İsrail Şam'daki ‘DMO operasyon odasını’ ortadan kaldırdı

Zahidi, Suriye'nin başkentindeki İran konsolosluğuna düzenlenen saldırıda yardımcısı ve beş memuruyla birlikte öldürüldü.

İsrail saldırısında yıkılan Şam'daki İran Konsolosluğu binasından yükselen dumanlar. (Reuters)
İsrail saldırısında yıkılan Şam'daki İran Konsolosluğu binasından yükselen dumanlar. (Reuters)
TT

İsrail Şam'daki ‘DMO operasyon odasını’ ortadan kaldırdı

İsrail saldırısında yıkılan Şam'daki İran Konsolosluğu binasından yükselen dumanlar. (Reuters)
İsrail saldırısında yıkılan Şam'daki İran Konsolosluğu binasından yükselen dumanlar. (Reuters)

İsrail savaş uçakları, dün (pazartesi) Şam'daki İran konsolosluk binasını bombalayarak, İran Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) Kudüs Gücü Komutanı İsmail Kaani'nin ‘sağ kolu’ olarak kabul edilen Kudüs Gücü'nün Suriye ve Lübnan'daki komutanı Muhammed Rıza Zahidi'yi öldürdü. Zahidi'nin yardımcısı Tuğgeneral Muhammed Hadi Hac Rahimi'nin de öldürüldüğü saldırıda, isimleri DMO’ya bağlı medya organları tarafından açıklanan beş Kudüs Gücü mensubu da örgütün Suriye ve Lübnan'daki operasyon odasının tasfiyesi sırasında öldürüldü. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre saldırı, daha önce Suriye'deki mevzileri ve milis komutanlarını hedef alan İsrail'in İran'a ait resmi bir binayı doğrudan hedef alması bakımından ilk olma özelliği taşıyor.

Suriye devlet televizyonu İran konsolosluk binasına yapılan saldırıyı doğrularken, İranlı Öğrenciler Haber Ajansı (ISNA) bombalamanın konsolosluk binasını ve büyükelçinin konutunu hedef aldığını bildirdi. Ayrıca görüntülerde dümdüz olmuş bir bina enkazının ve dışarıya park etmiş acil durum araçlarının görüldüğünü söyledi.

Olay yerinde Suriye Dışişleri Bakanı Faysal el-Mikdad ile birlikte gazetecilere konuşan İran’ın Suriye Büyükelçisi Hüseyin Ekberi, İran'ın “İsrail'in herhangi bir eyleminden endişe duymadığını ve direnişin yanında olduğunu” söyledi. Ekberi, ülkesinin İsrail'in Şam'daki konsolosluğunu bombalamasına ‘kararlı bir şekilde karşılık vereceğini’ ifade etti.

Tuğgeneral Zahidi, DMO'da çeşitli görevlerde bulundu. İki dönem Lübnan ve Suriye'deki Kudüs Gücü'nü komuta etti. İran'dan silah sevkiyatı ve Hizbullah ile Suriye istihbarat servisleri arasındaki koordinasyon da dahil olmak üzere Hizbullah'ın artan kabiliyetlerinde önemli bir rol oynadı.

ABD, Ağustos 2010'da Zahidi'ye ‘terörizmi’ desteklediği gerekçesiyle yaptırım uyguladı. İsrail medyası, geçtiğimiz aralık ayında DMO'nun Suriye'deki ikmal sorumlusu Razi Musevi'nin öldürülmesinin ardından Zahidi'yi en önemli hedef olarak tanımladı.



Antik Maya kentinin ilk hükümdarının mezarı keşfedildi

Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
TT

Antik Maya kentinin ilk hükümdarının mezarı keşfedildi

Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)
Hükümdarın mezarı, antik Maya kenti Caracol'da bir zamanlar tapınak olan Caana Piramidi'nin yanında bulundu (Caracol Arkeoloji Projesi/Houston Üniversitesi)

Kritik öneme sahip Maya kenti Caracol'un ilk hükümdarı olduğu düşünülen birine ait mezar keşfedildi. Mezarda bulunan eserler dönemin büyük kentleri arasındaki ilişkiye ışık tutuyor.

Maya dünyasının en büyük ve en önemli şehirlerinden Caracol'un nüfusunun zirve döneminde 100 bine ulaştığı tahmin ediliyor. Ancak diğer pek çok Maya şehrinde olduğu gibi, bilinmeyen nedenlerle MS 900 civarında çöküşe geçti.

Kalıntıları Belize'de yer alan antik kentin harabelerindeki kazılar en az 40 yıldır sürüyor. Fakat bugüne kadar yapılan çalışmalarda hiçbir kraliyet üyesine ait mezara rastlanmamıştı. 

Kazılara liderlik eden Houston Üniversitesi arkeologları Diane ve Arlen Chase, etkileyici bir keşifle bu durumu değiştirdi. 

İlk kez Caracol'da bir kraliyet mezarı ortaya çıkaran ekip, bunun kentin bilinen ilk hükümdarına ait olduğunu düşünüyor.

Houston Üniversitesi'nden yapılan açıklamaya göre Te K'ab Chaak adlı kralın mezarı yaklaşık MS 350'ye tarihlendi. Araştırmacılar tahta 331'de çıkan Te K'ab Chaak'ın hanedanının en az 460 yıl varlığını sürdürdüğünü söylüyor.

Field Museum'dan arkeolog Gary Feinman, yer almadığı çalışmanın bulguları hakkında "Çok erken bir döneme ait hükümdar buldular, ki bu çok önemli ve bir hanedanın kurucusu olduğu iddia ediliyor" diyerek ekliyor: 

Bu büyük bir bulgu.

Araştırmacılar mezarda bulunan kalıntılara dayanarak Te K'ab Chaak'ın 1,7 metre boyunda ve öldüğünde dişi olmayan yaşlı bir adam olduğunu tespit etti.

Chase çifti kalıntılarla birlikte gömülen seramik kapların tarzından mezarın son derece eski olduğu sonucuna vardı. Kırmızı zincifre mineraliyse, çok yüksek statüye sahip birine ait olduğunu anlamına geliyordu.

Arlen Chase "Eşyalar zincifreyle kaplanmışsa kraliyet ailesinin en üst seviyedeki kişileri sözkonusu demektir" diye açıklıyor.

Ekip mezarda yeşim taşından yapılmış üç set kulak süsü de buldu. Maya elitlerinin kullandığı bu değerli eşyalara pek sık rastlanmıyor. 

ghyjudcfv
Çömlek kaplar üzerinde daha önce görülmeyen tasvirler bulundu (Houston Üniversitesi)

Ayrıca mozaik bir ölüm maskesi de keşfeden araştırmacılar bunun çok daha nadir olduğunu belirtiyor. Chase çifti daha önce sadece bir adet ölüm maskesi bulmuştu.

Arkeologlar mezarda gördükleri çömleklerin de etkileyici olduğunu ifade ediyor. Bu kaplarda Mayaların ticaret tanrısı, bir sinek kuşu ve mızrak tutan bir hükümdarla ona adak adayan kişiler resmedilmişti. Bazılarında maymun, baykuş ve nasua gibi hayvanlar tasvir edilmişti. 

Arlen Chase bazı tasarımlar için "Bunları daha önce hiç görmemiştik" diyor.

Araştırmacılar mezardaki bazı eserlerin, yine MS 350'lere tarihlenen diğer iki Caracol mezarındakilere çok benzediğini söylüyor. Bunlar arasında Meksika'nın orta kesiminden gelen yeşil obsidyen bıçaklar ve mızrak fırlatmak için kullanılan bir alet de vardı. 

Ekip bu aletlerin genellikle Caracol'un 1200 kilometre uzağındaki Teotihuacán kentiyle ilişkilendirildiğini belirtiyor. 

Chase çiftine göre bu durum iki kent arasındaki büyük mesafelere rağmen erken Maya halkının, Orta Meksika topluluklarıyla sanılandan onlarca yıl önce ilişki kurduğuna işaret ediyor. Te K'ab Chak zamanında Teotihuacán'dan Caracol'a yürümek muhtemelen en az 150 gün sürüyordu.

İkili, ellerindeki bulgulara dayanarak kentler arasında ticari ve diplomatik ilişkiler kurulduğunu düşünüyor. Öte yandan bazı uzmanlar net çıkarımlar yapmadan önce daha net kanıtlara ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor.

Independent Türkçe, Live Science, New York Times, Smithsonian Magazine, Houston Üniversitesi