SIPRI: Ukrayna dünyanın en büyük dördüncü silah ithalatçısı haline geldi

Avrupa’ya silah ithalatı ikiye katlanırken, Rusya’dan yapılan ihracat yarı yarıya azaldı

Ukraynalı bir asker bir tankın üzerinde oturuyor (Ukrayna Devlet Başkanı’nın Telegram kanalı)
Ukraynalı bir asker bir tankın üzerinde oturuyor (Ukrayna Devlet Başkanı’nın Telegram kanalı)
TT

SIPRI: Ukrayna dünyanın en büyük dördüncü silah ithalatçısı haline geldi

Ukraynalı bir asker bir tankın üzerinde oturuyor (Ukrayna Devlet Başkanı’nın Telegram kanalı)
Ukraynalı bir asker bir tankın üzerinde oturuyor (Ukrayna Devlet Başkanı’nın Telegram kanalı)

Stockholm Uluslararası Barış Araştırma Enstitüsü’nün (SIPRI) raporunda, Avrupa’ya silah ithalatının ‘kısmen Ukrayna’daki savaş nedeniyle’ son beş yılda neredeyse iki katına çıktığı, Rusya’dan yapılan ihracatın ise yarı yarıya azaldığı belirtildi.

Şarku’l Avsat’ın AFP’den aktardığı habere göre SIPRI tarafından bugün yayınlanan raporda, Ukrayna’nın dünyanın en büyük dördüncü silah ithalatçısı haline geldiği, Fransa’nın ise ABD’nin ardından dünyanın en büyük ikinci silah ihracatçısı olarak Rusya’nın yerini aldığı ifade edildi.

Rapora göre, Avrupa’ya silah ithalatı 2019-2023 yıllarında önceki beş yıllık döneme kıyasla yüzde 94 arttı.

SIPRI araştırmacısı Katarina Djokic AFP’ye verdiği demeçte, bu artışın kısmen Ukrayna’daki savaştan kaynaklandığını söyledi.

SIPRI, büyük sözleşmelere ait birkaç teslimat yıllık rakamları değiştirebileceğinden, beş yıllık trendleri analiz etmeyi tercih ediyor.

Söz konusu raporda, Rusya’nın Şubat 2022’deki işgalinden bu yana en az 30 ülkenin Ukrayna’ya askeri yardım olarak büyük silahlar sağladığı belirtildi.

Ancak diğer Avrupa ülkeleri de ithalatı artırdı. Önemli bir pay dünyanın en büyük silah ihracatçısı ABD’den geldi.

2019-2023 döneminde Avrupa’ya yapılan ithalatın yüzde 55’i ABD’den yapıldı. Bu oran 2014-2018 döneminde yüzde 35’ti.

Djokic, bunun kısmen çoğu Avrupa ülkesinin NATO üyesi olmasından ve F-35 savaş uçağı gibi silah sistemlerinin geliştirilmesinde ABD’nin ortağı olmasından kaynaklandığını söyledi.

Aynı zamanda ABD’den artan ithalatın, birçok Avrupa ülkesinin hızlı bir şekilde silah edinme ve dolayısıyla yeni sistemler geliştirmek yerine ‘hazır olanı’ satın almayı düşündüğü anlamına geldiğini belirtti.

Küresel olarak ABD’nin ihracatı bu dönemde yüzde 17 artarak, toplam silah ihracatındaki payı yüzde 42’ye ulaştı.

Uzun süredir ikinci en büyük ihracatçı konumunu koruyan Rusya’nın ihracatının ise 2014-2018 ile 2019-2023 yılları arasında yüzde 53 oranında düştüğü görüldü.

Rusya yalnızca daha az silah ihraç etmekle kalmıyor, aynı zamanda daha az alıcıya da ihracat yapıyor.

Moskova’dan 2019’da 31 ülkeye ihracat yapılırken, 2023’te bu sayı 12’ye geriledi.



ABD, Gazze’de “ölüm tuzağı kuran” yardım kuruluşunu fonluyor

GHF'nin Gazze'deki yardım faaliyetleri başından beri tartışma yaratıyor (Reuters)
GHF'nin Gazze'deki yardım faaliyetleri başından beri tartışma yaratıyor (Reuters)
TT

ABD, Gazze’de “ölüm tuzağı kuran” yardım kuruluşunu fonluyor

GHF'nin Gazze'deki yardım faaliyetleri başından beri tartışma yaratıyor (Reuters)
GHF'nin Gazze'deki yardım faaliyetleri başından beri tartışma yaratıyor (Reuters)

ABD, Gazze İnsani Yardım Vakfı'na (Gaza Humanitarian Foundation/GHF) 500 milyon dolar fon sağlamayı planlıyor. 

Kimliğinin paylaşılmaması şartıyla Reuters'a konuşan yetkililer, ABD Dışişleri Bakanlığı'nın GHF'ye gönderilecek parayı ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) fonundan alacağını söylüyor. 

ABD Başkanı Donald Trump, USAID'in faaliyetlerinin askıya alınacağını ve kuruluşun Dışişleri Bakanlığı bünyesine taşınacağını şubatta duyurmuştu.

Kaynaklar, yardımın İsrail tarafından talep edildiğini belirtiyor. Buna göre Tel Aviv yönetimi Washington'la iletişime geçerek GHF'nin 180 günlük faaliyet masraflarının karşılanmasını istedi. 

Gazze'de geçen ay yardım dağıtmaya başlayan ABD ve İsrail destekli kuruluş, çalışmalarını bağımsız şekilde yürüttüğünü savunuyor. Ancak İsrail'in kamu yayıncısı Kan'ın çarşamba günkü haberinde, Binyamin Netanyahu yönetiminin GHF'ye 700 milyon Yeni İsrail Şekeli (yaklaşık 8 milyar TL) fon sağladığı öne sürülmüştü. İsrail Başbakanlık Ofisi ve radikal sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ise iddiaları yalanlamıştı. 

GHF'nin Gazze'deki faaliyetleri, İsrail bombardımanı altındaki bölgede kaosu daha da artırdı. Reuters'ın aktardığına göre 1-3 Haziran'da GHF'nin yardım noktalarında yaşanan saldırılarda en az 80 Filistinli öldürüldü. AA'nın rakamlarına göre gıda yardımı almak isterken İsrail askerlerinin açtığı ateş sonucu yaşamını yitiren Filistinlilerin sayısı 27 Mayıs'tan bu yana 115’e yükselirken yaralı sayısı 580’i geçti.

Filistinli yetkililer, Netzarim ve Refah bölgelerindeki yardım noktalarının "insani yardım" kisvesi altındaki ölüm tuzaklarına dönüştüğünü ve İsrail'in sivilleri kasıtlı olarak hedef aldığını savunuyor. 

İsrail ordusuysa sivillere doğrudan ateş edilmediğini ve düzenin sağlanması için uyarı atışı yapıldığını öne sürüyor.

Tartışmalı yardım kuruluşunun CEO'su Jake Wood, tarafsızlık ve bağımsızlık ilkeleriyle uyumlu bir şekilde işini yapmasının imkansız olduğunu vurgulayarak 25 Mayıs'ta istifasını açıklamıştı.

Independent Türkçe, Reuters, Times of Israel