Mali, Fransa'dan kopmak için yapay zekayı kullanıyor

Teknolojik gelişmeler, Afrika dillerine nasıl yarayacak?

Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)
Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)
TT

Mali, Fransa'dan kopmak için yapay zekayı kullanıyor

Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)
Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)

Mali bir yandan Fransa'yla ilişkileri keserken diğer yandan da eski sömürgecisinin dilinden de kurtulmaya çalışıyor. 

Cunta yönetiminin iktidarda olduğu Batı Afrika ülkesi, bölgedeki en popüler dil Bambara'yı yaygınlaştırmak için yapay zekayı kullanıyor. 

Konuyu haberleştiren Washington Post, anadillerini yazılı görmeyen pek çok öğrencinin artık dizüstü bilgisayarlarla bu olanağa sahip olduğunu bildirdi.

Amerikan gazetesi, öğrencilerin okudukları metinlerin yapay zekayla Bambara gibi yerel dillerde oluşturulduğunun altını çizdi. 

Geçen yıl Mali'deki cunta yönetimi Fransızca'yı resmi dil olmaktan çıkararak yerine Bambara'nın da aralarında olduğu 13 dili koymuştu. Ancak Fransızca okullarda ve devlet dairelerinde hâlâ konuşuluyor. 

Eğitim Bakanlığı'ndan Séni Tognine halkın artık yerel dillere rağbet ettiğini savunarak 2023'te başlatılan RobotsMali adlı girişimle yapay zeka 140'tan fazla kitabı Bambara diline çevirdiklerini söylüyor. 

RobotsMali ekibi, Küçük Prens'i yerel dillere çevirmektense yapay zekanın sıradan Malililerin hayatına ve kültürüne dair hikayeler yazmasını tercih ediyor. 

Ortaya çıkan metin elden geçirilip Google Translate'le Bambara'ya çevriliyor. Tognine gibi uzmanlar çevirideki hataları düzeltiyor. 

Ayrıca yine yapay zekayla metinlere uygun görseller üretiliyor. 

Sonrasında da ChatGPT öğrenciler için okuduğunu anlama testleri hazırlıyor. 

1960'ta Fransa'dan bağımsızlığını kazanan Mali'de yaşayanların yüzde 70'i okumayı ya da yazmayı bilmiyor. 21 milyonu aşkın kişinin yaşadığı ülkede 70'ten fazla dilin konuşulduğu tahmin ediliyor. 

ChatGPT gibi yapay zeka platformları, Afrika'da konuşulan bine yakın dil için bir şans olabilir. İngilizce ve Etiyopya dillerini birbirine çevirmek üzere makine öğrenimini kullanan bir girişim başlatan Asmelash Teka Hadgu bu konu hakkında şöyle konuşuyor:

Bu projeler doğru yapılırsa eğitime erişimi demokratikleştirmek için muazzam potansiyele sahip.

Independent Türkçe, Washington Post, Africa News

 



Macron ve V. Ağa Han, Suriye'de geçiş sürecini desteklemek için anlaşma imzaladı

 Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve V. Ağa Han daha önceki bir görüşmelerinde (Arşiv)
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve V. Ağa Han daha önceki bir görüşmelerinde (Arşiv)
TT

Macron ve V. Ağa Han, Suriye'de geçiş sürecini desteklemek için anlaşma imzaladı

 Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve V. Ağa Han daha önceki bir görüşmelerinde (Arşiv)
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve V. Ağa Han daha önceki bir görüşmelerinde (Arşiv)

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve İsmaili Şiilerin İmamı V. Ağa Han dün, Suriye'deki geçiş sürecini ve aralık ayında bir kasırga nedeniyle harap olan Fransız toprağı Mayotte'nin yeniden inşasını desteklemek üzere anlaşmalar imzaladı.

Suriye'deki iş birliği, Suriye halkının sağlık, eğitim ve enerji alanlarındaki acil ihtiyaçlarının karşılanmasının yanı sıra 14 yıllık savaşın ardından tarihi mirasın restorasyonunu da amaçlıyor. Fransız bir diplomatik kaynak iş birliğinin Suriye toplumunun tüm bileşenlerinin çıkarına olacak şekilde ‘barışçıl ve kapsayıcı bir geçiş süreci’ çerçevesinde ‘Suriye'nin istikrara kavuşturulmasına’ yardımcı olacağını vurguladı.

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed, 8 Aralık 2024 tarihinde, şu anda Şam'da iktidarı elinde bulunduran Heyetu Tahriru’ş Şam (HTŞ) liderliğindeki silahlı muhalif gruplardan oluşan bir koalisyon tarafından yıldırım saldırısıyla devrildi. Ancak yeni hükümet, farklı bağlılıklara sahip silahlı grupların varlığı nedeniyle otoritesini ülke topraklarının tamamına yaymakta zorluklarla karşılaşıyor.

Suriye'de yaklaşık 200 bin İsmailî yaşıyor; Sağlık merkezlerinden oluşan bir ağa sahipler ve sekiz hastane, okul ve bir üniversite projesinde destekten faydalanıyorlar.

Elysee Sarayı'ndan yapılan açıklamaya göre Fransa, Mayotte'nin yeniden inşası ve Hint Okyanusu'nda iş birliği için Ağa Han Kalkınma Ağı ile bir anlaşma imzaladı.

Anlaşma çevre koruma, tarım, su ve atık yönetimi gibi alanları kapsıyor. Mayotte Adası’nı vuran Chido Kasırgası’nda 40 kişi hayatını kaybetmiş ve Hint Okyanusu'ndaki en yoksul Fransız toprağında tahmini 3,5 milyar euroluk zarara yol açmıştı.

Geçtiğimiz şubat ayında Rahim el-Hüseyni, Lizbon'da 88 yaşında hayatını kaybeden zengin bir hayırsever olan babası IV. Ağa Han'ın yerine geçti. IV. Ağa Han, 2015 yılında Lizbon'da İsmaili Şiiler için küresel bir merkez kurmuştu.

IV. Ağa Han, dünya çapında 96 bin kişiyi istihdam ettiğini ve özellikle Asya ve Afrika'da kalkınma programlarını finanse ettiğini söyleyen devasa bir vakıf olan Ağa Han Kalkınma Ağı'nı kurdu.