Mali, Fransa'dan kopmak için yapay zekayı kullanıyor

Teknolojik gelişmeler, Afrika dillerine nasıl yarayacak?

Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)
Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)
TT

Mali, Fransa'dan kopmak için yapay zekayı kullanıyor

Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)
Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)

Mali bir yandan Fransa'yla ilişkileri keserken diğer yandan da eski sömürgecisinin dilinden de kurtulmaya çalışıyor. 

Cunta yönetiminin iktidarda olduğu Batı Afrika ülkesi, bölgedeki en popüler dil Bambara'yı yaygınlaştırmak için yapay zekayı kullanıyor. 

Konuyu haberleştiren Washington Post, anadillerini yazılı görmeyen pek çok öğrencinin artık dizüstü bilgisayarlarla bu olanağa sahip olduğunu bildirdi.

Amerikan gazetesi, öğrencilerin okudukları metinlerin yapay zekayla Bambara gibi yerel dillerde oluşturulduğunun altını çizdi. 

Geçen yıl Mali'deki cunta yönetimi Fransızca'yı resmi dil olmaktan çıkararak yerine Bambara'nın da aralarında olduğu 13 dili koymuştu. Ancak Fransızca okullarda ve devlet dairelerinde hâlâ konuşuluyor. 

Eğitim Bakanlığı'ndan Séni Tognine halkın artık yerel dillere rağbet ettiğini savunarak 2023'te başlatılan RobotsMali adlı girişimle yapay zeka 140'tan fazla kitabı Bambara diline çevirdiklerini söylüyor. 

RobotsMali ekibi, Küçük Prens'i yerel dillere çevirmektense yapay zekanın sıradan Malililerin hayatına ve kültürüne dair hikayeler yazmasını tercih ediyor. 

Ortaya çıkan metin elden geçirilip Google Translate'le Bambara'ya çevriliyor. Tognine gibi uzmanlar çevirideki hataları düzeltiyor. 

Ayrıca yine yapay zekayla metinlere uygun görseller üretiliyor. 

Sonrasında da ChatGPT öğrenciler için okuduğunu anlama testleri hazırlıyor. 

1960'ta Fransa'dan bağımsızlığını kazanan Mali'de yaşayanların yüzde 70'i okumayı ya da yazmayı bilmiyor. 21 milyonu aşkın kişinin yaşadığı ülkede 70'ten fazla dilin konuşulduğu tahmin ediliyor. 

ChatGPT gibi yapay zeka platformları, Afrika'da konuşulan bine yakın dil için bir şans olabilir. İngilizce ve Etiyopya dillerini birbirine çevirmek üzere makine öğrenimini kullanan bir girişim başlatan Asmelash Teka Hadgu bu konu hakkında şöyle konuşuyor:

Bu projeler doğru yapılırsa eğitime erişimi demokratikleştirmek için muazzam potansiyele sahip.

Independent Türkçe, Washington Post, Africa News

 



CIA Başkanı: Gazze'de ateşkese ilişkin "daha detaylı" bir teklif üzerinde çalışıyoruz

Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr el-Balah'ta İsrail bombardımanı sonucu öldürülen insanların cesetlerinin yanında yaralı bir Filistinli  (AFP)
Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr el-Balah'ta İsrail bombardımanı sonucu öldürülen insanların cesetlerinin yanında yaralı bir Filistinli  (AFP)
TT

CIA Başkanı: Gazze'de ateşkese ilişkin "daha detaylı" bir teklif üzerinde çalışıyoruz

Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr el-Balah'ta İsrail bombardımanı sonucu öldürülen insanların cesetlerinin yanında yaralı bir Filistinli  (AFP)
Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr el-Balah'ta İsrail bombardımanı sonucu öldürülen insanların cesetlerinin yanında yaralı bir Filistinli  (AFP)

CIA Direktörü William Burns önümüzdeki günlerde Gazze'de ateşkes için “daha detaylı” bir öneri üzerinde çalışıldığını açıkladı.

Burns bugün (Cumartesi) Londra'da Financial Times'ın düzenlediği bir etkinlikte konuştu: “Önümüzdeki günlerde bunu yapmayı umuyoruz ve bu bir siyasi irade meselesi.”

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre Burns, “Gazze ateşkesi konusunda diğer arabulucularla birlikte elimizden geldiğince sıkı çalışmaya devam edeceğiz, çünkü uygun bir alternatif yok” ifadelerini kullandı.

Görsel kaldırıldı.CIA Başkanı William Burns (Reuters)

CIA Direktörü William Burns ve Gizli Servis Şefi Richard Moore bugün Financial Times'a yazdıkları makalede, iki servisin Orta Doğu'da “itidal ve gerilimin azaltılması için istihbarat kanallarımızı da kullandıklarını” belirtti. İki yetkili, Gazze'de “Filistinli sivillerin korkunç kaybını” durdurabilecek ve Hamas'ın 7 Ekim'de İsrail'e düzenlediği saldırıda aldığı rehineleri serbest bırakmasını sağlayacak bir ateşkese varmak için çalıştıklarını vurguladılar. Burns, bir anlaşmaya varılması için yürütülen görüşmelerde ABD'nin baş müzakerecisi olarak görev yapıyor.