel servete sahipti.

Bu servet, 20’nci yüzyıla gelindiğinde özellikle nesilden nesle geçerek, çocuklar ve torunlar arasında paylaştırıldıktan sonra azalmaya başladı. Her ne kadar hepsi bir süre aynı alanlarda yani finans ve bankacılık alanlarında faaliyet göstermeye devam etseler de daha sonra emlak, madencilik, enerji, tarım ve şarapçılık alanlarına da yönelmeye başladılar.

Rothschildler, siyasi ve sivil rollerini yerine getirmekten de hiç kaçınmayıp ABD’de, Avrupa'da ve dünyanın diğer ülkelerinde hayatları boyunca belirgin izler bıraktılar.

Ancak burada sorulması gereken en önemli sorulardan biri şu:

“Rothschild ailesine yöneltilen ve yöneltilmeye devam eden suçlamaların başlıca ve doğrudan sebebi Mayer Rothschild'in (1744-1812) yaşadığı ve çalıştığı dönemde Avrupa'daki antisemitizm miydi?

Aile kurucusunun mali zekasıyla erken dönemde atılan temeller

Rothschild ailesinin tarihiyle Avrupa'daki Yahudi varlığı arasındaki bağ neredeyse hiç kopmamıştır. Aile, başta ‘Engizisyon mahkemeleri’ olmak üzere tarihteki bir olay nedeniyle büyük hayati zorluklarla karşı karşıya kalmıştır. Bu yüzden Avrupa’daki ​​Yahudi ailelerin çoğu, herhangi bir Avrupalı kralın istediği anda kendilerinden alabileceği topraklar ve gayrimenkuller edinmek yerine, para ve bankacılık sektörü gibi hızlı gelişen alanlara yöneldiler.

Ailenin kurucusu Mayer A. Rothschild, ölmeden önce aileyi çok zekice bir finansal yöntemle organize etti. İmkanları açısından bazı Avrupa ülkelerini geride bırakan, eşi ve benzeri görülmemiş bir mali ağın temellerini attığı söylenebilir.

Mayer A. Rothschild, çocuklarını ve torunlarını Avrupa’nın beş ülkesine (İngiltere, Fransa, İtalya, Almanya ve Avusturya) gönderdi ve onlara, o dönem dünyanın en önemli ülkelerinde çalışmak üzere görevler verdi.

Söz konusu ülkelere yerleşen ailenin her kolu için bir finans kurumu kurmaya ve aralarında yakın bir bağ oluşturmaya çalışan Mayer A. Rothschild, bu kurumlar arasında yüksek hızda bilgi alışverişine ve uzmanlık aktarımına olanak tanıyan, maksimum düzeyde fayda ve kâr elde edilmesini sağlayan kurallar getirdi.

Mayer A. Rothschild’in ailesinin finans alanındaki nüfuzunun haritası, Almanya'yı oğlu Amschel’e, Avusturya'yı oğlu Salomon'a, Birleşik Krallığı oğlu Nathan'a ve Fransa'yı oğlu James'e teslim ettikten sonra ortaya çıktı.

Burada üzerinde durup derin düşünmeyi gerektiren ilginç nokta ise Mayer A. Rothschild’in o dönem henüz devlet olarak ilan edilmemiş olan Vatikan Şehri'ne olan yoğun ilgisidir. Son derece zeki bir adam olan Mayer A. Rothschild, ‘Katolik Kilisesi’nin başta Avrupa kıtasının tüm ülkeleri olmak üzere dünya genelinde de önemli ve etkili bir rol oynadığını kavramıştı. Bundan dolayı o dönemde Vatikan'da gelişmiş finans merkezleri olmamasına rağmen oğlu Karl'ı oraya yerleştirdi.

Mayer A. Rothschild’in zekası, ailesinin coğrafi ve demografik dağılımı ve kollarının dünya geneline yayılmalarıyla sınırlı değildi. Mayer A. Rothschild, ailenin bütünlüğünü ve devamlılığını sağlayan kırmızı çizgiler çizerek ‘ailenin soy saflığını’ da koruma altına almıştı. Bunun için beş oğlu arasındaki ilişkileri, evliliklerinden başlayarak çeşitli düzeyler belirledi. Zamanla ailenin genişleyeceğini ve torunların daha sonra aile dışından evlenmeyi tercih edeceğini tahmin ettiğinden seçecekleri eşlerin zengin ve statü sahibi Yahudi ailelerden olması gerektiğini şart koştu. Böylece ailenin Avrupa kıtasındaki nüfuzu güçlenecekti.

dscvdev
Ailenin şu anki baronu Nathaniel Rothschild'in arması (Sosyal medya siteleri)

Fakat Rothschild ailesinin sadece barış zamanlarında değil, savaş zamanlarında da oynadıkları önemli ve hayati rol, ailenin hikayesindeki en ilginç sorudur. Nasıl oldu da finans ve bankacılık ağlarını, başta Birleşik Krallık olmak üzere bazı ülkelerin komşularıyla, özellikle de Fransa ile olan savaşlarında yardım ve destek için kullanabildiler?

Nathan Rothschild ve Birleşik Krallığa savaşlarında verdiği destek

Metinde Rothschild ailesinin Fransa ile olan savaşları sırasında Birleşik Krallığı destekleyen rolünden bahsedilmesi gerekiyor. Zira 1803-1815 yılları arasındaki dönemde gücün nasıl elde edildiğine dair kapsamlı detaylar söz konusu.

Nathan Rothschild, Rothschild ailesinin Birleşik Krallık’taki planlarının ve işlerinin başındaki isimdi. Artık herkes ailenin başta külçe altın olmak üzere büyük bir servet biriktirdiğini biliyor.

Nathan Rothschild'in Birleşik Krallık ordularının, özellikle de ünlü İngiliz General Mareşal Arthur Wellesley komutasındaki orduların donatılmasında nasıl önemli bir rol oynadığı tarihi belgelerde yer alıyor. Nathan Rothschild, Birleşik Krallığın müttefiklerine mali destek sağlamanın yanı sıra, külçe altın sevkiyatlarını organize ederek savaş giderlerinin finansmanında da etkili ve önemli bir rol oynadı. Rakamlardan bahsetmişken, Nathan Rothschild, Birleşik Krallığın müttefiklerine bugün yaklaşık bir milyar ABD doları değerinde olan yaklaşık 9,8 milyon İngiliz Sterlini sağladı.

Avrupa, o dönem iç savaşlar ile uluslararası savaşlar arasında kalan ve 1648 yılında Vestfalya Barış Antlaşması imzalanana kadar durmayan Otuz Yıl Savaşları'nın neden olduğu acıları yaşıyordu.

Rothschild ailesi, Avrupa’ya hakim olan bu atmosferden nasıl yararlanacağını biliyordu ve savaşların yaşandığı kıtada altın sevkiyatı için casuslardan bir ağ oluşturdu.

Ailenin kurucusu Mayer A. Rothschild’in ustaca planı yavaş yavaş meyve vermeye başlamış gibi görünüyordu. Siyasi ve askeri açıdan Avrupa başkentlerinde ve gelişmiş merkezlerde görevlendirilen kardeşlerin dördü, Birleşik Krallık’taki kardeşleri Nathan'a önemli haberleri ve çok gizli bilgileri sağlıyorlardı. Nathan'a özellikle piyasalarda avantaj sağlayacak ve Rothschild'lerin evini İngiliz hükümeti için daha da değerli bir yer haline getirecek finansal haberleri ve gizli bilgileri aktarıyorlardı.

Nathan ve kardeşlerinin özellikle General Arthur Wellesley'in eliyle Fransa İmparatoru Napolyon'un mutlak yenilgisiyle sonuçlanan Waterloo Muharebesi sırasında Birleşik Krallığın savaşan ordularının tam kalbinde gözleri ve kulakları olduğuna şüphe yok.

Nathan askeri bilgileri önemli mali çıkarlara nasıl dönüştüreceğini iyi biliyordu. Waterloo Muharebesi zaferinden sonra hemen Birleşik Krallığın ihraç ettiği devlet tahvillerini satın aldı ve iki yıl bekledi. Bu bekleyişin ardından 1917 yılında tahvilleri yüzde 40 kârla sattı.

Nathan, olağanüstü bir mali zekaya sahipti. Devlet tahvilleriyle ilgili anlaşma, o dönem için çok yüksek bir fiyat olduğundan finans tarihindeki en cesur anlaşma olarak nitelendirildi. Rothschild ailesinin elindeki mali güç göz önüne alındığında elde edilen bu kâr, yine o dönem için çok büyük bir miktardı.

Rothschild ailesinin Mayer A. Rothschild’in torunları aracılığıyla nesiller boyu devam eden faaliyetleri, ‘yaşlı kıtayla’ (Avrupa kıtası) sınırlı kapmayıp ötesine uzandı.

Bu kadar da değil. Nathan'ın ölümünden sonra ailenin baronluğu en büyük oğlu Lionel Nathan Rothschild’e geçti. Lionel, ailenin İngiliz başkentindeki hisselerinin yönetimini devraldı.

İngiliz Avam Kamarası’nın ilk Yahudi üyesi olan Lionel, Kırım Savaşı'nın giderlerinin finansmanı için 16 milyon sterlin değerinde bir kredinin ayarlanması da dahil olmak üzere önemli mali işlerde yer aldı.

Lionel ayrıca Birleşik Krallık Başbakanı Benjamin Disraeli'ye (1804-1881) 1875 yılında Mısır'ın Süveyş Kanalı hisselerinden pay satın alması için gerekli mali desteği sağladı. Bu işlem, Birleşik Krallık Hazinesi'nden uzakta, tam bir gizlilik içinde yürütüldü ve tamamlanana kadar İngiliz Avam Kamarası’na bu konuda bilgi verilmedi.

Lionel N. Rothschild, aynı zamanda Mısır Valisi (Hidivi) İsmail Paşa’ya ve o dönemde devasa borçları olan Mısır’ın ileri gelenlerine bol miktarda kredi sağladı.

Lionel N. Rothschild ailenin bu iki ülkedeki kollarıyla iş birliği yaparak, Mısır'dan Fransa ve Avusturya'ya,uzanan demiryolları döşenmesi için başlatılan çalışmalara katıldı.

Bu projeleri, ailenin demiryolları projeleri başlatan ilk ülke olan Birleşik Krallık’taki kollarının uzmanlık ve deneyim alışverişini yansıtan öneminin ve başarısının boyutunu anladıktan sonra başlatan Lionel N. Rothschild, kendi adını taşıyan vakıf aracılığıyla İngiliz asıllı Güney Afrikalı politikacı ve kaşif Cecil John Rhodes'un Güney Afrika'da büyük bir elmas üretim ve ticaret imparatorluğu kurma çabalarını da finanse etti.

fervbfr
James Mayer de Rothschild tarafından yaptırılan ressam Eugène Lamy'ye yaptırılan ‘Le Grand Hall du château de Ferrières’ (Ferrières Kalesi'nin Büyük Salonu) adlı malikanesinin suluboya tablosu (Christie's)

Rothschild ailesi ve İsrail Devleti'nin kuruluşuna verdiği destek

Peki, Rothschild ailesinin İsrail Devleti'nin kuruluşunda herhangi bir rolü var mı?

Bu soruya cevap verebilmek için derinlemesine bir araştırma yapmanın yanında çok fazla nesnellik ve güvenilirliğe ihtiyaç var. Çünkü bunu yapmaya kalktığımızda adeta tersten okumaya benzeyen ilginç gerçeklerle karşı karşıya kalıyoruz.

Rothschild ailesi, 19’uncu yüzyılın sonlarında hepsi olmasa da genel olarak Avrupa ülkelerinin çoğuna ve özelde Birleşik Krallığı benimseyen diğer zengin Yahudi aileler gibi Siyonizm'in politik kurucusu Theodor Herzl’in Filistin topraklarında Yahudiler için bir ulus devlet kurma önerisini reddediyor gibi görünüyordu, ama neden?

Söz konusu aileler, bu fikrin sadakat açısından yol açabileceklerine dair bir endişe taşıyorlardı. Bu fikir, o dönem için toplumsal duruşlarını ve elbette mali durumlarını tehdit ediyordu. Mesele, Rothschild ailesinin, Herzl'in fikrine ve çağrısına karşı çıkan ve o dönemde ‘İngiliz-Yahudi Birliği’ adlı bir örgüt kurulmasına katkıda bulunduğu noktaya kadar geldi.

Rothschild ailesi bu tutumunu uzun süre devam ettirdi mi?

Tarih, bir tutumun daha sonra değiştiğini ortaya koymuştur. Bu tutum değişikliğinin arkasında, Filistin topraklarında bir Yahudi devleti kurulmasının Birleşik Krallık İmparatorluğu'nun çıkarlarına hizmet ettiği şeklinde daha geniş ve kapsamlı bir anlayış yatıyordu. Beklenen bu durumu destekleyen de Doğu Avrupa’da yaşayan ​​Yahudilerin Filistin'e göçünü İngiltere ve Batı Avrupa'dan uzaklaştıracak pratik bir çözüm olarak sunulması oldu.

Tarihi veriler, ailenin Birleşik Krallık’taki kolunun baronu ve oradaki Yahudi cemaatinin lideri Lionel Rothschild’in (1868-1937) kendisini İsrail'in ilk Cumhurbaşkanı Chaim Weizmann'a ve Polonyalı Yahudi gazeteci ve yazar Nahum Sokolow'a yakın hissettiğini ve bu iki ismin, Lionel Rothschild’i Yahudilerin Filistin topraklarında bir Yahudi devleti kurmaları için Birleşik Krallık hükümetinden yardım istemeye ikna edebildiklerini ortaya koyuyor.

Bu konuda hiç tereddüt etmeyen Lionel Rothschild, Balfour Deklarasyonu’nun yayımlanması ve Birinci Dünya Savaşı sırasında İngiliz Ordusu içinde ‘Yahudi Lejyonu’ adlı bir birlik kurulması için çaba sarf etti.

Ardından ailenin Fransa'daki kolunun lideri olan Edmond Rothschild (1845-1934), Yahudilerin Filistin'e göçünün finanse edilmesinde ve göç sırasında güvenliklerinin sağlanmasında rol oynadı. Daha sonra kendi adını taşıyan ve 1967 yılında İsrail ile Dayanışma Komitesi'nin başkanlığını üstlenen torunu, 1950'li ve 1960'lı yıllarda İsrail'e büyük yatırımlarda bulundu.

Komplo teorisiyle hedef alınan Rothschild ailesi

Rothschild ailesi geçmişte komplo teorileriyle hiç kandırıldı mı?

Komplo teorileri, meseleleri ve gerçekleri güç ve nüfuz sahiplerinin ‘entrikalarına’ indirgeyen ve bu karmaşık gerçeklerin basit ve yüzeysel bir anlatısını aktaran sahte hikayelerdir. Bu hikayelerle nüfuz sahiplerinin olayların gidişatını etkiledikleri, dünyadaki önemli gerçeklerin bir kısmının ya da tamamının onların isteklerine göre değiştirdikleri, modern dünyamızda olup biteni kontrol ettikleri iddia edilir.

Bu teoriler iki yönlü olarak birbirini destekliyor. Bunlardan birincisi yukarıdan aşağı yönlü olarak Rothschild ailesinin kurucusu Mayer A. Rothschild’in eleştiri oklarının hedefi olduğunu ve Avrupa kıtasının imkanlarını mali olarak manipüle ettiğine dair hikayeler anlatıldığını görüyoruz. İkincisi ise aşağıdan yukarı yönlü olarak Mayer A. Rothschild’in modern çağda yaşayan torunları aracılığıyla ailenin ve çeşitli kollarının şikayet ettiği konunun da bu olduğunu görüyoruz.

Belki de Rothschild ailesini inceleyen biri, 300 yıl öncesinden bugüne aileyle ilgili anlatılan çeşitli hikayeler arasında radikal bir ilişki olduğunu görecektir.

Avrupalılar, 19’uncu yüzyılda birçok sanatsal çizimi biliyordu. Bu da Mayer A. Rothschild ve ailesinin imajını çarpıtmaya katkıda bulundu. Belki de o dönem Avrupa'da hüküm süren ve İkinci Dünya Savaşı'nın sonuna, Nazilerin Yahudi soykırımı nedeniyle tüm kıta vicdan azabı çekene kadar da sürmeye devam eden antisemitizm (Yahudi karşıtlığı) buna yardımcı olmuştu.

Ailenin halen kötü şöhretle anılmaya devam etmesinin belki de en ilginç kavşaklarından biri, Kovid-19 salgınının ortaya çıktığı dönemde ailenin virüsle ilişkilendirilmesi, virüsün yayılmadan yıllar önce ortaya çıkacağını bildiği ve aşı üreten şirketlerden maddi kazanç elde etmek için sessiz kaldığı şeklindeki haberlerin yayılması olabilir.

Aileyle ilgili yalan gibi görünen haberler arasında, gerçek dışı görünen bir rakam olan yaklaşık 500 trilyon dolara sahip olduğu ve ABD Federal Bankası'nın (FED) yarı ortağı olduğuna dair iddialar da yer alıyor.

Buradan bakıldığında Rothschild ailesinin fertleri, ‘dünyanın bütün günahlarından’ ve son otuz yılda insanlığın başına gelen ‘tüm hastalıklardan’ sorumlu gibi görünüyorlar.

Belki de bir finans imparatorluğunu yöneten böylesine efsanevi bir ailenin kendi çıkarlarını gözetmesi, ülkelerle ve hükümetlerle anlaşmalar yapması ve başka kurumlarla ve başta ABD’deki Rockefeller ailesi olmak üzere çeşitli ailelerle köken ve yol bakımından neredeyse benzer olan ilişki ağları örmesi gerekiyordur. Ancak her halükarda gerçek iki uç noktanın arasında bir yerde kalıyor ve birçok gerçeği yanılsamalarla iç içe geçiren komplocu hafıza harekete geçiyor.

Papa Francis aile fertlerinin elini öptü mü?

Rothschild ailesiyle ilgili son yıllarda dünyanın dört bir yanında çıkan haberlerden biri de 2020 yılının haziran ayı başlarında yayınlanan ve Papa Francis’in Vatikan’da Rothschild ailesinin zengin üyelerinin elini öperken görüldüğü bir görseldi.

O dönemde İtalyan göstergebilimci ve filozof Umberto Eco, Papa’yı ‘ahmaklar lejyonu’ olarak tanımladığı bu ünlü ve zengin aileye dalkavukluk yapmakla suçlayarak, Papa’ya karşı yoğun bir eleştiri kampanyası başlattı. Eco, olayın arkasında Vatikan Şehri ile Rothschild ailesi arasındaki derin mali ilişkilerin olduğunu, özellikle Avrupa'da, Papa Francis'i eski çağlardan beri Avrupa'da faaliyet gösteren gizli gruplarla, özellikle de Masonlarla ilişkileri olmakla suçlayan sesler yükseldiğinden belki de durumun mali ilişkilerden daha karmaşık olabileceğini öne sürdü.

Görsel, çeşitli yorumlarla dünyaya servis edildi. Hatta bir yorumda, “Hıristiyan dininde Papa dışında herkes Papa’nın elini öperken o da bu ailenin elini öpüyor” ifadeleri yer aldı. Tüm bunlar Papalık Makamı’nın statüsüne gölge düşürdü.

Peki görsel gerçek miydi yoksa Vatikan ile Rothschild ailesi arasındaki komplolar için kullanılan bir araç mıydı?

Ancak gerçek tamamen farklıydı. Papa Francis, 25 Mayıs 2014 tarihinde, yani görselin ortaya çıkmasından birkaç gün önce Kudüs ve Beytüllahim'i kapsayan Kutsal Topraklar’a yönelik bir ziyaret turuna başladı.

Bu ziyaret turu çerçevesinde Papa Francis, İkinci Dünya Savaşı sırasındaki Yahudi soykırımında hayatını kaybeden Yahudilerin anısına Kudüs'te inşa edilen Yad Vashem anıtını ziyaret etti ve burada anıt meşalesini yakarak çelenk koydu.

Papa ayrıca dönemin İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres, Başbakanı Binyamin Netanyahu ve hahamların katılımıyla soykırımdan sağ kurtulanlar için saygı duruşunda bulundu.

Burada Nazilerin yaptıklarından duyduğu üzüntüyü dile getiren Papa Francis, “Sen kimsin, insan mı? Artık seni tanımıyorum. Sen kimsin, insan mı? Kim oldun? Hangi vahşeti gerçekleştirmeyi başardın? Kendini iyinin ve kötünün efendisi ilan edebileceğini sana kim söyledi? Kim seni Tanrı olduğuna inandırdı? Kardeşlerinize işkence edip öldürmekle kalmadınız, kendinizi Tanrı olarak gördüğünüz için onları kendinize kurban ettiniz” ifadelerini kullandı.

Papa, o gün törene katılan ve Nazilerin soykırımından sağ kurtulan altı kişinin elini öptü. Sosyal medyada bu kişilerin Rothschild ailesinin üyeleri olduklarına dair söylentiler ortaya atıldı.

En nihayetinde bir ailenin ne melek ne de şeytan olduğu iddia edilebilir. Gerçekse her zaman bir yanda göreceli, diğer yanda iki uç ya da aşırı uçlar arasında bir yerde kalmaya devam eder.

*Bu makale Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabai’dan çevrilmiştir.



Çin'in Latin Amerika stratejisi ve ekonomik haritayı yeniden çizmek

Brezilya haritası üzerinde ABD doları ve Çin yuanı (Shutterstock)
Brezilya haritası üzerinde ABD doları ve Çin yuanı (Shutterstock)
TT

Çin'in Latin Amerika stratejisi ve ekonomik haritayı yeniden çizmek

Brezilya haritası üzerinde ABD doları ve Çin yuanı (Shutterstock)
Brezilya haritası üzerinde ABD doları ve Çin yuanı (Shutterstock)

Shirley Ze Yu

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, geçtiğimiz yıl kasım ayında Peru'daki dev Chancay Limanı'nın açılışında, sadece tipik bir Çin denizaşırı projesini başlatmıyordu. Daha önce üç kez küresel güç dengesini yeniden şekillendiren ve bugün de bunu tekrar yapmaya hazır olan bir vizyonu hayata geçiriyordu. İnşaatı 1,3 milyar dolara mal olan ve dünyanın en büyük konteyner gemilerini barındırabilen bu derin su limanı, Çin'in Pasifik'in ekonomik coğrafyasını yeniden yazmak için bugüne kadarki en cesur girişimi olurken, sabırlı bir altyapı kampanyası yoluyla Batı Yarımküre'de iki yüzyıldır süren Amerikan hakimiyetine meydan okuyor. Öte yandan bu kampanyanın jeopolitik etkileri ancak on yıllar sonra ortaya çıkacak.

Modern dünya tarihi açık bir model sunuyor. Stratejik deniz yollarını kontrol edenler, sadece küresel ticaret rotalarını değil, aynı zamanda küresel gücün yapısını da belirliyor. 1869'da açılan Süveyş Kanalı, Avrupalı gemilerin Ümit Burnu'nu dolaşma ihtiyacını ortadan kaldırdı ve Londra'dan Bombay'a olan yolculuğu 6 bin mil kısalttı. İngilizlerin kanal üzerindeki kontrolü, imparatorluk gücünün temel taşıydı ve Londra'nın küresel finans ve ticaretin merkezi konumunu pekiştirdi. Mısır Cumhurbaşkanı Cemal Abdunnasır'ın 1956'da kanalı kamulaştırması, İngiliz ve Fransız hegemonyasının nihayet sona erdiği krize işaret ederken, ABD ile Sovyetler Birliği arasında iki kutupluluğun yükselişini haber verdi.

1914 yılında tamamlanan Panama Kanalı da küresel ticaret düzenini yeniden şekillendirdi. Cape Horn çevresindeki 8 bin millik yolculuğu 48 millik bir geçide sıkıştırarak, okyanuslar arası ticaretin ekonomisini kökten değiştirdi. Atlantik ve Pasifik sularında Amerika'nın merkezi rolünü pekiştirdi. İki okyanus arasında hareket eden her kargo gemisi, ABD’nin kontrolündeki bölgeden geçmek zorundaydı, bu da Washington’a küresel ticaret akışları üzerinde gelir ve etki sağladı. Kanalın önemi ticaretin ötesine uzanarak, ABD Donanması’nın her iki okyanusa da gücünü yaymasını sağladı ve bu yetenek, iki dünya savaşında da belirleyici oldu.

Ekonomik değişim gerçek anlamda ölçülebilir. Çin pazarlarına gönderilen Brezilya soya fasulyesi şu anda Santos gibi Atlantik limanlarından sevk ediliyor, ardından Panama'dan geçiyor veya Güney Amerika'yı dolaşıyor.

Malakka Boğazı, dar doğal geçitlerin modern dönemde jeopolitiği nasıl belirlediğinin bir başka örneğidir. Küresel petrol sevkiyatlarının yaklaşık yüzde 25'i ve Çin'in enerji ithalatının yüzde 60'ı Malezya kıyılarındaki bu dar geçitten geçiyor. ‘Malakka ikilemi’, Çin'i Myanmar ve Pakistan üzerinden karayolu boru hatları, Kuzey Kutbu'ndaki denizyolu rotaları ve Orta Asya üzerinden Kuşak ve Yol Girişimi kapsamındaki karayolu koridorları gibi alternatif rotalara büyük yatırımlar yapmaya itti.

Bu tarihi arka plan karşısında, Chancay Limanı’nın dönüştürücü niteliği netleşiyor. Çin, Pasifik'teki ticaret akışlarını yeniden yapılandıracak ve okyanus alanındaki ekonomik ağırlık merkezini Kuzey Amerika'dan Doğu Asya'ya kaydıracak yeni bir deniz kapısı oluşturuyor. Bu, Soğuk Savaş'tan bu yana Amerika kıtasındaki belki de en önemli jeopolitik gelişmedir, ancak altyapı yatırım modellerini, tedarik zincirlerini ve kıtasal ekonomik dinamikleri yeniden şekillendirdikçe, bunun tüm sonuçları ancak on yıllar içinde ortaya çıkacak.

Chancay Limanı, şu anda okyanus aşırı ticareti hakim olan ancak 14 bin TEU (Gemilerin kapasiteleri için kullanılan ölçü birimi /yirmi ayak eşdeğer birimi) ile sınırlı olan Panama Kanalı'nın kilit sisteminden geçemeyecek kadar büyük olan 18 bin TEU’ya kadar dev gemileri barındırabilir. Ancak, bu avantaj, ne kadar önemli olursa olsun, Çin devlet şirketleri tarafından finanse edilen, Güney Amerika'yı geçen 2 bin 600 millik iki okyanuslu koridorun dayanak noktası olarak limanın stratejik rolüyle karşılaştırıldığında sönük kalıyor. Demiryolu, karayolu ve lojistik ağları, Chancay'ı And Dağları üzerinden Brezilya'nın tarım merkezine ve Bolivya'nın maden zenginliklerine bağlayarak, Panama üzerinden geçen geleneksel rotaları atlayan yepyeni ticaret rotaları oluşturacak.

Çin'in doğusundaki Şantung eyaletindeki Çingdao Limanı, 3 Kasım 2025 (AFP)Çin'in doğusundaki Şantung eyaletindeki Çingdao Limanı, 3 Kasım 2025 (AFP)

Ekonomik dönüşüm gerçek anlamda ölçülebilir. Çin pazarlarına gönderilen Brezilya soya fasulyesi şu anda Santos gibi Atlantik limanlarından sevk ediliyor, ardından Panama'dan geçiyor veya Güney Amerika'yı dolaşarak 35 ila 40 gün süren bir yolculuk yapıyor. Ancak Şanghay rotası ve iki okyanuslu koridoru kullanıldığında bu süre kısalacak ve aynı sevkiyat sadece 23 günde Şanghay'a ulaşacak, böylece nakliye maliyetleri yaklaşık yüzde 20 azalacak. Uzun süredir kısıtlı bir altyapıyla boğuşan kıta için bu, ekonomik potansiyelinde temel bir değişim anlamına geliyor.

ABD, Batı Yarımküre'deki stratejik ihmalinin sonucunda neyi kaybettiğini, geç de olsa fark etmeye başladı.

Ancak stratejik önemi, nakliye verimliliğinin çok ötesine geçiyor. Chancay Limanı, ABD’nin olası bir ablukasına karşı bağışık, Çin tarafından yönetilen bir altyapı oluşturuyor. Herhangi bir kriz senaryosunda (ticaret savaşı, Tayvan üzerinde askeri çatışma veya Çin'e yönelik kapsamlı yaptırımlar gibi), Panama Kanalı Washington’ın doğrudan baskısına, diplomatik manevralara veya deniz ablukasına karşı savunmasız hale gelir. Peru egemenliği ve Çin yönetimi altında faaliyet gösteren Chancay, Pekin'e doğrudan etkisi olan alternatif rotalar sunuyor.

Ayrıca Chancay, Güney Amerika ekonomisini kademeli olarak yeniden yönlendirerek Çin'in nüfuzunu güçlendiriyor. Altyapı, on yıllar boyunca kalkınma modellerini şekillendiriyor. Beş yüzyıl boyunca, kıtanın şehirleri, endüstrileri ve ulaşım ağları, sömürge tarihini ve Avrupa ve Kuzey Amerika ile ticari bağlarını yansıtan şekilde Atlantik'e yönelikti. Çin yatırımları, kıtayı kelimenin tam anlamıyla Pasifik'e çevirerek Peru, Bolivya ve batı Brezilya'yı Atlantik ticaretinin basit ileri karakolları olmaktan çıkarırken, Asya pazarlarına açılan kapılar haline getirdi.

Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inácio Lula da Silva, Başkan Yardımcısı Geraldo Alckmin ve BYD Şirketi'nin kurucusu ve başkanı Wang Chuanfu, Brezilya’nın Bahia eyaletindeki Camaçari'de BYD otomobil fabrikasının açılışında işçilerle birlikte, 9 Ekim 2025 (AFP)Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inácio Lula da Silva, Başkan Yardımcısı Geraldo Alckmin ve BYD Şirketi'nin kurucusu ve başkanı Wang Chuanfu, Brezilya’nın Bahia eyaletindeki Camaçari'de BYD otomobil fabrikasının açılışında işçilerle birlikte, 9 Ekim 2025 (AFP)

Bu bölgelerin ekonomik dinamikleri, yeni teşviklere bağlı olarak değişecek. İki okyanus koridoru boyunca uzanan şehirler büyüyecek, Atlantik limanlarının önemi ise nispeten azalacak. Endüstriler, Asya pazarlarına olan mesafeyi azaltmak için Pasifik çıkışına yakın bölgelerde kümeleşecek. Tarım bölgeleri, üretimlerini Çinli tüketicilerin talep ettiği ürünlere kaydıracak. Bu değişiklikler, Panama Kanalı'nın 20. yüzyıl boyunca ABD’nin Batı Yarımküre'deki hakimiyetini şekillendirdiği gibi, uzun vadeli kalkınma eğilimleri yaratacak.

ABD’nin Panama Sorunu

ABD, Batı Yarımküre'deki stratejik ihmalinin sonucunda neyi kaybettiğini geç de olsa fark etmeye başladı. Washington, 31 Aralık 1999 tarihinde Torrijos-Carter Antlaşmaları uyarınca kanalın kontrolünü Panama'ya devrettiğinde, her iki uçtaki limanları kimin işleteceğine yeterince dikkat etmedi. Pekin ile yakın bağları olan Hong Konglu milyarder Li Ka-shing'in sahibi olduğu CK Hutchison Holdings, Balboa ve Cristobal limanları için uzun vadeli imtiyazlar elde etti. Panama, kanal üzerindeki egemenliğini korusa da Çin'in terminal tesisleri üzerindeki kontrolü, Pekin'e kargo akışı, fiyatlandırma ve lojistik öncelikleri üzerinde etki sağlıyor.

Potansiyel bir askeri müdahale Venezuela'yı yeniden ABD’nin etki alanına sokmayı başarsa bile, Washington'dan uzaklaşan hükümetler için Çin'in katılımını cazip kılan yapısal koşulları değiştirmeyecek.

Çinli şirketler, Latin Amerika'daki bir düzineden fazla büyük limanda faaliyet gösteriyor veya önemli hisselere sahip. COSCO Shipping Ports, Peru, Brezilya, Arjantin ve Uruguay'daki terminalleri kontrol ederken, China Merchants Port Holdings ise Kolombiya ve Panama'daki tesisleri işletiyor. Altyapı üzerindeki bu kontrol, Çin'e doğrudan çatışma yoluyla değil, ticaretin aktığı ekonomik arterleri kontrol etme yoluyla yapısal güç kazandırıyor.

ABD Başkanı Donald Trump, her zamanki netliğiyle bu zayıflığı fark etmiştir. 2024 seçim kampanyası sırasında, Çin'in liman tesisleri üzerindeki kontrolünün ABD'nin stratejik çıkarlarını tehdit ettiğini savunarak, Panama Kanalı’nı ‘geri alacağına’ dair defalarca kez vaatte bulundu. Panama limanlarının kaderi henüz belirsiz olsa da Trump'ın söylemleri, Washington'ın nihayet kendi arka bahçesindeki stratejik ihmalin tehlikesini fark ettiğini gösteriyor.

Venezuela ve çatışmanın sınırları

ABD Başkanı Trump'ın Çin’in Latin Amerika'daki nüfuzuna yaklaşımı, ilk döneminde pragmatik bir ihmalden ikinci döneminde açık bir çatışmaya doğru evrimleşti. Bu durum, Venezuela Devlet Başkanı Nicolás Maduro'nun giderek otoriterleşen yönetimi altında Çin ve Rusya'nın ekonomik ve askeri varlığının arttığı Venezuela hakkında yaptığı son konuşmada en net şekilde görüldü.

Panama Şehrindeki Panama Kanalı, 23 Aralık 2024 (AFP)Panama Şehrindeki Panama Kanalı, 23 Aralık 2024 (AFP)

Venezuela'nın durumu, gelişmekte olan dünyada daha geniş bir olguyu, yani Çin'in, ABD'nin bıraktığı stratejik boşluğu doldurmasını yansıtıyordu. ABD'nin yaptırımları Maduro yönetimini dünyanın geri kalanından izole ederken, Pekin ‘petrol karşılığı kredi’ anlaşmalarıyla devreye girerek Karakas'a can simidi attı. Çinli şirketler şu anda Orinoco Kuşağı'ndaki petrol sahalarını işletirken, Çin devlet bankaları Venezuela'nın büyük borçlarını elinde tutuyor. Rusya, Venezuela'ya askeri teçhizat ve eğitim sağladı. Bununla yetinmeyip Venezuela’daki hava üslerine geçici olarak stratejik bombardıman uçakları konuşlandırdı. Tüm bunlar bir araya gelerek, Maduro'yu iktidarda tutan yaptırımlara karşı bir direniş direği oluşturdu.

Son dönemdeki ABD yönetimlerinin ötesine geçen Trump’ın askeri tehditleri, Latin Amerika ile ABD arasındaki stratejik bağı sağlamlaştırmak için çatışmayı tırmandırma isteğini yansıtıyor. Bu da ekonomik çatışmanın ötesine geçen çatışma sahnesini bölgede açmaya istekli bir yönetim olduğunu gösteriyor.

Ancak tüm bu tehditler, değişen Batı Yarımküre'de Amerikan gücünün sınırlarını da ortaya koyuyor. Washington, güç kullanarak Çin ve Rusya'nın etkisini basitçe ortadan kaldıramaz. Venezuela hükümeti bu ortaklıkları kendisi talep ediyor ve Pekin veya Moskova, Washington’ın talebi üzerine bu ortaklıklardan çekilmez. Tek taraflı eylemler, Washington'un bölgedeki Çin etkisine karşı koymak için iş birliğine ihtiyaç duyduğu Latin Amerika’daki ortaklarını da uzaklaştırabilir.

Potansiyel bir askeri müdahale Venezuela’yı yeniden ABD’nin etki alanına sokmayı başarsa bile, Washington’dan uzaklaşan hükümetler için Çin'in katılımını cazip kılan yapısal koşulları değiştirmiyor.

Arjantin'in ekonomik yerçekimi yasasına teslim olması

Belki de Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei yönetimindeki Arjantin'den daha açık bir şekilde retoriğin gerçeklerle çeliştiği bir örnek bulunamaz. Bu liberal ekonomist (Javier Milei), 2023 yılının sonlarında, Çin'e karşı ABD ile kararlı bir şekilde ittifak kuracağına söz vererek iktidara geldi. Milei, “Komünistlerle anlaşma yapmayacağız” diyerek Pekin ile ilişkilerini kesip Arjantin'i tereddüt etmeden Washington'a yönlendireceğine söz verdi.

Ancak gerçekler bu hırsları çabucak suya düşürdü. Arjantin boğucu bir ekonomik krizle karşı karşıya kalırken enflasyon yüzde 20'nin üzerini görüyor, döviz rezervleri tükeniyor ve borç yükü giderek artıyor. İstikrar için yalnızca Çin'in yeterli ölçekte sağlayabileceği sermaye girişi ve ticaret gelirleri gerekiyor. Siyasi isteklerine rağmen, Çin, özellikle soya fasulyesi ve et olmak üzere Arjantin'in ihracatında ikinci büyük pazar olmaya devam ediyor.

Trump'ın Çin'in etkisine doğrudan karşı çıkma içgüdüsü -ister Venezuela'da tehditler yoluyla ister Arjantin'den Çin'in çıkarılmasını talep ederek olsun- geri teper. Zorlama, kızgınlık doğurur, kızgınlık ise ortakları daha az sert alternatifler aramaya iter.

Birkaç ay içinde Milei’nin konumu çöktü. Bu yılın ocak ayında, hükümeti Çin merkez bankasıyla 18 milyar dolarlık bir döviz takas anlaşmasının yenilenmesini duyurdu. Bu, döviz elde etmek için hayati bir önlemdi. Şubat ayında hükümet, daha önce iptal etme tehdidinde bulunmasına rağmen Çin tarafından finanse edilen hidroelektrik projelerine devam etmeyi kabul etti. Mart ayına gelindiğinde Arjantinli yetkililer, Çin'e tarım ürünleri ihracatını artırmak için sessizce müzakereler yürütüyordu.

Milei, geçtiğimiz mayıs, Arjantin’in ideolojik farklılıklarını korurken Çin ile ‘pragmatik ilişkiler’ arayacağını belirtti ve bu, ekonomik yerçekimi yasasını açıkça kabul etmek anlamına geliyordu. Kendisinden önceki birçok Latin Amerikalı liderin gördüğünü gören Milei, Çin sermayesi ve pazarlarına ekonomik hayatta kalmak için maddi olarak ihtiyaç duyduklarını keşfetti.

Çin'in uzak cephesi olarak Latin Amerika

Bugün Latin Amerika'da yaşananlar, Çin'in ABD ile stratejik çatışma döneminde kırılganlığına verdiği yanıtı temsil ediyor. Washington, Çin'in imalat sektörüne olan bağımlılığını azaltmak için Güneydoğu Asya'daki tedarik zincirlerine güveniyor gibi. Pekin de Latin Amerika'yı stratejik bir arka bölge, ABD'nin talebine alternatif olarak ihtiyaç duyduğu enerji, kaynak ve tarım ürünlerini sağlayan uzak bir ağ olarak inşa ediyor. Daha da önemlisi, Çin, herhangi bir krizde ABD’nin kontrol edebileceği darboğazları aşan altyapı sağlıyor.

Çin'in doğusundaki Şantung eyaletindeki Çingdao Limanı'na yanaşan bir kargo gemisi, 3 Kasım 2025 (AFP)Çin'in doğusundaki Şantung eyaletindeki Çingdao Limanı'na yanaşan bir kargo gemisi, 3 Kasım 2025 (AFP)

On yıllardır küreselleşme, Doğu Asya imalat, Avrupa hizmetler ve ileri endüstriler, Latin Amerika ise ağırlıklı olarak ABD ve Avrupa pazarlarına akan emtialar için etkili bölgesel ekonomik bloklar oluşturdu. Şarku'l Avsat'ın al Majalla'dan aktardığı analize göre bugün bu model çöküyor. Çin’in Latin Amerika’daki geniş kapsamlı stratejisi, Pasifik'te ekonomik entegrasyon oluşturarak geleneksel Atlantik odaklı ticaret modellerine meydan okuyor.

ABD’nin bu, 1823 tarihli Monroe Doktrini'nin ilan edilmesinden bu yana bölgesel hegemonyasına yönelik en büyük meydan okumayı temsil ediyor.

Altyapı Latin Amerika'yı Amerikan pazarlarından daha verimli bir şekilde Asya pazarlarına bağladığında, coğrafi yakınlık artık belirleyici bir faktör olmaktan çıktı. Ekonomik entegrasyon, daha fazla sermaye, daha geniş pazarlar ve daha az katı koşullar sunanları kayırma eğilimindedir ve Çin bu avantajlara sahip. Rekabetin olmadığı varsayımı tamamen yıkıldı. Pekin, Amerika kıtasında sadece ABD’nin etkisiyle rekabet etmekle kalmıyor, aynı zamanda kıtanın ekonomilerini Washington'ın kontrolündeki ticaret ağlarına ve finansal sistemlere daha az bağımlı hale getiren alternatif çerçeveler de oluşturuyor.

Latin Amerika'nın yeniden hesaplanması

Gümrük vergileri, teknolojik kısıtlamalar ve stratejik güvensizlik nedeniyle ABD ile Çin arasındaki karşılıklı ekonomik bağımlılık dönemi sona erdiğinde, Latin Amerika kendini benzeri görülmemiş bir konumda buldu. Latin Amerika, aynı anda hem Washington’ın müttefiki hem de potansiyel rakibi hem güvenlik ortağı hem de dış etkilerin hedefi konumunda.

ABD Başkanı Donald Trump, Arjantin Cumhurbaşkanı Javier Milei’yi Beyaz Saray'da ağırladı, 14 Ekim 2025 (AFP)ABD Başkanı Donald Trump, Arjantin Cumhurbaşkanı Javier Milei’yi Beyaz Saray'da ağırladı, 14 Ekim 2025 (AFP)

Bu artık basit bir hesaplama değil. Bir ülke, Çin'den altyapı finansmanı kabul ederken ABD ile güvenlik iş birliğini sürdürebilir. Pekin'e mal ihraç ederken, Washington'dan teknoloji ithal edebilir. Çin ile kalkınma projelerine katılırken, insan hakları konularında ABD ile aynı yönde oy kullanabilir.

Bu karmaşıklık, ekonomik, siyasi ve güvenlik ilişkilerinin güçlendirildiği ittifak yapılarına alışık olan Amerikalı stratejistleri şaşırttı. Ancak bu durum, orta güçlerin kendilerini tek bir tarafa bağlamayı reddederek, bağımsızlıklarını en üst düzeye çıkarmaya çalıştıkları çok kutuplu rekabetin yeni gerçekliğini yansıtıyor.

Washington için sonuçlar

ABD’ye ‘bölgesel hegemonyası askeri tehditler veya ekonomik baskı yoluyla geri kazanılamaz’ şeklinde edişe verici bir mesaj verildi. Trump'ın Çin'in etkisine doğrudan karşı çıkma içgüdüsü -ister Venezuela'da tehditler yoluyla ister Arjantin'den Çin'in çıkarılmasını talep ederek olsun- geri teper. Zorlama, kızgınlık doğurur, kızgınlık ise ortakları daha az sert alternatifler aramaya iter. Washington ayrıca altyapı projelerinde Çin ile dolar bazında rekabet etme kapasitesinden yoksun. Gerekli taahhütler ABD'nin siyasi iradesini aşmaktadır ve Çin'in harcamalarına eşleşse bile stratejik başarıyı garanti etmez.

Çin'in stratejisi, ABD’nin nüfuzunu tamamen ortadan kaldırmaz. Coğrafi yakınlık ve tarihi bağlar, Washington’ın önemini koruyacağını garanti ediyor.

Alternatif ise rahatsız edici bir gerçeği, yani Çin'in Latin Amerika'daki ticari varlığının talep edildiğini kabul etmeyi gerektirir. Daha da önemlisi, ülkeleri gerçek stratejik özerkliği uygulayan ve ideoloji yerine çıkarlar temelinde birçok büyük güçle ilişkilerini sürdüren bir yarımküre, uzun vadede hegemonyayı geri kazanmak için yapılan beyhude girişimlerden daha fazla ABD'nin çıkarlarına hizmet edebilir.

1869'da Süveyş ve 1914'te Panama üzerinden küresel gücü yeniden şekillendiren model, bugün 2024'te Chankay üzerinden kendini tekrar ediyor. Ancak bu seferki bir fark var. Bu fark, ABD’nin değişimin mimarı değil, sabırlı sermayesi ve uzun vadeli vizyonu olan yükselen bir rakip tarafından kendi arka bahçesinde yerinden edilen mevcut güç olarak kendini bulmasında yatıyor.

Çin'in stratejisi, ABD’nin nüfuzunu tamamen ortadan kaldırmaz. Coğrafi yakınlık ve tarihi bağlar, Washington’ın önemini koruyacağını garanti ediyor. Ancak ABD’nin Latin Amerika’ya iradesini dayatması artık mümkün değildir ve etki otomatik olarak varsayılmamalı, sürekli olarak kazanılmalı.

Şimdi soru şu: ABD'nin stratejisi, içgüdüsel bir hakimiyet arayışından sabırlı bir ortaklık geliştirme sürecine geçebilir mi?

Bu sorunun cevabı, sadece Washington’ın kıtadaki konumunu değil, aynı zamanda giderek çok kutuplu hale gelen dünyada liderliğinin geleceğini de belirleyecek.

*Bu analiz Şarku’l Avsat tarfından Londra merkezli al Majalla dergisinden çevrilmiştir.


Telefonunu ve uyuduğu yeri sürekli değiştiren Maduro, Washington'dan gelen tehditler karşısında kişisel güvenliğini artırıyor

Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro (AP)
Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro (AP)
TT

Telefonunu ve uyuduğu yeri sürekli değiştiren Maduro, Washington'dan gelen tehditler karşısında kişisel güvenliğini artırıyor

Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro (AP)
Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro (AP)

Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro’nun, ABD’nin askeri müdahale ihtimalinin arttığı bir dönemde kişisel güvenlik önlemlerini belirgin şekilde artırdığı bildirildi. Konuya yakın kaynaklar, Maduro’nun uyuduğu yeri ve kullandığı telefonları sürekli değiştirdiğini, ayrıca en yakın müttefiki olan Küba ile güvenlik iş birliğini daha da sıkılaştırdığını aktardı.

New York Times’a konuşan hükümete yakın kaynaklar, Maduro’nun çevresinde belirgin bir tedirginlik hâkim olduğunu, ancak Maduro’nun 12 yıldır sürdürdüğü iktidarı için oluşan ‘en ciddi tehdidi’ aşabileceğine inandığını belirtti.

Kaynaklar, devlet başkanının olası hassas saldırılara ya da özel kuvvetlerin düzenleyebileceği bir baskına karşı korunmak amacıyla uyuduğu yeri ve iletişim araçlarını sürekli değiştirdiğini söyledi.

Bu güvenlik önlemlerinin özellikle eylül ayından bu yana yoğunlaştığı ifade edildi. ABD’nin bu dönemde savaş gemilerini bölgeye sevk ettiği ve Trump yönetiminin ‘Venezuela’dan uyuşturucu taşıdığı’ iddiasıyla hedef aldığı tekneleri vurduğu hatırlatıldı.

İhanet riskini azaltmak için Maduro’nun Kübalı yakın korumalarının görev alanını genişlettiği, ayrıca Kübalı karşı istihbarat subaylarının Venezuela ordusunda daha fazla rol almaya başladığı da aktarıldı.

Buna karşın Maduro, kamuoyu önünde, Washington’dan gelen tehditleri küçümser bir görüntü sergiliyor. Maduro, son dönemlerde önceden duyurulmamış halk etkinliklerine katılıyor, sahnede dans ediyor ve TikTok üzerinden propaganda videoları paylaşarak sakin ve kontrolü elinde tutan bir profil çizmeye çalışıyor.

Görsel kaldırıldı.ABD Başkanı Donald (AP)

ABD, Venezuela üzerindeki baskısını farklı yöntemlerle artırmayı sürdürüyor. Karayip Denizi’nde uyuşturucu kaçırdığı öne sürülen teknelere düzenlenen hava saldırıları, Donald Trump’ın askeri operasyonları kara harekâtını da kapsayacak şekilde genişletme yönündeki tehditleri ve Trump yönetiminin Maduro’nun da üyesi olduğunu iddia ettiği Los Soles grubunu yabancı terör örgütü ilan etmesi bu adımlar arasında yer alıyor.

Maduro ve Venezuela hükümeti ise bu suçlamaların tamamını reddediyor. Karakas yönetimi, Washington’un, Venezuela’nın petrol başta olmak üzere devasa doğal kaynakları üzerinde kontrol sağlamak için ‘rejim değişikliğini’ hedeflediğini savunuyor.

Şarku’l Avsat’ın New York Times’tan aktardığına göre, Maduro ve Trump’ın temsilcileri bu yılın başlarında, geçen yılki başkanlık seçimlerini kaybetmesine rağmen sonuçları tanımayan Maduro’nun hangi koşullarda görevi bırakabileceğini de görüştü. Ancak bu temaslar herhangi bir sonuca ulaşmayınca Trump yönetimi Venezuela üzerindeki askeri baskıyı artırma yoluna gitti.

Kriz derinleşirken Maduro, neredeyse her gün halka hitap etmeyi sürdürüyor. Son yıllarda iktidarını ayakta tutan yoğun bir kamuoyu kampanyasına dayanan Maduro'nun, planlı etkinliklere ve canlı yayınlara katılımını azalttığı, bunun yerine sürpriz ziyaretleri ve önceden kaydedilmiş mesajları tercih ettiği gözlemleniyor.

Öte yandan dün Reuters’a konuşan dört kaynak, Trump’ın geçen ay Maduro ile kısa bir telefon görüşmesi yaptığını aktardı. Kaynaklara göre Maduro, görüşmede ülkeden ayrılmaya hazır olduğunu, ancak bunun için kendisi ve ailesine tam af, ABD yaptırımlarının kaldırılması ve Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde (UCM) hakkındaki davanın düşürülmesi gibi güvenceler talep ettiğini iletti.

Kaynaklar, Maduro’nun ayrıca, Venezuela hükümetinde görev yapan ve büyük bölümü ABD tarafından insan hakları ihlalleri, uyuşturucu kaçakçılığı veya yolsuzlukla suçlanan 100’den fazla üst düzey yetkiliye yönelik yaptırımların da kaldırılmasını talep ettiğini belirtti.

İki kaynağa göre Maduro, yeni seçimler düzenlenmeden önce geçici hükümetin başına yardımcısı Delcy Rodriguez’in geçmesini de istedi.

Trump’ın, 15 dakikadan kısa süren telefon görüşmesinde bu taleplerin çoğunu reddettiği, ancak Maduro’ya ailesiyle birlikte istediği bir ülkeye gitmesi için bir haftalık süre tanıdığı ifade edildi.

İki kaynağın aktardığına göre bu ‘güvenli çıkış koridoru’ cuma günü sona erdi. Bunun üzerine Trump, ertesi gün Venezuela hava sahasının kapatıldığını duyurdu.


Avrupa, 2027 yılına kadar Rus gazı ithalatının sonlandırılması konusunda anlaşmaya vardı

2022 yılında Rusya'nın TürkAkım doğalgaz boru hattının uzatılması için yapılan inşaat sahasında çalışan işçiler (Arşiv- Reuters)
2022 yılında Rusya'nın TürkAkım doğalgaz boru hattının uzatılması için yapılan inşaat sahasında çalışan işçiler (Arşiv- Reuters)
TT

Avrupa, 2027 yılına kadar Rus gazı ithalatının sonlandırılması konusunda anlaşmaya vardı

2022 yılında Rusya'nın TürkAkım doğalgaz boru hattının uzatılması için yapılan inşaat sahasında çalışan işçiler (Arşiv- Reuters)
2022 yılında Rusya'nın TürkAkım doğalgaz boru hattının uzatılması için yapılan inşaat sahasında çalışan işçiler (Arşiv- Reuters)

Avrupa Birliği Konseyi, bugün yaptığı açıklamada, Rus enerji kaynaklarına bağımlılığı sona erdirme çabaları kapsamında 2027 yılına kadar Rus gazı ithalatının ortadan kaldırılması konusunda Avrupa Parlamentosu ile anlaşmaya vardığını bildirdi.

Anlaşma, Rusya'dan sıvılaştırılmış doğal gaz ve boru hattı gazı ithalatının aşamalı olarak yasaklanmasını, her ikisinin de sırasıyla 2026 sonu ve 2027 sonbaharından itibaren tamamen sonlandırılmasını içerecek.

Ekim ayı itibarıyla Rusya'nın AB'nin doğalgaz ithalatındaki payı yüzde 12'ye düştü. Bu oran, 2022'de Ukrayna'yı işgalinden önce yüzde 45'ti. Şarku’l Avsat’ın aldığı bilgiye göre Macaristan, Fransa ve Belçika gibi ülkeler halen Rus doğalgazını almaya devam ediyor.