Tayvan'da 7,4 büyüklüğünde deprem

Depremde ilk belirlemelere göre 9 kişi öldü, 882 kişi yaralandı

Fotoğraf: Chen Yanhua/AA
Fotoğraf: Chen Yanhua/AA
TT

Tayvan'da 7,4 büyüklüğünde deprem

Fotoğraf: Chen Yanhua/AA
Fotoğraf: Chen Yanhua/AA

Tayvan'ın doğu kıyısındaki Hualien kentinde 7,4 büyüklüğünde deprem meydana geldi.

ABD Jeolojik Araştırma Merkezi (USGS), 7,4 büyüklüğündeki depremin merkez üssünün Tayvan'ın doğu kıyısındaki Hualien kentinin 18 kilometre güneyi olduğunu bildirdi.

34,8 kilometre derinlikte meydana gelen deprem nedeniyle bölgedeki yerleşimlerde hasar oluştu, ilk belirlemelere göre 9 kişi hayatını kaybetti, 882 kişi yaralandı.

Tayvan Merkezi Meteoroloji İdaresi (CWA) ise depremin büyüklüğünü 7,2 olarak duyurarak Hualien'in 25 kilometre güneyinde ve 15 kilometre derinlikte kaydedildiğini bildirdi.

CWA, bunun son 25 yılda Tayvan'ı vuran en güçlü deprem olduğunu belirterek Ada'nın kuzey bölgeleri için dev dalga (tsunami) uyarısında bulundu.

Tayvan Adası dışında Çin ana karasında ve çevre ülkelerde de tsunami uyarıları yapıldı. Çin Tsunami Uyarı Merkezi, 4 aşamalı uyarı sisteminin en yüksek seviyesi olan "kırmızı uyarı" yayımladı.

- 6,4 büyüklüğünde ikinci bir deprem daha kaydedildi

USGS, ilk depremden sonraki 20 dakika içinde Hualien kentinin 11 kilometre kuzeydoğusunda 12,6 kilometre derinlikte 6,4 büyüklüğünde ikinci bir sarsıntının daha kaydedildiğini bildirdi.

USGS verilerine göre, 6,4'lük artçı depremin dışında 4,7 ila 5,7 büyüklüğünde 27 artçı sarsıntı daha kaydedildi.

- İlk belirlemelere göre 9 kişi öldü, 882 kişi yaralandı

Resmi rakamlara göre depremde 9 kişi hayatını kaybetti, 882 kişi yaralandı, 70'ten fazla kişi ise enkaz altında bulunuyor.

Tayvan İtfaiye Ajansı, depremin vurduğu Hualien'de 7 kişinin öldüğünü açıkladı. Taroko Ulusal Parkı'nda yürüyüş yapan 3 kişinin yamaçlardan kopan kayaların altında kalarak aynı bölgede seyir halindeki kamyonun şoförünün ise aracına kaya çarpması sonucu öldüğü belirtildi.

Ajans, bölgede mobil iletişim altyapısı çöktüğünden minibüslerle seyahat eden yaklaşık 50 kişiden haber alınamadığını kaydetti.

Depremde Hualien ve diğer kentlerde toplam 125 binanın hasar gördüğü veya yıkıldığı bildirildi.

Hualien'in doğu kıyısındaki Suhua Otoyolu yer yer meydana gelen çöküntüler nedeniyle ulaşıma kapandı, Taoyuan Uluslararası Havalimanı'nın tavanının bir kısmı çöktü.

Hualien çevresinde ve Ada'nın iç kesimlerindeki çok sayıda kara yolu heyelan nedeniyle ulaşıma kapandı.

- Çip devi TSMC, fabrikalarında üretime ara verdi

Siber güvenlik ve internet gözlemcisi "NetBlocks"a göre, depremden sonra Tayvan'ın bazı bölgelerinde elektrik ve internet kesintileri yaşandı. Tayvan Elektrik Şirketi, yerel saatle 10.30 itibarıyla kesintilerin büyük bölümünün giderildiğini bildirdi.

Tayvan Yüksek Hızlı Tren Şirketi, depremde herhangi bir tren kazası veya altyapı hasarının yaşanmadığını, seferlerin denetim amacıyla geçici olarak durdurulduğunu duyurdu.

Ada'nın merkezi Taipei şehrinde metro seferlerine ara verilirken okullar tatil edildi.

Dünyanın en büyük çip üreticisi konumundaki Tayvan Yarı İletken İmalat Şirketi (TSMC), tedbir amacıyla bazı fabrikalarını tahliye ettiğini ve üretime ara verdiğini bildirdi. Şirketten yapılan açıklamada tüm personelin sağlık durumunun iyi olduğu imalat alanlarında herhangi bir hasar tespit edilmediği, denetim ve kontrollerin ardından üretime devam edileceği kaydedildi.

TSMC'nin, Hualien'e 240 kilometre mesafedeki Hsinchu Bilim Parkı yerleşkesinde üretim tesisleri bulunuyor.

- Ordu, kurtarma çalışmalarına destek verecek

Tayvan lideri Tsai Ing-wen, depremin ardından yaptığı açıklamada, "bu aşamada hayat kurtarmanın öncelik olduğunu" belirterek orduya, Hualien ve diğer bölgelerdeki kurtarma çalışmalarına destek vermeleri talimatı verdi.

Tsai, depremin yaralarının sarılabilmesi için merkezi hükümetin yerel yönetimlere destek olması gerektiğini belirtti.

Bu yılın başında yapılan başkanlık seçimlerinde Ada'nın yeni lideri seçilen Başkan Yardımcısı Lai Ching-te de depremin ardından hükümetin acil durum merkezi kurduğunu duyurarak vatandaşlardan sakin ve dikkatli olmalarını istedi.

- Japonya ve Filipinler

Japonya Meteoroloji Ajansı (JMA), ülkenin güneybatısındaki Okinawa ve Miyako adaları için 3 metre yüksekliğe erişebilecek tsunami uyarısında bulunurken gün içinde uyarıyı kaldırdı.

Japon haber ajansı Kyodo, deprem sonrası dev dalgaların Okinawa yakınlarındaki Yonaguni ile İşigaki adalarının kıyılarına ulaştığını duyurdu.

Uçak seferlerinin iptal edildiği Okinawa'daki Naha Havalimanı'nın boşaltıldığı bildirildi.

Japonya Kabine Baş Sekreteri Hayaşi Yoşimasa, deprem sonrası Okinawa bölgesinde hasar tespit faaliyetinin sürdüğünü açıkladı.

Filipinler Volkanoloji ve Sismoloji Enstitüsü (Phivolcs), tsunami tehlikesi nedeniyle kıyı bölgelerinin boşaltılması uyarısında bulundu.

- 1999 depreminde 2 bin 400 kişi yaşamını yitirmişti

Tayvan'da 21 Eylül 1999'da Taipei'nin 150 kilometre güneyindeki Jiji'de meydana gelen 7,7 büyüklüğündeki depremde yaklaşık 2 bin 400 kişi hayatını kaybetmiş, 100 binden fazla kişi yaralanmış, binlerce bina yıkılmıştı.



Pakistan’ı son anayasa değişikliğinin ardından bekleyen tehlikeli sonuçlar

Cumhurbaşkanı Zerdari'nin yanı sıra, Pakistan'ın en güçlü adamı olarak kabul edilen mevcut Genelkurmay Başkanı Asım Munir ömür boyu dokunulmazlık elde ettiler (AFP)
Cumhurbaşkanı Zerdari'nin yanı sıra, Pakistan'ın en güçlü adamı olarak kabul edilen mevcut Genelkurmay Başkanı Asım Munir ömür boyu dokunulmazlık elde ettiler (AFP)
TT

Pakistan’ı son anayasa değişikliğinin ardından bekleyen tehlikeli sonuçlar

Cumhurbaşkanı Zerdari'nin yanı sıra, Pakistan'ın en güçlü adamı olarak kabul edilen mevcut Genelkurmay Başkanı Asım Munir ömür boyu dokunulmazlık elde ettiler (AFP)
Cumhurbaşkanı Zerdari'nin yanı sıra, Pakistan'ın en güçlü adamı olarak kabul edilen mevcut Genelkurmay Başkanı Asım Munir ömür boyu dokunulmazlık elde ettiler (AFP)

Pakistan'da tartışmalı bir anayasa reformunun kabul edilmesinin ardından uzmanlar, dünyanın en kalabalık beşinci ülkesinde siyasi, askeri ve yargı alanlarında radikal değişiklikler olacağı konusunda uyardı.

Cumhurbaşkanın beklediği değişiklikler neler?

Pakistan'ın üst meclisi Senato ve alt meclisi Milli Meclis, cumhurbaşkanlığı makamındaki kişiye ömür boyu dokunulmazlık tanıyan 27. anayasa değişikliğini onayladı. Değişiklik birkaç saat içinde Cumhurbaşkanı Asıf Ali Zerdari tarafından imzalanarak yasalaştı.

Hakkında çok sayıda yolsuzluk davası olan Asif Ali Zerdari, sadece cumhurbaşkanlığı görev süresi boyunca dokunulmazlıktan yararlanıyordu. Ancak son değişiklikle birlikte artık ömür boyu hakkında açılacak her türlü yasal soruşturmadan muaf olmuş durumda. Fakat bu dokunulmazlık, gelecekte üstleneceği diğer kamu görevlerini kapsamıyor.

Askeri dokunulmazlık

Ömür boyu dokunulmazlık, Pakistan'ın en güçlü adamı olarak kabul edilen mevcut Genelkurmay Başkanı Asim Munir'i de kapsıyor.

Değişiklik, geçtiğimiz mayıs ayında Hindistan ile yaşanan kısa süreli çatışmanın ardından Munir'in terfi ettirildiği ‘mareşal’ rütbesindeki herhangi bir subayın, rütbesini ve buna eşlik eden ayrıcalıkları ömür boyu muhafaza edeceğini ve hakkındaki her türlü cezai kovuşturmadan muaf olacağını öngörüyor.

Bu rütbe, Pakistan tarihinde daha önce sadece bir başka askere, 1958 yılının ekim ayında bir darbeyle iktidara gelen diktatör Eyub Han’a verilmişti.

Şarku’l Avsat’ın Fransız Haber Ajansı AFP’den aktardığı habere göre İslamabad'da avukatlık yapan Usame Malik, şu değerlendirmede bulundu:

“Bu dokunulmazlık genellikle mutlak monarşilerde tanınır, demokrasinin gerektirdiği şekilde hesap vermesi gereken seçilmiş liderlere tanınmaz. Sivil hükümetler altında bunu hiç görmedik, sadece sıkıyönetim altında gördük.”

Değişiklik ayrıca, Asim Munir’e onu donanma ve hava kuvvetleri komutanlarının üstünde konumlandıracak yeni bir pozisyon olan ‘Savunma Kuvvetleri Komutanlığı’ oluşturma yetkisi veriyor.

Avukat Malik, ‘ordunun tüm organizasyon yapısının değiştiğini ve bunun tehlikeli iç bölünmelere yol açacağını’ düşünüyor.

Peki ya yargı?

Bu bağlamda, ‘Federal Anayasa Mahkemesi’ adında yeni bir mahkeme kuruldu. Bu mahkeme, şimdiye kadar yetkisi elinden alınan Yüksek Mahkeme'nin yargı yetkisi altında olan anayasal meseleleri ele alabilecek tek organ olacak.

Öte yandan uzmanlar, yürütme organının Yüksek Mahkeme hakimlerini ülke içinde nakletmesine izin verilmesi nedeniyle yargı bağımsızlığının zedeleneceğinden endişe ediyor.

Şimdiye kadar iki Yüksek Mahkeme yargıcının istifa etmesi buna verilen en dikkat çekici tepkilerden biri oldu.

Bu yargıçlardan biri olan Yargıç Mansur Ali, Pakistan Cumhurbaşkanı Zerdani’ye sunduğu istifa mektubunda “27. Yasa Değişikliği Pakistan Anayasası’na bir hakarettir” yazdı. Yargıç Ali, mektubunda ayrıca “Ülkenin en yüksek mahkemesini parçalayarak yargının bağımsızlığı ve bütünlüğü zedeleniyor” diye ekledi.

Federal Anayasa Mahkemesi'nin yeni hakimleri, Cumhurbaşkanı Zerdani, Başbakan Şahbaz Şerif ve Genelkurmay Başkanı Asim Munir dahil olmak üzere üst düzey sivil ve askeri yetkililerin huzurunda cuma günü yemin ettiler.

Uzmanlar, bu yargı değişikliklerinin muhalefet lideri İmran Han aleyhine açılan yaklaşık 200 davanın görülmesinde etkili olabileceğini düşünüyor.

Analistlere göre eski Başbakan Han, ordunun desteğini kaybettikten sonra hapse atıldı, ancak ordu siyasete müdahale ettiğini reddediyor. Pakistan Adalet Hareketi (PTI) tarafından temsil edilen muhalefet, değişikliğin oylaması sırasında bunu ‘yargının bağımsızlığına ve demokrasinin düzgün işleyişine ölümcül bir darbe’ olarak nitelendirerek Milli Meclis'te protesto etti.

Sırada ne var?

Genelkurmay Başkanı Asim Munir, 2027 yılında görevinden ayrılacağına karar verildikten sonra, 2030 yılına kadar ordunun başında kalabilecek.

Pakistan ordusu hakkında bir kitap yazan siyasi analist Ayşe Sıddıka, Munir’in Savunma Kuvvetleri Komutanı olarak yeni görevine atanarak 2030 yılı kasım ayına kadar beş yıl görevde kalacağını ve bu sayede 2029 yılındaki bir sonraki seçimleri kontrol etme fırsatı bulacağını söyledi.


Trump askeri saldırıları savunuyor: Uyuşturucu gemilerini durdurmak "boşa"

ABD Başkanı Donald Trump (AP)
ABD Başkanı Donald Trump (AP)
TT

Trump askeri saldırıları savunuyor: Uyuşturucu gemilerini durdurmak "boşa"

ABD Başkanı Donald Trump (AP)
ABD Başkanı Donald Trump (AP)

Associated Press'e göre, Başkan Donald Trump, uyuşturucu kaçakçılığı yaptığından şüphelenilen tekneleri hedef alan ABD askeri saldırılarını haklı çıkarırken, ABD'nin bu tekneleri denizde durdurma yönündeki uzun süredir devam eden stratejisinin tamamen başarısız olduğunu ileri sürdü.

Trump, birkaç hafta önce, "Bunu 30 yıldır yapıyoruz ve tamamen etkisiz oldu" demişti.

Trump'ın bu açıklamaları, ABD Sahil Güvenlik'in bir önceki yıl 225 tonluk rekor oranda kokain ele geçirdiğini duyurmasının ardından geldi. Ancak bu başarı, Cumhuriyetçi başkanı ABD'nin onlarca yıllık uyuşturucu karşıtı politikasını altüst etmekten alıkoymadı.

Şarku’l Avsat’ın AP’den aktardığı habere göre Trump yönetimi altında, ABD ordusu Pasifik Okyanusu ve Karayip Denizi'nde 20 şüpheli uyuşturucu kaçakçılığı gemisini imha ederek 80 kişiyi öldürdü.

Trump ve diğer üst düzey yetkililer, bu teknelerin uyuşturucu-terör örgütleri ve kartel üyeleri tarafından kullanıldığına ve ABD'ye gönderilmek üzere ölümcül uyuşturucularla dolu olduğuna inanıyor.

Bu saldırılar, yabancı liderler, insan hakları grupları, Demokratlar ve hatta ABD'nin yargısız infazlara girişerek uluslararası itibarını zedeleyebileceği endişesini dile getiren bazı Cumhuriyetçiler tarafından uluslararası alanda kınandı.

"Uyuşturucuyla mücadele" gazileri, özellikle uzun vadede, uyuşturucu kaçakçılığı yapan teknelerin durdurulması için geleneksel yaklaşımın yoğunlaştırılması halinde, Amerikan kaynaklarının daha etkili kullanılacağını savunuyorlar. Bu teknelerin mürettebatı, genellikle yetkililerin çete üyelerini ve kaçakçılık şebekelerini daha iyi hedeflemesine yardımcı olabilecek değerli istihbarat bilgilerine sahip.

Dedikleri gibi, "Ölüler masal anlatmaz"

Sahil Güvenlik, onlarca yıldır uyuşturucuya karşı uzun bir savaş yürütüyor ve kaçak uyuşturucu taşıdığından şüphelenilen küçük tekneleri durduruyor.

Bu çalışmanın büyük bir kısmı, çoğunluğu Kolombiya ormanlarında üretilen kokain sevkiyatlarını durdurmaya odaklanıyor.

Sahil Güvenlik, ortak ülkeler ve Uyuşturucuyla Mücadele Dairesi ile Dışişleri ve Adalet Bakanlıkları gibi diğer federal kurumlarla iş birliği yaparak, kaçakçılara önemli kayıplar verdirmeyi ve Amerika Birleşik Devletleri'ne ulaşan uyuşturucu miktarını azaltmayı hedefliyor.

Sahil Güvenlik'in yetersiz finansman nedeniyle daha da büyük miktarlarda uyuşturucu ele

Sahil Güvenlik'in uyuşturucuyu daha büyük miktarlarda ele geçirmesini sağlayacak fon eksikliğine ilişkin şikayetlerine rağmen, bu kampanya en azından bir ölçüte göre hiç bu kadar başarılı olmamıştı.

Sahil Güvenlik, son dönemde kokain ele geçirme konusunda rekor kırdı; ele geçirilen miktar son on yılın ortalamasından yaklaşık yüzde 40 daha fazla.

Çoğu durumda kaçakçılar yargılanmak üzere ABD'ye transfer edildi ve kaçakçılık rotaları ve üretim yöntemlerindeki değişiklikler hakkında önemli bilgiler toplandı; tüm bunlar herhangi bir can kaybı olmadan ve Amerikan vergi mükelleflerine çok daha düşük bir maliyetle gerçekleşti.

Uzmanlar, şu anda gerçekleştirilen her füze saldırısının maliyetinin, gemilerdeki kokain sevkiyatının değerinden daha fazla olduğunu söylüyor.


İngiltere mültecilere yönelik korumayı azaltıyor ve yardımlara otomatik erişimlerini durduruyor

Göçmenler İngiliz Kanalı'nı geçerek Britanya'ya ulaşmaya çalışıyor (Arşiv- AFP)
Göçmenler İngiliz Kanalı'nı geçerek Britanya'ya ulaşmaya çalışıyor (Arşiv- AFP)
TT

İngiltere mültecilere yönelik korumayı azaltıyor ve yardımlara otomatik erişimlerini durduruyor

Göçmenler İngiliz Kanalı'nı geçerek Britanya'ya ulaşmaya çalışıyor (Arşiv- AFP)
Göçmenler İngiliz Kanalı'nı geçerek Britanya'ya ulaşmaya çalışıyor (Arşiv- AFP)

İngiliz hükümeti dün geç saatlerde, iltica sisteminde yapılan bir değişiklik kapsamında mültecilere sağlanan korumada önemli bir azalma ve sığınmacıların otomatik olarak aldıkları sosyal yardımlarda bir sınırlama getirildiğini duyurdu.

 Bu duyuru, aşırı sağa verilen desteğin artmasıyla birlikte İşçi Partisi Başbakanı Keir Starmer'ın düzensiz göçü engelleme yönündeki baskıların arttığı bir dönemde geldi.

İçişleri Bakanı Shabana Mahmood yaptığı açıklamada, "Birleşik Krallık'a sığınmacı başvurusunda bulunanlar için altın bilet uygulamasını sona erdireceğim" dedi.

Şu anda mülteci statüsü verilenler ülkede beş yıl kalma hakkına sahip olup, bu sürenin ardından süresiz ikamet başvurusunda bulunarak ardından vatandaşlık başvurusunda bulunabiliyorlar.

Ancak İçişleri Bakanlığı bu sürenin 30 aya indirileceğini belirterek, bu koruma süresinin "düzenli olarak gözden geçirileceğini" ve mültecilerin, menşe ülkelerinin güvenli kabul edilmesi halinde ülkelerine geri dönmeleri gerekeceğini belirtti.

frt5y6
İngiltere İçişleri Bakanı Shabana Mahmood (Reuters)

Bakanlık ayrıca, mülteci statüsü verilen kişilerin Birleşik Krallık'ta uzun süreli ikamet başvurusunda bulunabilmeleri için mevcut beş yıllık süre yerine 20 yıllık bir bekleme süresine tabi tutulmayı planladığını belirtti.

Ayrıca hükümet, sığınmacıların otomatik olarak aldıkları sosyal yardımları azaltacağını duyurdu.

İçişleri Bakanlığı, bu adımın, Danimarka'nın katı göç politikalarını örnek alan kapsamlı bir sığınma sistemi revizyonunun parçası olduğunu etti.

Geçtiğimiz yaz seçimleri kazanan Starmer, Fransa'dan küçük teknelerle Manş Denizi'ni geçerek İngiltere'ye gelen göçmen akışını durdurması için baskı altında. Bu uygulama, özellikle seçimler açısından önceki Muhafazakar Parti hükümeti için sıkıntı yaratmıştı.

dfgthy
Göçmenler bir tekneyle Manş Denizi'ni geçiyor (Arşiv- AFP)

Yılbaşından bu yana 39 binden fazla kişi güvenli olmayan teknelerle Manş Denizi'ni kaçak yollarla geçti. Bu rakam, 2024 yılındaki toplam rakamı aşsa da 2022'de belirlenen rekor sayının altında kalıyor.

Bu geçişler, bu yıl yapılan çoğu kamuoyu yoklamasında İşçi Partisi'ni önemli bir farkla geride bırakan Nigel Farage'ın Reform UK partisinin popülaritesini artırıyor.

İçişleri Bakanlığı'nın son verilerine göre, Haziran 2024 ile Haziran 2025 arasında Birleşik Krallık'ta 111 binden fazla kişi sığınma başvurusunda bulundu. Bu sayı, istatistiklerin 2001'de başlamasından bu yana kaydedilen en yüksek başvuru oldu.