Mali, Fransa'dan kopmak için yapay zekayı kullanıyor

Teknolojik gelişmeler, Afrika dillerine nasıl yarayacak?

Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)
Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)
TT

Mali, Fransa'dan kopmak için yapay zekayı kullanıyor

Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)
Paris'e yönelik öfke, geçen sene Fransızca'nın resmi dil olmaktan çıkarılmasıyla da ifade edilmişti (AFP)

Mali bir yandan Fransa'yla ilişkileri keserken diğer yandan da eski sömürgecisinin dilinden de kurtulmaya çalışıyor. 

Cunta yönetiminin iktidarda olduğu Batı Afrika ülkesi, bölgedeki en popüler dil Bambara'yı yaygınlaştırmak için yapay zekayı kullanıyor. 

Konuyu haberleştiren Washington Post, anadillerini yazılı görmeyen pek çok öğrencinin artık dizüstü bilgisayarlarla bu olanağa sahip olduğunu bildirdi.

Amerikan gazetesi, öğrencilerin okudukları metinlerin yapay zekayla Bambara gibi yerel dillerde oluşturulduğunun altını çizdi. 

Geçen yıl Mali'deki cunta yönetimi Fransızca'yı resmi dil olmaktan çıkararak yerine Bambara'nın da aralarında olduğu 13 dili koymuştu. Ancak Fransızca okullarda ve devlet dairelerinde hâlâ konuşuluyor. 

Eğitim Bakanlığı'ndan Séni Tognine halkın artık yerel dillere rağbet ettiğini savunarak 2023'te başlatılan RobotsMali adlı girişimle yapay zeka 140'tan fazla kitabı Bambara diline çevirdiklerini söylüyor. 

RobotsMali ekibi, Küçük Prens'i yerel dillere çevirmektense yapay zekanın sıradan Malililerin hayatına ve kültürüne dair hikayeler yazmasını tercih ediyor. 

Ortaya çıkan metin elden geçirilip Google Translate'le Bambara'ya çevriliyor. Tognine gibi uzmanlar çevirideki hataları düzeltiyor. 

Ayrıca yine yapay zekayla metinlere uygun görseller üretiliyor. 

Sonrasında da ChatGPT öğrenciler için okuduğunu anlama testleri hazırlıyor. 

1960'ta Fransa'dan bağımsızlığını kazanan Mali'de yaşayanların yüzde 70'i okumayı ya da yazmayı bilmiyor. 21 milyonu aşkın kişinin yaşadığı ülkede 70'ten fazla dilin konuşulduğu tahmin ediliyor. 

ChatGPT gibi yapay zeka platformları, Afrika'da konuşulan bine yakın dil için bir şans olabilir. İngilizce ve Etiyopya dillerini birbirine çevirmek üzere makine öğrenimini kullanan bir girişim başlatan Asmelash Teka Hadgu bu konu hakkında şöyle konuşuyor:

Bu projeler doğru yapılırsa eğitime erişimi demokratikleştirmek için muazzam potansiyele sahip.

Independent Türkçe, Washington Post, Africa News

 



Trump'ın mitingine gidenlerin gözleri gizemli bir şekilde yanmaya başladı

Trump destekçileri geçen hafta Tucson'daki mitingde yumruklarını kaldırıyor. Bazı katılımcılar miting sonrasında göz yanması semptomlarından şikayet etti (AP)
Trump destekçileri geçen hafta Tucson'daki mitingde yumruklarını kaldırıyor. Bazı katılımcılar miting sonrasında göz yanması semptomlarından şikayet etti (AP)
TT

Trump'ın mitingine gidenlerin gözleri gizemli bir şekilde yanmaya başladı

Trump destekçileri geçen hafta Tucson'daki mitingde yumruklarını kaldırıyor. Bazı katılımcılar miting sonrasında göz yanması semptomlarından şikayet etti (AP)
Trump destekçileri geçen hafta Tucson'daki mitingde yumruklarını kaldırıyor. Bazı katılımcılar miting sonrasında göz yanması semptomlarından şikayet etti (AP)

Donald Trump'ın geçen hafta Arizona'nın Tucson kentinde düzenlediği miting, katılanlardan birkaçının etkinlik sonrasında tuhaf göz yanması semptomları yaşadığını iddia etmesinin ardından gizemli bir hale geldi.

Hepsi de 12 Eylül Perşembe günkü miting sırasında Trump'ın hemen arkasındaki bölümde oturan 6 miting katılımcısı, gözleri tahriş olduktan sonra tıbbi yardım almak zorunda kaldıklarını News 4'e söyledi.

Kadınlardan biri, kürtaj karşıtı aktivist Mayra Rodriguez, kampanya etkinliğinin ertesi sabahı gözlerine sürekli soğuk bez koymasını gerektirecek kadar acı içinde olduğunu belirtti.

"Gözlerimi açmaya çalıştığımda hiçbir şey göremiyordum" diye açıkladı.

Parlak bir ışık görüyordum. Acıyordu, gözlerimi açmak çok acıtıyordu. Bir soğuk bezi sürekli koyup geri aldım. Berbattı.

17 yıl boyunca çalıştığı Planned Parenthood kliniğinden 2019'da kovulup "ifşacı" olan Rodriguez başlangıçta sadece alerjisi olduğunu düşünmüş.

Rodriguez, "Dışarı çıkar çıkmaz gözlerim yanmaya başladı" dedi.

Ancak Tucson'dan arabayla 90 dakika uzaklıktaki Phoenix yakınlarındaki evine ulaştığında Rodriguez acil servise gitmesi gerektiğine karar vermiş.

Orada sağlık personeli ona bir tür maddeye maruz kalıp kalmadığını sormuş, çünkü semptomları "üzerine bir şey püskürtüldüğünü" düşündürüyormuş.

News 4'ün haberine göre, sağlık personeli semptomların nedenini belirleyemedi ve salı günü görme yetisi iyileşmeye başladı, bu da körlüğünün kalıcı olmadığına işaret ediyor.

Mitingde Rodriguez'in yanında oturan ancak isimlerinin açıklanmasını istemeyen bir erkek ve kız kardeş de yerel kanala benzer semptomlar yaşadıklarını bildirdi.

Erkek kardeş, "Aklım gözlerimdeydi, gözlerim kıpkırmızıydı, dayanılmazdı" dedi.

Bunu kaldıramadım.

Kız kardeşiyse gözlerinin sulandığını ve burnunun aktığını, ardından da kızardığını hissettiğini ve boynunun "yanıyormuş" gibi geldiğini söyledi.

Adının açıklanmasını istemeyen emlakçı üçüncü bir kadın da, görme yetisi çok zayıfladığı için hafta sonu tüm programlarını iptal etmek zorunda kaldığını söyledi.

Miting, eski ABD Başkanı'nın iki gün önce Kamala Harris'le yaptığı münazaradan bu yana ilk mitingi oldu.

Görsel kaldırıldı.
Trump, 6 katılımcının daha sonrasında tıbbi yardım almak zorunda kaldığını söylediği kampanya etkinliğinde konuşurken (Reuters)

Rodriguez, Trump'ın kampanyasına ulaşarak semptomlarını anlattığını ve kendisine haberlerin araştırılacağının söylendiğini aktardı.

The Independent yorum için Trump kampanyasının yanı sıra Tucson Polis Teşkilatı ve Gizli Servis'e ulaştı ancak henüz yanıt alamadı.

Trump kampanyası News 4'e, "Trump kampanyası bilgi topluyor" diye konuştu.

Ülke genelindeki yüksek enerjili, yüksek etkili mitinglerimize katılan sayısız yurtsevere olan bağlılığımızı sürdürüyoruz.

News 4'ün haberine göre, Gizli Servis haberlerden haberdar edilmemişti ancak eski başkanın güvenliği konusunda herhangi bir endişesi yoktu.

Bu tuhaf olay, pazar günü Trump golf oynarken Florida'nın West Palm Beach kentindeki Trump International Golf Club'da iddiaya göre şüpheli bir silahlı kişinin çitlerin arasından ateşli silah doğrulttuğu ikinci bir suikast girişiminden birkaç gün sonra meydana geldi.

Independent Türkçe