‘Open Arms’a ait gemi Gazze’ye doğru yola çıkmak üzere hazırlanıyor

Gazze Şeridi’ne yapılacak deniz yardımı konusunda Dahlan’ın adı öne çıktı. Erdoğan: Türkiye, Hamas liderleriyle çok açık ve net konuşup onların arkasında dimdik duran bir ülke

GKRY’nin Larnaka Limanı’ndan Gazze’ye doğru yola çıkmak için üzere hazırlanan yardım gemisinin Open Arms tarafından servis edilen fotoğrafı (EPA)
GKRY’nin Larnaka Limanı’ndan Gazze’ye doğru yola çıkmak için üzere hazırlanan yardım gemisinin Open Arms tarafından servis edilen fotoğrafı (EPA)
TT

‘Open Arms’a ait gemi Gazze’ye doğru yola çıkmak üzere hazırlanıyor

GKRY’nin Larnaka Limanı’ndan Gazze’ye doğru yola çıkmak için üzere hazırlanan yardım gemisinin Open Arms tarafından servis edilen fotoğrafı (EPA)
GKRY’nin Larnaka Limanı’ndan Gazze’ye doğru yola çıkmak için üzere hazırlanan yardım gemisinin Open Arms tarafından servis edilen fotoğrafı (EPA)

Yardım kuruluşlarının, iki milyondan fazla insanın bulunduğu Gazze’de yetersiz beslenme kaynaklı ölümlerin başladığına dair uyarılarının arasında, İspanyol arama ve kurtarma grubu Open Arms’a ait, Filistinli sivillere tonlarca yiyecek, su ve hayati malzeme taşıyacak bir gemi yola çıkmak üzere hazırlanıyor.

ABD ve Avrupa ateşkes sağlamanın yanı sıra yardım ulaştırmak ve insani trajediden kaynaklanan ağır yükü hafifletmek için kara geçişlerini açma konusunda başarısız olduktan sonra, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nden (GKRY) Gazze Şeridi’ne insani yardım için deniz koridoru açıldı.

ABD, Filistin Yönetimi ve Arap ülkeleri gibi ilgili tarafların savaştan sonra Gazze Şeridi’ni yönetebilecek bir Filistin hükümeti üzerinde anlaşmaya çalıştığı hassas bir dönemde, Gazze Şeridi’ne yapılacak deniz yardımı konusunda El Fetih hareketinin eski liderlerinden Muhammed Dahlan’ın adı güçlü bir şekilde öne çıktı.

İsrail Kamu Yayın Kuruluşu, Gazze Şeridi’ne deniz koridoru üzerinden başlatılan yardım hattı fikrinin mimarının Dahlan olduğunu iddia etti.

Adı açıklanmayan kaynaklara dayandırılan habere göre, Dahlan yardım sürecini Hamas’la koordine etti.

Öte yandan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan dün yaptığı bir konuşmada, “Türkiye, Hamas liderleriyle çok açık ve net konuşup onların arkasında dimdik duran bir ülke” diyerek, Gazze’de işlenen katliamlardan sorumlu olanların uluslararası hukuk karşısında hesap vermeleri için gerekeni yaptıklarını ekledi.



İki farklı insansı türünün aynı yer ve zamanda yaşadığı keşfedildi

1,5 milyon yıl önce Kenya'daki bir göl kenarından geçen Paranthropus boisei'nin soyu bundan yaklaşık 400 bin yıl sonra tükendi (Kevin G. Hatala/Chatham Üniversitesi)
1,5 milyon yıl önce Kenya'daki bir göl kenarından geçen Paranthropus boisei'nin soyu bundan yaklaşık 400 bin yıl sonra tükendi (Kevin G. Hatala/Chatham Üniversitesi)
TT

İki farklı insansı türünün aynı yer ve zamanda yaşadığı keşfedildi

1,5 milyon yıl önce Kenya'daki bir göl kenarından geçen Paranthropus boisei'nin soyu bundan yaklaşık 400 bin yıl sonra tükendi (Kevin G. Hatala/Chatham Üniversitesi)
1,5 milyon yıl önce Kenya'daki bir göl kenarından geçen Paranthropus boisei'nin soyu bundan yaklaşık 400 bin yıl sonra tükendi (Kevin G. Hatala/Chatham Üniversitesi)

1,5 milyon yıllık ayak izleri, iki hominin türünün aynı zamanda ve aynı yerde yaşadığını ortaya koydu. 

6 ila 7 milyon yıl önce büyük maymunlardan ayrılan hominin grubunun hâlâ yaşayan tek üyesi Homo sapiens, yani modern insanlar.

Bilim insanları, bu grubun eski üyelerinin aynı ekosistemleri paylaştığını bilse de ellerinde ne kadar yakından etkileşime girdiklerini gösteren bir kanıt yoktu.

Kenya'daki Turkana Gölü kıyısında bir dizi ayak izinin keşfi, araştırmacılara aradıkları kanıtı verdi. 

2021'de keşfedilen ve 1,5 milyon yıl önceye tarihlenen izler, Homo erectus ve Paranthropus boisei'ye ait.

Homo erectus'un modern insanların doğrudan atası olduğu tahmin edilirken, Paranthropus boisei maymunlara daha çok benzeyen başka bir cinse ait. 

Bulgularını hakemli dergi Science'ta dün (28 Kasım) yayımlayan araştırmacılar, Paranthropus boisei'ye ait 12 iz saptadı. Ayak izlerinin aynı kişi tarafından bırakıldığı tahmin edilirken, Homo erectus'a ait üç iz farklı kişilerin gibi görünüyor. 

Araştırmacılar iki türün de iki ayak üzerinde yürüdüğünü ancak yürüme biçimlerinin farklı olduğunu belirledi. 

Makalenin yazarlarından Dr. Neil T. Roach "Homo erectus'a atfettiğimiz izlerde, bizimkilere çok benzeyen ayak izleri görüyoruz" diyerek ekliyor: 

Sert ayakları varmış ve bir şeylere basarken önce topuklarını kullanıyor, sonra da ayak parmaklarını itiyorlar gibi görünüyor.

Paranthropus boisei ise muhtemelen daha çok insan ve şempanze arasında bir ayağa sahipti. Seri halinde bıraktığı izleri analiz eden ekip, nispeten hızlı yürüdüğünü de saptadı. 

Nasıl etkileşime geçtiler?

Bölgede bulunan kemik fosilleri de iki türün aynı ortamda yaşadığını gösteriyor. Ancak fosiller çok daha geniş bir zaman aralığını kapsarken iki ayak izi arasında birkaç saat veya birkaç gün olduğu tespit edildi. Bu da insanların bu eski akrabalarının belki de beraber yaşadığına işaret ediyor.

Dr. Roach "Geçerken birbirlerine el sallamamış olabilirler ancak bunlar, kesinlikle aynı yerden geçen ve kolayca etkileşime girebilecek iki tür" diyor.

ABD'deki Chatham Üniversitesi'nden makalenin başyazarı Kevin Hatala da iki tür için "İlk kez birbirleriyle yan yana yaşadıklarını biliyoruz" diyor:

Bu kadar yakın yaşarken muhtemelen birbirlerinin varlığından haberdardılar. Bu da rekabet ve bir arada yaşamayla ilgili bazı ilginç soruları akla getiriyor.

Bilim insanları Paranthropus boisei'nin otçul, Homo erectus'un da hepçil beslendiğini tahmin ediyor. Bu nedenle iki hominin türü arasında bir rekabet yaşanma ihtimali düşük görünüyor. 

Bu dönemde bölgenin sıcak ve yağmurlu bir iklime sahip olduğu ve geniş kaynaklar sunduğunu söyleyen araştırmacılar, iki türün, domuzlar ve kılıç dişli kaplanlarla beraber yaşadığını ekliyor.

Ayrıca bölgede bulunan ayak izleri, devasa kuşların da burada yaşadığını gösteriyor.
 

hyju
Bilim insanları Homo erectus'a ait diğer ayak izlerinin, aynı dönemde başka hayvanlar tarafından silinmiş olabileceğini düşünüyor (Chatham Üniversitesi)

İklimdeki değişimlerle Homo erectus ve Paranthropus boisei'nin rekabete girmiş olabileceğini de düşünüyorlar. Hatala iki tür arasındaki etkileşimlerin "Homo erectus'un evrimi üzerinde etki yaratmasının kesinlikle mümkün" olduğunu ifade ediyor.

Smithsonian Ulusal Doğa Tarihi Müzesi İnsan Kökenleri Programı'ndan paleoantropolog Dr. Briana Pobiner, yer almadığı çalışmada aynı bölgede yürüyen bir değil, iki türe ait ayak izleri bulmanın "akıl almaz" olduğunu söylüyor:

Belki aynı yiyecek için rekabet ettiler; belki de sadece çimenlik bir alanın karşısından birbirlerine ihtiyatla baktılar ya da birbirlerini tamamen görmezden geldiler. 

Dr. Pobiner'a göre iki tür birbiriyle çiftleşmiş bile olabilir. 

Bulgular, iki tür arasında rekabet yoksa Homo erectus'un gelişimini neyin tetiklediği sorusunu da gündeme getiriyor. Dr. Roach "Eğer rekabet bunu açıklamıyorsa, cinsimizin nasıl ortaya çıktığını yeniden düşünmemiz gerekebilir" diyor.

Independent Türkçe, IFL Science, Washington Post, CNN, Science